Morgunblaðið - 14.12.1935, Blaðsíða 6

a^iHniiiiiiiiHmttiitiiiiiiiniiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiinii!iiiiiiiiiiiii;
1 Úr daglega lífinu.
| jazzmúsfkin.
| Er fazzinn bletfur
á menningu'__________
vorrar aldar?
| Samtal við Björgvin Guðmundsson, tónskáld f
= ______________________________ 1
» ==
Morgunlaðið átti nýlega tal fengið að flytjast til okkar, af
við Björgvin Guðmundsson, því að við höfum sljóga dóm-
tónskáld, sem búsettur er á Ák- greind fyrir því, sém er útlent
ureyri, og spurði hann tíðinda og höídum altaf að það taki
úr heimi hljómlistafólksins. öllu öðru fram. En er mönnajn
Við Islendingar erum mestu það ljóst, að ,,jazzinn“ er
börn í músík og músíkstarfsemi dauð músík — músík, sem við
— þvx músíkgáfu vora höfum höfum ekki not eða skemtun af
við ekki átt kost á að efla nema lengur?
um 60 ára skeið. Það er fyrst
eftir þjóðhátíðina 1874 að farið
er að gefa nokkurn verulegan
gaum að söng og tónlist hjer á
tandi.
Músík túlkar frumeðli
mannlegs lífs. —
Jazz er negramúsík
— enda spila negrar
kann best.
En allur hinn mentaði heim-
ur spilar þó stöðugt „jazz“ —
eða er ekki svo?
Jú, hann er spilaður, en hiann
Já, en hvað er nú eiginlega er ekki lengur jaf„ ungur> jafn
fríkandi og glaðvær eins og fyr-
Músík túlk-ar frumeðli mann- jr 1Q árum> þ e_ a þann er
legs lífs og gefur það til kynna, ekki Jengur nein nýung Fólk
sem við getum aldrei sagt í orð- er Qrðið ^ vant að þeyra
um. Hún tekur við þegar orð- þetta> ag þag tekur ekkert eftir
in ná ekki lengra. Þetta má þó þyí lengur Ný >>jazz«.músík er
ekki taka svo, að hægt sje að ekki Qrt og gtöðugt er verið að
lesa einhverja ákveðna hugsun þamra & þeggum gömu fallanda
út úr hverju sönglagi. Nei — lögmálum. 0g úr því sem kom-
síður en svo. Enginn er jafn- .g gr getur >jazz» þyí aðeing
ómúsík-kalskur og sá, er heldur geymgt að nýtt dansform verði
að hann skilji músík eins og fundið_ j Ameríku er >>jazz«
mælt mál. Fyrir honum fer eins þetur gpilaður en - Evrópu> Qg
og manni, sem reymr að heyra þegt &f ÖUum gpila negrarnir
með nefinu og fmna lykt með þann ;Jazz<í er Hka negra_
eyrunum.
Músík er list — dulvís, tákn-
ræn list, og ómögulegt er að
vita hver áhrif hún hefir að
músík, bygð á þeirra sérkenni-
lega fallanda — og því ekki
gott tað tala um hann sem
. .... músík. — En hann éi? fis% því
flytjta. Fyrir engri annari list miður.
mn
Álítið þér þá ekki að ,;,je.zz-
hafi haft spillandi áfilif á
stendur mannkynið jafn gjör-
samlega berskjaldað og músík,
og hve djúpar rætur hún kann ^sIts“ekk7nn — t d. á'músik
að haía i aalum vorum veit smekk okkM. jsIendinga,
enginn. Já> kæðj újer qg-annars s^ði
I músík taka menn a ar> þyi að kanjn er á góðmt vegi
móti því, sem að þeim Qð eyðiieggja alla gilda músík
er rjett! — og meira> Hann hefir líká
1 öðrum listum, t. d. bók- átt drjúgan þátt"C áð "spiíía
mentum er hægt að velja og „móral“ þjóðanna.
* • ff<'
Hvítir menn eiga afi
skilja að. ‘„jazz'j er
hafna — en í músík taka menn
á móti því, sem að þeim er
rjett, án þess að fiafa minstu
hugmynd um hvað þeim er fyr-
þeim ekki samboðinn.
