Morgunblaðið - 14.08.1936, Blaðsíða 4

4
_s_
MOfiGUNBLAÐlb
Föstudagnr 14. ágúst 1930.
tÐMFlÐUR VERSLUN SIQLIMQnR
Saltfisksútflutningurinn hefir minkaO um
miljón kr. fyrstu 7 mánuði ársins.
Iniiflutnijnguriiin
laefir verið
skerlur un
I5°io
Krafan uni úruggari
varslunarmálastjórn.
v
ERSLUNARJÖFNUÐURINN var óhagstæður
um mánaðamótin júlí—ágúst um 3.6 milj. kr.
Útflutningurinn heldur áfram að færast saman og hefir
ekki verið jafn lítill um margra ára skeið. Sbr. við janúar
—júlí í fyrra, hefir hann minkað um 585 þúsund krónur
— eða rúml. hálfa milj. kr.
Þó er þegar farið að gæta áhrifa á verslunarjöfn-
uðinn af hinni góðu síldveiði á þessu sumri. Saman-
borið við jan.—júlí í fyrra hefir verðmæti útfluttrar síld-
ar sömu mánuði í ár aukist um 850 þúsund krónur (síld í
tunnum og síldarolía).
Innflutningsnefndin:
Hlutdrægnin í
leyfisveitingum
til byggingar-
iðnaðarins.
Eitt. skýrasta dæmið um óheilindi stjórnar
hinna „vinnandi stjetta“ er framkoma hennar í
garð einnar fjölmennustu stjettar þessa bæjar,
byggingar-iðnaðarmanna.
1 fyrra sumar fór að kvisast
V erslunar jöfnuð-
urinn fyrstu
7 mánuðina.
Að útflutningurinn er
samt sem áður rúml.
hálfri miljón króna
lægri en fyrstu 7 mán-
uðina í fyrra, stafar af
hinum gífurlega sam-
drætti á saltfiskútflutn-
ingnum. Saltfiskútflutn-
ingurinn var 2x/2 milj.
kr. lægri fyrstu 7 mán-
uðina í ár, en sömu
mánuðina í fyrra. Út-
flutningur á verkuðum
saltfiski var iy2 milj.
króna minni og á verk-
uðum saltfiski 1 milj.
króna minni.
Dessi stórfeldi samdráttur hefir
nær leitt til hruns fyrir versl-
unarstjett landsins. Vegna minkandi
útflutnings hefir orðið að draga úr
innflutningnum, svo að hann hefir
ekki verið jafn lítill síðan 1933
(en það ár voru til allmiklar vöru-
hirgðir í landinu frá fyrri árum).
Samanborið við fyrstu 7 mánuði
síðastliðins árs hefir innflutning-
nrinn færst saman um 4.3 milj. kr.
úr 27.2 milj. króna í 22.9 milj.
króna. Árið 1934 var innflutning-
urinn 28.2 milj. króna.
Innflutningurinn hefir þannig
verið færður niður um rúmlega
15% miðað við sömu mánuði
í fyrra. Verslunarvelta kaup-
manna liefir minkað í sama
hlutafalli og þó öUu meir,
þar sem ný sósíalista fyrirtæki
hafa risið npp í skjóli hins
spilta stjórnarfars, sem ríkir.
hjer á landi og hafa sölsað
undir sig innflutinginn, sem
baupmenn höfðu áður.
Skerðing innflutningsins kem-
ur ekki jafnhart, niður á öU-
um kaupmönnum. Harðast verða
vefnaðarvörukaupmennirnir úti því
að þeirra innflutningur hefir verið
færður niður í 10% miðað við
innflutninginn 1931—1933.
Skerðing þessi ber ekki aðeins
vott um fallandi velmegun ís-
lendinga, heldur kemur hún einn-
ig fram í vaxandi atvinnuleysi,
einkum meðal verslunarmanna, en
einnig meðal annara stjetta iðn-
aðarmanna og verkamanna. Þann-
ig fer vaxandi örbirgð, vaxandi
prolitarisering í kjölfarið á skerð-
ingu innflutningsins, sem íaftur
hefir verið fram knúin af sam-
drætti saltfiskútfÞ’tningsins.
