Morgunblaðið - 20.01.1939, Síða 3

Morgunblaðið - 20.01.1939, Síða 3
Föstudagur 20. janúar 1939. MORGUNBLAÐIÐ 3 Dagsbrúnarkosn- ingin: Siðastidagur 1069 höfðu kosið í gær Herðiö sóKnina, Sjálfstæðismenn! höfðu alls gi'eitt atkvæði við Dags- brúnarkosninguna, þegar lokið var at- kvæðagreiðslunni í gærkvöldi. Kosningin heldur áfram í dag og hefst kl. 9 árdegis. En kl. 10 í kvöld verður kosningunni lokið og atkvæði talin á sunnudag. Það er sýnt, að óvenju mikil þátttaka ætlar að verða við þessa kosningu. Verður þetta því vafalaust láng fjölmennasta kosningin, sem fram hefir farið í Dagsbrún. Þetta er í sjálfu sjer ofur- eðlilegt. Hingað til hefir mikill hluti verkamanna í Dagsbrún verið algerlega rjettlaus, vegna einræðis sósíalista-brodd- anna. Þeir hafa aðeins haft skyldurnar í fjelaginu, en rjett- indin engin, að því er snertir trúnaðarstörf fyrir fjelagið. Af þessu leiðir, að hinn fjöl- menni hópur verkamanna í Dagsbrún, sem fylgir Sjálf- stæðisflokknum hefir oftast lát- ið kosningar innan fjelagsins afskiftalausar. Þessum mönnum var varnað að kjósa þá menn í trúnaðarstöður, sem þeir báru mest traust til, og því hirtu þeir ekki um að kjósa. Nú hafa hinsvegar Sjálfstæð- ismenn í Dagsbrún fengið jafn- rjetti við aðra f jelagsmenn. Því er það, að nú fjölmenna Sjálf- stæðismenn í fyrsta sinn til kosn inga í Dagsbrún. Af þessu stafar m. a. hin ó- venju mikla kjörsókn nú. En þið, verkamenn góðir, sem fylgið Sjálfstæðisflokknum að naálum, minnist þess í dag, síð* asta daginn sem kosið verður, að rauða liðið er orðið alvar- lega hrætt um að þið munið sigra í kosningunni. Þess vegna mun rauða liðið herða sóknina í dag, því að nú er einasta von þess, að Sjálf- stæðismenn sitji heima. Látið slíkt ekki henda, góðir Sjálfstæðismenn í Dagsbrún, að nokkur ykkar sitji heima i dag. Minnist þess, verkamenn, að sigur Sjálfstæðisstefnunnar — hvar sem er — þýðir aukið frelsi einstaklinganna og meiri möguleika til góðrar afkomu í lífinu. Verakmenn! í dag hafið ÞIÐ ÖII völd í ykkar höndum. — Á morgun er það of seint að iðr- ast. Fjölmennið því á kjörfund- V»n í dag og kjósið C-LISTANN! TJÓNIÐ 15 MILJÓN KRÓNUR. Khöfn í gœr. PÚ. Tjónið af völdum gin- og klaufa veikinnar í Svíþjóð er nú talið nenta 15 miljónum króna. Fjárhagsáætl- unin afgreidd í bæjarstjórn Fundur var í bæjarstjórn Reykjavíkur í gær ti! þess að afgreiða fjárhagsáætlunina fyrir árið 1939. Var fundurinn settur kl. 2 e. h. og stóð yfir fram á nótt. Pjöldi breytingartillagna kom frá minnihlutaflokkunum í b'æj- arstjórninni og allmargar frá Sjálfstæðismönnum, viðvíkjandi ýmsum liðum áætiunarinnar. Umræður urðu nokkuð hvassar með köflum, en allar voru árásir minnihlutaflokkanna yfirleitt veigaminni en oft hefir áður ver- ið. Þar sem ekki er hægt að gera grein fyrir afgreiðslu áætlunar- innar og tillagnanna, vegna þess hve fundur stóð lengi, verður heildarfrásögn af fundinum að bíða næsta blaðs. Vjelbátur strand- ar: Næst aftur