Morgunblaðið - 16.12.1937, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudatfur 16. des. 1937.
j|i!iiinniiiiiimiiiiiii!imiiniiii!iii!iiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii!iiiiiii!|j
§5 9
Rússar og BandaríkjamenniigsrtaiÉst
] stærstu vopnabirgð
I irnar f Frakklandi
ráðgast um Japan
Næsta takmark
Japana: Canton
j
FRA FRJETTARITARA
VORUM.
KHÖFN f GÆR.
apanska blaðið Nichinichi
skýrir frá því, að eftir fall
Nanking verði Canton og
Hankow næsta takmark jap-
anska hersins. Þegar búið sje
að taka þessar borgir, sje mót-
staða Kínverja brotin að fullu á
bak aftur.
Ýmsir höfðu talið að Japan-
ir myndu stöðva sókn sína eftir
fall Nanking, vdgna mótstöðu
þeirrar, sem þeir mæta hjá
stórveldunum í Evrópu og Ame-
ríku, og þar af leiðandi örðug-
leika á því, að afla fjármagns
til þess að halda styrjöldinni
áfram.
„PLATÍNU“-REFIR
FYRIR KR. 20.000.00.
Oslo í gær.
Pað vakti fádæma athygli á
skinuauppboðinu í Oslo í
gær, að nokkur silfurrefaskinn,
sem komust í þann flokk að nefn-
ast „platínuskinn“, seldust fyrir
yfir 2000 kr. hvert. „Platínu"-
karlrefur var nýlega seldur í Nor-
egi fyrir 20.000 kr. og annar fyr-
ir 15.000 kr.
Aðeins Norðmenn hafa alið upp
„platínu“-refi. Skinn þeirra eru
naiklu ljósari én af venjulegum
silfurrefum. Einkanlega hefir ver-
ið lögð stund á að framleiða
„platípu“-refi í Norður-Noregi. í
fyrra var aðeins eitt „platínu-
skinn“ á markaðinum. A yfir-
standandi markaðstíma gera menn
ráð fyrir, að þau verði um 40.
(NRP. — FB.).
SÓKN I VÆNDUM
Á SPÁNI.
Bandarikin að hverfa
frá einangrunar-
stefnunni
Verður Japanskeisari
að biðja afsökunar?
P
London 15. des. F.Ú.
Uppreisnarmenn á Spáni
hafa lokað þeim hluta
fransk-spönsku landamæranna,
sepi er í þeirra höndum.
Þetta, og eins hitt, að landa-
mærunum milli Spánar og Gi-
braltar hefir verið lokað, er
tekið sem vottur þess að í vænd
um sje ný sókn af hálfu upp-
reisnarmánna.
FRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPIÍANNAHÖFN í GÆR.
að er nú hægt að sjá út yfir, hverjar
verða afleiðingar af árás Japana á
ameríska fallbyssubátinn Panay. Fyrst
og fremst mun af henni leiða, að Bretar og Banda-
ríkjamenn tnunu framvegis hafa nánari samvinnu
um verndun hinna sameiginlegu hagsmuna sinni
í Austur-Asíu.
Litvinoff utanríkismálaráðherra Rússa tók í
gær á móti sendiherra Bandaríkjanna í Moskva,
og ræddust þeir við í tvær klukkustundir. Þetta
hefir hleypt af stað þeim orðrómi — sem auðvit-
að fæst ekki staðfestur — að Roosevelt hafi falið
sendiherra sínum að spyrjast fyrir um það, hvem-
ig Rússar myndu bregðast við, ef Bandaríkja-
menn gerðu ráðstafanir gegn Japönum.
EINANGRUNARSTEFNA BANDARÍK J ANN A.
Panay-árásin hefir alveg ótvírætt þokað Bandaríkjun-
um nokkurn spöl frá hinni hefðbundnu einangrunar-
stefnu þeirra í utanríkismálum, sem þau hafa aðeins
einu sinni hvikað frá, er Wilson leiddi þjóð sína út í
heimsstyrjöldina. Andstaðan í Bandaríkjunum gegn öll-
um stjómarráðstöfunum, sem leitt gætu þjóðina út í nýja
styrjöld, er þó enn mjög rík, eins og greinilega hefir kom-
ið fram í dag, á þann hátt, að lagt hefir verið fram í
þingi Bandaríkjanna frumvarp til laga, sem mælir svo
fyrir, að stjómin geti ekki farið út í styrjöld, nema að
undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu.
