Morgunblaðið - 09.11.1937, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 9. nóv. 193
Nfja stefnuskrá
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
verkefnum sínum að verja lýð-
ræðið gegn öllum árásum of-
beldis-, einræðis og afturhalds-
flokka og vill hafa um það
samvinnu við alla þá, sem vilja
vernda það, hvaða flokkum og
stjettum, sem þeir tilheyra“.
5. „Flokkurinn vinnur að
bættum kjörum, auknum rjett-
indum og hverskonar endur-
bótum fyrir alla alþýðu
manna: verkamenn, bændur,
sjómenn, iðnaðarmenn og ann-
að vinnandi fólk, en í þessu
endurbótastarfi hefir flokkur-
inn jafnan fyrir augum loka-
takmark sitt og undirbýr með
því, að alþýðan taki völdin til
fulls og skapi sósíalistiskt þjóð-
skipulag samfara fullkomnu
lýðræði. Vill flokkurinn vinna
að öllu þessu við almennar
kosningar í bæjar- og sveita-
stjórnum, á alþingi og í ríkis-
stjórn, á þingræðisgrundvelli,
með stjettarsamtökum sínum
og fræðslu- og útbreiðslustarfi
á meðal hinna vinnandi
stjetta“.
6. „Flokkurinn telur frelsis-
baráttu verkalýðsins og allrar
alþýðu vera lokaþáttinn í frels-
isbaráttu íslensku þjóðarinnar,
og álítur, að með sósíalisman-
um, en fyr ekki, sje lagður
traustur grundvöllur undir
frelsi hennar og yfirráð yfir
auðlindum landsins. Jafnframt
álítur flokkurinn baráttu verka
lýðsins á Isl. vera þátt í frelsis-
baráttu verkalýðsins um allan
heim og skoðar sig tengdan
bræðraböndum við alþýðu allra
landa, á grundvelli stjettarbar-
áttunnar fyrir jöfnuði og
bræðralagi allra manna, ein-
staklinga og þjóða, án tillit til
kjms, þjóðernis eða kyn-
flokka“.
7. „Flokkurinn byggir skoð-
anir sínar á grundvelli hins vís-
indalega sósíalisma, marxism-
ans, og síðari reynslu, sem
fengist hefir bæði á fslandi og
lendis“.
Eins og sjá má, er það ;^ósí-
alisminn, marxisminn, sep. er
rauði þráðurinn gegnum alla
stefnuskrána. Það er hin fyrir-
hugaða sameining við kom-
múnista, sem þessu hefir vald-
ið.
Hinni nýju stefnuskrá fylgja
svo langar skýringar, þar sem
lýst er leiðunum sem fara á,
til þess að ná hinu marxistiska
takmarki.
Mikið af þessum skýringum
er orðagjálfur og málaleng-
ingar. Nálega í hverri setningu
er talað um ,,auðvald“ og ,,auð-
valdsskipulag“, að hætti kom-
munista.
ÞJÓÐNÝTINGIN
Á einum stað í skýringunum
segir:
„Þróun atvinnuveganna er
komin á það stig, að þjóðnýt-
ing er tímabær í einstökum at-
vinnugreinum“.
Ennfremur segir þar:
„Alþýðuflokkurinn vill efla
atvinnurektsur hins opinbera á
þeinj sviðum þar sem þegar er
Alþýðuflokksins
um stórrekstur að ræða, eða
nýjar atvinnugreinar“. — •—
Þá vill flokkurinn einnig að
„opinbert eftirlit" sje haft með
„atvinnurekstri og viðskifta-
samtökum einstakra manna og
auðvaldshringa“.
En þar sem „einstakar um-
bætur á þjóðfjelaginu megna
ekki að afmá auðvaldsskipu-
lagið“, segir ennfremur í skýr-
ingunum, þá megi alþýðan
ek"ki láta þær nægja, „heldur
verður hún að leggja alla á-
herslu á það að ná völdunum
,0g skapa sósíalistiskt þjóðfje-
lag. Þetta er höfuðverkefni
flokksins í allri starfsemi hans“
segir í skýringunum.
