Morgunblaðið - 18.05.1938, Side 6

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. maí 1938>
MEB POULI REUMERT 06 FRÚ ÖNNU BORG
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐTJ.
verji og heiti Poul Reumert".
Þá tók hún mjer tveim höndum
og talaði jeg við hana í klukku
tíma á íslensku. En þegar leið
á tímann fór jeg að verða
þreyttur og byrjaði á dönsk-
unni. Það stoðaði ekkert. Því
hún kann ekki það mál.
Hún á dreng, sem heitir Stef-
án, í höfuðið á frú Stefaníu,
eins og minn drengur. Svo jeg
var þarna að kalla meðal
skyldra. Hún sagði mjer frá
því, þegar móðir þín skildi þig
eftir 9 mánaða gamla, segir
hann við konu sína, og „fór til
Kaupmannahafnar að læra“.
— En það var víst ekki um
þetta, sem við ætlum að tala,
segir hann síðan, heldur um
ferð okkar hingað.
Það var nokkuð erfitt að
komast hingað í þetta s,inn. J.eg
meina ekki vegna siglingastöðv
unarinnar, heldur vegna þess
hvernig stóð á við Kgl. leikhús-
ið. Við höfum verið að leika þar
„En Idealist“. Aðsóknin er svo
mikil, að tekjumar af sýning-
unum hafa verið 7 þús. kr. á
hverju kvöldi og var óslitin, er
jeg fór.
En af því að það voru íslend
ingar, sem áttu í hlut, var eng-
um andmælum hreyft gegn
brottförinni.
Og hvernig er þessi heim-
sókn ykkar hjónanna til kom-
in?
— Við höfum undanfarin ár
setið um tækifæri til þess að
koma hingað. Svo skrifuðum yið
í vetur formanni Leikfjelags-
insj Rágnari E. Kvaran, Ilar-
aldi Björnssyni leikara og Jón-
asi Jónssyni, um að í vor kynn-
um við að geta látið verða af
því að komá. Þéir tóku þessu
mjög vel, og síðan var farið að
undirbúa gestaleiki þessa. Kon-
an mín valdi leíkritin tvö.
Henni er best trúandi til þess
að velja það, sem fellur íslensk
um leikhúsgestum í geð. Jeg
held að valið hafi tekist vel.
Danska leikritið „Nu er det
innan með þessu knattborðs-
stofuna á heimili sínu.
— En hitt leikritið franska?
— Tovaritch, er alvarlegt
efni, í glaðværum búningi. Leik
ritið er í stuttu máli þannig til
orðið, að höfundurinn, Jacques
Deval, varð hrifinn af leik-
konu einni, svona eins og kem-
ur fyrir á bestu heimilum, og
vildi semja leikrit við hennar
hæfi. En hún talaði bjagaða
frönsku. Því voru góð ráð dýr.
Hann gerði því leikritið þann-
ig, að rússneska leikpersónan,
er henni var ætluð, talaði bjag-
aða frönsku. Hann samdi leik-
ritið á viku. Það hefir farið sig-
urför um allan heim, og fært
höfundi miljóna tekjur.
Jeg gerði það að gamni mínu
er jeg Ijek í þessu leikriti í
Dagmarleikhúsinu, að jeg not-
aði mjer að vissu leyti íslensku
kunnáttu mína og bjagaði
nokkrar setningar í dönskunni
eins og þegar Danir tala ís-
lensku. Þetta átti vel við vegna
þess að rússneskan og íslensk-
an eru svipaðar að áhersíum.
Það kom til orða að við hefð-
um leikritin þrjú, einnig Salome
eftir Oscar Wilde. En í því leik
riti er eitt af bestu hlutverkum
konunnar minnar. Jeg kysi vit-
anlega að ykkur gæfist sem
mestur kostur á að sjá leiklist
þessa fræga landa ykkar. En
það reyndist of ierfitt að sýna
líka þetta leikrit.
