Morgunblaðið - 11.07.1939, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagúr 11. júlí 1939.
Ðretar verja Danzig
meö Pólverjum
Yfirlýsing
Mr. Chamberlains.
Hann vonast eftir frið-
samlegri lausn.
Iyfirlýsingu þeirri, sem Mr. Chamherlain flutti í
fyrri viku, sagði hann m. a.:
breska þinginu í gær, og boðuð hafði verið í
Ef nokkur tilraun verður gerð til þess að breyta nú-
verandi fyrirkomulagi í Danzig, mun það ekki verða skoð-
að sem staðbundinn atburður, þar sem^tilraun til þess að
skerða rjettindi Póllands í Danzig setur hag þess og sjálf-
stæði í beina hættu.
Ef um beina árás er að ræða, þá er Brétland við því bú-
ið að uppfylla skuldbindingar sínar út í ystu æsar.
SAMNINGALEIÐIN EKKI LOKtJÐ
Mr. Chamberlain sagði, að síðustu aðgerðir Þjóðverja í Dan-
zig hefðu skapað erfiðleika, sem pólska stjórnm hefði þó tekið
með mikilli ró. En þrátt fyrir beiskju þá, sem komin væri í þessi
mál, mætti þó telja, að samningaleiðin væri engan veginn ófær.
Mr. Chamberlain benti í þessu sambandl á ummæli úr ræðu
Becks utanríkismálaráðherra Póllands, að samningar mættu
takast umj öll mál, ef friðsamlegur tíÍgá'ngur væri að baki og
friðsamlegar aðferðir viðhafðar .
‘ Samniiigaraftr i Moskva —
Italir segjo að
Rússar eigi sam-
leið með sjer og
Þióðuerjum.
■*n
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ENGINN árangur virðist hafa orðið af samn-
ingum Breta og Rússa, þrátt fyrir að sendi-
herrár Breta og Frakka og Mr. Wilham
Strang (sem upphaflega átti að vera í Moskva í 3—4 daga,
en nú er búinn að vera þar í yfir 3 vikur) hafi rætt við
Molotoff í 3 klst. í gær og yfir klukkustund í fyrradag.
í tilkynningu, sem hin opinbera rússneska frjettastofa
birti í gærkvöldi, að viðræðunum loknum, segir að enginn
„jákvæðui,<£ árangur hafi orðið.
BREGÐAST EKKI BYLTINGUNNI
Samtímis hafa fregnirnar um að „öxulsríkin" sjeu líka á
biðilsbuxunum í Moskva fengið nýjan bvr. Að þessu sinni eru það
ítalir, sem eru á ferðinni.
ítðlsk blöð hvetja í dag Rússa tii þess að brégðast ekki bol-
sjevikka-byltingunni, með því að taka upp samvinnu við auð-
—„The Times“—
segir
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
„The Times“ segir í for-
usiugrein í morgun:
„Bretar hafa ekki gleymt
örlogum Tjekkóslóvakíu, eft-
ir að búið var að leysa Súdet
enmálið út frá þjóðernislegu
8jónarmiði“.
„Bretar líta svo á, að það
sje rjettmœtt hjá Pólverjum
að líta á tilraunir, sem gerð-'
ar kunna að verða til að
draga úr rjettindum þeirra í
Darnzig, sem ógnun við sjálf-
stœði Póllands".
„Það er nauðsynlegt að
skýlaust sje tekið fram að
sjerhver breyting, sem gerð
kann að verða á stjórnrjett-
arlegri afstöðu Danzig, hvort
sem um breytingu innan að
með ofbeldi eða utan að með
þýsku herveldi sje að ræða,
hafi í för með sjer að Bretar
veiti Pólverjum hernaðarleg-
an stuðning“.
Rússar og
... lapanar •
berjast.
Osló 10. júlí F.B.
Stórorusta geisar á landa-
mærum Mansjúkó og Ytri-
Mongólíu. Barist er á 13 kíló
metra löngu svæði.
Mikið er af Rússum í her
sveitum Mongólíumanna. NRP.
