Morgunblaðið - 04.01.1938, Blaðsíða 5

I
í»riðjudagur 4. janúar 1938.
— JRlcrrgtœMafitd
Útg-ef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Ritstjórar: Jón Kjartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgtiarmaSur).
Augl3)singar: Árni Óla.
Ritstjörn, auglýsingar og afgreiBsla: Austurstrœtl 8. — Slmi 1600.
Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánuöi.
í lausasölu: 15 aura eintakiö — 25 aura metS Lesbök.
KOSNINGAUNDIRBÚNINGUR
MORGUNBLAÐIÐ
IÞROTTIR
Samlal við Ben.
íorsela í. S. í.
Það bregður nýrra við i und-
arbúningi bæjarstjórnarkosn-
Jnganna, er Alþýðuflokkurinn
er á eftir öðrum með fram-
boðslista sinn. Hefir hann löng-
um haft lista sína til á undan
öðrum, og fjekk hjer á árum
áður A-lista nafn sitt vegna
þess.
En nú er öldin önnur. Hver
höndin upp á móti annari í
flokknum, og óvíst um framboð
hans, þó eigi sjeu nema örfáir
dagar þangað til framboðs-
frestur er útrunninn.
Ástæðurnar fyrir tregðu
þeirri, sem er á kosningaundir-
3búningi Alþýðuflokksmanna eru
alkunnar. Forráðamenn flokks-
ins eru enn ósammála um,
hvaða leiðir þeir skuli velja
;sjer. í Vestmannaeyjum og
á Norðfirði hafa komið fram
sameiginlegir listar Alþýðu- og
.Kommúnistaflokksins. Þar er
samfylkingin komin á. Hjer í
Reykjavík yfirvega þeir Al-
þýðuflokksbroddar hvort þeir
■eigi enn að slá samfylkingunni
á frest, eða nú þegar, við bæj-
arstjórnarkosningarnar, að
fleygja sjer og flokki sínum í
faðm Moskvamanna. í alt sum-
ar og haust hafa staðið stymp-
ingar innan flokksins um þetta,
sem kunnugt er. Hefir málgagn
Alþýðuflokksins snúist í þessu
.„eins og vindhani á bust“, seg-
ir hinn málhreifi formaður
’Framsóknarflokksins. Alþýðu-
flokksburgeisarnir telja á
hnöppum sjer ,,Skal!“ „Skal
ekki!“ „Skal!“ En kommúnist-
:ar bíða átekta eins og veiði-
maður með stöng, sem veit, að
iþað er ekki nema tímaspurs-
mál, hvenær laxinn bítur á, og
verður dreginn á þurt.
*
Aðstöðumunur kommúnista
'Og Alþýðuflokksins er auðsær.
1 20 ár hafa íslenskir sósíalist-
ar flutt íslenskri alþýðu boð-
skap sinn um væntanlegt sælu-
TÍki sósíalismans, ef þeir hefðu
tækifæri til að hafa áhrif á
•stjórn landsins. Lykillinn að því
.sæluríki átti svo 4 ára áætlun-
'in að vera, er gefin var út 1934,
þar sem koma skyldi skipulagi
á alla framleiðslu og atvinnu-
hætti þjóðarinnar, útrýma at-
vinnuleysinu, rjetta við fjárhag
þjóðarinnar og bæta með ári
hverju kjör allra fátæklinga í
landinu.
Síðan hefir atvinnuleysið
•Rukist, fjárhag landsins hrak-
að, fátæklingum fjölgað, fá-
tækraframfæri aukist, líðan
þjóðarinnar versnað, „sælurík-
íð“ orðið svikin tóm. En verst
hefir þó ástandið orðið í þeim
bæjarf jelögum, þar sem sósíal-
istar hafa verið einráðir í bæj-
arstjórn. Þar hefir „plága sósí-
alismans“ tvöfaldast. En við
hlið Alþýðuflokksins hefir
Kommúnistaflokknum skotið
upp, flokki, sem býður upp á
annað „sæluríki“, í rússneskri
mynd.