OHum hlýtur að vera Ijóst hví-
líkt hrun vofir yfir þjóð-
inni, ef því heldur áfram, að út-
flutningurinn færist saman, og að
engar aðrar ráðstafanir verði
gerðar til þess að
samfærslu en að skerða innflutn-
inginn í sama hlutfalli. — Það
er nú þegar svo komið að
flutningurinn hefir verið skertr
svo, að til stórviandræða horfir í
atvinnulífi í landinu, auk þess sem
þurð er orðin á mörgum
tegundum, sem fengist hefir gnótt
af fram á síðustu ár. Má svo heita
að nú sje ekki gnótt af neinum
vörum lengur, öðrum en víni og
tóbaki.
Á viðskiftaörðugJeikum okk-
ar verður ekki hjeðan af ráðin
bót með öðru en að auka út-
flutninginn.
FRAMH. Á FIMTA DÁLKI
um almennan ni^urskurð á nauð
synlegum byggingarefnum. Iðn-
samband byggingarmanna boð-
aði þá til fundar, til þess að
ræða þessi mál. Á fundi þess-
um voru staddir af hálfu stjórn-
arinnar Eysteinn Jónsson, fjár-
málaráðherra, Haraldur Guð-
mundsson, atvinnumálaráðherra
og formaður innflutningsnefnd-
ar, Skúli Guðmundsson.
Allir þessir vísu menn Ijetu
til sín heyra um málið. Eysteinn
lýsti erfiðu gjaldeyrisástandi,
Skúli las upp heilmikið af töl-
um. En Haraldur Guðmundsson
talaði af mikilli röggsemi og
vandlætingu.
Haraldur sagðist ekkert skilja
í því, hversvegna menn ljetu
svona. Hvað væri að óttast! —
Hann hefði sjálfur verið á
fundi innflutningsnefndar, þar
sem ákveðið hefði verið, að
skera innflutning á byggingar-
efnum niður um ekki meira en
30% — ofan í 70%, miðað við
innflutninginn 1933.
Um sömu mundir birtist grein
í Alþýðublaðinu með mynd af
Jóni Baldvinssyni, og gleiðletr-
aðri fyrirsögn um það, að engin
™æta ^essari höft yrðu á innflutningi nauð-
synlegs byggingarefnis.
En þrátt fyrir þessar fullyrð-
inn' ingar Haralds og Jóns Baldvins-
sonar, hafa byggingarmenn í
Reykjavík ekki orðið þess var-
ir, að þessir herrar hafi gert
voru' neitt til þess að sporna við því,
að Skúli Guðmundsson & Co.
legðu í rústir atvinnu þeirra,
sem byggingariðn stunda hjer
í bæ.
I fyrra fengu innflytjendur í
Reykjavík innflutningsleyfi fyr-
ir fyrra misserið, en voru svikn-
ir seinna misserið. Afleiðingin
varð sú, að nefndin neyddist til
að veita einstökum mönnum,
sem áttu hús í smíðum, inn-
flutningsleyfi, svo að þeir gætu
lokið við hús sín.
En á sama tíma sem nálega
er tekið fyrir innflutninginn
hingað til Reykjavíkur, er bygg
ingarefni flutt í heilum skips-
förmum til Kaupfjelags Árnes-
inga og Kaupfjelags Eyfirðinga,
og enginn hörgull á bygging-
arefni á þessum stöðum, og
eflaust víðar.
Svona var farið með þessi
mál á árinu 1935
FRAMH. AF ÖÐRUM DÁLKI
Eftirtektarvert er að jafnframt
því sem saltfisksútflutning-
urinn hefir minkað um 2y2 milj.
króna, hefir heildarútflntningurinn
ekki minkað nema um 0.58 milj.
krónur samanborið við árið í fyrra.