Og nú hefi jeg ekki meira að
segja yður í þetta sinn, nema
það, að fólk á ekki að mínu
álitj að keppast um að koma
endilega á frumsýningar. —
konan mín tali dönsku á leik-
sviðinu. Hún gerir það mín
vegna. , Við Jeikum hlutverk,
sem við höfum samæft og leik-
ið áður. Ef hún talaði íslensku,
þá truflaði það mig.
★
Úti fyrir glugganum í stof-
unni stendur álmurinn stóri,
sem Þorvaldur Thoroddsen
gróðursetti þar á öldinni sem
leið.
Reumert verður litið þangað.
Er trjeð ekki enn sprungið
út, segii* hann. Það þykir mjer
ekki kurteisi.
Hvernig er í „Söro“, segir
frúin, og í augum hennar
br.egður fyrir því töfragliti, sem
sagt getur langar sögur á sek-
úndum.
Þar voru trjen með þjettu
laufi, þegar jeg fór. „Söro“ er
heimili okkar í Charlottenlund,
bætir hann við. Við höfum bíl
til þess að fara á milli heimil-
isins og Hafnar. Þjer ættuð að
sjá konuna mína, þegar hún
situr við stýrið. Hún ekur með
mig um alla Danmörk, þegar
jeg er að ferðast um landið og
held upplestra mína.
Af látbragði hans og innileik
varð sjeð, hvað vel hónum finst
öllu borgið í hennar höndum.
V. St.
Gerðardómurínn
RE KSTURSH AGN AÐUR
MJÓLKURSAM-
SÖLUNNAR.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
ar ráð fyrir því, að verðjöfn-
Venjulega er lakast leikið a uhársjóðsgjaldið eitt skuli var-
frumsýningum, og þeim mun i8 |n glíkra uppbóta;
betur sem leikið hefjr verið oft-
ar. Það er svo með alt. Þeim
mun meiri sem æfingin er, þeim
mun betur njóta menn sín.
Þ. e. a. s. ef ekki kemur
vanadeyfð í spilið. En ekki er
hæfta á því að svo verði á leik-
sviði hjer, þar sem leikendur
verða að nota dýrmætar frí-
stundir sínar til æfinga og fá
sama og ekkert fyrir, nema að
fylgja köllun sinni til þess að
Morgen“ eftir Schluter, er al-|leggja fram sína bestu krafta.
varlegs efnis. Þar kémur fram
sá þáttur dansks lundarfars og
skáldskapar, sem á best við
tslendinga, að minni hyggju.
Þar eru tekin til meðferðar við-
fangsefni, sem menn geta hugs-
að mikið um.
Við ljekum aðalhlutverkin í
þessu leikriti í Dagmarleik-
húsinu fyrir 4 árum. Það var
leikið 150 sinnum. Inngangs-
eyrir nam 14 miljón. Það þykir
einstakt um alvarleg leikrit.
Þáð er aðdáunarverður áhugi.
Þessi áhugi gerir leikstarfið lif-
andi, skapar þann áhugans eld,
sem þarf til, alstaðáf þar sem
sönn list á að þróast.
Og jeg vil bæta því við.
Menn tala oft um að leiklistin
sje fyrir núlíðandi stund og
ekki annað. En þessu er alt
öðruvísi varið. Leikarar lifa og
verk þeirra, kynslóð eftir kyn-
slóð. Þess vegna er „Theater
íFi'ancaise“ í dag eins og það
Hjer hefir ekkert verið leik-
ið eftir þennan höfund fyrri.
Viljið þjer segja mjer á hon-
um nokkur deili.
Reksturshagnaður sámsölunn
ar var enginn fyrsta árið, en
1936 var hann 165 þús. kr. og
1037 var hánn 200 þús. kr., eða
sámtals þessi tvö ár 365 þús. kr.
