Morgunblaðið - 21.01.1937, Síða 6

6
MORGUNBIvAÐIÐ
Fimtudagur 21. janúar 1937
Minningarorð um
frú Viiborgu Andrjesdóttur.
Frú Vilborg Matthildur Andrjes
dóttir fyrv. ljósmóðir andaðist að
heimil sínu Lingargötu 1 að
morgni þess 12. þ. m. eftir lang-
varandi vanheilsu. Vilborg var
fœdd áð Þorgeirsfelli í Staðar-
sveit 14. sept. 1861. Foreldrar
hennar voru þau heiðurshjónin
Andrjes bóndi Björnsson og Signý
Eggertsdóttir, sem var annáluð
gáfu- og myndarkona.
Hinn 1. júlí 1881 giftist Vil-
borg eftirlifandi manni sínum,
Bjarna skipasmið Þorkelssyni
prests Eyjólfssonar síðast að Stað-
arstað. Mun sjera Þorkeli hafa vel
líkað ráðahagurinn því þegar
hann kyntist Vilborgu sálugu þá
er hún gekk til hans til ferming-
arundirbiínings hafði sjera Þor-
kell sjerstaklega orð á því hversu
stúlka sú væri miklum gáfum
gædd, hugprúð og gerfileg í allri
framkomu og kunni sjera Þorkell
vel að greina slíka mannkosti.
Ljósmóðurfræði nam Vilborg hjá
þáverandi landlækni Schierbeck.
Gegndi hún síðan ljósmóðurstörf-
um eins lengi og heilsa og kraftar
leýfðu. Fyrst í Staðarsveit en síð-
ar í Ólafsvík, því þangað fluttu
þau hjónin 1885. Hafði henni þá
verið falin ljósmóðurstörf innan
„Ennis“. En nú stóð svo á að eng-
in lærð ljósmóðir var á útnesinu
og enginn læknir nær en í Stykk-
ishólmi. Varð því sú raunin á að
mjög yfirgripsmikil störf hlóðust
fljótlega á hana því nú gjörðist
hún í mörgum tilfellum hvoru-
tveggja í senn bæði læknir og
ljósmóðir og þurfti hún nú mjög
á meðfæddu líkams- og sálarþreki
að halda, því ferðir hennar láu
um þvert og endilangt Snæfellsnes
um alla Breiðuvík og til ystu ann-
nesja, yfir fjöll og djúpa dali.
Ferðalög þessi voru því áhættu-
meiri og erfiðari, sem alloft var
hestum eigi við komið á vetrum.
En aldrei mun það hafa komið
fyrir að hún hikaði eitt augnablik,
því henni var í blóð borið líknar-
þel hins mikla Drottins sem alt
vildi lækna og græða. Spurt var
um líðan en ekki laun. Og má með
sanni segja að alt hennar starf
hafi verið borið uppi af trú og
þrá eftir að feta í fótspor Frels-
arans, sem henni var alla tíð frá
barnæsku svo ljúft að lofa og
prísa. Fórnarlund Vilborgar virt-
ust næstum engin takmörk sett,
enda kunnu Snæfellingar að meta
þetta ásamt sameiginlegri hjálp-
fýsi og gestrisni þeirra lijóna, sem
þau voru mjög svo samhent um.
Þetta sýndu þeir oft í orði og

Frú Vilborg M. Andrjesdóttir.
verki, en þó einna eftirminnileg-
ast þegar að þeim einhverju sinni
þótti þrengja full-mikið að húsa-
kosti hinna ástsælu hjóna. Þá tóku
vinir þeirra sig til og bygðu þeim
hús það er enn stendur í Ólafsvík
og sein jafnan síðan er kallað
„Vilborgarhús“.
HeimiJi þeirra var jafnan, og
það með rjettu talið eitt hið gest-
risnasta þar um slóðir. Þangað
voru allir jafn velkomnir háir,
sem lágir og var í engu munur á
gerður. Eigi Varð þeim hjónum
barna auðið, þrjú börn tóku þau
til fullkomins fósturs og eru tvö
þeirra á lífi, þau Vigfús Guð-
brandsson ltlæðskeri, bróðursonur
Bjarna, og Vilborg Magnúsdótt-
ir, gift Vigfúsi Árnasvni, starfs-
manni í Reykjavíkur Apóteki.