En Panay-árásin hefir þó haft mikil áhrif á almenningsálitið.
Blöð í Bandaríkjunum eru gífuryrt og hvassyrt og segja, að
„enginn kostur sje að umbera lengur svívirðingaverk Japana“.
Blöðin ræða um „hina lagalausu, glæpsamlegu styrjöld
Japana“ og kalla afsakanir þeirra „austræna hræsni“. „Full-
vissanir stigamanna (gangsters) eru einskisvirði“, segja þau.
Samtímis benda þau á, að Bandaríkjamenn geti unnið at-
vinnu- og viðskiftalífi Japana mikið tjón, án þess að segja þeim
stríð á hendur.
SIGUR AL.IECHINS.
Khöfn Í5. dés. F.Ú.
Doktor Aljechin og dr. Euwe
hafa Iokið 28. kappskák-
inni. Vann dr. Aljechin skák-
ina og hefir nú 17 Vg vinning Keisarinn sem
en dr. Euwe 10 V2 vinnisg.
Það er allra dómur, að
mótmælaskjal Bandaríkja-
stjórnar, sem afhent var í
gær japönsku stjórninni,
hafi verið sú harðorðasta
sem nokkiir'itjórn hafi lát-
ið frá sjer“fara á síðari
tímum.
Þótt horfið hafi verið frá því,
áð krefjast þess beinlínis, að
keisari Japana bæði afsökunar
á árásinni á Panay, þá hafa
háttsettir embættismenn í Was-
hington staðfest það, að Roose
velt muni ekki láta sjer lynda,
ánnað en afsökun keisarans.
Munið
4546.
Vetrarhjálpina. Sími
hálfguð.
Blöð í Japan þora ekki að
skýra frá þessu, þar sem þau
óttast, að japanska þjóðin muni
verða sem þrumu lostin. Allur
almenningur í Japan lítur á
keisara sinn, sem væri hann
hálfguð og telur hann hafinn
yfir öll stjórnmál.
Það myndi hafa í för með
sjer mikinn álitshnekki fyrir
japanska herinn (en það er
herstjórnin sem knúð hefir
fram styrjöldina í Kína og ræð-
ur í raun og veru lögum og lof-
um í Japan) ef keisarinn neydd
ist til þess að biðja forláts.
í þessu sambandi hefir þó
vaknað endurminningin um það,
er keisari Japana bað um að
Rússakeisara yrði flutt tilkynn-
ing um hrygð sína yfir árás,
sem gerð var á rússneska flagg-
skipið Czarevitch árið 1864.
— Japanar—
skelkaðir
Hin einbeitta framkoma
Bandaríkjastjórnar virðist
hafa skotið Japönum skelk í
bringu.
Japanska blaðið Nichinchi
birtir í dag dulnefnda grein,
þar sem stungið er upp á
þjóðar-fjársöfnun til þess að
láta hyggja nýjan Panay-
fallbyssubát, sem gefinn
skuli Bandaríkjamönnum
sem tákn um japansk-amer-
íska vináttu.
Þetta verður gert.
Nokkrar japanskar skóla-
stúlkur komu í dag á fund
ameríska sendiherrans i
Tokio (skv. F.Ú.), og tjáðu
honum hrygð sína út af á-
rásinni á Panay og tilkyntu,
að fjársöfnun væri hafin í
Japan í því skyni að kaupa
nýjan fallbyssubát handa
Bandaríkjunum.
Stúdentaferðalog um
Norðurlönd og
Osló í gær.
Afundi í Þíándheimi, sem hald-
inn var fyrir nokkru og þar
sem saman voru komnir stúdentar
frá Noregi, Ðanmörku, Svíþjóð
og Finnlandi, var ákveðið að setja
á stofn sameiginlega norræna
skrifstofu fyrir fjelagsskap stúd-
enta á Norðurlöndum og að heim-
ilisfang hennar skvldi vera í Oslo.
