Morgunblaðið - 14.02.1937, Blaðsíða 4

4
mORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 14. febr. 1937,
— Heykjavíkurbrjef —
13. febrúar.
Iðnaðurinn.
síðustu árum hefir iðnfram-
leiðsla landsmanna aukist á
ýmsum sviðum. Þetta hefir komið
í góðar þarfir, þareð það hefir
dregið úr atvinnuleysinu, sem ann
ars hefði hjer í Reykjavík orðið
ennþá gífurlegra en það nú er.
Ymsar af hinum nýrri iðngreinum
hafa vaxið upp í skjóli innflutn-
ingshaftanna. Því verður ekki
neitað. Fátt er svo ilt, að einugi
dugi.
Þó hafa rauðliðar yfirdrifið
mjög, er þeir þakka höftunum
mestallan þann iðnað, sem nú er
hjer, er þeir t. d. segja, að höft-
in hafi á þann hátt gefið þúsund-
um manna atvinnu, sem annars
hefðu enga haft. Áður en hjer
voru nokkur höft, lifði um 30%
bæjarmanna á iðnaði. Hafi þús-
undir hæst við þann hóp, jafn-
framt því sem tala atvinnuleys-
ingja hefir hækkað, þá hafa sann
arlega margir mist atvinnumögu-
leika í öðrum greinum athafna-
lífsins.
Svartsýni.
inn af bæjarfulltrúum Alþýðu
flokksins hjer í bænum sagði
nýlega á fundi, að ef höftin yrðu
afnumin, þá myndi allur íslensk-
ur iðnaður hrynja í rúst. Þeirri
staðhæfingu er rjettast svarað
með því, að á 9. þúsund manns
hafði hjer framfæri af iðnaði áður
en verslunarhöft voru hjer sett.
Bnda er það vafasamur heiður
fyrir íslenskan iðnað, ef rjett
væri, að hann gæti alls ekki stað-
ist, nema með því móti, að að-
flutningsbann hjeldist á tilsvar-
andi erlendum vörum. Sje það
rjett, þá verða neytendurnir, þeir
sem eiga að kaupa innlendu iðn-
aðarvöruna, að sætta sig við það,
að verða að greiða mikið hærra
verð fyrir þessar vörur, en þeir
þyrftu, ef varan fengist erlendis
frá. Með öðrum orðum, hinn inn-
lendi iðnaður ætti beinlínis um
aldur og æfi að miða að aukinni
dýrtíð í landinu.
Ástin á höftunum.
tjórnarflokkarnir hafa reynt
að telja fólki trú um, að
Sjálfstæðismenn væru andvígir
iðnaðinum og framþróun hans,
vegna þess, að þeir telja höftin
neyðarúrræði, sem sjálfsagt er að
reyna að losna við.
Iðnaðinn þarf að vernda. Og
Kennarinn:
Mvað er
E.-Moll?
Memandinn:
EMOL er
nafnið d
handsdpu sem
mjer líkar best
slakað verður á höftunum, þá
er hægt að sjá fyrir því, að hinn
íslenski iðnaður fái alla þá vernd,
sem hann þarf. Þetta vita allir
að best er gert með verndartoll-
um.
En rauðliðar vilja höftin, þeir
vilja halda í þau í lengstu lög.
Og þeir ætla sjer að halda í þau
undir því yfirskyni, að með þeim
ætli þeir að sjá iðnaðinum borg-
ið. Ást þeirra á höftunum er þó
af öðrum toga spunnin. Hún staf-
ar af því, að meo því geta stjórn-
arvöldin beitt hinni verstu rang-
sleitni. Hægt er að veita þeim
fyrirtækjum innflutningsleyfi,
sem styðja hina ranglátu stjórn,
samtímis sem stjórnarandstæðing-
um er neitað um innflutningsleyfi
á sömu efnivörum.
Höftin eru því ekki fyrir iðn-
aðinn, ekki fyrir alþýðu manna,
heldur verða þau óhlutvöndum
og rangsleitnum valdhöfum tekju
lind.
Hollráðin.
Iræðu, sem Magnús Jónsson al-
þingismaður flutti í fyrra-
kvöld í Verði, gerði hann grein
fyrir, hvaða ráðstafanir Sjálf-
stæðismenn vilja gera, til þess
að vernda og auka iðnaðinn í
lanjdinu.
Verndina gagnvart erlendri sam
kepni á að fá með tollum. Bn til
þess að tryggja þessari fjölþættu
atvinnugrein skilyrði fyrir ör-
uggri þróun, þarf hentugt láns-
fje, ódýra orku, rannsóknarstofu
og leiðbeiningar, svo og góða
skipun á sölu innlendra iðnaðar-
vara.
Flokksþinff.
essa dagana stendur yfir
flokksþing Framsóknar-
manna. Það er eitt hið fjórða í
röðinni frá því flokkur sá hjelt
fyrsta þing sitt á Þingvöllum
sumarið 1919.
Síðan hafa orðið miklar svip-
breytingar í íslensku stjórnmála-
lífi.