Kjördóttur sína, Guðrúnu Ingi-
björgu, mistu þau er hún var 14
ára gömul. Hún var hið yndisleg-
asta barn og góðum gáfum gædd.
Mætti nú sárt syrgjandi háöldr-
uðum eiginmanni eftir 55 ára ást-
ríka sambúð verða huggun í orð-
um skáldsins er svo kveður:
Aldrei mæst í síðasta sinni
sannir -Jesú-vinir fá,
hrelda sál það haf í minni
harmakveðju stundum á.
Guð blessi minningu Vilborgar
sálugu.
Snæf. vinur.
$úUoi!a5«
hefflr hlotflð
bestu meðmæll
Kaupmenn!

Umbúðapapplr|
20 cm.“mjögTódýr.
—Minnisblað XXX.—
— Ýmislegt. --
Hjer koma enn nokkur sýnishorn af verðtolli stjórn-
arflokkanna á ýmsum vörum, með samanburði á tollinum
eins og hann var í tíð Sjálfstæðismanna. Vitið þið, að
verðtollurinn á spilum hefir hækkað um 1170%?
1926 1936 Hækkun
% % %
Albúm , 10 40 300
Do. úr leðri 10 63 530
Frímerkjavætarar 10 21 110
Handtöskur 10 21 110
Do. úr leðri 10 63 530
Hnakkvirki 10 21 110
ístöð 10 21 110
Korksólar 10 21 110
Leðurveski 10 63 530
Manntöf I 10 21 110
Merkimiðar 10 21 110
Pappírsserviettur 10 21 110
Peningabuddur 10 63 530
Spil 10 127 1170
Spilapeningar 10 24 140
Taumlásar 0 5 Nýr tollur
Nýja tekjustofna handa
bæjar- og sveitafjelögum.
FFAMH. AF ÞRIÐJU SfÐU.
verður að gera, þar sem ríkis-
valdið hefir rænt þeim eina
tekjustofni, sem bæjar- og
sveitarfjelögin höfðu. Einn
nefndarmannanna (MG) var
og þeirrar skoðunar, að eðli-
legast væri að ríkið ljeti bæj-
ar- og sveitarfjelögum í tje
tekjustofna í staðinn fyrir það
sem tekið hafði verið. En
þetta strandaði á ríkisstjórn-
inni; hún þóttist ekkert geta
mist. Nefndin hafði því ekki
önnur ráð en að fara inn á toll-
ana og afla teknanna á þann
hátt.
Finnist mönnum þessi leið ó-
heppileg, og það er hún, verð-
ur óumflýjanlegt að afhenda
bæjar- og sveitarfjelögunum
aftur sinn gamla tekjustofn,
beinu skattana.
*
Til þess að leysa úr þessu
mikla vandamáli þannig, að til
frambúðar megi verða, væri
sennilega heppilegast að hafa
fyrirkomulagið eitthvað í þessa
átt:
1. Ríkið hefir eitt umráð
allra óbeinna skatta.
2. Bæjar- og sveitarfjelögin
fái ein um.ráð fasteignaskatts-
ins.
3. Tekjuskattinum, hver
sem hann er á hverjum tíma,
sje skift jafnt milli ríkis og
þess bæjar- og sveitarsjóðs, þar
sem skatturinn er á lagður. —
Með slíkri skiftingu væri það
unnið, að hækkun tekjuskatts
kæmi bæjar- og sveitarfjelög-
unum jafnan til góða, í stað
þess að nú er gengið á þeirra
rjett í hvert sinn, sem skatt-
urinn er hækkaður.
Nú ræður í raun og veru
algert handahóf um álagningu
beinna skatta. Fyrst kemur
ríkið og heimtar tekjuskatt af
mönnum; svo koma bæjar- og
sveitafjelögin og leggja á út-
svörin. Og þar sem bæjar- og
sveitarfjelögin hafa ekki aðra
leið að fara til öflunar tekna
til sinna þarfa, verður úr þessu
fullkomið skattarán, með þeim
háa tekjuskatti sem nú er kraf-
inn.
Heyrst hefir að ríkisstjórn-
in hafi farið fram á það við
nefndina, er samdi frumvarp-
ið, sem dagaði upp á síðasta
þingi, að hún gerði nýjar til-
lögur í málinu fyrir næsta
þing.
Hvað úr þessu kann að verða
veit Morgbl. ekki, en hitt er
víst, að nefndin hefir ekkert
unnið að málinu ennþá.