Þetta fje alt tók Mjólkursölu
nefnd og varði til uppbóta á
vinslumjólkina.
Forystúttienn mjólkurfram-
leiðenda hjer vestan heiðar
töldu þessa ráðstöfun á rekst-
urshagnaði samsölunnar ekki
lögum samkvæma, þar sem hjer
væri um að ræða afgang af því
áætlaða sölugjaldi, sem Mjólk-
ursölunéfnd hafði dregið frá
neyslumjólkinni við útborgun á
hverjum tíma.
Var þess vegna sú ákvörðun
tekin, að láta dómstólana skera
úr um þetta. Einn bóndi hjer
vestan heiðar, Ölafur Bjarna-
son í Brautarholti, höfðaði
prófmál og krafðist endur-
greiðslu sem svaraði hans hluta
af reksturshagnaðinum.
Dómur í undirrjetti í þessu
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
örmur ákvseði í samræmi við sátta-
tillögu sáttasemjara sem skipaeig-
endur samþyktu, en stýrimenn
neituðu að ganga að, nema eitt
eða tvö smáatriði viðvíkjandi
starfsaldri, sem ekki skifta neinu
máli.
Vöruflutningaskipin.
Að því er snerti kröfur Stýri-
mannafjel. á hendur Eimskipafje-
lagi Reykjavíkur og Eimskipafjel.
„ísafold“, um kauphækkanir, yfir-
vinnukaup, veikindakaup, fæðis-
peninga í sumarleyfum, slysa-
tryggingar o. fl., þá tók gerðar-
dómurinn enga kröfuna til greina,
en skipafjelögin samþyktu breyt-
ingar á samningnum í þrem at-
riðum, sem sje að í samninginn
væri sett það, sem tíðkast hefir,
að stýrimenn fái kr. 3.00 á dag í
fæðispeninga þegar þeir eru í
höfn, en matreiðsla fer ekki fram
í skipunum, ennfremur að stýri-
menn fái kr. 1000.00, ef hann
missir eignir sínar um horð vegna
skipbrots, í stað kr. 700.00 til I.
stýrimanns og kr. 550.00 til II.
stýrimanns samkv. gildandi reglu-
gerð frá 10. júlí 1931. Svo og loks
að því er snertir siglingu á stríðs-
hættusvæði þá skuli gilda sama
sem hjá hinum öðrum skipaeig-
endum um kaupuppbót og trygg-
ing vegna stríðshættu með hlið-
sjón af ákvæðum sem aðrar Norð-
urlandaþjóðir kunna að setja eða
hafa set-t um þetta efni. Eins og
kunnugt er hafði deilan við Eim-
skipafjelag Reykjávíkur og Eim
Ágreiningsatkvæðin.
Tveir gerðardómsmanna gerðu
ágreining; það voru þeir Eggerf
Claessen hrm., sem tilnefndur var
í dóminn af skipaeígendum, og
Stefán Jóh. Stel'ánsson hrm., sens
tilnefndur var af Stýrimannafje-
iagi Tslands.
Ágreiningsatkvæði E. ClaessenL
var viðvíkjandi kaupgreiðslunni á
frívakt.
Ágreingsatkvæði St. Jóh. Stef-
ánssonar var svohljóðandi;
„Jeg get ekki fallist á úrskurð
meirihluta gerðardómsins m. a. og
sjerstaklega fyrir þær sakir, a5
ekki eru teknar til greina eðlileg-
ar kröfur stýrimanna um aukna
slysatryggingu, að ekki er gengið
nægilega til móts við kröfur sama
aðilja um ákvörðun vinnutíma og
greiðslu eftirvinnukaups og þar
alveg gengið fram hjá þeim stýri-
mönnum, sem eru aðeins 2 á
hverju skipi“.
VERKFRÆÐINGA-
MÓT í OSLÓ.
