Morgunblaðið - 13.03.1936, Blaðsíða 3

Föstudagiim 13. mars 1936.
MORG JNBLADIÐ
3
Islendingar eiga að rannsaka
íiskimiðin í Grænlandshafi.
Uppboðið í
Hafnarfirði
Tillaga Sigurðar Kristjánssonar
Sigurður Kristjánsson fljtur
á Alþingi svohljóðandi þingsá-
lyktunartillögu:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að láta útbú varðsjkipið
Þór og láta hann í júnímánuði n.
k„ eða á öðmm tíma er sjerfróð-
um mönnum þykir hentugri, mæla
upp ákveðið svæði í Græmlands-
hafi í þeim tilgangi:
1. að rannsaka skilyrði til þess
að stunda þar þorskveiðar að
lokinni vetrarvertíð ár hvert.
2. að finna þar lúðumið, sean vit-
að er að aðrax þjóðir, t. d.
Skotar og Norðmenn þekkja,
en við þekkjum eklri“.
í greinargerð fyrir tillögunni
segir:
Árni Priðriksson fiskifræðingur
hefir, sem kunnugt er, fært sterk-
ar sannanir fyrir því, að þorsk-
göngur þær, sem valda aflabrögð-
nm hjer við Suður- og Yesturland
á retrarvdrtíð, muni leggja leið
sína af íslandsmiðum vestur um
GtTænlandshaf.
Eftir sjómælingum sem Þjóð-
verjar haga gert milli íslands og
Grænlands (sjá sjókort Dana Nr.
147), liggur grunn frá Yestfjörð-
Um alla leið til Grænlandsstrandar.
Br dýpi á grunni þessu víðast
innan við 200 faðma og alt niður
í 60 faðma miðleiðis. Hið mikla
svæði milli íslands og Grænlands
er annars svo lítið rannsakað, að
þar geta ve'rið mörg óþekt fiski-
mið. En allra síst vita íslendingar
sjálfir skil á þessu. Nú hefir Árni
Friðriksson sýnt fram á það, að
fiskur hljóti að fara eftir ákveðn-
um leiðum milli íslands og Græn-
lands. Og að ef unt væri að finna
þessar fiskislóðir, þá mundi líka
auðvelt að halda áfram vertíð á
þeim fiskislóðum í framhaldi af
veS'tíðinni.
Vorið 1934 var að tilhlutun Á.
F., undirbúinn rannsóknarleiðang-
ur í þessu skyni, í júnímánuði. En
af honum varð þó ekki, vegna
rekíss á þeim slóðum, sem rann-
sóknirnar voru fyrirhugaðar á.
Ólafur Jóhannesson konsúll á
Patreksfirði tók sig þá td og sendi
í júlímánuði sama ár togarann
Gylfa í rannsóknarferð frá Vest-
fjörðum ve'stur að Grænlands-
strönd. í skýrslu þeirri, sem Ó. J.
konsúll Ijet Áma Friðrikssyni í
tje, og birt er í Ársriti Fiskifje-
lags Islands 1935, segir m. a.:
„128 sm. norður af Bjargi var
«2 faðma dýpi, og voru þar gerðir
þrír 20 mínútna drættir.*) Feng-
ust ca. 6 körfur af þorski í hveTj-
inn. Óvenjumikið dýralíf. Þaðan
var haldið áfram með stefnu á
Ingólfsfjall (á Grænlandi). Togað
á leiðinni, 20 mínútur í hvert
skipti, 2—3 körfur af þorski í
hverjum drætti. Út af Angmaga-
salik er grynni, 70—100 sjómílur
á lengd, e'n 20—30 sjómílur á
breidd. Þar var togað, og fekst
*) Frá Bjargi til C. Japetu's
Stuenstrup á Grænlandi (skamt
norðán við Angmagsalik) em um
260 sjómílur.
ein karfa af þorski í drætti. Þá
var haldið 75 sjómílur út frá
strönd Grænlands. Þar fekst
mergð af ufsa að morgni dags, en
ekkert þegar leið á daginn. Á
leiðinni heim var farið um 20 sm.
sunnar. Sáust tveir norskir línu-
veiðarar vera að veiðum á miklu
dýpi. Þar var ekki hægt að toga,
vegna þess að vírar voru of stutt-
ir“.
Tilraunir þessar sýna, að þorsk-
ur var allsstaðar á le'iðinni frá ís-
landi til Grænlands. Virðist það
góð sönnun fyrir máli Áma Frið-
rikssonar. En nú er aðeins eftir
að ákveða bestu miðin og þann
tíma, sem þorskurinn er á hverj-
um stað.
Það er eflaust, að mál þetta er
mikið hagsmunamál fyrir Islend-
inga, eða verður það í framtíðinni.'