I skýringunum segir, að
flokkurinn vilji hafa „vinsam-
legt samband og nána sam-
vinnu“ við alþýðuflokka í öll-
um löndum; einkum fylgist
hann með „áhuga og samúð“
með starfsemi alþýðuflokkanna
á Norðurlöndum.
En svo kemur þessi rúsína í
endanum:
„Flokkurinn fylgist einnig af
mikilli athygli og samúð með
tilraun alþýðunnar í Sovjetlýð-
veldasambandinu til þess að
skapa þar sósíalistiskt þjóðfje-
lag.Þar sem ósigur Sovjetríkj-
anna myndi vera ósigur fyrir
verkalýðinn um allan heim,
berst hann (þ. e. Alþýðuflokk-
urinn) á móti hverskonar ein-
angrunartilraunum, árásarher-
ferðum og spellvirkjum auð-
valdsins gegn hinu nýja þjóð-
f jelagi“.
Verður ekki annað sjeð af
þessu, en að Alþýðuflokkurinn
hafi það hjer eftir á stefnuskrá
sinni, að Islendingar skuli grípa
til vopna með Sovjetlýðveldun-
um, ef á þau er ráðist. Hvort
vopnin eigi að vera stólfætur
eða eitthvað annað, er ekki get-
ið. En þess er hvergi getið 1
stefnuskránni, að samskonar
stuðning eigi að veita öðrum
ríkjumí ef á þau verður ráð-
ist.
Þannig er andinn í hinni
nýju stefnuskrá Alþýðuflokks-
ins eða hins nýja flokks, ef úr
sameiningunni við kommúnista
verður. Ef úr sameiningu verð-
ur, þá skal hinn nýi flokkur
heita „Alþýðuflokkur íslands“
(sósíalistaflokkur Islands). —
Verði hinsvegar ekkert úr sam-
einingu, skal flokkurinn aðeins
heita „Alþýðuflokkur“, en
hann skal engu að síður taka
upp hina nýju, marxistisku
stefnuskrá.
BÓK UM REYKJAVÍK.
RAMH. AF FIMTU SÍÐU.
legt band mjög fallegt, en á fram-
hlið bindis er þrýst innsigli
Reykjavíkurbæjar. Pappír og
prentun er i besta lagi, sem hjer
sjest.
Er óhætt að samgleðjast bæði
höfundi og útgefanda að hafa
unnið þetta þrekvirki og leyst það
svo myndarlega af hendi. Verður
bók þessi vafalaust með þeim vin-
sælustu, sem komið hafa á bóka-
markaðinn hjer. M. J.
| • BRJEF 0
Akareyrardeilan
Eggert Claessen hrm. hefir beð-
ið oss að birta neðangreint brjef,
með því að ritstjóri Nýja dag-
blaðsins hafi ekki viljað birta
brjefið, sem er svohljóðandi:
Reykjavík 5. nóv. 1937.
Til ritstjóra
Nýja Dagblaðsins,
Reykjavík.
I grein sem birtist í blaði yðar
í dag út af vinnudeilunni á Akur-
eyri, er sagt að þegar samið hafi
verið við Iðju hjer í Reykjavík
um launakjör við reykvísku verk
smiðjurnar, þá hafi jeg gert leyni-
samning við „verkfallsforkólf-
ana“ um það, að komið yrði á
sömu launakjörum á Akureyri og
í Reykjavík.
Þetta er algjörlega rangt. En
líklega hefir þetta verið biúð til
út af því, að þegar Iðja samdi
9. okt. 1935 við Fjelag íslenskra
iðnrekenda, þá var vinnutími á-
kveðinn frá kl. 8 að morgni til
kl. 6 að kveldi nema hjá ullar-
verksmiðjunni Framtíðin og
klæðaverksmiðjunni Álafoss, því
hjá þeim var vinnutími ákveðinn
kl. 7 að morgni til kl. 6 að kveldi,
en jafnframt var sett í samning-
inn svohljóðandi ákvæði;
„Jafnskjótt og samkomulag
næst við aðrar klæðaverksmiðjur
í landinu um styttri vinnutíma,
breytast ákvæðin um vinnutíma
í samræmi við það í fyrirtækj-
um, sem talin eru í II. flokki“.