Fimm íslendingar fara á
verkfræðingamót, sem
haldið verður dagana 13.—15.
júní n.k. í Osló. Hafa nú gefið
sig fram um 1300 þátttakend-
ur frá ýmsum löndum, Þar á
meðal fimm frá íslandi, 150
frá Svíþjóð, 150 frá Danmörku
skípafjelagið ísafold ekki verið og 100 frá Finnlandi. Tilkynna
afhent í hendur sáttasemjara og
hafði því ekki komið til nein miðl-
unartillaga af hans hendi milli
tjeðra skipafjélaga og Stýrimánna
fjelagsins, en það er vitað að eng-
inn ágreiningur var milli þessara
fjelaga óg stýrímánná á skipnm
þeirra..
Þegar litið er til þessarar nið-
urstöð’u gerðardómsins, má með
sanni segja að breytingarhar frá
því sem skipaeigendur buðh, mega
teljast mjög óverulegar.
má þátttöku þangað til 25. þ.m.
Fimm fyrirlestrar verða flutt
ir fyrir alla þátttakendur og
verður sinn fyrirlesari frá
hverju hinna norrænu landa.
Ákveðið hefir verið að Geir G.
Zoéga vegamálastjóri flytji
þarna erindi fyrir hönd íslands
og tali um íslenska vegagerð
og samgöngur á Jandi.
Irma Weile Barkany söngkona
syngur í Gamla Bíó kl. 7 í kvöld.
e.r, í anda Moliére, eins og hann
væri lifandi enn, en að vísu
ekki viðlátinn rjett í augnablik
inu. Eins sjá menn á dönskum
Karl Schliiter er tvímæla- ; leiksviðum áhrif látinna leik- j míili var opp kveðinn í gær, af
laust meðal merkilegustu nú-■ ara, sjá tilburði, framburð, ; lögmanninum í Reykjavík.
lifandi danskra höfunda. Hann; hreyfingar, list eða eftirstöðv-1 Dómarinn komst að þeirri
er verkfræðingur, framkvæmda | ar af list Oluf Poulsen, Mant-; niðurstöðu, að Mjólkursölu-
stjóri við „Holmegaards Glas-1 ziusar o. fl., þó þeir sjeu! nefnd hefði verið óheimilt að
værk“. Hann er framúrskar-
andi maður, djúpsær, skarpur.
Hann bað mig áður en jeg
fór hingað að síma sjer hvaða
dag hjer yrði frumsýning á
leikriti hans, svo hann gæti
sent okkur hugrenningar sínar.
Og svo bað hann um eitt ein-
tak af götuauglýsingunum.
Hann safnar slíkum auglýsing-
um um leikrit sín og fóðrar
löngu komnir undir græna verja reksturshagnaðinum á
l°ríu- þann hátt, sem hún gerði.
Eins mun vera hjei. Jeg þyk-. Forsendur dómsins hefir
M vita að ejin ^ i Morgunblaðið ekki sjeð, en þar
sem hjer er um svo stórt fjár-
hagsmál að ræða má telja víst,
30 árum. Því alt sem er list það j að malið fari fil Hæstarjettar.
ntjr I En þeim, sem kunnugir eru
Að endingu þetta. Menn j málavöxtum, mun dómsniður-
mega ekki misskilja það, þójstaðan ekki koma á óvart.
HVIÖT
Sjálfstæðiskvennafjelagið, heldur fund í Oddfellow-húsinu
í kvöld (miðvikudag) kl. 814-
Konur beðnar að fjölmenna og mæta stundvíslega.
Kaffidrykkja. STJÓRNIN.
Notið
bœjaiins bestu bifreilSar.
Sleindór.
Stefaníu Guðmundsdóttur, Árna
Eiríkssonar, Waage og annara,
sem með henni Ijeku fyrir 20—
Rúðngler,
höfum við fyrir%gj»ndi, útvegum það einnig frá
Belgíu eða Þýskalandi.
Eggert Krisijánsson & €o.
Sími 1400.