Rússar og
fllþjáðqsgm -
banð'sósíalista
London í gær F.Ú.
alþjóðaþingi Amsterdam-
' verklýðsfjelagasambands-
ins, sem haldið er í Zurich í
Sviss um þessar mundir, gerð-
ist það meðal annars, að feld
var tillaga, borin upp af full-
trúum Bretlands, um það að
verklýðsfjelögum Sovjet-Rúss-
lands væri gefinn kostur á að
ganga í sambandið.
Tillagan var feld með 46 at-
kvæðum gegn 37.
Sprenging á
Spáni.
London í gær F.Ú.
gileg sprenging varð í dag
í þorpi einu á Spáni, um
30 kílómetra frá Salamanca.
Fórust 80 manns, en 350 slös-
uðust og særðust.
Sprengingin orsai tðist af
því, að eldur kom í púð-
urverksmiðju þar f bænum.
Svo aðísegja hvert hús í bæn-
um var í rústum.
Lyra Jtom í gær um hádegi frá
Bergen.
Hann benti einnig á ræðu
Hitlers 28. apríl, er Hitíer
hefði einnig boðið fram samh-
inga með vissum bindandi skil-
málum á báðar hliðar. ^
Að lokum Ijet Chamberlain
í Ijósi þá vpn, að mismunandi
þjóðemum mætti takast að_
vinna saman, þar sem raunveru-
legir hagsmunir beggja aðila
eiga samleið, og skoraði hann
því næst á alla þá, er hlut ættu
að máli, að koma í veg fyrir
það, að nokkuð skeði, er stofna
mætti friði Evrópu í voða.
SJÁLFHELDA
Mr. Chamberlain byrjaði rsína
á því, að gefa yfiriit um frnmatriði
ÞanzigmáJanna, eins og þau líta
úf frá bíejardyrum bresku stjórnar-
innar. Sagði iiíiim, að þótt almenn'.
ingur í Danzíg jsrn að öiestu þýskur,
bygðist fjárhagsleg aflvoma borgarinn-
ar iiær eingöngu ,á pólskum viðskift-
um, og ef Póltand giiptj. .rjetfcimjf’án: í
Danzig, þá va'ri j>að að . .m.ildu jeyti
hnið að rnissa aðgang sinn a.ð, sjó. og
komið í hernaðarlega og viðski ftaleha'
sjálfheldu.
Hann sagði, að yfirstandandi deíla
væri ekki að n.-úm Jeyti til örðin ýegna
kógunar, sem Þjóðverjar í Darizig ættu
að sæta, því að ein.s og nú væri ástaitt,
befðu Þjóðverjar alla stjórn bórgar-
innar í höndum sínuin.
EKKI ÓEÐLILEGT
Stjómskipulag það, sem Danzig ætti
nú við að búa, væri í grundvallaratrið-'
um hvorki órjettlátt eð.a óeðlilegt, enda
þangað til 1044, með tíu ára sáttmála
þeim, er hann gerði við Pilsudski mar-
sk/ilk. I síðasta mársmánttði hefði Svo
afstaða Þýskalands ti! Danzigborgar
breytst, og Þýskajand hefði þá; borið
upp kröfur við Pólland, sem það 'hefði
hafnað, en aftur á móti borið. upp
gagntillögur.
ÁÚSTAÐA BÉETA
(Íliámt)eí4aiit'sagði, að Pólland hefði
‘gé'rigið frá' þés’suhi ga’gritiUöghm ' sín-
irrii ‘2S. ínalýt- og '#fhent • Þýskalan'di þær
■ 4ív'-mam.iog,baSi hanu jnál»tof«na að
; sgtja iVgndr.'g'aió'SÍg. Jtensaf. <k\gset$ing-
ar, vegna þess, að þýska stjómin Lefði
borið ásakamir á bresku stjómina f'vr-
ír þa$. ao miiÚmum uieð 'áfstoðu sinni
egnt Pólland til þess að taka sínar á-
kvárðanir. Þdtta ■ ræ.*riu staðlaúSÍi* stafir.
]>v' að yfirlýstngi Jiwtlands tun ábyrgð
á öryggi PóUaads og landamævum
hefði ekki verið géfiíí fyr en 31. mri .
(Skv. FÚ.). ' ' '
■ —-------------
Mentaskólanem-
endurnir dönsku
farnir norður.
nói' entáskólaiíemendurnir dönsku
* fóru norður til Akureyrar í
*
gærmorgun, og hefir því ferðaá-
ætlun þeirra nokkuð breyst frá
því,' seui ttpphaflega var ákveðið.