f síðastliðnum mánuði fóru
fram kosningar hjá húsbænd-
um íslenskra kommúnista, ráð-
stjórnarherrum Rússlands. —
Fóru kosningar þessar fram
með þeim hætti, sem kunnugt
er, að einn kommúnisti var í
kjöri í hverju kjördæmi. „Kjós-
endurnir höfðu um það að
velja, að kjósa þenna eina, eða
að sitja héima, Þ. e. a. s. kosn-
ingaboðskapur Stalins hljóðaði
á þá leið, að þeir, sem greiddu
frambjóðendum hans atkvæði,
gætu átt von á því að fá styttri
vinnutíma, en Rússar hafa átt
við að búa undanfarin ár, rjett
til þess að fá sumarfrí og rjett
til ellistyrks á efri árum. Máttu
þeir vænta þessara fríðinda fyr-
ir það að greiða atkvæði þess-
um eina frambjóðenda, sem í
kjöri var.
Þannig er hið „rússneska
lýðræði“, sem kommúnistar veg
sama sem heimsins mestu fyr-
irmynd. Það er ámóta frelsi,
sem íslenskum kjósendum er
ætlað, ef kommúnistar kæmust
hjer til valda. Það er slíkt og því
líkt stjórnarfar sem Alþýðu-
flokksburgeisarnir eru að hugsa
um að aðhyllast, núna fyrir
bæjarstjórnarkosningarnar, er
þeir hugleiða að leggja flokk
sinn niður sem sjálfstæðan
flokk í íslensku stjórnmáialífi,
0£ gerast liðsmenn í hersveit-
um Stalins.
STRÆTISYAGNARNIR.
Stöðvun strætisvagnanna kem-
ur bæjarbúum vitanlega
mjög' illa. Að vísu bætir það úr
skák, að Steindór liefir tekið að
sjer að halda í bili uppi ferðum á
nokkrum hinna venjulegu stræt-
isvagnaleiða. En bæði er, að með
þessu er ekki sjeð fyrir öllum
þörfum, og svo eru vagnar Stein-
dórs ekki miðaðir við þessar
ferðir og því ekki fullnægjandi
til langframa.
Póstmálastjórnin verður því á-
samt bifreiðaskipulagsnefndinni,
en þessir aðilar hafa hjer úrslita-
ráðin, að sjá um, að ferðunum
verði hið allra fyrsta komið í
viðunandi horf. Ef gamla strætis-
vagnafjelagið getur staðið
við skuldbindingar sínar verður
að sjá um, að það geri það. Sje
það aftur á móti ófært til þess,
verður að gefa öðrum, sem til
þess kunna að vera reiðubúnir,
færi á að taka við þessum ferð-
um. Það er ótvíræð skylda póst-
málastjórnarinnar og skipulags-
nefndar að sjá um, að ferðir falli
ekki að óþörfu niður. Krafa al-
mennings er, að þessir aðilar,
sem fenginn er rjettur til að ráð-
stafa þessum málum, lilaupist
ekki frá skyldum sínum, þegar á
reynir.
EINN merkilegasti íþróttavið-
burður ársins er opnun
Sundhallarinnar til almennings-
þarfa og fyrir skólana, sagði for-
seti í. S. í., Benedikt G. Waage,
er vjer spurðum hann um það
helsta, sem gerst hefði á árinu
á sviði íþrótta og líkamsræktar.
En ennþá þyrfti að gera ýms-
ar e'ndurbætur á sundmálum bæj-
arbúa, sagði Ben. G. Waage. T.
d. þyrfti að stækka sundlaugarn-
ar að mun og byggja útilaugar
inni í bænum, aðra við Sundhöll-
ina og hina í Yesturbænum. Ætti
að vera tiltölulega auðvelt að
byggja slíkar útilaugar, þegar
Hitaveitan er komin.
A sundmálin verður ekki svo
minst, að ekki sje getið hinna
fjölda mörgu nýju og góðu: sund-
meta, sem sett liafa verið á ár-
inu. Er í rauninni furðulegt, hve
sundfólki voru hefir farið fram
síðan Sundhöllin var opnuð —
þe'nnan stutta tíma.