En í H. flokki voru talin ullar-
verksmiðjan Framtíðin og klæða-
verksmiðjan Alafoss.
Eins og jeg tók fram var samn-
ingur þessi gerður 9. okt. 1935
milli Iðju og Fjelags ísl. iðnrek-
enda, en það fjelag gekk ekki í
Vinnuveitendafjelag íslands fyr
en meira en hálfu ári síðar, eða
25. maí 1936, en samningurinn
var framlengdur óbreyttur að því
er fyrgreint atriði snertir 1. des.
1936.
Brjef þetta vil jeg biðja yður
að birta í blaði yðar sem fyrst.
Virðingarfylst.
(sign.) Eggert Clessen.
Nazisfar eln-
ráðir fi Dauzig
London í gær F.Ú.
Ifrjett frá Danzie; er
saeft, að þine:ið í Danzig
muni samþykkja náðun allra
pólitískra fang-a, sem settir
hafi verið í varðhald fyrir
1. október síðastliðinn. Enn
fremur, að mönnum verði
gefnar upp allar fjársektir,
sem þeir hafi verið dæmdir
í yegjia pólitískra afbrota.
A að gera þetta í tilefni af því,
að Nazistaflokkurinn hefir unnið
algerðan sigur í Danzig, og brot-
ið á bak a'ftur alla mótstöðu ann-
ara flokka.
Þingið í Danzig hefir einnig
gert öllum ungmennum það að
skyldu að vera meðlimir í fje-
lagsskapnum „Hitlers-æskan“ og
loks eru bannaðir allir flokkar,
nema Nazistaflokkurinn.
Minningarorð um
Friðrik Bjarnason
í gærdag, 8. nóv., var jarð-
aður hjer mjög merkur maður og
mætur, Friðrik Bjarnason, fyr
óðalsbóndi og hreppstjóri á Mýr-
um í Dýrafirði, kunnastur á Vest-
fjörðum með nafninu Friðrik á
Mýrum.
Árið 1932 ritaði jeg í Óðni
stutt æfiágrip hans og skal við
þetta tækifæri aðeins dregið fram
fátt eitt.
Friðrik var fæddur 13. okt.
1861 á Hamarslandi á Reykja-
nesi við Breiðafjörð, sonur Bjarna
bónda Eiríkssonar og konu hans
Sigríðar Friðriksdóttur. Bróður á
hann á lífi, Eirík Bjarnason járn-
smið, sem allir Reykvíkingar
kannast við. Þeir voru af góðu
bergi brotnir í báðar ættir: í föð-
urætt frá Oddi Hjaltalín lög-
rjettumanni á Ráuðará og í móð-
urætt frá Friðriki prófasti Jóns-
syni á Stað á Reykjanesi og Páli
Hjálmarssyni síðasta skólastjóra
á Hólum.
Föður sinn misti Friðrik 9 ára
og var þá tekinn á fóstur af Ól-
afi E. Johnsen prófasti á Stað
á Reykjanesi. Um og eftir tví-
tugsaldur lauk hann trjesmíða-
námi og fullnumaði sig síðan í
iðn sinni erlendis. Árið 1888
kvæntist hann Ingibjörgu Guð-
mundsdóttur, er var ein af hin-
um nafnkendu Mýrasystkinum,
Guðna lækni á Borgundarhólmi,
Jóni Guðmundssyni kaupmanni í
Flatey, Guðmundi Hagalín bónda
á Mýrum og þeim fleirum. Reistu
þaui fyrst bú að Meira Garði,
næsta bæ við Mýrar 1889, en er
Guðmundur Hagalín druknaði 30.
okt. 1894 fluttu þau næsta vor að
Mýrum og bjuggu síðan á því
ættaróðali rausnar- og fyrirmynd-
arbúi í 34 ár, þangað til Ingi-
björg dó 1929.
