Morgunblaðið - 04.01.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagnr 4. janúar 1938.
Árás Roosevelts á einræðisríkin
í heiminum
Boðar aukin afskifti
Bandaríkjanna af
utanrikismálum
London í gær. FÚ.
TRÚIN á lýðræðið í heiminum og sú á-
kvörðun Bandaríkjastjórnar að láta
taka tillit til rjettar síns á alþjóðleg-
um vettvangi, voru aðaluppistöðurnar í boðskap
Roosevelts forseta til þingsins í Bandaríkjunum í
gærkvöldi. I
„Þegar jeg í þetta sinn ávarpa þingið“, sagði
Roosevelt í upphafi máls síns, „þá krefst bæði nú-
tíðip og framtíðin þess að jeg tali hreinskilnislega
um þær ástæður, sem liggja til grundvallar á-
standinu, bæði utanlands og innan.
„SKILYRÐI“ TIL STYRJALDAR
Forsetinn vjek fyrst að ófriðarástandi því sem ríkti í heim-
inum, og sagði meðal annars að vegna gætni stjórnarinnar og
stillingar þjóðarinnar hefði tekist að halda þjóðinni utan við
stríð, enda þótt þau skilyrði hefðu verið fyrir hendi sem óhjá-
kvæmilega hefðu leitt til styrjaldar samkvæmt hugsunum ^g
venjum fyrri tíma.
Hann taldi þó, að oflangt mætti ganga í því að halda
sjer utan við þau mál, sem snertu aðrar þjóðir og ef
Bandaríkin ættu að geta haldið áfram að vera öndvegis-
þjóð, þá þyrftu þau að hafa nægilegt hervald til þess að
tillit væri tekið til rjettar þeirra á alþjóðlegum vettvangi.
LÝfiRÆÐIÐ ----------------
Á yfirborðinu væri stefnan í
dag í burtu frá lýðræði til ein-
veldis, sagði forsetinn, en
Bandaríkin ætluðu sjer hjer-
eftir ,sem hingað til að fylgja
lýðræðisstefnunni.
Hann taldi það hafa sýnt
sig að friðinum væri mest
hætta búin af þeim þjóð-
um sem annaðhvort hefðu
kastað frá sjer lýðræðinu
eða aldrei eflt það hjá
sjer.
Hann kvaðst hafa notað orð-
in „á yfirborðinu“ vegna þess
að hann tryði því ekki að þær
þjóðir sem byggju við einræði
lytu því nema að nokkru leyti
í hjarta sínu, en myndu fyr eða
síðar slíta af sjer höftin.
„Vjer trúum því“, sagði for-
setinn, „að á vegi lýðræðisins
muni heimurinn í framtíðinni
ganga inn í hið fyrirheitna ríki
iiiðarins“.
ÖRÐUGLEIKARNIR
INNANLANDS
Forsetinn vjek síðan að inn-
anríkismálum Bandaríkjanna
og boðaði m. a. takmarkaða
framleiðslu landbúnaðaraf-
urða, sem landbúnaðurinn
sjálfur ætti að ákveða og fram
fylgja. Landbúandinn, sagði
hann hefði ekki frjálsræði til
þess að fara illa með sitt land,
eða yfirhlaða markaðinn. En
þetta hefði hann gert á und-
anförnum árum til tjóns fyrir
sjálfan sig, stjett sína og alt
þjóðfjelagið.
—Rússneski—
möndullinn
FRÁ FRJETTARITARA
VORUM.
KHÖFN í GÆK.
Rússar eru að undirbúa að
senda fimm flugvjelar til
suðurpólsins og setja þar upp
vísindalega rannsóknarstöð,
svipaða rannsóknarstöðinni á
Norðurpólnum.
Jörðin á að snúast um
bolsjevistiskan öxul, segja
Rússar.
FRAMH. Á SJÖTTU SfÐU.
Franco
kominn
til Xeruel
Hersveitir Francos hafa und-
anfarna daga haldið
uppi ákafri sókn á Terúel-víg-
stöðvunum þrátt fyrir stórhríð
og ógurlegan kulda. Þúsundir
hermanna Francos eru sagðir
hafa kalið í hel.
Franco heldur því fram að
barist sje á götum í Teruel.
Þrír blaðamenn voru drepn-
ir á Teruel-vígstöðvunum í dag
er sprengja lenti á bifreið
þeirra- Blaðamenn þessir voru
frá Reuter, New York Weekly
og Associated Press.
(Samkv. einkask.)
Friðarskilinálar
Japana
Chiang Kai Shelí hefir Iátið af forsætisráðherraembætti í Kína
til þess að helga alla krafta sín a yfirherstjórninni. Svili Chi-
angs hefir tékið við forsætis ráðherraembætti.
Japanir trúa ekki
að Bretar geti dregið
Bandaríkin út í styrjold gegn sjer
FRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPMANNAHÖFN í GÆR.