Fyrst á árinu (í janúar) hjelt
í. S. í. 25 ára afmæli sitt hátíð-
legt að Hótel Borg. 1 marga daga
á eftir voru haldnar íþróttasýn-
„Yfirnáttúrleg fyrirbrigði"
heitir grein í Jólalesbók Mbh. eft-
ir W. M. Hurst. Kveðst höf. ekki
trúa á slíkt, „en þó hafa tveir
svo merkilegir atburðir hent mig
um ævina“ ■— segir liann — „að
jeg finn enga skýringu á þeim“.
Annað er það, að hann er á ferð
um landshluta, þar sem hann hef-
ir aldrei komið áður. En alt í
einu fer hann að kannast við sig,
og verður þetta betur og betur,
svo að hann getur jafnvel sagt
hvað framundan er. Atburður
þessi er auðskýrður. Hurst fær
samband við framliðinn, og þá
að öllum líkindum einmitt við
þessa formóður sína, sem hann
segir að átt hafi heirna í því
landi fyrir mörgum mannsöldr-
um. Hún lítur nú aftur fornar
slóðir með aUgum þessa niðja síns,
en hann fær aftur þátt í kunn-
ugieika hennar á þessum stöðum.
Atburðir af þessu tagi eru ekki
mjög óalgengir, en að þeir eru
taldir yfirnáttúrlegir er af slíkum
ástæðum, sem komu Islendingum
17. og 18. aldarinnar til að telja
yfirnáttúrlega atburði rafljós þau
sem eldgosum eru samfara.
II.
Sambandsendurminningar af
þessu tagi, sem Hurst segir frá,
hafa átt meginþáttinn í að skapa
endurburðartrúna, þá trú, að sá
sem endurminningarnar virðist
eiga, hafi lifað áður og dáið, en
fæðst svo aftur. Endurminningar
slíkar eru nokkurskonar vakandi
ingar, svo sem leikfimi, glíma,
snnd o. fl. Yar þetta afmæli til
þess að hleypa miklu fjöri í alla
íþróttastarfsemi í bænum.
Komu sænsku íþróttainann-
anna taldi Ben. G. .Waage merk-
isviðburð fyrir útiíþróttirnar.
Aldrei hafa verið sett jafn mörg
og glæsileg met í frjálsum íþrótt-
um og þetta ár, sem nú er að
líða. Svíamótið á sinn þátt í því,
að svo mörg og glæsileg met voru
sett, því þá fengu íþróttamenn
vorir sjer yfirleitt betri menn til
að keppa við.
Annars var aðstaða til úti-
íþrótta afar erfið s.l. sumar
vegna óhagstæðrar veðráttu.
Skíðalandsmótið í Hve'radöliim
var einn af mestu íþróttavið-
burðum ársins. Skíðamót þetta
liefði þó orðið enn glæsilegra, ef
kvefpestin hefði ekki geysað í
bænum um þær mundir.
Skíðaskálar hafa verið bygðir
víðsvegar um land á árinu, t. d.
á Isafirði, Siglufirði og víðar.
Þá hafa margir skíðaskálar verið
reistir hjer í nágrenninu, eins
og kunnugt er. f þessn sambandi
draumur, og sá sem athugar nógu
gaumgæfilega, mun komast að
raun um, að hann á í draumi
fjölda af svipuðum endurminn-
ingum, sem styðjast ekki við
neina viðburði í vökulífi hans.
Getur þetta orðið mönnum góð
hjálp til þess að át-ta sig á sam-
bandseðli draumlífsins.
III.
Hinn atburðurinn, sem Ilurst
segir frá, er ekki eins auðskýrð-
ur, enda víkur þar nokkuð öðru-
vísi við, og frásögnin er ekki
nógu nákvæm. Talsverðar líkur
virðast þó til þess, að einnig þar
komi til greina einmitt þetta
sama samband hans við formóð-
ur sína. Hún hefir vitað um
þennan háska, sem niðja hennar
var búinn, og með tilstyrk munks
ins svæfir hún hann eða dáleið-
ir, svo að hann missir af feigð-
arlestinni. Er þar þá fagurt dæmi
þess, hvernig þekking á því, sem
dreg-ur til, eða verða vill (to
mellon), getur orðið til þess að
afstýra slysi: Mellon verður ekki
sama sem esomenon; sbr. grein
mína um spádóma, sem kom fyrir
ekki alllöngu í einhverju blaði.