Mýrar hafa lengi verið eitt
helsta höfuðból og rausnarheim-
ili í Dýrafirði, og hjelst svo alla
tíð þeirra Friðriks og Ingibjarg-
ar. Hafði Friðrik til að bera
greind og hæfileika og listfengi
í besta lagi, og er það skemst af
að segja, að lionum voru nær alla
búskapartíð hans falin flest eða
öll trúnaðarstörf, sem. sveitungar
hans þurftu að láta vinna, og
gegndi hann þeim öllum með mik-
illi vandvirkni og prýði, í hrepps-
nefnd og sýslunefnd, hreppstjóri
og sáttasemjari, sóknarnefndar-
maður og söngstjóri í kirkjunni
og margt fleira. Munu af sveit-
ungum hans lengst af hafa verið
borin undir hann flest ráð, er
nokkur vandi þótti á vera. Var
í þessu nokkuð líkt á komið um
þá starfsbræðurna Jóhannes Ól-
afsson hreppstjóra á Þingeyri og
hann, er voru um langt skeið
einna fremstir sveitarhöfðingja
hvor í sinni sveit Dýrafjarðar.
Friðrik var áhuga- og atorku-
maður mikill í búskap sínum og
báru Mýrar þess margan vott í
húsabyggingum og öðru. Reistu
]>au Guðný mágkona hans, systir
Ingibjargar, hin merkilegasta
kona, nýja og prýðilega kirkju
í stað annarar gamallar og forn-
fálegrar og stóð hann sjálfur fyr-
ir smíðinni. En ekki sparði hann
Friðrik Bjarnason.
sig heldur að vinna fyrir :
menningsheill og á landsmálu
hafði hann mikinn áhuga i
fylgdi jafnan Sjálfstæðismönnu:
En sanngjarn var hann og d
ekki dul á, ef honum þótti an
stæðingar hafa í einhverju rje
Og líklegt þykir mjer, að hai
hefði viljað vera í góðum f;
lagsskap eða flokkum bænda,
eins og haldið hefir verið á mi
um þeirra, aðhyltist hann þ
ekki. Fyrir starfsemi sína í opi
berum málum og á orðlögðu rau
arheimili sínu var hann sæm
ur riddarakrossi fálkaorðunnai
Kona Friðriks, Ingibjörg, t
hin mætasta kona og honum sa:
hent í hvívetna og besta st(
Þau eignuðust tvö börn. Son
þeirra, Jón, efnismaður, drukní
24 ára gamall árið 1923 og v
þeim mjög harmdauði. Dót
þeirra Guðrún er kona Ca:
Rydens kaupmanns hjer í Reykj
vík, og mörg fósturbörn skyld •
vandalaus nutu hjá þeim
nokkru eða öllu vandaðs og áí
úðlegs uppeldis.
Þegar Friðrik ljet af búsk;
fluttist hann hingað til Reykj
víkur og hefir dvalið hjá dótt
sinni og tengdasyni síðustu é
in. Hjeldu þá sveitungar hans h<
um kveðjusamsæti og gáfu ho
um heiðursgjöf í þakklætissky
fyrir langa og mikla og gói
starfsemi hans meðal þeirra.
Hefir hann fram að síðas
ári verið ern vel og haft jafní
nokkuð fyrir stafni. En síðas
missirið hefir hann kent nokkui
ar hnignunar, en verið þó hre
og á ferli fram á hinn síðas
dag, er hann varð bráðkvaddi
að kveldi h. 30. f. m. á ártíða
degi Guðmundar Hagalíns, máj
síns og fyrirrennara á Mýrum
Iljer við vil jeg aðeins me£
bæta kveðju og þakkarorðum fj
ir trygga vináttu, er jeg naut í
honum í samstarfi og brjefaskíf
um um langa æfi. Er hann eiu
þeirra, sem jeg mest sakna, s
slitnaðir eru á undan mjer, þó
væntanlega sje um skammt a
ræða, úr lest samferðamannann;
jafnaldranna og samstarfsmani
anna.
Far þá vel vin'ur og hittumí
heilir aftur.
Kristinn Daníelsson.
Aðalfundur Knattspyrnufjelag
Reykjavíkur verður haldinn anr
að kvöld kl. 8 í K. R. húsin
niðri.