Fyrir rúmlega þrem mánuðum
var hjer haldið flokksþing Al-
þýðuflokksins. Á því þingi voru
Dcpmið
sjálf um
ágcpti
þessarar
hanðsápu
samþykt fyrirmæli um það, hvern
ig stjórnarflokkarnir ættu að
haga starfi sínu á næstunni — að
Framsóknarflokknum meðtöld-
um.
Það mun vera dálítið óvenju-
legt fyrirbrigði í stjórnmálum, er
einn flokkur samþykkir starfs-
reglur fyrir annan. En þetta
gerðu sósíalistar í haust. Þeir
samþyktu að ganga áfram á þjóð
nýtingarbrautinni, í áttina til
Rússa. Og þau skilaboð fylgdu
með, að ef Framsóknarflokkur-
inn gengi ekki skilyrðislaust að
þessu, þá segði Alþýðuflokkurinn
honum stríð á hendur.
Skipulagsstarf.
itari Alþýðusambands íslands
Stefán Jóh. Stefánsson ljet
þá orðsendingu fylgja til Fram-
sóknarmanna, að mjög væri það
vafasamt frá hans sjónarmiði,
hvort Alþýðuflokkurinn þyrfti
lengur á þjónustu Framsóknar-
manna að halda. Nú myndi sú
stund upp runnin, að sósíalistar
gætu sjálfir „skipulagt sveitaal-
þýðuna“ — þ. e. skipað bændum
og búaliði að dansa eftir sósíalist-
anna pípu.
Fresturinn.
n Alþýðuflokksþingið gaf
Framsóknarmönnum 3 mán-
aða umhugsunarfrest — eða upp-
sagnarfrest, eins og viðgengst yf-
irleitt, þegar fólki er sagt upp
starfi eða vist. Nú er fresturinn
liðinn, og Framsóknarþing hald-
ið, til þess að athuga málið, hvort
framlengja eigi þjónkunina við
sósíalista, með þeirri skilyrðis-
lausu hlýðni, sem Alþýðuflokks-
þingið mælti fyrir.
Sumarið 1919.
egar Framsóknarflokkurinn
er á þessum krossgötum er
fróðlegt að virða fyrir sjer, hvern
ig umhorfs var á fyrsta flokks-
þingi hans.
Megin hugsjónirnar, sem lágu
til grundvallar fyrir myndun
flokksins, voru þær, að efla and-
legt og efnalegt sjálfstæði ís-
lenskra bænda. Sú stjett þjóðfje-
lagsins átti framvegis eins og fyr
að vera stoð og stytta hinnar
sjálfstæðu íslensku þjóðar. Hver
bóndi í íslenskum sveitum átti að
geta lifað sem óháður konungur í
ríki sínu. Hann átti að fá skil-
yrði til þess að rækta eignarjörð
sína, og skila henni umbættri og
kvaðalausri til eftirkomendanna.
Sveitirnar áttu að taka við fólks-
fjölguninni í landinu.
„Með öðrum svip“.
egar litið er yfir hóp forystu-
manna hins núverandi Fram-
sóknarflokks, eru þeir furðu fáir
þar, sem voru á Þingvallafundi
flokksins fyrir tæplega 18 árum.
Nokkrir eru dánir. Fleiri hafa
yfirgefið flokkinn í lifanda lífi.
Margir eru í Sjálfstæðisflokknum,
aðrir í Bændaflokknum og nokkr-
ir hafa tekið þann kost, að hverfa
frá afskiftum af stjórnmálum.
Það var enginn „hjáleigu“- eða
undirtyllubragur á Framsóknar-
flokknum fyrir 17—18 árum.
Fyrirmæli.
egar litið er á starfsemi
Framsóknarflokksins, anda
hans og aðferðir, ber ekki mikið
á frelsishugsjónunum frá 1919.
Verkin sýna merkin. Bændastjett
in íslenska hefir ekki orðið sjálf-
stæðari en hún var. Hin alhliða
viðreisn, sem sveitunum var ætl-
uð, varð allsherjarflótti á mölina.
Ræktunarstarfinu miðaði þó vel
áfram um skeið, einkum með til-
styrk Jarðræktarlaganna. Bn nú
er þar komið nýtt upp á tening-
inn. Áður þótti hver maður þjóð-
hollasta, sem mest ræktaði. En
nú er komin sú fyrirskipun frá
„æðri stöðum“ stjórnarflokkanna,
að ræktun jarðanna megi helst
ekki eiga sjer stað nema í litlum
stíl. Og hver sá bóndi, sem þiggur
styrk frá þjóðf jelaginu fyrir
ræktunarstarf sitt, verður að af-
henda ítök vir jörð sinni til sveit-
ar eða ríkis.
Og þegar Framsóknarbændur
eru kallaðir saman á fundi, hver
í sinni sveit, eins og á fundum
búnaðarfjelaganna á þessum vetri,
þá þeytast forkólfar Framsóknar-
flokksins, erindrekar sósíalista,
fund af fundi, til þess að líta eft-
ir því, hvort bændur greiði at-
kvæði eftir því, sem erindrekun-
um eða yfirboðurum þeirra er
þóknanlegt.