á flot Vjelbáturinn „Drífa“ frá Norð- fírði strandaði í gærkvöldi á Hringskeri austan við syðri hafnargarðinn í Vestmannaeyjum. Bátarnir „Örn“ og „Kap“ fóru honum til hjálpar, en þegar þeir komu að, hafði bátnum tekist að losna af skerinu. En hann hafði mist stýrið og allmikill leki Arar kominn að honum. Með hjálp „Kap“ og „Arnar“ tókst að koma honum að nýju hryggjunni, þar sem „Skeljungur“ var fyrir. Var verið að dæla bátr inn með aðstoð úr „Skeljungi" í gærkvöldi. „Drífa“ verður gerð út í vetur á vegum kaupfjelagsins „Pram“ í Eyjum. I gær fóru nokkrir bátar á sjó, en afli Arar lítill. Sjálfstæðisverkamenn í Dags- brún! X við C-listann. Fæðingum fækkar hjer á landi Mðrg hundruð manns fluflu úr landi sfðustu ðrin Dr. Eiríkur Alebrtsson. Doktorsvðrn I gær Eirfkur Albertsson doktor í guðfræði T ðulega heýrist talað um and- lega deyfð og áhugaleysi, er ríki meðal þjóna hinnar íslensku kirkju. Um rjettmæti þessháttar skrafs skal ekki fjölyrt hjer, eu aðeins bent á það, að í gær, þann 19. jan„ hefir einn íslenskur sveita- prestur hrundið af sjér sliðruorð- inu, er síra Eiríkur Albertsson, sóknarprestur að Hesti varði dokt- orsritgerð sína .um Magnús Eiríks son, AÚð guðfræðideild Háskóla íslands. Athöfilin fór fram á Stúdenta- garðinum, og er það fyrsta dokt- orsvörnin, sem þar hefir fram- in verið og jafnframt fyrsta dokt- orsvörnin við gaðfræðideild Há- skólans. Hátíðar-salur „Gai’ðs“ var full- ur áheyrenda. Athöfnin hófst með því, að prófessor Ásmundur. Guðmunds- son lýsti tilhögun prófsins, og stjórnaði liann því. Skýrði hann svo frá, að andmælendur af hálfu guðfr.deildar væru þeir. próf. dr. Magnús Jónsson aðalandmælandi, en annar andmælandi væri Sigurð- ur Einarsson doeent. En enginn hafði. sótt um leýfi til að and- mæla af hálfu álieyrenda. Tilhögunin var á þessa leið: 1. Doktorsefni lýsir ritgerð sinni og tildrögum til hennar. 2. Aðalandmælandi talar. 3. Doktorsefni svarar. 4. Annar andmælandi talar. 5. Doktorsefni svarar. Doktorsefni hóf mál sitt á því að skírskota til velvilja dómenda og lesenda og minna á, að örlög bókanna væru ekki ætíð höfund- unum að kenna, því að örlög bók- anna fara eftir skilningi lesend- anxia. Því næst skýrði hann frá erfiðleikum sveitaprests að því að vinna slík verk sem þessi og benti á þann þátt, sem landbúnaðar- kreppa ætti í því að gera slíkt starf ennþá erfiðara. Pjárhagsleg- H JER á íslandi er að koma upp fólksfjölda vandamál, eins og hjá öðrum þjóðum Norð- urálfunnar. Síðustu árin hefir fæðingum hjer farið stöðugt fækkandi. Tala lifandi fæddra barna er að vísu enn nokkuð hærri hjer hutfallslega en hjá öðrum þjóðum, t. d. Norð- Urlandaþjóðunum, Þjóðverjum og Bretum. En hjá þess- um þjóðum hafa víðtækar ráðstafanir verið gerðar til þess að hafa áhrif í þá átt að fæðingum fjölgi Síðastliðið ár var tala lifandi fæddra barna hjer á landi 2365 eða 20.2 á hvert þús. landsmanna. Þróunin síðustu áratug- ina hefir verið sem hjer segir: Fæddir lifandi Fæddir lifandi 1916—20 meðaltal .... 