Alþýðublaðið - 04.03.1929, Blaðsíða 2

2
ALBÝÐUBLAÐÍÐ
Samtokin eflast
Mótmæli og hröfnr verkalíðs-
ins.
Á fundi v'erkamannafélagsins
„Dagsbrúnar“ s. 1. laugardags-
kvöld gengu 35 verkamenn í fé-
lagið. Eru félagar þess nú orðnir
yfir 800 að tölu, og er peim
verkamönnum óðum að fækka,
sem fyrir utan samtökin eru.
Sjómannadeilan hefir sýnt
mönnum pörfina fyrir sterkum
samtökum og sigur sjómannanna
hefir aukið hugrekki alþýðumiar
í stéttabaráttunni. Eflast samtök-
in þv-í jafnt og þétt, bæði hér í
bænum og annars staðar, og mun
því skamt að bíða þess, að verk-
dýðsfélögin verði það vald, sem
bæði vinnukaupendur og stjórn-
arvöld verði að taka fult tillirt til.
'Á sterkum alþýðusamtökum bygg-
ist velmegun hinnar vinnandi
stéttar og sigur alþýðustefnunnar
— jafnaðarstefnunnar.
Á fundi „Dagsbrúnar" voru
samþykt mótmæli gegn þræla-
lögunum og færslu . kjördagsins.
Eru mál þessi bæði undan rifjuni
iháidsins runnin. Gengur annað
þeirra út á það að svifta verka-
lýðinn rétti til að veröleggja vinnn
sína, en hitt þeirra stefnir /að
því að gera alþýðunni erfiðara
fyrir að ' neyta þess réttar að
kjósa fulltrúa á löggjafarsamkom-
una.
Mótmælin, sem samþykt voru,
eru svo hljóðandi:
Þrælalögin.
„Verkamannafélagið Dagsbrún
mótmælir harðlega frumvarpi því
um gerðardó’m, sem fram befir
komið á alþingi, og skorar á
þingið að fella frumvarp þetta
tafarlaust."
Færsla kjördagssins.
„Verkamannafélagið Dagsbrún
mótmælir flutningi kjördagsins
frá því sem nú er, :þar sem
verkalýðnum væri með því móti
framar öðrurn stéttum meinað að
neyta kosningarréttar síns.“
Enn freinur var svo hljóðandi
áskorun samþykt til alþingis um
að samþykkja frumvarp það, sem
formaður Dagsbrúnar hefir flutt
um
Verkamannabústaði.
„Verkamannafélagið Dagsbrún
skorar á alþingi að samþykkja
frumvarp það um verkamanna-
bústaði, sem nú liggur fyrir ^ing-
inu.“
Fyrirlestur
Hendriks J. S. Ottóssonar um
ísbrjótinn Krassin var mjög fjöl-
sóttur og gerðu menn góðan róm
að máli fyrirlesarans. Mun Hend-
rik ætla að flytja fyrirlesturinn í
Hafnarfirði innan skamms.
Ottl ISiffiMsIns
viö alpýðiisamtokin.
tGiitkabréf ,Tnínaðarm<íl‘
— „Leynifnndip** —
Landsmálafélagið Vðrður kýs
nefnd “tii að stemma stigu
Syrir vöxt Dagsbrúnar.
Öttinn vib samtök alþýðunnar
hefir nú altekið svo brodda í-
haldsins hér í bænum, að sumir
þeirra virðast tæpast með réttu
ráði.
Samtök sjómanna hafa staðist
8 vikna sveltitilraun, unnið sig-
ur og eflst og magnast við eld-
raunina. „Dagsbrún" bætir við sig
mörgum tugum félagsmanna i
hverri viku, hefir nú á 9. hundrað
meðlimi, og stefnir ótrauð að
því marki, að fylkja öllum þeim,
sem erfiðisvinnu stunda og ekki'
leru í neiuu iðnféiagi, undir merki
sitt. Verkalýðurinn skilur, að það
er eina ráðið tii að samræma
kaupgjald hans og tryggja hion-
um Iífvæhleg kjör.
