Morgunblaðið - 22.04.1939, Blaðsíða 2

2
1Í0RGUNBLAÐIÐ
Lauffardagur 22. apríl 1939.
Fregnir frá París segja horfur bjartari
Þjóðverfar og Italir
reyna að fá Júgó-
slafa í lið með sjer
Búlgarar
landakröfu
Þ
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
RÁTT fyrir að frönsk blöð telji horfurnar í
álfunni ekki eins ískyggilegar og áður og
bendi máli sínu til stuðnings á, að farið sje
að senda spánska herinn heim og að hersveitir Þjóðverja
hafi horfið aftur til hinna venjulegu setuliðsstöðva sinna,
eru þó enn gerðar víðtækar ráðstafanir í Frakklandi, til
þess að vera við öllu búinn. Reynaud, fjármálaráðherra
Frakka, tilkynti í kvöld:
1) að vinnutíminn myndi verða framlengdur úr 40 klst.
í 45 klst.; áður hafði vinnutíminn yerið framlengdur að-
eins í hergagnaiðnaðinum, en þessi síðasta ráðstöfun bind-
ur enda á 40 stunda vinnulöggjöf Leon Blums.
2) Að tekjuskatturinn myndi verða hækkaður, nýr veltu-
skattur settur, lán boðin út fyrir landher, flota og lofther
Frakka o. fl.
í ræðu sem Reynaud flutti um leið og hann tilkynti þessar
ráðstafanir, sagði hann að þörfin fyrir frönsku þjóðina til að
standa saman sem einn maður, hafi aldrei verið meiri en nú.
Frönsku blöðin vekja athygli á því, að engin ástæða sje til
bjartsýni, fyr en vitað sje hvað Hitler hefir að segja í ræðu
sinni 28. þ. m. _________________________
Annar maður, sem áður hef-
ir látið í ljós þá skoðun, að-
styrjöld í Evrópu væri óhjá-
kvæmileg, sendiherra Banda-
ríkvl'anna í London Mr. J. Kenne
dy, sagði í ræðu sem hann flutti
í Pidinborg í dag, að þjóðirnar
hafi aldrei fyr, hatast jafn
lengi hver við aðra án þess að
það leiddi til styrjaldar. Hann
kvaðst sjá nokkurn vonarneista
í því, að tekist skyldi hafa fram
til þessa að koma í veg fyrir
styrjöld.
Samtímis halda áfram átökin milli
Ureta og Frakka annars vegar og ítala
og Þjóðverja hinsvegar um stuðning
sináríkjanna, ef styrjöld skellur á. I
Þýskalandi hafa undanfarna daga far-
ið fram viðræður milli öafencu, utan-
ríkismálaráðherra Rúmena annarsveg-
ar og Hitlei'S og von Ribbentrops hins-
vegar. Meðal þýskra stjómmálamanua
hefir verið látið í veðri vaka að samtöl
þessí hafi farið að óskum, og að Rúm-
enar myndu fara sínar eigin götur í
utanríkismáluim og ekki taka þátí
í einangrunarpólitík Breta nje
heita Bretum og Frökkum gagnkvæm-
um stuðningi fyrir loforð það, sem
stjómir þessara þjóða veittu Rúmen-
um fyrir skömmu.
En eftirtektarvert er, að þýska blað-
ið „National ýíeitungí hefir eftir fía-
fencu ummæli, sem fara í þá átt, að
viðræður hans í Berlín hafi verið op-
inskáar og vinsamlegar og að hann
vonaði að þær gætu orðið báðum ríkj-
um að liði. Rúmenska sendiráðið í
London hefir nú borið til baka, að
G-afencu hafi leyft að hafa nokkur um-
mæli eftir sjer á meðan hann var í Ber-
lín.
ítölum virðist liafa oröið nokkuð
ágengt í viðrœðum þeimsem far-
ið hafa fram í JRóm undanfarnw
daga milli ungversku ráðherranw
Teleki (fors.ráðh.) og Szaki (ut<m
ríkisráðh.) annarsvegar og Musso-
Hnis og Cianos greifa hinsvegar.
Markmiðið með þessum viðrœð-
um virðist hafa verið að fá Ung-
vcrja til þcss að leggja á hilluna
allar landakröfw á hendur Júgó-
slöfum og gera við þá gagnkvœm-
an sáttmála um að h/vorug þjóðin
skuili ráðast á hina, til þess að fá
Júgóslafa til þess að taka upp
samvinnu við Þjóðverja ogltalaog
gerast aðilar að andkommwnista-
bandalaginu.
HROSSAKAUP.
Fyrsti árangurinn af þessum viðræð-
um er þegar kominn í ijós, þar sem á-
kveðið er að Markovitseh, utanríkis-
málaráðherra Júgóslafa skuli hitta Ci-
ano greifa í Feneyjum á morgun. Það-
an er gert ráð fyrir að Markovitsch
fari síðan til Berlín til viðræðna við
þýska ráðherra.