Mintist jeg þar, ef jeg man rjett,
á þá algengu en röngu trú, að
ef menn geti sjeð fyrir óorðna
viðburði, þá verði af því að á-
lykta, að menn berist í rauninni
fyrir straumi örlaganna, þannig
að þeir fái þar engu um þokað.
Á jólanóttina 1937.
Helgi Pjeturss.
5
1937
G. Waage
má geta þess, segir forseti f. S.
I. , að skautaíþróttin hefir ekki
verið iðkuð eins og skyldi vegna
óhagstæðrar veðráttu. Sýnir það,
að nauðsyn er á að bygður verði
sem fyrst skautaskáli lijer í bæn-
um.
Þá mintist forseti á aðra helstu
íþróttaviðburði ársins, eins og
Skotamótið, sem hefði sýnt, að
knattspyrnumenn vorir eru: á
rjettri leið og í mikilli framför.
II. fimleikalandsmót í. S. í., sem
haldið var í maímánuði, sóttu
202 þátttakendur frá 12 fjelögum
og skólum.
Eina utanför íslenskra íþrótta-
manna á árinu var för „Ár-
manns“ á norræna kappróðra-
mótið í Kaupmannahöfn. Þetta
var að vísu engin sigurför, en
íslenskir ræðarar munu hafa mik-
ið gagn af henni í framtíðinni
vegna þess lærdóms, sem ræðar-
ar Ármanns öfluðu sjer í för-
inni.
í ^tuttu viðtali er þess enginn
kostur, segir forseti I. S. I., að
minnast neitt verulega á alla þá
íþróttaviðburði, sem skeð bafa á
árinu, og er því lijer að framau
aðeins stiklað á þeim helstu og
þýðingarmestu. Yerður þó ekki
við það mál svo skilið, að elcki
sje minst á það, að á árinu var
byrjað að vinna að hinu fyrir-
hugaða íþróttasvæði Reykjavík-
ur. Yeitti bæjarstjórn 30 þús-
und krónur í þessu skyni á ár-
inu. Vænta íþróttamenn þess, að
enn verði á næsta ári veitt ríf-
leg upphæð til þessa merkismáls,
svo hægt verði að halda vinn-
unni áfram.
íþróttahve'rfi Reykjavíkurbæj-
ar er ekki aðeins eitt stærsta
framtíðarmál íþróttamanna hjer
í höfuðstaðnum, heldur íþróttn-
manna á öllu landinu.
Að síðustu má geta þess, íið
Alþingi hefir nú liækkað árleg-
an styrk ríkissjóðs til í. S. í. úr
5 þúsund krónum upp í 8 þús.
kr. Eru íþróttamenn afar þakk-
látir fyrir þá fjárveitingu, sem
um leið er viðurkenning á störf-
um í. S. í.
Að lokum mintist Ben. G.
Waage á þrjá íþróttafrömuði, sdm
látist liafa á árinu, en það eru
þeir Páll Erlingsson sundkenn-
ari, sem ljest 9. apríl, Guðmunfl-
ur Björnson landlæknir, sem
ljest 7. maí, og Axel V. Tulini-
us, sem andaðist 8. des. Þjóðin
á þessum íþróttaliöfðingjum mik-
ið að þakka fyrir starf þeirra £
þágu íþróttamálanna.
Hjónaband. Á gamlársdag voru
gefin saman í hjónaband af sr.
Friðrik Hallgrímssyni ungfrú
Hulda Olgeirsson og Rafn Jóns-
son tannlæknir. Heimili þeirra
er í Garðastræti 34.
Ríkisskip. Esja var á Seyðis-
firði kl. 6 í gær. Súðin er í Vest-
mannaeyjum.
Auðráðin gáta
i.