Og hvernig á a'ð loma í; veg
ir góðu. Allar listir hafa áhrif
á okkur, án þess við viljum það fyrir þetta?
eða vitum — og því er sú listin,' Það verður ekki gert nema
sem við getum ekki veitt neina fólkið sjálft skilji, að „jMWj
andspyrnu, hættuleg eða holl er vilt og óholl list sem ekki
eftir því hvers eðlis hún er. er samboðin mentuðum þjóoum.
Líkræða yfir jazzinum. Sjálfsvirðing hvérs og eins verð-
Hver er skoðun yðar á „jazz- ur þar að taka í taumana!
inum?“ ! Hvexri stefnu fylgjum við ís-
Látið þjer yður ekki verða lendingar helst í músík — og
illt við — því „jazz“ er nefni- hvað er nú að gerast í íslenskri
léga klám — sniðugt klám í tónlist?
tónum! En „jazzinn“ er list Nútíðar tónskáld vor eru
engu að síður, og þess vegna er flest á huldu — og þess vegna
hann skaðlegur, því að hann er ekki unt að segja hverri
heyrir undir skaðvæna list! músíkstefnu við fylgjum, og
„Jazz“ og- aðrir tónbærir það verður ekki fyr en eftir
hlutir, sem að hálfu leyti votta 40—50 ár að hægt er að segja
um villimensku, hafa óhindrað hvar við stöndum nú.
< í, Við megum ekki ein-
göngu vera hlustendur.
Okkur ríður mest á að
styrkja músíkþjóðrækhi vora.
Við megum ekki altaf vera ein-
göngu hlustendur, heldur verð
um við að gera eitthvað sjálfir
— vem framleiðendur. Og þeir,
sem við tónsmíði fást verða að
njóta trausts hjá þjóðinni og
finna að þeir sjeu að vínna
þaift verk.
HVerjar leiðir eru til þessa?
Útvarpið er best til þess fall-
ið. Það gæti skapað músík-þjóð-
rækni — en sje það látið undir
höfuð leggjast, gerir útvarpið
ekki anntað en að spilla fyrir ís-
lenskum tónskáldum og ís-
lenskri músík.
Þá á að safna hand-
ritum tónskáldanna!
Ríkið á að verja til þess ár-
lega ofurlítilli fjárhæð að
kaupa og safna htandritum frá
öllum innlendum tónskáldum og
leggja þau fram við einhverja
opinbera stofnun, t. d. Lands-
bókasafnið, svo almenningi sje
gefinn kostur á að kynna sjer
íslenska músíkframleiðslu, og
listtúlkendur þjóðarinnar geti
þar valið sjer hlutverk. Ríkisút-
varpinu á að vera heimilt að
nota tónverk þau sem á þennan
hátt verður aflað, samhliða því
að það á að gangast fyrir kynn-
ingu íslenskra tónskálda á mun
víðari vettvang en gert hefir
verið til þessa.
Islendingar eru, að mínu á-
liti, jafnmentaðasta þjóð heims-
ins, og hve þjóðin er músíkelsk
stafiar meira af mentun hennar
en af almennri músíkgáfu. En
við erum að eðlisfari óþjóð-
ræknasta þjóð heimsins — og
flest túlkandi fólk í landinu er
mjög óþjóðrækið.
Htafið þjer ekki hugsað yður
einhverjar aðrar leiðir, en þær
er þjer bentuð á fyr, til að gera
fólkið þjóðrækið í músík?
Jú. Jeg vil að bæjar- og
sveitafjelög leyfi engum ein-
stökum söngmanni, hljómleikta-
eða söngflokki að halda opin-
bérá skemtun nema minst 50%
af lögum skemtiskrárinn sjeu ís-
lensk og það sama á að gilda
um þá sem túlka í gegnum út-
,varp. Það er úr nógu að velja
og með því væri um leið verið
að efla og styðja það sem best
er í íslenskri tónlist. S. B.
Saga Reykjavíkur.
í gærkvöldi sýndi fjelagið
Ingólfur skuggamyndir í Varð-
arhúsinu af Reykjavík á upp-
vaxtarárunúm, og skýrði dr.
Jón biskup Helgason þær.