Þar sem Júgóslafía er einn
aðai aðilinn í Balkanbandalaginu, og
vinátta hefir auk þess verið mikil und-
anfarið miUi Júgóslafa og Rúmena,
myndi sú ákvörðun Júgóslafa að snú-
ast á sveif með Þjóðverjum og ítölum
gjörbreyta viðhorfinu á Balkanskaga.
ftalir eru sagðir hafa heitið Ung-
verjum í staðinn fyrir að þeir ætla að
láta landakröfumar á hendur Júgó-
slöfum niður falla, að veita þeim stuðn-
ing í landakröfum þeiiTa á hendur
Rúmenum.
AFSTAÐA BÚLGARA.
En þótt enn sje óvíst hver endanleg
afstaða Júgóslafa verður, er fullvíst,
að Búlgarar munu ekki taka þátt í
vamarbandalagi Breta og Frakka. Búlg
arar krefjast þess, að landamærum
þeirra verði breytt í það horf, sem þau
vom fyrir 1913. Þeir krefjast þess að
£á aftur hjeraðið Dobrudsha frá Rúm-
önum, eða 8 þús. ferkílómetra, 2.600
ferkílómetra krefjast þeir uð fá frá
Júgóslöfum, og 700 ferkm. af Grikkj-
um og þar með aðgang að Ægenhaf-
inu. Búlgarar neita að taka upp sam-
vinnu við önnur Balkanríki fyr cn geng
ið hefir verið að þessum kröfum.
Hitler
spvr
smáríkin
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
regnir frá París herma, að
þýska stjórhin hafi lagt
fjrrir nokkur smáríki, sem talin
eru upp í orðsendingu Roose-
velts tvær spurningar svohljóð-
andi:
1) Teljið þjer að yður stafi
nokkur hætta af Þjóðverj-
um?
2) Hafið þjer látið í ljós ósk
um að Roosevelt taki að
sjer mál yðar?
I Washington, London og Par
ís er sú skoðun látin í Ijós, að
augljóst sje hvað þýska stjórn-
in sje að fara með þessu. SmáJ
ríkin muni auðvitað ekki þora
að segja opinskátt við Þjóð-
verja að þau telji sjer stafa
hættu frá þeim, og- að Hitler
ætli að nota svör þeirra í ræðu
sinni 28. þ. m.
Bretar og
Rússar
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Engiandi er litið svo á,
að enginn vafi sje á
því lengur, að Rússar
muni gerast aðilar að varn-
arbandalagi Breta og
Frakka. Rússar hafa nú
svarað uppástimgu Breta
opinberlega, og er verið að
rannsahja svar þeirra í
London og París.
„Daily Telegraph" segir
að svarið beri með sjer, að
Rússar sjeu fúsir til sam-
vinnu við Vestur-Evrópu-
þjóðirnar gegn yfirgangi
einræðisríkjanna. En at-
huga þurfi nánar nokkur
tæknisleg atriði.
Svar Rússa er talið munU
gera samninga Breta og
Tyrkja auðveldari.
BIRGÐARÁÐHERRA í
BRESKU STJÓRNINNI
Frá frjettarítara vorum.
ýtt ráðuneyti hefir verið
stofnað í bresku stjórn-
inni, svokallað birgðaráðu-
neyti, og hefir Leslie Burgin
sem verið hefir samgöngumála-
ráðherra tekið við hinu nýja em
bætti.
Samtímis hafa farið fram
nokkur mannaskifti í stjórninni.
Hitler „mesti maður
Þjóðverja sem
nokkurn tíma hefir
verið uppiu
Frá frjettwntara vorum.
Khöfn í gær.
HITLER notaði afmælisdag sinn til þess að
sýna herveldi Þjóðverja. I Berlín fór fram
stærsta hersýning sem þar hefir nokkurn
tíma sjest. Til þess að undirstrika betur þessa hernaðar-
legu hlið hátíðarhaldanna í tilefni af afmælinu sendu
ítalir, Spánverjar o. fl. æðstu hershöfðingja sína til þess
að árna Hitler heillaóskir.
í sendinefndinni frá Italíu var Fariani, yfirmaður ítalska
herforingjaráðsins, og frá Spáni Moscardo, hershöfðinginn,
sem lengst varðist í Alkazarvíginu. Til hátíðahaldanna hafði
verið boðið gestum frá yfir tuttugu löndum, en engum frá Bret-
landi eða Frakklandi.
Sjálfir hyltu Þjóðverjar Hitler sem „hinn mesta mann, sem
Þjóðverjar hafa nokkru sinni átt“. Þannig ávarpaði „Völkischer
Beobachter“ hann í gærmorgun. Strax aðfaranótt fimtudags
söfnuðust nokkur þús. manns fyrir utan kanslarabústaðinn við
Wilhelmsplatz, til þess að hylla Hitler.
