Morgunblaðið - 24.03.1937, Blaðsíða 2

2
MORGUMBLAÐÍÐ
MiðTÍkudagrnr 24. mars 1937.
DEILAN MILLI PÁFA OG HITLERS
Mussolini i Líbfu

Þessi mynd úr ferðalagi Mussolinis til Libyu var send með flugvjel til Róm og síðan
,,símuð“ þaðan til Parísar. Á myndinni sjest Mussolini (annar frá vinstri) og landsstjórinn
í Libyu, Balbo hershöfðingi og fylgdarlið þeirra. Myndin er tekin á hinum nýja vegi, sem
er 1822 kílómetra langur og liggur í gegnum Libyu, frá egypsku landamærunum til Tunis.
Eftir heimkomu Mussolini frá Libyu:
Sfórpólitiskir alburð-
ir I vændum,
„Hlægilegt a5 tala um ítalskar
her»veitlr við MadridM.
De Llano hershöfðingi.
FRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPMANNAHÖFN í GÆR.
Hin bráða heimför Mussolinis frá Afríku hefir verið ærið
umræðuefni í heim.sblöðunum, og því haldið fram, að
heimför hans stafaði af ósigri Francos við Madrid.
Opinber tilkynning hefir verið gefin út í Róm, sem segir
að heimkoma Mussolinis stafi af alt öðrum og merkilegri ástæð-
um, en ástandinu á Spáni.
Er gefið í skyn, að afar alvarleg pólitísk mál sjeu nú í
uppsiglingu í sambandi við Vestur-Evrópu-sáttmála og
heimsókn Schussnigg kanslara til Rómaborgar á næst-
unni.
f'íAd k
Slysið í Texas.
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavtk.
Ritstjórar: Jðn Kjarfansson og
Valtýr Stefánsson —
á,byrgSarmaSur.
Ritstjðrn og afgreiBsla:
Austurstræti 8. — Stmi 1600.
Heimaslmar:
Jð-i Kjartansson, nr. 3742
vaitýr Stefánsson, nr. 4220.
Árni Óla, nr. 3046.
Áskriftagjald: kr. 3.00 á mánutSi.
f lausasölu: 15 aura elntakÍB.
25 aura meB Lesbðk.
Leikslokin.
í Frá því fyrsta að rauðu fiokk-
iarnir hófu stjórninálabaráttu sína
ihjer á landi, hafa þeir nær sieitu-
laust beint árásum sínuni gegn
Kveldúlfi, og þeim sein því fyrir
;tæki hafa stjórnað á ýrnsuni t.ím-
um.
Árásirnar liafa verið mjög sitt
með hverju móti. Stundum hefir
árásarefnið verið það, að Kveldúlf-
ur og forstjórar hans væru svo ó-
hóflega auðugir, að okkar fátæka
þjóðfjelagi stafaði hætta af.
Á síðustu tímum hefir þessu ver-
ið snúið við. Nú á fjelagið að vera
prðið svo fátækt og skuldum hlað-
jið, að bönkum stafaði voði af yfir-
vofandi gjaldþroti þess.
Kveldúlfur, sem í fyrstu var
stofnaður af vanefnum, hefir þró-
ast og dafnað svo, að nú er hann
langstærsta atvinnufyrirtæki lands
ins. Þúsundir manna hafa, beint og
óbeint haft atvinnu hjá fjelaginu,
og ríki og bæjarfjelögum dregið
drjiigum af athöfnum þess.
Á 25 ára skeiði Kveldúlfs hefir
hann goldið í verkalaun 55^ milj.
króna, til ríkis- og bæjarfjelaga
um 9 milj. og í vexti og viðskifta-
gjöld um 4 milj. króna.
Kveldúlfur hefir verið spegil-
mynd af atvinnu árferðum. Þegar
vel hefir árað og athafnafrelsi
ekki þannfært, hefir fjelagið eflst,
og jafnan aukið rekstur sinn.
,En á síjðari tímum, þegar ríkis-
valdið hefir sett höft á alt at-
hafnálíL ög lágt stöðugt vaxandi
byrðar á herðar atvinnurekenda,
hefií Kveldúlfur, sem öll önnur
útgprðarfjelög, þurft að, mæta
töpum (áj: frá, ári.
Þetta tækifæri gripu koinmún-
istar og kröfðúst þess að Kveld-
úlfur yrði lagður að velli. Komm-
únistar sáu það, að tækist að
leggja stærsta útgerðarfyrirtækið
að velli, *var garðurinn rofinn og
anðvéidáry áfe ná til hinna smærri.
Þá nálgaðiát'takmark kommúnism-
ans'í; Þjöðtíýtiiig atvinnutækjanna.
Kp^nmúnistarnir við Alþýðu-
blaðið tóku auðvitað við þessari
flugu samherjanna. Og á flokks-
furufi sósíalista í haust var eyði-
legging Kveldúlfs gert að stefnu-
skráratriði Alþýðuflokksins. Síð-
an hafa svo að segja daglega birst
í Alþýðublaðinu svo æðisgengnar,
hatursfullar og ósvífnar árásar-
greinar á Kveldúlf, að öllum ó-
spiltum mönnum hefir hlöskrað.
En nú er þessi ógeðslegi leikur
senn á enda. Bankarnir hafa leyst
KveldúIFsmálið eins og vera bar,
eingöngu frá sjónarmiði þess sem
þeim sjálfum og þjóðarheildinni
var fyrir bestu.
Enska blaðið „Daily Tele-
graph“ skýrir frá því, að Musso
lini sje ofsareiður yfir ósigrum
Itala við Madrid, því að ósigr-
ar þessir hnekki mjög áliti hins
ítalska hers og Ítalíu sem her-
veldi.