Ðaily Telegraph skýrir frá því, að sendi
herra Þjóðverj^ í Kína hafi enn reynt
að miðla málum milli Kínverja og
Japana. Tilraun þessi hefir þó þegar farið út um
þúfur.
Þjóðverjar virðast fyrir hvern mun vilja Tíoma í veg fyrir
bandalag milli 'Kínverja og Rússa, en þar sem Japanir hafa lagt
undir sig öll frjósömustu hjeruð Kína, er óttast að bandalag
þetta verði að raunveruleika, ef styrjöldin verður ekki stöðvuð.
The Times skýrir frá því, að ítalir hafi látið í Ijós ósk um
að taka þátt í málamiðlun, en að Japanir hafi beðið þá að
gera það ekki.
Tillögur þær, sem Traut-
mann lagði fyrir Chiang
Kai Shek, en hann hafnaði
voru svo hljóðandi:
1) að Kínverjar gerðust að-
ilar að andkommúnistabanda-
lagi, Japana, Þjóðverja og
ítala,
2) Japanir fengju sjerleyfi
til að vinna auðæfi úr jörðu í
Kína,
3) japanskt herlið verði sett
í hinar mikilvægustu borgir í
Kína,
4) Kínverjar greiði Japön-
um stríðsskaðabætur.
Það er talið að í þessari upp-
talningu felist eVki öll skilyrði
Japana.
Markmið Japana.
í samtali við japanska innan-
ríkismálaráðherrann í einu að-
almálgagni japönsku stjórnar-
innar í dag segir, að
binir ákveðnustu leiðtogar hers-
ins vilji ltoma á laggirnar sjer-
stakri stjórn fyrir Norður-Kína,
þannig að sameinaðar verði stjórn
irnar fyrir Nanking og Peiping,
sem báðar eru aðeins til hráða-
birgða.
Hvítir menn.
Ráðberrann var spurður að því,
hvað hæft væri í því, að Jap-
anir stefndu að því að útrýma
hvítuni mönnum algerlega úr
Kína. Þessu svaraði ráðherrann
á þá leið, að nú fari fram svo
stórfeldar breytingar á ýmsum
sviðum, að þeir sem vilji að drott
invald hvítra manna líði nndir
lok í Asíu, sjái sjer nú fremur
tækifæri til þess að koma því í
framkvæmd en einatt áður, og
vitanlega verði það að taka enda.
Hinsvegar sje sú hætta á ferð-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Útvarps-
styrjöld
Breta og
Itala
FRÁ FRJETTARITARA
VORUM.
KHÖFN í GÆR.
f eærkvöldi hófst út-
* varpsstyrjöld
Breta gegn ítölum. Um
sex leytið skv. breskum
tíma var útvarpað
frjettum frá London á
arabisku, en áður hafði
l*onur konungsins í Y-
emen flutt ávarp ásamt
fleiri. málsmetandi
mönnujm.
Breska útvarpið ákvað
að hefja útvarp á ara-
bisku vegna áróðurs I-
tala gegn Bretum á ara-
biskri tungu frá útvarps-
stöðinni í Bari á ftalíu.
B.B.C. á að útskýra utanrík-
isstjórnmál Breta og lýsa her-
styrk þeirra og sýna fram á
að fullyrðing Itala um úrkynj-
un Breta hafi við engin rök að
styðjast.
Daily Express skýrir frá því
að í ráði sje að hefja útvarp á
ítölsku frá B. B. C„ þar sem
skýrt verði frá fjárhags og við
skiftaörðugleikum ítala, og
ýmsu öðru, sem ítölum kemur
óþægilega og haldið er leyndu
fyrir þeim.
EKKERT LÁN
London í gær. FÚ.
„Financial News“ segir í dag
að það sje mjög ósennilegt að
sá orðrómur hafi við rök að
styðjast að enskir bankar fari
nú að lána Ítalíu peninga, því
tð undanfarið hefir reynslan
verið sú, að þeir bankar, sem
átt hafi fje í Ítalíu, hafi fyrst
og fremst gert sjer far um að
fá það endurgreitt.
Auk þess sem fjármálamenn
í Bretlandi líti með vaxandi tor
trygni á alt fjármálaástand í-
talíu, megi einnig á það minn-
ast að ítalskir bankar hafi und-
anfarið rekið stórkostlega lána-
starfsemi til Palestínu, Sýr-
lands og Arabíu, beinlínis með
það fyrir augum að stofna
breskum hagsmunum í hættu.
Það mundi því vera að koma
á alveg öfugan vettvang fyrir
ítölsk stjórnarvöld að leita
eftir peningum í Englandi.
Tankskipið „Bassethound“ frá
London fór frá Siglufirði í fyrra
dag með 1300 smálestir af síld-
arlýsi ríkisverksmiðjanna áleiðis
til Hðllands. (FÚ)