Biskupinn er allra manna
fróðastur um sögu Reykjavíkur,
og skýrði hann myndirnar svo,
að allir munu hafa haft ánægju
af, en sjerstaklega munu menn
haft gaman af frásögninni, sem
fylgdi um húsin í bænum, göt-
urnar, Austurstræti, sem áður
var kallað Langafortov, myll-
una í Bankastræti; einkennilegt
fólk, sem kemur við sögu
Reykjavíkur o. m. fl.
Húsið var fullskipað og þökk-
uðu áheyrendur með dynjandi
lófataki góða og fróðlega
skemtun.
TUkynnfng.
Að gefnu tilefni bið jeg hina heiðruðu viðskMto,-
menn mína, að athuga, að einungis það brauð, su
stimplað er með mínu nafni, er framleitt á minni vinnu-
stofu.
Virðingarfylst
A. J. Sfrandberg,
bakari.
Nokkurþúsund krónur
eru til sölu nú þegar af 2. flokks
Kreppulánasjóðsbrjefum.
Upplýsingar hjá Kaupsýslumiðstöðinni,
Hverfisgötu 35.
NEMANDINN LÆRIR
ótrúlega fljótt að hugsa á málinu og bera það fram rjett. — Þwwar
kenslubækur hr. Littles munu vafalaust verða vinsælar og mibfö
notaðar af enskukennurum hjer á landi og nemendum þeirra, á u»»tu
árum.“ Sv. S. eftir Eimreiðinni.
ENGLISH FOR IOELAND og FORTY STORIES, eftir
Fæst í öllum bókabúðum. HOWARD LITHfjH.
Sáttatillögurnar.
Framhald af 2. síðu.
landamæralínunni milli Abyssin-
íu og Kenya.
ítalía á að hafa öll rjettindi í
xessu landi, en stjórnin á þó ekki
að vera í höndum ítalíu beint,
heldur skal fela stjórnina ítölsku
iðjufjelagi, sem hafi óskoraðan
rjett tiLallra landa og námuverð-
mæta innan þessa landssvæðis.
Einu byrðarnar sem þessu fje-
lagi er ætlað að bera, eru þær,
að leggja.sjálfum sjer til nægilegt
starfsfje, og ve'rja nokkrum hluta
af ágóða sínum til hagsmuna fyrir
innfædda menn.
Þeim hlutanum af núverandi
Abyssiníu, sem ætlað er að vera
sjálfstætt ríki áfram, hugsa til-
lögumennirnir sjer, að sje að
vísU stjórnað af Ábyssiníukeis-
ara, en þó með þeim hætti, að
Þjóðabandalagið skipi sjerstök ráð
eða nefndir til þess að fara með
stjórnina í ýmsum greinum; starf
nefndanna sje undir stjórn eins
aðal-ráðunauts, og megi hann vera
ítali.
Stjórnir Bretlands og Frakk-
lands hafa tekist á hendur, að á-
byrjast það, að þrælahald og
vopnasala skuli ekki e'iga sjer
stað í hinu abyssinska landi. —
Ennfremur hafa þær lofað Italíu
xví, að beita sjer fyrir því, að
Abyssinía sætti sig við þessi mála-
lok.
Auk þessa er gert ráð fyrir því,
að aðalráðunauturinn, sem má
vera ítali, skuli vera varafulltrúi
Þjóðabandalagsins við hirð Abyss-
iníukeisara, en aðalfulltrúinn megi
ekki vera kjörinn úr neinu því
landi, sem liggur að Abyssiníu,
eða ríki, sem á nýlendur að henni.
Tónlistarskólinn. Nemendur eru
beðnir að athuga, að dansæfingin
verður í Oddfellowhúsinu (uppi)
sunnudaginn 15. þ. m., en ekki í
K. R. húsinu, eins og til stóð.
Öðrum skólanemendum heimill að-
gangur.
Avextir:
EpH,
Vínbcr,
Appelsfinuv,
góðar.
j^/íjrxi.'i^rí/u/uíí^
mó&nÍJ
Nýtt nautakjðt
í steik og buff.
Rjúpur.
HUfe HrtÉM.
Hafnarstræti 18. Sími 1575«
Búð til leigu,
frá áramótum, I Vestur-
bænum. — Sími 1890.
Grænmeti
allskonar.