2,443 26,7 %o 1934 2,597 22, s Vot 1921—25 — .... .... 2,568 26,n - 1935 • 2,551 22,4 - 1926—30 — ... .< .... 2,662 25,6 — 1936 ... - 2,557 22 n — 1931—35 — .... .. . . 2,636 23,5 — 1937 2,365 20,„ — Óhætt er að gera ráð fyrir að áfram haldi að síga á ó- gæfuhliðina í þessu efni, ef tillit er tekið til þess að nú eru á manndómsaldri, hinir fjölmennu árgangar frá því 1910 —20, er fæðingar voru 26—27 á hvert þúsund lands- manna. Ef áfram stefnir í sömu átt, fer svo eftir nokkra áratugi að fólkinu fer að fækka hjer á landi. FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU. Þessi hætta hefir þótt fyrir- sjáanleg á Norðurlöndum, Þýskalandi og Englandi um nokkurt skeið. í Danmörku var tala lifandi fæddra árið 1936 17,8 á hvert þús. landsmanna, í Noregi 14,6 og í Svíþjóð 14.2. Tveim árum áður, árið 1934, var hún 13,7 í Svíþjóð. Svíar hafa tekið upp ákafa baráttu til þess að vinna gegn þessari fækkun. í Þýskalandi hefir svipuð barátta verið háð með nokkrum árangri. Árið 1934 var tala lifandi fæddra barna þar 18%c, 1935 18,9%0 og 1936 19%c, ORSAKIRNAR Yfirleitt er það hjá hinum vestrænu þjóðum, þar sem menningin er talin vera á hæsta stigi, að þessi fólksfækkunar- einkenni hafa gert vart við sig. Hjá ,,frumstæðari“ þjóðum: þ. e. þjóðum, þar sem iðnaðarþró- unin er enn lítil, verður þeirra ekki vart. I Rúmeníu, Búlgaríu, Póllandi og víðar er tala lif- andi fæddra baxma enn 26— 28‘VW. Orsakir til þess, að fæðingum hefir fækkað, hafa verið tald- ar: versnandi efnahagsleg af- koma, og í því sambandi flutn- ingur úr sveitum í bæi. Rann- sóknir erlendis hafa leitt í ljós að fæðingum fækkar aðallega í borgum og mest í stórborgum. Ennfremur vaxandi útbreiðsla varnarlyfa til að takmarka barnaeignir o. fl. HIN EÐLILEGA FÓLKSFJÖLGUN Um það, hvrri stefnir hjer á landi, sjest best á hinni eðlilegu mannfjölgun eða mismuninum A f öllum fæddxxm börnum 1937 (2432) voru 521 eða 21.5% óskilgetin. Er það held- ur lægra hlutfall heldur en ár- ið á undan. Hlutfallstala óskilgetinna barna hefir annars hækkað mikið síðustu árin, svo sem eftirfarahdi yfirlit sýnir, og aldrei síðan 1886 verið eins há og tvö síðastliðin ár. 1916—20 13.1 % 1921—25 13.5 — 1926—30 14.5 — 1931—35 18.6 — 1934 20.0 — 1935 20.4 — 1936 21.8 — 1937 21.51— á tölu lifandi fæddra og dauðra, sem var 1048 árið 1‘937 eða 8,9%c miðað við meðal-mann fjölda ársins. Á undanförnum árum hafa þessi hlutföll verið: Fæddir tunfram dana 1916—20 meðaltal .... 1,147 12,5 %o 1921—25 — ......... 1,220 12,6 — 1926—30 — ...... 1,460 14,^ — 1901—35 — ..... 1,394 12,4 — 1934 ............ 1,416 12,4 Voo 1935 ........... 1,149 10,0 — 1936 ... .•..... 1,304 11,2 — 1937 .............. .. 1,048 8,9 — Ef engir mannflutningar væru til landsins eða frá því, mundu þessar tölur sýna, hve mikið fólkinu fjölgaði á ári hverju. En vegna flutninganna FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.