Morgunblaðið - 05.12.1937, Blaðsíða 3

Suimudagur 5. des. 1937.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Hægt að byrja á hitaveitunni
Vafnið á Reykfum nægilegt
til að virkja
Skýrsla kom ut í gær fjölrituð frá skrif-
stofu borgarstjóra um hitaveitumálið.
Þar er birt yfirlit yfir útreikminga og
áætlanir, sem verkfræðingar bæjarins hafa gert
um þetta mál.
í sumar var því hreyft hjer 1 blaðinu, og haft
eftir Helga Sigurðssyni verkfræðingi, að hita-
vatnsæðarnar er flytja vatn til upphitunar á öll-
um bænum eigi að vera tvær, til öryggis, ef æð-
arnar bila.
Skýrsla þeirra verkfræðinganna, sem útbýtt var í gær til
blaðanna sýnir það alveg ljóslega, að það er alveg sjálfsagt að
setja upp hitaveitu nú sem fyrst fyrir þessa 150—175 sekúndu-
lítra af 85c heitu vatni, sem fyrir hendi eru á Reykjum.
Meðan það verk er unnið, ættu borarnir að leiða það vatn
til viðbótar upp á yfirborðið, sem leitt yrði til bæjarins í hinni
æðinni — úr því þær eiga hvort sem er að vera tvær.
Borgarstjóri og bæjarverkfræðingur eru nýkomnir úr utan-
för sinni. Þeir fóru sem kunnugt er í erindum hitaveitunnar. Áð-
ur en fundur varður haldinn í bæjarráði um málið, verjast þeir
allra frjetta.
Hitajíörfin.
Reiknað er út í skýrslunni,
hve mikið hitavatn þurfi til
að hita upp bæinn eins og hann
er nú, og eru það 283 lítrar á
sekúndu. Meðalhiti vatnsins á
Reykjum er 85°. I mestu kuld-
um á vatnið að vera 80°, er
það kemur inn í húsin, þó að
í útjöðrum bæjarins sé.
í húsunum er búist við að
það kólni um 35° og verði frá-
renslisvatnið 45° heitt. En þetta
gétur orðið nokkuð breytilegt,
eftir því, hve stóra ofna menn
hafa í húsunum. Þeim mun
stærri sem ofnarnir verða, þeim
mun betur notast vatnshitinn
til upphitunarinnar.
Til þess að vatnið notist
sem best, þá þarf að hafa
á því nokkra miðlun. Til
þess að vatnið, sem rennur á
næturna, komi að gagni, verð-
ur nokkru af því safnað í
geymi. Geymir slíkur þarf að
geta tekið rúml. % af sólar-
hringsrennslinu.
Fyrirkomulagið.
Fyrirkomulag hitaveitunnar
verður í aðalatriðunum þetta:
Á Reykjum verður heita vatn
inu frá uppsprettunum og bor-
holunum veitt í sameiginlega
þró.
Úr þessari þró á Reykjum
verður vatninu dælt með raf-
magnsdælum gegnum aðrennsl-
isæðina í geymi, sem reistur
verður í Öskjuhlíð, en þaðan
rennur vatnið sjálfkrafa eftir
bæjarkerfinu til húsanna í bæn
um.
Heildaráætlun hitaveitunnar ger
ir ráð fyrir að til bæjarins verði
yeitt 350 lítrunf á sekimdu, í
tveim æðum, er taka 175 sekúndu-
lítra hvor. Nu er uni það bil nægi-
legt vatn á Reykjum í áðra þéssa
æð.
Aðalæðarnar frá Reykjum að
Öskjuhlíð verða í íramtíðinni tvær
325 millimetra víðar stálpípur, og
verður vatnshraðinn í þeiin 2.1
metri á sekúndu, svo vatnið verð-
ur rjett um tvo tíma á leiðinni
þessa 16 km. leið frá frá Reykj-
um á Öskjuhlíð.