Mismunurinn er aðallega fólginn í
auknum síldarútflutningi. 1 fyrra
var óv.enju slæmt síldarár; síldar-
útflutningurinn fyrstu 7 mánuðina
í ár var 850 þús. krónum meiri en
á sama tíma í fyrra.
Með útflutningnum í ár eru
ennfremur reiknnð tvö skip
(Óðinn og Columbus) á '330
þús. krónur samtals.
Aukist hefir útflutningurinn í
ár (fyrstu 7 mán. miðað við sama
tímabil í fyrra) á þessum vörum:
ísfiski (um 212 þús.). freðfiski
(140 þús.), söltuðum hrognum (202
þús.), harðfiski (114 þús.), freð-
kjöti (216 þús.) og osti (62 þús.).
Nýr útflutningur er barfamjöl
(178 þús.) og hvalolía (36 þús.).
Aftur hefir útflutningurinn mink
að á: Saltkjöti (um 90 þús.), fisk-
beinum (59 þús.), fiskmjöli (62
þús.), auk saltfisksins verkaða og
óverkaða.
Síldin og aukinn útflutningur
á öðrum vörum (lýsi, mjöli,
freðkjöti o. fl.) hefir gert það
mögulegt í ár að stöðva hrun ís-
lenskrar utanríkisverslunar vegna
rýrnunar saltfiskmarkaðsins.
En allir hugsandi menn munu
þó fyrst og fremst veita athygli
Og því fer fjarri, að ástandið að útflutningur vor heldur áfram
1 að minka. Þenna voða verður að
stöðva, ef ekki á lað fara illa.
Þessi voði verður ekki stöðvaðnr
öðru vísi í lýðræðislandi, en að
hafi batnað á þessu ári. Sagan
hefir endurtekið sig. Nauðsyri-
legustu byggingarefni fást ekki
flutt til Reykjavíkur. Hjer hef-
ir í sumar varla verið hægt að ol1 Þjóðm leggist á eitt um að
fá poka af sementi, stöng af |Ve,ía ti! forustu f verslunarmálum
járni, eða nauðsynlegustu efni, menn> sem ern Þess hæfir að
jafnvel til viðgerða. Nú hefir|veita Þeir9 forstöðu.
bærinn t. d. verið sements. og Margir hafa lagt af mörkum til
járnlaus í lengri tíma. ,Þess að henda á lei$ir út úr versl-
En menn ættu að svipast um unarörðugleikunum, sem nú steðja
austur við ölvesá, hjá Kaup- a^- ^ótt þessar tillögur hafi e.
fjelaginu þar! v- verið misjafnar, þá hefir þeim
Það er ekki til neins að kenna Þ« verið tekið laðeins á einn veg
þetta örðugu gjaldeyrisástandi.1 af aósíalistastjórn íslands; Þeim
Hjer er á ferðinni hlutdrægni hefir venð stungið nndn- stól.
í leyfisveitingum. j Fyrirlitning Framsóknar og sósí-
Svona er hugulsemi stjórnar alístahurgeisanna fyrir þessu alvar-
„hinna vinnandi stjetta" til legasta vandamáli þjóðarinnar er
byggingar-iðnaðarm. í Reykja-
vík.
Þetta eru ráð hennar við at-
vinnuleysisbölinu.
Það vantar bara, að Alþýðu-
blaðið birti á ný mynd af Jóni
Baldvinssyni, með fullyrðingum
um nægan innflutning bygg-
ingarefna!
svo takmarkalaus að eitt stjórnar-
blaðanna lætur sjer sæma að
segja, „lað margir beinlínis undrist
það, að þjóðinni skyldi hafa tek-
ist að forða sjer frá algerðri við-
skiftalegu hruni“. En það er a. m.
k. víst, að stjórnin og fylgilið
hennar hefir lagt lítið til þeirra
mála, að friða frá þessu hruni.
Dansskemtun
verður haldin að Hveragerði, sunnudaginn 16. þ. m. og
hefst kl. 4 síðd.