En auk þess er á það að líta, að
það er vanvirða fyrir íslensku
þjóðina að búa við bestu fiskimið
heimsins, en þekkja þau minst
allra þeirra þjóða, er þar stunda
veiðar.
f fróðlegri smáritgjörð eftir
Áma Friðriksson í Náttúrufræð-
ingnum, 1. hefti 1935, skýrir hann
frá aflamagni flestra Evrópu-
þjóðanna árið 1930. íslendingar
em fámennastir þeirra að undan
skilum Færeyingum. En þó eru að
eins þrjár þjóðir se'm fiska meira
en þeir: Norðmenn, Englendingar
og Þjóðverjar. En þegar athugað
er, hvað kemur á hvern mann þá
hrapa þessar þjóðir nokkuð langt
niður fyrir íslendinga, því afli
ísle’ndinga var 3200 kg. á mann,
afli Norðmanna 396 kg. á mann,
afli Englendinga 20 kg. á mann,
og afli Þjóðverja 5 kg. á mann.
Svo miklir aflamenn eru íslend-
ingar, að þótt þeir eigi við að
keppa 11 voldugar fiskiveiða-
þjóðir á miðum íslands, þá veiða
þeir þó nál. he'lming alls þess
fisks, sem á þessum miðum aflast.
Þessi undur gerast hjer á fiski-
miðunum af þjóð, sem er aðeins
rúml. 100 þúsundir, og þó eru að
eins 19% af þjóðinni fiskime'nn,
þar með talið slcyldulið þeirra.
En hjer gerast önnur undur í
sambandi við fiskveiðarnar. Sau
undur, að íslenska ríkið lætur nær
því engan eyri af mörkum til rann
sókna á lífi og lífsskilyrðum fiska.
Danir eru ekki mikil fiskveiða-
þjóð í samanburði við íslendinga.
Afli þeirra árið 1930 var 25 kg.
á mann, en afli Islendinga, sem
áður segir, 3200 kg. á mann. En
Danir verja árlega Vj miljón
króna til allskonar rannsókna í
samhandi við fiskveiðar. En við
íslendingar munum láta af mörk-
um um 12 þús. kr. á ári í þessu
sama augnamiði, þegar með eru
talin laun Árna Friðrikssonar.
Viðvíkjandi 2. lið tillögunnar
skal það tekið fram, að kunnugt
er að Skotar og Norðmenn þekkja
lúðumið í hafinú vestur af íslaridk
Nú ér það einnig þékt, að í Bandai-
ríkjum Ameríku er geysimikill
markaður fyrir lúðu, og myndi
aðstaða íslendinga til þess að
*?
Edward VIII á iðusýningu. |
t ❖
♦!♦
Edward Bretakonungur. Myndin er tekin er hann kom á iðn-
sýninguna í London nýlega. Þetta var í fyrsta sinn, sem konung-
ur kom opinberlega fram, eftir valdatökuna.
Var þýska stjúrnin
ekki einhuga?
Oslo 12. mars.
Símskeyti frá Berlín til
breskra blaða herma, að
menn sjeu mjög áhyggju-
fullir í Þýskalandi ut af
horfunum. Lausafregnlr
ganga um það, að margir
ráðherranna hafi verið and-
vígir Jjví, að heriið væri sent
inn á afvopnuðu svæðin í
Rínarbygðum. (FB.).
Samkvæmt því, sem danska
blaðið Dagens Nyheder skýrir frá,
eru Suðureyingar á Færeyjum í
þann veginn að kaupa togara, og
verður þýski ræðismaðurinn,
Thomsen, forstjóri hins nýja tog-
arafjelags. (F.Ú.).
hagnýta sjer þennan markað, vera
hagstæð, ef þeir gætu aflað þann
fisk á heimamiðum.
Viðvíkjandi kostnaðarhlið þessa
máls er það að segja, að útgerð
Þórs mun kosta um 600 kr. á dag.
en þótt hann lægi aðgerðalaus,
mundi það og kosta nokkuð, svo
þær 600 kr. yrðu ekki nettóút-
gjöld fyrir ríkissjóð. Nokkuð
myndi og þurfa til. að kosta í út-
búnaði, en stórfje yrði það ékki.
Það skal að lokum tekið fram,
að tilraunir þær og rannsóknir,
sem hjer er lagt til að gerðar
verði, eru hugsaðar sem byrjun að
víðtækum rannsóknum á því,
hvernig vjeT fáum hagnýtt þá fisk
stofna, sem koma og finnast á ísl.
fiskmiðum, en rjett hefir þótt að
takmarka tillögu þessa við af-
markað verkefni.
Skíðaferð yfir Kjfil,
SkíSaf jelagið hefir ákveðiS
að fara upp í HvalfjörS á
sunnudaginn.