Á þessum fundi var einnig á-
kveðið að vinna skyldi að því að
stúdentar á Norðurlöndum gætu
sumarið 1938 tekið á leigu stórt
gufuskip og farið á því kynning-
arför um Norðurlöndin og til
Rússlands, en jafnframt skyldi
vera haldið uppi fræðslu og fyrir-
lestrum meðan á ferðalaginu stæði
svo að þarna yrði einskonar sam-
norrænn háskóli. Var ákveðið að
leggja til að lagt skyldi af stað
frá Kaupmannahöfn, farið þaðan
til Gautaborgar, þá til Oslo, þá
til Þrándheims, síðan norður um
Noreg í gegnum Hvítahafsskurð-
inn til Leningrad, þaðan til Stokk
hólms og aftur til Kaupmanna-
hafnar.
Var samþykt að fallast á þessa
tillögu og ákveðið að ferðin skvldi
taka 18—19 daga og stúdentarnir
fá ferðina f'yrir 75—100 krónur
bæði fargjald og fæði. Jafnframt
var það ákveðið að einungis stúd-
entar við norræna háskóla gætu
örðið þátttakendur í þessari f'erð.
Með því að láta stúdentunum
förina svo ódýrt í tje, þótti sýnt
að haíli' mundi verða á henni, en
þess varð vænst áð ýmsir áhuga-
menn muiidu gefa fje til þess að
hún gæti komist í framkvæmd.
Seinustu dagang ' berast fregnir
um það, að fjegjafir sjeui byrj-
aðar að koma, með það fyrir aug-
um að úr þessari merkilegu stúd-
entaför geti orðið. (FÚ.).
Lögreglan í París fann í dag
stærstu vopnabirgðir Munka-
hettanna, sem enn hafa fundist.
Á bak við tómar tunnur og
dunka í bílskúr, var rennihurð
inni í leyniklefa neðanjarðar,
en þar fundust sex stórar vjel-
byssur, 60 smá-vjelbyssur, 130
rifflar, 28 kassar af sprengjum
og skotfærum frá Spáni. (FÚ.).
Myndin er af Deloncle,
frönskum iðjuhöld, sem talinn
er vera einn af aðal-forustu-
mönnum Munkahettanna. —
Handtaka hans leiddi til þess
að skjölin sem komu upp um
fyrirætlanir Munkahettanna
fundust.
7,5 MILJARÐA KRÓNA
VÍGBÚNAÐARÚT-
GJÖLD BRETA.
að er búist við að vígbún-
I'-' aðarútgjöld Breta muni
aukast um 70 miljónir sterli
ingspund (háífan annan milj-
arð króna) á næsta ári. Eru
vígbúnaðarútgjöld Breta þá
komin upp í 340 milj. £ (eða
71/2 miljarð krónur).
Er það fjórum sinnum meir
en útgjöld Breta til hersins
voru árið 1913. (Skv. einkask.)
I
NORÐMENN HEIMTA
AFTUR FORN SKJÖL.
Khöfn 15. des. F.Ú.
dag voru sendir til Noregs
frá Danmörku 500 pakkar
af skjölum og gögnum úr dönsk
um söfnum, sem hjer með er
skilað til Noregs.
I þessari sendingu voru þrjú
handrit og 1000 skjöl úr Árna
Magnússsonar safni í Kaup-
mannahöfn.
Til fólksins í Vík: Helga og
Inga 10 kr„ Leifur 10 kr., G. S.
10 kr., Á. 2 kr„ H. II. 10 kr„ M.
G. B. 7 kr„ A. 5 kr., H. Ó. B. 50
kr„ N. N. 5 kr„ ónefnd kona í
Hafnarfirði 10 kr„ 1.—17.—9. 5
kr„ Ó. J. 100 kr„ t. B. 5 kr„ M.
R. 10 kr., O. S. 5 kr„ iítil syst-
kini á Akureyri 50 kr„ T. B. 10
kr„ Ó. 3 kr„ G. J. 25 kr., K. 10
kr, í. V. 10 kr„ P. G. 10 kr„ ó-
nefndur 5 kr„ Magnús 5 kr„ jeg
10 kr. h.f. Kol & Salt 50 kr.