Dælurnar á Reykjum verða 41
metra yfir, sjávarmál. Til þess að
gott rensli fáist úr geymi á Öskju-
hlíð um allan bæ þarf að hækka
undirstöðuna um 10 metra, og
verður yfirborðið ])á 78 metra yfir
sjávarmál. Hæðarmismunur á dæl-
unum á Reykjtim og hæsta vatns-
borði á Öskjuhlíð verður 37 metr-
ar. En engum vandkvæðuin er það
bundið að dæla hitavatninu í þá
hæð, með liinu ódýra Sogsraf-
magni.
Kostnaður og
afrakstur.
Stofnkostnáður við hitaveitu
sem flytti 350 lítra á sekúndu til
bæjarins, er áætlaður 6.023.000 kr
Þar er þó ekki með talinn kostn
Fjárveitinganefnd
hækkar útgjöldin
um 800 þús. krónur
Heiidarútgjöld ríkissjóðs eru
bá orðin 21-22 milj. króna
Fjárveitinganefnd hefir nú skilað nefnd-
aráliti og breytingartillögum við fjár-
lagafrumvarp stjórnarinnar fyrir ár-
ið 1938.
Samkvæmt tillögum nefndarinnar hækka út-
gjöld fjárlaganna um rúmlega 800 þús. krónur
og eru þá útgjöldin á rekstrarreikningi komin
yfir 16 miljónir króna, en raunveruleg útgjöld
ríkissjóðs eru þá orðin um 21-22 milj. króna!
Mikið af hækkunartillögum fjárveitinganefndar eru að-
eins leiðrjettingar á útgjaldaliðum, sem stjórnin hefir áætlað
of lágt.
oooooooooooooooooo
l Víll verða kon-1
g ungur Frakka
gjlillpsf
Þannig hefir nefndin orðið
að hækka vexti af Iausaskuld-
um ríkissjóðs um hvorki meira
nje minna en 154 þús. krónur!
Gegnir satt að segja furðu, að
ríkisstjórnin skuli gleyma slíkri
fúlgu, því að henni hlýtur þó
að vera ljóst, hvaða vexti þarf
að greiða af skuldum ríkissjóðs.
Virðist engu líkara en hjer hafi
átt að fela eitthvað, sem ekki
hefir þótt heppilegt að þjóðin
fengi vitneskju um.
Þessa gjaldaliði hefir nefnd-
. n einnig orðið að hækka, vegna
)f lágrar áætlunar: Til lög-
•eglumála um 80 þús., sjúkra-
íúsa (aðallega vegna aukinn-
* ir dýrtíðar) um 40 þús., kirkju-
)g kenslumála 155 þús. (í því
lokkrir nýir liðir). Loks komá
aður við leiðslur inn í einstök *nýir hækkunarliðir til sam-
hús, nje kostnaður við lántöku og göngumála 270 þús. (þar af
vaxtatap, en hinsvegar er meðtal-
inn allur boranakosnaður, sem á-
ætlaður er þegar þetta vatnsmagn
er fengið.
Stofnkostnaður við hitaveitu
með 175 lítrum á sekúndu1 er á-
ætlaður 3(4 miljóh króna, og þar
eru sömu liðir taldir.
f skýrslu verkfræðinganna ern
niðurstöðutölur u’m rekstur hita-
veitunnar, eftir því hvé mikil
liún er.
350 sekúundulítra veita á að
gefa kr. 1.260.000.00 í tekjur, ef
hi't-inn er séldur verði sem sam-
svarar kolaverði á 40 krónur tonn-
ið. En árlegur kostnaður annar en
vextir og afborganir af stofnláni
yrði kr. 853.000.00. Misinunur kr.
906,300.00, seni væiý 15.05% af
stofnkostnaði. ,i ■
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
eru þó 50 þús. leiðrjetting á of
lágri áætlun. þ e. til strand-
ferða) ; til verklegra fram-
kvæmda 114 þús. (þar af um
20 þús. leiðrjetting).
Með þessum breytingartillög-
um fjárveitinganefndar er
greiðsluhallinn á fjárlagafrum-
M.rpinu orðinn rúmlega íy^
milj. króna, sem jafnaður verð-
ur við 3. umræðu með hinum
nýju tollum og sköttum, sem
stjórnin ætlar að leggja á þjóð-
ina.