Það er ekki undarlegt, þó æði
margir, sem eitt sinn fylgdu
Framsóknarflokknum, sjeu nú
horfnir þaðan.
Fjárlöffin.
jer í blaðinu hefir verið
skýrt frá niðurstöðutölum
hins væntanlega fjárlagafrum-
varps fyrir næsta ár. Fjármála-
ráðherrann ætlaði að halda því
plaggi leyndu í lengstu lög. Bn
honum hættir við að týna því út
úr höndum sjer, sem hann hygst
að geyma sem best.
Nú hefðu menn haldið, að fjár-
lagafrumvarp væri ekkert sjer-
stakt leyniplagg, því þetta þarf
hvort eð er að koma brátt fyrir
almenningss j ónir.
En fjármálaráðherrann hefir út
búið frumvarp þetta með enn
hækkandi útgjöldum. Allir auka-
skattar, sem upphugsaðir hafa
verið hingað til, eiga að haldast.
Og nú eru útgjöldin alls að nálg-
ast kr. 20.000.000 — tuttugu milj-
ónir króna.
HvaS sýnist bændum?
að kann að vera, að Eysteini
Jónssyni hafi fundist það
eins gott að láta flokksþingið
líða, án þess að flokksmenn hans
fengju ánægjuna af því að sjá
hann leggja þessar tölur á borðið.
Það er ekki víst, að allir þeir
bændur, sem þar eru saman komn
ir, telji það beinlínis efnilegt, að
útgjöldin til ríkissjóðs frá hverju.
5 manna heimili á landinu sjeu
8—900 krónur á ári. Þeir hugsa
kannske eitthvað hver til sinnar
greiðslugetu og tekna. Því nú er
hætt við, að ekki sje hægt að
hugga þá með því, að framvegis
verði það aðrir landsmenn, sem
bera meginþunga ríkisútgjald-
anna. Þetta hefir verið svo á und-
anförnum árum. En nú ganga
sósíalistar að því með oddi og
egg að rífa niður einkaframtakið
við sjóinn, sem mestar ríkistekj-
ur hefir gefið.
Reynslan.
kki geta bændurnir huggað
sig við, að sósíalistar byggi
upp útgerð og auki tekjulindir
þjóðarinnar í staðinn fyrir það
sem þeir rífa niður.
Þeir hafa að vísu gert tilraunir.
Það vantar ekki, gengið í skóla
reynslunnar. Og þjóðin hefir lært
af því, hvers af þeim er að vænta.
Þeir hafa sent fiskfarma út í
lönd, og fengið lítið fyrir annað
en málastapp.
Og þegar litið er á þeirra eigin
fyrirtæki þá er sömu söguna að
segja. Samvinnufjelag fsfirðinga
gat greitt 5% af óveðtrygðum
skuldum. Bæjarútgerðin í Hafnar-
firði er talin eiga 40% uppí skuld-
ir. Og Norðfjarðarútgerðin á
heljarþröm.
Undir svona atvinnuhorfum get
ur bændum fundist 20 miljóna
frumvarpið ískyggilegt. Eða er
ekki líklega til getið? Framsókn-
arflokknum, sem unni sjálfstæðri
bændastjett í sjálfstæðu landi,
myndi hafa fundist svo. En það
er kannske furðu lítið eftir af
þeim flokki.
VerOlaunaljóO.
Við höfum ákveðið að efna til
verðlaunasamkepni um best gert
Ijóð um okkar vinsæla
„Stjörnu-kaffibætir".
Veitt verða þrenn verðlaun,
samtals kr. 85.00, fyrstu verðlaun
50 kr., önnur verðlaun 25 kr. og
þriðju verðlaun 10 kr.
Við ljóðagerðina skal taka til
greina eftirfarandi:
Að ljóðið verður að vera rjett
kveðið.
Að það hafi auglýsingagildi fyr-
ir okkar
,, St j örnu-kaf f ibætir
Að ljóðið sje að öðru jöfnu
stutt.
Að hægt sje að syngja það und-
ir þektu vinsælu lagi.
Þriggja manna dómnefnd legg-
ur dóm á ljóðagerðina.
Ljóðin sendist á skrifstofu
Mjólkurfjelags Reykjavíkur,
Hafnarstræti 5, Reykjavík, í lok-
uðu umslagi, og sje nafn höfund-
arins í sjerstöku lokuðu umslagi
innan í, svo að dómendur viti
ekki um nöfn höfunda fyr en
þeir hafa kveðið upp úrskurð sinn.
Frestur til að taka þátt í ljóða-
gerðinni er útrunninn miðviku-
daginn 24. þ. m. kl. 18.
Við viljum að endingu nota
tækifærið til að láta í ljós ánægju
okkar yfir hinni hraðvaxandi sölu
á okkar nýja
„Stjörnu-kaffibætir“.
Okkur til mikillar gleði hefir
salan yfirstigið okkar björtustu
vonir.
Virðingarfylst,
Mjólkurfjelag Reykjavíkur.