Atvinnurekendur sjá hvert
stefnir, sjá, að alþýðan þekkir og
kann að meta mátt samtakannía.
titthvað þarf að gera til að.
tryggja aðstöðu þeirra, hugsa
þeir. —
En hvað ?
Það er spurningin, sem þeir nú,
eru að rembast við að leysa úr.
Gumundur Jóhannsson og „Heili
heilanna" hafa því lagst á melt-
una. Og árangurinn af heilabrot-
um þeirra er eftirfarandi
„Trúnacarmál:
Hér með eruð þér beöinn aö
koma á fund í Varðarhúsinu
sunnudaginn 3. marz kl. 2 tii
þess að .ræða og ef til vill taka á-
kvarðanir út af tilraunum til þess.
að bola þeim verkamönnum frá
vinnu, sem ekki eru í Dagsbrún.
Jón Porláksson:
form. Miðstjórnar.
Gudm, Jóhannsson,
form. Varðar.“
„Trúnaðarmál“ þetta sendu þeir
með hinni mestu leynd sem „eitika-
b.réf“ og að eins sauðtryggum
íhaldssálum, héidu þeir, einkum
atvinnurekendum og svo nokkrum
verkstjórum, sem, þeir þykjast
eiga öll bein í.
Fundurinn var svo haldinn í.
Sæluhúsi íhaldsins með tiiheyr-
andi utandyraþægindum, á tilsett-
um tíma. Voru ræðumenn margir
og málsnjallir: Lúther Hróbjarts-
son og Ólafur Thors, Guðrii. Jó-
hannsson og Jqn Þorláksaon,
Sigurður B. Runólfsson úr Borg-
arnesi og gétur Halldórsson, Ste-
fán Sveinsson og Jón Ólafsson.
Jón Kjartansson talaði líka. -7
Voru þeir allir sammála.
Umræðuefnið var Dagsbrún og
þetta endemis-uppátæki verka-
manna, að ganga í hana og vilja
fá sem flesta stéttarbræður sína
til að gera slíkt hið sama. Urðú
ræðumenn heitir mjög, æstir og
stórorðir, er þeir útmáluðu hve
sterk Dagsbrún væri orðin. Hafn-
arverkamenn væru svo að segja
allir gengnir í félagið og ekkert
hægt við því að gera; áhrifin
væru þar orðin of rík; verkamenn
við byggingar og aðra daglauna-
vinnu þyrptust nú iika í Dags^
brún hópum saman, en það þyrfti
endilega að stöðva, endilega
bretnt. — En hvernig ? Því gat
enginn svarað.
Endafokin urðu svo þau, að
fun'durinn káus nefnd til þess að
athuga .og gera tillögur um, hvað
gera skyldi.
Var mjög vandað til nefndar-
koisningarinnar, hvorki Ólafi
Thors, Jóni Þorl. né Guðmundi
hleypt í hana, heldur:
S'igurði Runólfssyni,
Stefáni Sveinssyni og
Kristi.nn Sigurðssyni.
Var svo' nefndin ámint urn að
gera eitthvað, giera nú endilega
eitthvað, og lauk svo fundinum.
ihaldið ér ráðþrota. Það vfeit
ekkert hvað það á að gera, Hægt
og bljóðalaust þéttist og stækk-
ar samfylking verkalýðsins.
íhaidið legst lágt. Þáð sendir út
fundarboð sín sem „einkabréf“,
brýnir fyrir sauðtryggum sálum
að þetta sé „trúnaðarmál", sem
enginn lifandi maður megi fá vit-
neskju um. Það tekur upp há.tt-
semi aumustu lyddumenna, sem
ekki þora að mæta andstæðingunx
sfnum á hösluðum velli, heldur
xeyna að svíkjast aftan að honum,
senda flugumenn til höfuðs' hon-
um. i.
Þetta er sama aðferðin og mið-
stjórn , íhaldsflokksins notaði í
sumar, er him sendi út ,,trúnaðar-
mái“ sín í einkabréfum, fuilum
af ósannindum, óhróðri og við-
bjóðslegustu dylgjum og aðdrótt-
unum, sem íhaldið ekki þorði að
be.ra fram opinberlega á velli rita
eöa ræðuhaldaj þar sem andstæð-
ingarnir gátu svarað.