Fjái’veitinganefnd getur þess
í nefndarálitinu, að enn vanti
að áætla í fjárlagafrumvarpinu
fyrir gjöldum vegna sauðfjár-
pestarinnar, sem 'nema hundr-
uðum þúsunda. Til þess að
koniu, þeirri fúlgu inn.og halda
þó jöfnuði á frumvarpinu, hýgst
nefndin að koma með við 3.
umræðu tillögur um niðurskurð
á gjaldaliðum.
Fulltrúar Sjálfstæðisflokks-
ns í fjárveitinganefnd hafa
allir skrifað undir nefndarálit-
ið með fyrirvara. Það er fjár-
málastefnan yfirleitt, sem þeirra
fyrirvari snýst um.
*
Það þarf ekki að lýsa því
fyrir mönnum með nokkurn-
veginn heilbi’igðri skynsemi, aðj
fjármálastefna stj ornarf lokk-
anna getur ekki endað öðru-
vísi en með algerðu hruni,
Útgjöldin hækka jafnt og
þjett og mikill hluti gjalda
ríkissjóðs gengur til íyrirtækja,
sem ekkert gefa í aðra hönd.
Á hverju einasta þingi eru
lagðir nýir miljóna-tolar og
skattar á þjóðina, til þess að fá
FRAMH Á SJÖTTU SÍÐU.
Jarðarför síra
Ólafs Ólafssonar
J
arðarför síra Ólafs Ólafssonar
fyrv. fríkirkjuprests fór fraui
í gærdag að viðstöddu miklu fjöl-
menni, svo, að jarðarförin var ein
af stærstu jarðarförum er hjer
hafa sjest.
Síra Bjarni Jónsson flutti liús-
kveðju á heimili hins latna, síra
>
Arni Sigurðsson helt líkfæðuna í
kirkjuimi, " eh síra Jón ' Auðuhs
flutti kveðju í kirkjunhi' frá frí-
kjrkjusöfpúðinum í Háfhárfirði ’,
tInn í kirkjiina báru kistnnú
stjórn fríTíirKjhsafnáðárÍhs, en !út
iir kirkju hempuklæddir prestar.
Myndin er af hertoganum af
Guise, sem gerir tilkall til lcon-
ungdóms í Frakklandi. Náfn hans
liefir verið néfnt’ í sambandi við
uppljóstraiiirnar uhi „Munkahett-
urnar“ frönsku.
Maður
hverfur
Maður að nafni Þorkell
Magnússon, frá Lykkju
á Kjalarnesi, hvarf síðastliðið
miðvikulagskvöld og hefir ekk-
ert til hans spurst síðan, þrátt
fyrir ítrekaða leit Kjalamesinga
að honum. Er talið fullvist að
hann sje ekki lengur á lifi.
Þorkell, sem var ókvæntur,
42 ára að aldri, fór ásamt
systkinum sínum í heimsókn að
Brautarholfi s.l. miðvikudag.
Um kvöldið, kl. 10—11, þegar
systkinin ætluðu áleiðis heim
til sín að Lykkju, hvarf Þor-
kell.
Þorkell hefir lengi undanfar-
ið kent lasleika, sem lagðist
mjög þungt á hug hans. Brá
systkinum hans því mjög er Þor-
kell hvarf og var strax hafin
leit að honum nálægt Brautar-
holti, fyrst í útihúsum, en síð-
an í nesinu og meðfram sjón-
um, en leitin bar engan árang-
ur. Á fimtudag var leitað víða
á Kjalarnesi og. tóku 30 manns
þátt í leitinni, m. a. var farið
upp á Bleiksdal, en leitin bar
engan árangur. Einnig var leit-
inni haldið áfrg,m á föstudag. í
gærmorgun var táljð Vonláust
að Þorkell fyndist.
Hljómleikar Eggerts Stefánsson-
ái’ orn í dóinkirkjuuni í kvöld kl.
síðd., en ekki í fríkirkjunni
eins o0 mispi'entaðist 1 blaðinu í
srær.