Á laugardáginn fót'u þeir upp aS
Reyííj’um og Áláfossi, e;i ekki að
Káldárselí, eins og til stóð, eu á
sunmi'dáginn fóru þeir í boði bæj-
arstjórnár a'ustur að Gullfössi og
'Geysi bg skoðuðu Sogsvirkjunina
‘og Skóláselið í bakaleið.
Á Akureyri dveljá þeir í boði
Mentáskólans á Akuí’eyri, og' koma
suður með Brúarfossi. ' í i
Sveinif Þíú'ðaiísTÍii j' Menta-
á Akureyri, ef far-
menfaskólanemenfTánna
Hæsti vinningur Happdrættis.
Háskóia íslands í 5. flokki, nr.
18160, kcwn upp á tvo fjórðungs-
miða í umboði frú Marenar Pjet-
ursdóttur, Laugaveg 66.
v§Jdsríkii; í Vrestur-Evrópa.
—-------......... .......
17 danskir kennara-
skólanentendur ferð-
$
•4 ,
Ðr. Arne Möller, skólastjóri
Kenna 'askólans í Hader-
slev á Suður-Jótlandi, kom hing-
að í gærmorgun með .T.yra, í för
með honuxn er.i 17 nemf /idur hans,
sem koma hir gað til að kynnast
landi og þjóð.
Nemendurnir munu dvelja lijer
á lándi í þrjár vikur og ferðast
urn Suðnrlandsundirlendið, Borg-
arfjörð og noi’ður í land; alla leið
til Mývatns.
I för með flokknuín verður Ilall-
grímur Jóuasson kennari.
Nemendunum hefir verið komið
fyrir víða um bæinn hjá prívat-
fólld og þeir muuu aðallega gista
í hjeraðsskólum á ferðalögum sín-
um nm landið.
★
Dr. Arne Möller er góðkunnur
íslaudsvinur. Hann skrifaði dokt-
orsritgerð iim Iíallgrím I’jeturs-
son sá'lmaskáld.
Ilauri hefir verið formaður
Dansk-íslenska fjelagsins í Dan-
mörku frá því það var stofnað,
eða um 20 ára skeið.
Dr. Möller hefir nijog greitt
götu Islendinga í Dahmörkú óg m.
a. er það fyrir tilstilli hans, að
tvehnur íslenskum kénnurum er á
hverju sumri' boðin ókeypis dvöl
' á Askov-lýðháskólanum.
Eitt þlaðið Gasette. del Popolo
segirgn.; a.:
Ýmsar ástæður liggja til þess
að Rússar ættu heldur að
hiieygjast til samvinnu við öx-
ulsrikin, heldur en við auðvalds-
lýðræðis-ríkin.
Fasisminn, nazisminn og bol-
sjevisminn sjeu auðvitað ólíkar
stefnur. En þó eigi þær allar
eitt sameiginlegt-:
Að þær sjeu byitingar fólks-
ins og leitist við að leysa öreig-
ana (proletariatið) úr ánauð
erlends eða þjóðlegs fjármagns.
„ÓBEI.N ÁRÁS“.
Þótt ekkert hafi verið látið
uppi um það. í hverju ágrein-
fngur Breta og Rússa sje fólg-
inn, þá virðist þó sem hann
sje ail-djúptækur.
Meðal annars virðist vera
ágreinmgxir um það, hvaða
skilning skuli leggja í hug-
takið „óbein árás“. í
samningunum hefir verið
raett um það, að Frakkar,
Bretar og Rússar skuli
veita smáríkjunum, sem
þeir ábyrgjast, stuðning, ef
þau verða fyrir „heinni eða
óbeinni árás“.
Rússar vilja að litið verði á
það sem „óbeina árás“ ef
flokkar eða menn brjótast til
valda í Eystra’saltsríkjunum.
Slíkt valdarán rjettlæti íhlutun
af hálfu' hínna’ ábvrgu ríkja.
En Bretar neita að faliast á
slík afskifti af innanríkísmál-
um erlendra ríkja.
Dr.
hefði Hitler sjálfur tekið ábyrgð á því, skóiakennari
að núverandi skipulag skvldi haldast, ... .
° ’ arst.iori
iiorður.