De Llano mót-
mælir enn.
Rómaborg í gær F.tJ.
Queipo de Llano sagði frá því
í útvarpinu í Salamanca í gær,
að það væri blátt áfram hlægi-
legt þegar útvarp og blöð á
Englandi væru að breiða það
út, að ítalskur her hafi beðið
ósigur á Guadalajaravígstöðv-
unum. Á Italíu eru menn mjög
hissa á, að heyra slík ummæli.
Að vísu viðurkendi Queipo de
Llano, að útlendir hermenn og
þar á meðal ítalskir hermenn,
væru í liði uppreisnarmánna.
En það væri auðsjeð á öllu, að
stjórnin hefði ekki annað en'
ósannindi að bera fyrir sig,
þegar slíkum sögum væri dreift
út. I því sambandi mætti vitna
til ummæla Anthony Edens í
breska þinginu í gær, þegar
hann sagði, að engar regluleg-
ar ítalskar hersveitir væru á
Spáni.
de Llano viðurkennir
óssgra Francos.
London í gær F.Ú.
Queipo de Llano viðurkendi
í gærkvöldi í útvarpinu í Se-'
villa, að framsókn uppreisnar-
manna á Guadalajaravígstöðv-
unum hefði beðið alvarlegan
hnekki, en að þetta myndi í
framhald á sjöttu síðu.
Gasþjófnaður
var orsðk
sprengingar-
innar.
FRÁ FR-JETTARITARA
VORUM.
KHÖFN I GÆR.
asbjófnaður var orsök
þess að hm hrœðilega
gassprenging varð í skólanum í
New London í Texas.
Skólastjórinn stal gasi handa
skólanum úr gasleiðslum, sem
lágu undir skólabyggingunni,
Eigandi gasins var einkafyrir-
tæki.
Eftir læknaskýrslum, sem
gefnar hafa verið út um slysið,
fórust alls 426 í hinni hræði-
legu sprengingu.
I sendiherrafrjett segir, að
utanríkismálaráðherra Dana í
Washington hafi vottað stjórn
Bandaríkjanna samúð út af
hinu hræðilega slysi fyrir hönd
dönsku og íslensku ríkisstjórn-
anna.
Norðmenn selja síldar-
mjöl til Ameríku.
Kbh. 23. mars F.Ú.
Síðustu dagana hafa Norð-
menn selt til Norður-Ameríku
2.200 smál. af síldarmjöli fyr-
ir 450.000 krónur, og eru vör-
ur þessar þegar famar af stað.
i 'Fr KD J?i ' .? K V;
HARÐNAR.
Páfinn fordæmir
jafnt nazista sem
kommúnista,
FRÁ FRJETTARITARA
VORUM.
KHÖFN I GÆR.
aráttan milli páfastólsins
og Hitlersstjóraarinnar
harðnar stöðugt með hverjum
deginum sem líður og er ekki
útlit fyrir annað en að úr verðí
fullur fjandskapur.
Málgagn Hitlers „Völkischer
Beobachter", svarar í dag heims
brjefi páfa, á þann hátt, að
ekki er um að villast, að þýska
stjórnin ætlar sjer að taka upp
baráttu gegn valdi páfakirkj-
unar í Þýskalandi. Þenna boð-
skap, eða heimsbrjef, Ijet páf-
inn Iesa upp í öllum kaþólskum
kirkjum s.l. sunnudag.
Ka|>ó!skir prelátar
hafa svikið.
í svari sínu við heimsbrjefi
páfa, segir blaðið að samning-
urinn milli þýsku stjóraarinnar
og páfans hefði gefið kaþólsk-
um ýms rjettindi, sjerstaklega
hvað viðvíkur uppeldismálum
æskunnar. En að kaþólskir pre-
Iátar hafi misnotað þau rjett-
indi, sem samningurinn veittá
þeim til þess að æsa fólkið upp
gegn stjórn Hitlers. Þess' vegna
sje þýska stjórnin ekki lengur
akuldbundin til að halda samn-
inginn. Nazistar, segir blaSið
en-nfremur, munu ekki gera
samninga við páfaríkið, sem
grundvallast á máltækinu:
„Fiat justitia pereat mundus“
— verði rjettlætið þó heimurinn
farist.
Sámningar við páfaríkið era
á engan hátt háheilagir. Um þá
verður að gilda sama regla og
um aðra samninga, sem ekki
fylgja hinni lifandi þróun.
Opinberlega er tilkynt í Ber-
lín, að Nazistar ofsæki á engan
hátt kaþólska, eins og páfinn
haldi fram. Nazisminn hefir
þvert á móti bjargað kaþólsk-
um mönnum í Þýskalandi frá
hinum guðlausa kommúnisma
og ofsóknum hans.
Þrátt fyrir atburði þá, sem
'gerst hafa í sambandi við heims-
brjef páfa, er látið líta svo út á
yfirborðinu, að samningar muni
geta tekist, en margir álíta að
afar grunt sje á því góða milli
páfastólsins og Hitlersstjómar-
innar. Þá segir, að páfinn for-
dæmi jafnt nazismann, sem
kommúnismann.
Margir álíta, að þýska stjóm-
in segi upp samningum sem gilt
hefir milli páfans og Hitlers.
I Vatikaninu hefir verið gef-
in út opinber tilkynning þar
sem segir að þýska nazista-
stjómin reyni að hrifsa til sín
þau völd og þau áhrif, sem
kaþólska kirkjan hafi á æsku
Þýskalands og uppeldi hennar.