Berlín var upplýst með als-
konar ljósaskrauti, sem tók öllu
fram, sem sjest hefir áður.
Borgin var öll fánum skreytt.
Um morguninn tók Hitler á
móti kveðjum frá ráðherrum
sínum, erlendum sendiherrum
og ótal sendiráðum. Um há-
degi hófst hersýning.
Hún fór fram á hinni nývígðu Aust-
ur-Vesturgötu, sem liggur í nær
þráðbeinni linu frá austri til vesturs.
Hitler stóö í namfelt 4 klst. á heiðurs-
palli og heilsaði hersv^itunum þegar
þær fóru fram h.já.
Talið er, að tva>r miljónir manna
hafi verið viðstiaddir. Fólkið stóð í
margra metra breiðum röðum meðfram
götunni, og sumir höfðu með sjer eld-
hússtiga til að sjá betnr. Sýndar
voru allar deildir þýska hersins, skrið-
drekadeildir, fallbyssudeildir, deildir
brynvarðra bifreiða o. s. frv. Og yfir
flaug hver sveitin af annari þýskra
hemaðarflugvjela.
Ýms erlend blöð telja í dag, að
Þýskaland sje vafalaust mesta herveldi
í heiminum, og að þýski herinn sje nú
voldugri, en hann hafi verið nokkm
sinni áður.
Eins og nærri rná geta. veröur ekki
komið tölu á allar þær gjafir, sem
Hitler bárust. Meða) jx'irra var kon-
ungsörn, þúsundir heímaunninna sokka,
málvei'kið „Venus með spegilinn“ eftir
Tizian, handritið af „Partitunim"
Wagners, handrit 4.00 brjéfa Frið-
riks mikla, en þau hafa verið í einka-
eign, 12 núljón ríkisTiiörk frá ríkis-
tryggingasíofnuninni, sem varið skal
til heilbrigðismála o. fl. o. fl.
I grein sinni um Hitler, sem Gör-
ing marskálkur skrifar í ,,,Völk-
ischer Beobachter“: Hitler, sem er
mestur allra Þjóöverja, sem nokkurn
tíman hafa verið uppi, leiddi Þýska-
land frá hyldýpi smánar og neyðar,
til sæmdar, velmegunar og mikilleikd.
Hann hefir unnið afrek, sem eru ein-
stök. Hann hefir gert að veruleika þús-
urd ára draum Þjóðverja: örugt stór-
þýskt ríki.
SIvEYTI MUSSOLTNIS.
Ijond iiL í gær F.U. (
Mussolini sendi Ilitler heillaóska-
skeyti í gær á 50. afmælisdegi hans, og
segir Mussolini í skeytinu, að öll ítalska
þjóðin taki undir með honmn nm það,
hve mikilsverð sje hin nána vinátta
rcilli Þýskalands og Ítalíu, vinátta, sem
þegar hafi staðist marga raun og á
komandi tímum muni verða þess megn-
ug að sannfæra óvini þeirra beggja um
að fasisminn og nazisminn sjeu einu
’eiðii-nar til friðar, þar sem allar aðr-
ar stjómmálastefnur sjeu rangar og
skaðlegar.
Kiiðssamdrátfur
Þjéðverfa
London í gær F.Ú.
Tjl rjettaritari Reuters í Ber-
lín skýrir frá því í dag,
að þýska stjórnin hafi í dag
gefið út tilskipun, sem kveður
svo á, að sex árgangar af mönn-
um, á aldrinum 19—33 ára,
skuli nú þegar kvaddir til her-
þjónustu og vinnu í þarfir land-
varnanna.
Það er ekki kunnugt, hve
marga menn hjer er - um að
ræða, en talið er, að til land-
varnavinnunnar sjeu á þennan
hátt kallaðir um 800.000 manns.
Stefano Islandi
í La Boheme
Khöfn í gær F.Ú.
V ann 28. þ. m. verður frum->
sýning á söngleiknum
/& Bohéme“ við konunglega
ikhúsið í Kaupmannahöfn.
efano Islandi syngur aðalhlut-
:rkið, og er það í fyrsta sinni,
i hann syngur hlutverk þetta
linberlega.
Er nú afráðið, að hann starfi
ið næsta Ieikár,.og auk þess er
hann ráðinn til þess að syngja
í Tivoli í maí.
Höfðingleg gjöf. Iljónin Sigríð-
ur Eiríksdóttir og Finnbogi Jak-
obsson, að Kvíum í Grunnavíkur-
hreppi, liafa gefið 2000 krónur til
björgunarskútu Vestfjarða. Er
þetta minningargjöf um Eirík son
þeirra, sem andaðist 1932.