H^fir skipið ,,La.xfoss“' ver-
ið leigt til fararinnar. Verður
lagt á stað kl. 6 f. h. og fer skip
ið með skíðafólkið alla leið inn
í Hvalfjarðarbotn, að Fossá.
Gengið yfir Þrándarstaðafjall
og upp á Kjöl. Þar skiftast
menn í tvo hópa. Fer annar
hópurinn til Kárastaða í Þing-
vallasveit og eru þangað um
30 km. frá Fossá. Hinn hóp-
urinn fer niður hina 7 y% km.
löngu og aflíðandi brekku nið-
ur að Stíflisdal, og eru þang-
að um 20 km. frá Fossá. Frá
Stíflisdal verður svo gengið að
Svanastöðum (um 12 km.).
Laxfoss ér ágætt skip, eins
og menn vita, og getur vel
tekið um 200 farþega. Ætti
þetta að verða hin mesta
skemtiför, ef veður verður
gott. Þeir, sem ætla með, verða
að gefa sig fram fyrir kl. 4 á
morgun (laugardag).
— Búist þjer við að margir
verði í þessari skíðaför? spurð-
um vjer L. H. Miiller í gær.
— Já, það er enginn efi á
því, ef veður verður gott. Enda
þíirfum við að dreifa fólkinu,
því að nú eru svo margir á
skíðum um helgar, að Hellis-
heiði er orðin of lítil! Eða svo
virtist okkur á sunnudaginn
var.
— Verður þá líka skíðaför
á Hellisheiði?
— Já, já. Hópur manna
leggur á stað kl. 8 á laugar-
dagskvöld og gistir í Skíðaskál-
anum um nóttina. Annar hóp-
ur leggur á stað kl. 9 á sunnu-
dagsmorgun.
f |ær. ;
Samsalan vill ekki
ávísanir á bæjarsjóO
Hafnarljarðar.
Mikið ffölmenat og
kurr í mönnum.
Nauðungaruppboðið í
Hafnarfirði í gær var ein-
hver fjölmennasta útisanl-
koma, sem haldin hefiú ver-
ið bar.
Seldar voru sex kýr í alt,
frá þrem bændum, tvær. frá
hvorum, fyrir greiðslu á verð
jöfnunargjaldi fyrri árs-
helming 1936.
Mannfjöldinn lýsti óspaft
vanþóknun sinni á Mjólkur-
samsölunni og þingmanni
Hafnarfjarðar.
Þegar greiða átti and-
virði seldra kúa með ávísyn-
um á bæjarsjóð Hafnar-
fjarðar, neitaði fulltrúi,
Stefáns Jóh. Stefánssonar
að taka þær gildar.
Uppboðið var sett á tilteknum
tíma kl. 1 miðdegis í pakkhúsi
Akurgerðis við höfnina. Á.tti upp-
runalega að fara með kýr þær
þangað, sem téknar höfðp verið
lögtaki upp í verðjöfnunargjald-
ið. En frá því var horfið, og, flutti
uppboðshaldari sig á milli fjós-
anna. i,(1
Fyrst fór hann að fjósi Gpðm.
J. Magnússonar. Fylgdi allur
mannfjöldinn honum þangað. Tal-
ið er að þarna hafi verið á ferð-
inni á 2. þúsund manns.
Er þangað kom var fjósið lok-
að. En uppboðshaldari ljei brjóta
það upp.
Tvær kýr Guðmundar voru
boðnar upp og seldar. Fór önnur
á 75 krónur, én hin á 65 krónur.
Kaupendur voru bændur austan
úr Flóa, anmar þeirra, Sigurgrím-
ur í Holti, sá er vakið hefir á sjer
nokkra eftirtekt fyrir fylgispekt
sína við Egil Thorarensen, Síra
Sveinbjörn og aðra áþekka
„bændavini".
NOKKUR ORÐ TIL EMILS
BÆJARSTJÓRA.
Að þeSsu loknu var farið að
fjósi Ólafs Runólfssonar, og enn
komið að lokuðum dyrum.
Er þangað kom var gert nokk-
urt óp að uppboðshaldara, svo
hann varð að doka við, uns dróg
úr hávaðanum.
Ljetu menn með nokkuð ber-
um orðum óánægju sína í ljósi yf-
ít Samsölunni og framkomu bæjar
stjórans, Emils Jónssonar.
Heyrðist það m. a. að menn
Ijetu orð falla á þá leið, að hjer
væri bæjarstjórinn Emil Jónsson
að færa fram þakkir sínar fyrir
stuðning þann er honum var veitt-
ur til þingme'nskunnar. Töldu
FRAMHALD Á SJÖTTU SÍÐU.