Morgunblaðið - 22.09.1937, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 22. sept. 1937,
MORGUNBLAÐIÐ
6
éP
wgtmblaíiið
Útgef.! H.f Árvakui, Tleykjavfk.
Rttstjðrar: Jðn Kjartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgQarmattur)
Auglýsingar: Árnt 6la.
Ritstjörn, auglýslngar og afgrelttala: Austuratrœtl 8. — Sfml 1800.
Áskriftargjald: kr. 8,00 & m&nufil.
í lausasðlu: 15 aura elntaktð — 25 aura meB Leabök
RÚSSNESKA VIÐLAGIÐ.
Hjer á landi er flokkur
manná, sem virðist trúa
Jiví í fullri einlægni, að til sje
það sæiuríki hjer á jörðu, sem
.allir eigi að líta til sem hinnar
einu sönnu fyrirmyndar. Og
Jæssar trúuðu sálir setja ekki
Ijós sitt undir mæliker. Þeir
telja það köllun lífs síns, að fá
.aðra til að líta í lotning til
_þessa sæluríkis og leita þang-
.að þeirrar uppsprettu, sem ein
á að geta læknað öll mannanna
:mein. Eins og Múhameðstrúar-
menn snúa ásjónu sinni til
Mekka, eins snúa kommúnist-
ar ásjónu sinni til Moskva. Hún
er þeirra helga borg og Stalin
þeirra spámaður.
En hvaða tíðindi eru það,
sem út um heiminn berast frá
,„sæluríkinu“? Eru þau slík, að
þeír, sem búa í skugganum,
geti í þeim sjeð uppfyllingu
•óska sinna og vona um frið,
bræðralag og jöfnuð? Síðast-
liðið ár hefir mátt greina í öll-
um dyn heimsviðburðanna,
sömu fregnirnar endurteknar
.hvað ofan í annað. Það eru rúss-
nesku frégnirnar, sem ganga
aftur eins og viðlag í drápu.
Og viðlagið er þetta:
Exin og jörðin geyma þá
’best!
Við íslendingar þekkjum
þessi orð úr okkar sögu. Og það
er dálítið einkennileg tilviljun,
að dagurinn, sem þau voru töl-
uð, 7. nóvember, er líka afmæl-
isdagur rússnesku byltingarinn-
.ar. Næst þegar íslendingar
halda þann dag hátíðlegan í
nafni frelsisins, ættu þeir ekki
,að gleyma Kristjáni skrifara,
,sem árið 1550 talaði þau orð,
;sem Stalin hefir nú gert að
einkunnarorðum sínum: Exin
>og jörðin geyma þá best!
Enginn veit tölu þeirra, sem
;Stalin hefir falið „exinni og
jörðinni“ undanfarið ár. En
varla líður svo vika, að ekki
heyrist, að fleiri eða færri em-
þættismenn hafi verið ákærðir
•og teknir af lífi fyrir samsæri,
skemdarverk, Trotskyvillu eða
landráð. Stundum er haft svo
mikið við, að dómsathöfnunum
•er útvarpað, svo að hlustendum
gefist kostur á að heyra hina
ákærðu játa glæpi sína.
I Rússlandi komast ekki
aðrir til valda en sanntrúaðir
Ikommúnistar. Þeir, sem sekir
gerast ,eru því undantekning-
arlaust menn, sem gengið hafa
,af trúnni, að dómi einvalds-
herrans. Og menn verða að at-
'huga það, að Stalin er ekki að-
eins einvaldsherra í hugum 1-
búanna í ráðstjórnarríkjunum,
heldur og í hugum allra fylgis-
manna sinna hvarvetna í heim-
inum. Meðal þeirra, sem líflátn-
ir hafa verið síðastliðið ár, eru
ýmsir af heimsþektufn forvígis-
mörinum kommúnismans, frá
•dögum byltingarinnar. Þessir
menn voru í gær tignaðir af
kommúnistum meðal mestu
stórmenna sögunnar. í dag
heita þeir í munni þessara sömu
manna landráðamenn og svik-
arar. Um leið og Stalin bendir
þumlinum niður, endurtaka
dýrkendur hans um allan heim
það sama — einnig hjer á ís-
landi.. Eða hafa menn heyrt
Þjóðviljann efast um að nokk-
ur þeirra manna, sem af lífi
hefir verið tekinn í Rússlandi
undanfarið ár, hafi unnið til
lífláts?
En látum svo vera, að komm-
únistarnir okkar efist ekki um
að hinir líflátnu menn hafi
verið rjettilega dæmdir. En
hvað táknar það? Er hugsan-
legt að ekki sje eitthvað bogið
við það skipulag, sem freistar
svo margra af helstu trúnaðar-
mönnum þjóðfjelagsins, til að
fremja skemdarverk og land-
ráð. Hvernig stendur á, að svo
víðtæk spilling skuli geta þró-
ast í þjóðfjelagi, sem er grund-
vallað af mestu skipulagsfröm-
uðum heimsins? Og hvernig
stendur á því, að þeir, sem í
gær voru sjálfir í fremstu röð
þessara skipulagsfrömuða, skuli
í dag vera komnir í hóp níð-
inga og drottinssvikara ?
í greinargerð þeirri, sem
kommúnistar birtu í gær um
breytingartillögur við tillögur
samninganefndar Alþýðuflokks
ins, kvarta kommúnistar yfir
því, „hve lítil sannfæring sje
(er) fyrir hendi hjá íslenskum
undirstjettum um það að sósí-
alisminn sje þeirra skipulag".
En halda kommúnistar, að þær
fregnir, sem daglega berast frá
Rússlandi, sje til þess fallnar að
efla sannfæringu íslenskra al-
þýðumanna fyrir því, að „sósí-
alisminn sje þeirra skipulag“?
