Alþýðublaðið - 08.06.1920, Síða 1

Alþýðublaðið
Grefið rtt aí A.lþýðuflokknum.
1920
Þriðjudaginn 8. júní
127. tölubl.
Ijneykslanlegt oknr.
Sigurður Kristjánsson bóksali
gaf, eins og kunnugt er, út allar
ísiendingasögurnar, ásamt Eddun-
um og Sturlungu, í ódýrri, en þó
góðri útgáfu. Á hann þakkir skildar
fyrir þá útgáfu sina, sem gert
hefir mörgum efnaiitlum mönnum
kleyft að verða aðnjótandi þessara
fornfrægu listaverka vorra. Nú um
nokkurt skeið hafa ýmsar af ís-
iendingasögunum verið uppgengn-
ar, svo. sem Laxdæla, Grettla og
nokkrar fleiri. En hinar fengust
alt þangað til síðasta haust, með
gamla, góða verðinu. En svo í
haust hurfu þær allar úr bókabúð-
unum og hafa verið ófáanlegar í
vetur, þar tii nú nýlega, að þær
fengust aftur, en þá hafði verðið
verið sett upp svo gífurlega, að
undrum gegnir. Á þeim flestum
hefir verðið verið þrefaldað, eða
meira, svo að t. d. Njála, sem
áður kostaði kr. 1,75, kostar nú
7 kr. Og Eddurnar, er áður kost-
uðu 2,50, kosta nú 7 kr., og Sturl-
unga, er áður kostaði 8 kr., kostar
nú rúml. 20 kr. Að vísu myndu
þær eigi verða ódýrari, ef ætti nú
að prenta þær upp. En það rétt-
lætir ekki neitt hina óheyrðu
hækkun. Orsakirnar tii hækkunar-
innar virðast eigi geta verið aðrar
■en hrein og bein fégræðgi. íslend-
ingar hafa þessi sfðustu árin verið
hrjáðir af hverskonar okri og
varla gefið hljóð af sér, tekið því
sem hverri annari plágu og okrið
þrifist vel.
Mest hefir þó verið okrað á
ýmsum óþarfavarningi, en það
hafa menn eigi kipt sér svo mjög
upp við, heldur leitt hjá sér að
kaupa.
En nú, þegar svo er farið með
eitt hið dýrasta hnoss íslenzkra
bókmenta, er hætt við að ýmsum
svíði sáran.
Og lítið er því hyggilegt af út-
gefandanum, að eyðileggja þann
góða orðstír, er hann hafði getið
sér með útgáfu íslendingasagnanna,
með slíku atferli sem þessu. S.
„Við, sem kunnum“.
„Þeir, sem kunna“.
í deilum um áfengisbannlögin
er það altítt, að báðir málspartar
taki sér stór orð í munn. Slíkt
hendir bardagamenn. En fátt er
það, sem sýnir gleggri merki
stórbokkaháttar og sjálfsblindu, en
þessi og þvílík orð andbanninga:
»Við, sem kunnum að hafa vín
um köndt, eða: *Þeir, sem kunna
að fara með áfengi<.
Hvað er að kunna að fara með
áfengi? Hversu margir kunna það?
Þeir, sem dýþst hafa grafið í
læknis og heilsufræði, segja að
þeir einir kunni að fara með á-
fengi, sem neyta þess í svo smá-
um skömtum, að þeir verði ekki
varir áhrifa þess.
Skyldu þeir vera margir neyt-
endur áfengis, sem geta talist til
þessa flokks?
Hófsömustu »hófsmennirnir«
segja, að enginn geti haft neitt
við það að athuga, þótt þeir neyti
víns sér til hressingari Aðrir, sem
eru nokkuð frjálslyndari, halda því
fram, að ekkert sé athugavert við
það, þótt þeir neyti áfengis, svo
þeir »verði kendir«, sem kallað
er. Og mörgum þykir það »ansi
hart«, að fetta þurfi fingur út í
það, þótt þeir »drekki sig fulla«
svo sem tvisvar í mánuði, eða svo.
Það muna því ekki auðfundin
takmörkin fyrir því, að kunna að
fara með áfengi, sé úrskurði vís-
indanna slept.
Flestir neytendur áfengis þykj-
ast kunna að fara með það.
En eru ekki fleiri hliðar á þessu
máli, þó að nautn einstaklinganna
sé slept, meðan skömm og skað-
semi hlýzt ekki af?
Úrlausn eftirfarandi spurninga
gefur tilefni til að álíta það.
— Kann sá maður að fara með
áfengi, sem reynir að fá aðra til
að neyta þess, þó hann sjálfur
neyti þess »í hófi«, sem kallað er?
— Kann sá maður að fara með
áfengi, sem hefir það um hönd í
návist þess manns, sem hætt er
við að falla fyrir drykkjuástríðu?
— Kann sá að fara með áfengi,
sem Iætur það af hendi við mann,
sem er drykkfeldur?
— Kann sá að fara með áfengi,
sem á að vera og er fyrirmynd
heimilisins, og ekki hefir hugsun
eða dáð til að útiloka áfengi frá
augum og meðvitund barnanna?
Þetta nægir.
Þeir, sem þykjast kunna að
hafa áfengi um hönd, gleyma þvf
æííð, að það er dálítið annað
meðbröðir, en drykkjubróðir, og
drykkjubródirinn er oft veikasti
meðbróðirinn.
Mótstöðumenn afneytslu áfengis,
sem sjálfstæðastir þykjast, eru það
ekki, að dómi vísindanna. Fyrir-
myndin, sem þeir gefa, er svikin.
Hófsemi þeirra er óhóf. Sjálfsálit
þeirra blindni.
Þeir neytendur áfengis, sem
kunna að fara með það, eru sem
dropi í hafinn.
(Vm.).
Ár og skipaskurðir Pýzkalands
alþjóðasiglingaleið.
(Niðurl.).
Skipasknrðirnir auknir.
Mikill áhugi er vaknaður aftur
í Þýzkalandi á því, að stækka og
bæta skipaskurðanetið. Einkum er
rætt mikið um „miðlandsskurðinn“-
sem fyrir strfðið strandaði á and-
ófi prússneskra stórbænda. Á stríðs-
árunum hefir komist á það almenna
álit, að Þýzkaland hefði staðið
miklu betur að vígi, ef þessi skurð-
ur hefði verið til. Samþykti prúss-
neska þingið þegar árið 1918 þings-
ályktun, sem hneig að því, að
leggja hið bráðasta fyrir þingið