En það er bersýnilegt að
heppileg lausn fæst aldrei á
þessu máli, nema tekin verði
upp einhver svipuð leið og sú,
sem hjer var stungið upp á.
Ríkisstjórnin verður að láta
sjer skiljast, að það er ekki
lengur hægt að daufheyrast við
kröfum bæjar- og sveitarfje-
laganna. Stjórnin á aðal-sökina
á því að þeirra fjárhagur er
nú mjög bágborinn, og henn-
ar skylda er að rjetta fjár-
haginn við.
Næsta þing má ekki líða
svo, að bæjar- og sveitarfjelög-
um verði ekki sjeð fyrir tekju-
stofnum. Best færi á því, að þá
yrði framtíðar skipan komið á
um þessi mál.
UM EINAR BENE-
DIKTSSON í AME-
RÍSKU TÍMARITI.
f „Books Abroad“, alþjóðariti,
(International Quarterly), sem
gefið er út í Bandaríkjunum,
er í sumarheftinu 1936, ágæt
grein um lárviðarskáld Islend-
inga, Einar Benediktsson. —
Nefnir Beck grein sína ,,Ice-
land’s Poet Laureate“. í grein
þessari er rætt um ætt Einars
Benediktssonar, mentaferil,
embættisstörf o. s. frv. í stuttu
máli lýst skáldskap hans og
gerð nokkur grein fyrir annari
bókmentastarfsemi hans þýð-
ingum o. fl. (FB).
Ný uppfynding, sem
ekki kom að haldi.
Khöfn 20. jan. FÚ.
Norska blaðið Noregs Handi
els og Sjöfartstidende skýrir
frá því í dag að nú sje með
öllu hætt við tilraunir þær til
að flytja lifandi fisk um lang-
ar vegalengdir í vatnsgeymum,
sem undanfarið hafa verið
reknar með styrk frá norska
ríkinu.
Er litið svo á, að tilraunirnar
hafi algerlega farið út.um þúf-
ur.
BJARNI BENEDIKTS-
SON: UM BÆJAR-
MÁL.
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
anlegast. Einstakir styrkþegar
geta þó skotið máli sínu til ráð-
herra, ef þeir þykjast órjetti
beittir, og er úrslitavaldið einnig
að því leyti tekið af bæjarstjórn.
Hefir þetta þegar orðið til að
valda nokkrum glundroða og er
til ills eins, en hefir þó ekki en*
komið verulega að sök.
Ásamt ellistyrknum, sem skv.
tryggingalögunum er ekki nema
sjerstakt form sveitarstyrksins,
ver bærinn til þessara mála yfir
iy2 miljón króna, og er þetta
langstærsti útgjaldaliður bæjar-
sjóðs, og eru umráð bæjarstjórn-
ar yfir þeim þó, svo sem sýnt er,
mjög takmörkuð.
(Frásögn af síðari hluta ræðu
Bjarna Benediktssonar birtist í
blaðinu á morgun.)
ANDSTÆÐ VIÐHORF.
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
skip, svo að atvinna hans sje
aldrei í voða. Þetta vita sjómenn,
að er satt. En þeir vita einnig að
útgerðin á í vök að verjast eins
og stendur vegna óvenjulegra
verðsveiflna og markaðsörðug-
leika á því sviði, sem orsakast
hafa af óviðráðanlegri viðburða-
rás tímanna.
Þess vegna spyr jeg, eru það
ekki óvinir fólksins og ykkar sjó-
mannanna sem hafa það á stefnu-
skrá sinni að drepa þessi fyrir-
tæki og legja þau í rústir, með
því yfirskyni, að ykkur líði betur
á eftir? Er nokkur sá, af þeim
spámönnum,sem þið hafið svo mik
ið álit á í útvegsmálum, að þið
þyrðuð að trúa honum fyrir fram-
tíð ykkar þegar þið eruð orðnir
atvinnulausir ? Er það kannske
Finnur Jónsson?
*
Það er altaf dálítið raunalegt
þegar góð málefni eru gerð að
skálkaskjóli valdasjúkra vesal-
inga, sem svífast ekki með læ-
víslegustu blekkingum að leiða
skynsemi hrekklausra manna inn
á myrkustu villigötur.
Þ. Þ.
Ódýrt kjðt
af fullorðnu f je.
Versl. Búrfell,
Laugaveg 48. Sími 1505.