Rússland er sú fyrirmynd,
sem íslenskum verkalýð er gert
að líta til, nú þegar sameining
hans stendur fyrir dyrum. En
hverju hefir skipulagið komið
til leiðar þar í landi? Ef komm-
únistar hafa rjett fyrir sjer,
þegar þeir sakfella alla þá, sem
ákærðir eru, þá er þar um meiri
spillingu að ræða meðal trúnað-
armanna þjóðf jelagsins, en
dæmi eru til í nokkru öðru
landi. Sje það hinsvegar svo,
að saklausir menn sjeu þar
dómfeldir og líflátnir, þá hef-
ir skipulagið komið því til leið-
ar, að einn einstakur maður get
ur leikið sjer með líf þegna
sinna eftir eigin geðþótta.
Islenskir verkamenn velta
fyrir sjer þessum tveimum
möguleikum. Það er þessvegna
ekki svo ákaflega undarlegt, að
þeir eru ekki allir sannfærðir
um að „sosíalisminn sje þeirra
skipulag”. Rússneska viðlagið
styrkir þá ekki í þeirri sann-
færingu.
KYNSTU LANDINU
ÞÍNU!
Kynstu landinu þínu!, er við-
kvæðið í mörguin löndum,
legar útþrá æskunnar verður að
ráða. Hjer á íslandi kvað lítið að
jví að menn vildu kynnast land-
inu sínu, þangað til Ferðafjelag
íslands tók til starfa. Það liefir
vakið áhuga manna fyrir ferða-
lögum innanlands, opnað augu
fjöldans fyrir fegurð og breyti-
leik íslenskrar náttúru. Og nú er
svo komið að straumur innlendra
ferðamanna er um alt land á sumr-
in, út á ystu kjálka og inn á ör-
æfi og jökla. Bættar samgöngur
hafa og mikið stuðlað að þessu.
Hugsið ykkur það t. d. að nú er
hægt að komast á einum degi frá
Reykjavík upp á öræfin, þar sem
Fjalla-Eyvindur, Halla, Arnes,
Abraham og Hjörtur töldu sig ó-
hult — að Hveravöllum!
Ferðafjelag íslands hefir einnig
leyst af hendi mikilvægt starf á
annan hátt. Útgáfa Árbókarinnar
er stórkostlega þarft fyrirtæki og
fróðleik þann, sem þar er að finna
um bygð og leiðir, er livergi ann-
ars staðar hægt að fá í einni
heild.
Seinasta Árbókin er ef til vill
merkust að því leyti, að hún fræð-
ir mann um afskektustu bygðir
landsins í hinum „vonda vatna-
klasa“. Það er lýsing Austur-
Skaftafellssýslu frá Öræfum að
Lóni og auk þess sjerstakur kafli
úm Vatnajökid, verndarvætt og
refsivönd þessara fögru og sjer-
kennilegu sveita. Margir hafa lagt
sinn skerf til lýsingar þessarar,
gagnkunnugir menn, svo að óhætt
er að treysta því sem í bókinni
stendur. Síra Eiríkur Helgason í
Bjarnanesi hefir ritað um Öræfin,
Mýrar og Nesin, en hann hefir
um mörg ár verið prestur á þess-
um slóðum. Sigurður Jónsson
bóndi á Stafafelli hefir ritað um
Lónssveitina og Norðlingaveg yfir
Vatnajökul, Steinþór Þórðarson
bóndi í Hala um Suðursveit og
þeir bræður Sigurður og Helgi
Arasynir á Fagurhólsmýri um
Öræfin, Breiðamerkurjökul og
Mávabygðir. En alt þetta hefir
Jón Eyþórsson skeytt saman og
steypt úr eina heild. Fjölda marg-
ar prýðilegar myndir eru í bók-
inni og hefir Steinþór Sigurðsson
safnað þeim. Þá eru í bókinni yf-
irlitsuppdrættir nokkrir, og eru
þeir ekki náudar nærri svo góðir
sem hæfði slíkri bók. Er það hið
eina, sem jeg hefi út á hana að
setja. Betra hefði verið að hafa
stóra yfirlitsuppdrætti með öllum
bæjanöfnum og helstu örnefnum,
sem minst er á. Á því hefði menn
getað áttað sig, en trauðla á þess-
um uppdráttum.
Menn lesa þessa bók sjer til
gagns og gamans og trúlegt þykir
mjer að eftir lesturinn muni marg-
an fýsa að ferðast um þessar slóð-
ir, því að það er áreiðanlegt að
menn þeltkja ekki landið sitt fyr
en þeir hafa sjeð sveitirnar í Áust-
' ur-Skaftafellssýslu. Á.
JÖKLARNIR LÆKKA.
Fram til ársins 1931 sást ekkert til Breiðamerkurfjalls
frá Reynivöllum í Suðursveit vegna þess að bungan á Breiða-
merkurjökli skygði á. Vorið 1932 fór að sjást á hæstu tinda
fjallsins og haustið 1936 sást af fjallinu eins og teikningin
sýnir.
Útsýn úr Lóni yfir Papafjörð til Vestra-Horns.
UPPBOÐ.
Vegna flutnings og breytinga, verður opinbert upp-
boð haldið á Laugavegi 84, laugardaginn 25. þ. m. kl. 1 e.
h. og verða þar seldir þessir munir:
Allskonar bifreiðavörur og verkfæri, vöru-
bíll, búðardiskur, auglýsingaskilti, peninga-
skápur (stór), bílmótor í standi fyrir bát,
húsmunir og fl. —
Greiðsla fari fram við hamarshögg.
Lo^maðurinn i Reykfavík.