Þegar uppvíst varð urn þau
„trún.aðarmál" ihaldsfiokksins,
blöskraði öllum sæmiilegum
mönnum. Miðstjórnin sjálf
diíammaðist sín.
En sagan endurtekur sig. —
Saga íhaidsins endurteluir sig nú.
Verkamenn mega vel við una.
Ekki er unt að fá betri viðuxkenn-
ingu fyrir gildi-og mætti alþýðui-
samtakanna en þessa. — Nemia
ef vera skyldi þrælalagafrumvarp
Jóns, Jörundar & Co.
Franska stjórnin
völt i sessi.
Frá París er símað tii „Ber-
lingske Tidende“, að Poincaré-
stjórnin virðist of veik til þess
að standast sameiginlega árás
jafnaðarmanna og radikölu flokk-
anna. Ætla margir stjórnmálarit-
arar blaðanna, að stjórnarskifti
séu óhjákvæmileg, því Poincaré
vilji ekki halda áfram stjónnar-
störfiujnum án stuðnings radiköla;
flokkajnna.
Meðri deiid.
Á iaugardaginn kom færsla ai-
þingiskjördags til 1. júlí tii 1.
uniræðu og fór til 2. með 19 atkv.
gegn atkv. jafnaðarmanna. Var
frv. vísað til al|Sherjarnefndar.
Halldór Stefárissoin flytur frv.
um fyrnmgn skulcla. Samkvæmt
því eiga verzlunarskuldir og aðr-
ar slíkar skuldir og kröfuréttindi.
að fyrnast á einu ári, í stað íjór-
um árum samkvæmt gildandi
lögum. Frv. gerir einniig r'áð fyrir
því, að þó að skuldunautur við-
urkenni skuld, þá fyrnist hún
engu að síður. Halldór bar frv.
þetta einnig fram á síðasta þingi.
Þá lagði allsherjarnefnd á móti
því og við það dagaði það uppi.
Nú var því aftur vísað til þeirral;
nefndar. Frv. var vísað til 2. umr.
Fulltrúar Alþýðuflokksins í deild-
inni greiddu atkvæði gegn því.
Þorleifur flytur frv. um þá
breytingu á uegalögunum, að
Hafnarvegur við Hornafjörð, 5
km. spotti, verði tekinn upp í
þjóðvega tölu. Var því frv. vísað
til samgöngumálanefndar og- 2.
umræðu. Jafnframt boðuðu ýmsir
þingmenn aðrir, að þeir myndu
flytja Sams konar tillögur um.
aðra vegi.
Efri deiM.
Þar var frv. Guðmundar í Ásí
um breytingar á laxveiðalögunum
afgreitt til 3. umræðu.
Jón í Stóradal, Einar á Eyrar-
landi og Guðmundur í Ási flytja
frv. um eiftkásíma í sveitum.
Samkvæmt ])ví megi gera sam-
þykt um einkasímalagningaríum á-
kveðin svæði, er svæðisbúar, er
bennar hafa not, kosti í félagi,
ef 2/3 þeirra samþykkja það og
stjórnarvöld ieggja samþykki þar
á, og greiði landssíminn mokkuð
í kostnaðinum. Frumvarpið var
afgreitt til 2. umr. og því vísað
til samgöngumálanefndar.
Þá flytur Jó'n Þorláksson og
tveir aðrir íhaldsmerin frv. uffl
raforkuueitw utan kaupstaða.
Fjallar það um, á hvern
hátt fé verði veitt tii
þeirra. Ætlast flutningsmenn
til, að rjkið kosti rahnsóknir verk-
fræðinga á raforkubeyzlun viðs
vegar um la'nd, hvort sem það á-
kvæði er nú fremur sett vegna
almennings eða verkfræðinganna.
Þetta frv. fór einnig til 2. umrl
og var því vísað til fjárhagá-
nefndar.
U*8i itug£sB.KK <©€| veglssn*
I. O. G. T. Miðvikudaginn kl.8’,4
EININGIN: Kaffisamsæti til á-
góða fyrir barnastúkuna „Æsk-