Morgunblaðið - 11.07.1939, Blaðsíða 3

í>riðjudagur 11. júlí 19,39.
MORGUNBLAÐIÐ
3
„Jeg myndi velja
Síldaraflinn
mjer ísland“
Stutt morgunsamtal við
Christmas Möller
fplksþingsmann.
Ghristmas Möller fólksþingsmaður, sem hjer var
í heimsókn, ásamt frú sinni og syni, fór heim-
leiðis með dr. Alexandrine í gær. Þau hjónin
ferðuðust talsvert um landið þann stutta tíma, sem þau
dvöldu hjer. Fórú í Jand á Akureyri, þaðan til Mývatns og
svo landveg til Reykjavíkur.
A sunnudag fóru þau hjónin austur að Geysi og Gull-
fossi. Sáu tignarlegt Geysis-gos og úrðu stórhrifin af.
Jeg- hitti Christm.as Möller a'ð máli í gærmorgun og rahbaði við
hann stunddrkojui uin eitt og annað’ í sambandi við dönslí og íslensk
stjórnmál, og þau áhrif, sem hann varð fyrir af heimsókn sinni hjer.
■—- Ilvað getið þjel' sagt ókkúr
um st jórnarsk.rá rmálið í Dan-
mörku? >
STJÓRNAR-
SKRÁRDEILAN
— Deilan um stjórnarskrána er
gömul. Hún hefir staðið í 50 ár.
Þegar samkomulag náðist milli
okkar flokks (íhaldsflokksins) og
stjórnarflokkanna, um hýja átjórn-
arskrá, vonuðum við að lausn
væri fengin á þessari löngu
þrætu. En þetta fór á annan veg,
eins og yður er kunnugt.
Markmiðið með nýju stjórriar-
skránrii’var tvent: l) að fá-betri
stjórnarskrá og 2) að biödá rinda
á langa deilu. .'
.Jeg er fvrir mitt leyti ekki í
Vafa um., að með nýju stjórnar-
skránni ýar stigið rjett sþor. —
Nýja stjómarskráin var frjáls-
lynd og bygð upp á lýðræðisgrund
vélli. Þungamiðjan í henni var
hinn nýi Ríkisdagur. Landsþingið
skvldi afnumið í þeirri mynd,
sem það nú er. Ríkisdagurinn
samkvæmt nýju stjórnarskránni
var ekki ósvipaður Alþingi ykkar
ísjendinga. Við hjeldum tvískift-
ingu þi'ngsins, en höfðum einnig
eina málstofu, sem var nýtt hjá
okkur. Kosið skyldi til all.s þings-
ins samtímis.
Með þessu var trygt, að ekki
yrðu árekstrar milli deildanna,
eins og oft hefir át.t sjer stað í
Danmörku, undir núgildandi
stjórnarskrá, 'þar' sein ált aðrar
feglur gilda um kosningu til Þjóð-
þingsins ög Landsþingsins og ekki
kosið 'samlímis til béggja deild-
anna. Þetta fýrirkömulag er ekki
í samræmi við hugsjón lýðræðis-
iris.
—* En nýja Stjórnarskráin var
féld við þjóðaratkvæðagreiðsluna.
Hvaða skýririgu gétið þjér gefið á
þessari niðurstöðu?
—* Já; nýja stjórnarskráin var
feld, þ, e. a. s. ekki fekst það at-
kvæðamagn með henni, sem
þurfti, tii þees að hún teldist sam-
þykt. Hinsvegar sýndi þjóðarat-
kyæðið greinilega hug þjóðaririn-
ar til málsins.
Ástæðan til þess að svona fór
tel jeg aðallega vera áhugaleysi
almennings fyrír málinu. Margir
kjósendur hafa litið svo á, að
málinu væri trygður framgangur
og hugsað sem svo, að þeirra atkv
gerði hvorki til nje frá. Aðstaðan
í þiriginu breyttist líka nokkuð við
kosningarnar 1936, þar sem þá
fekst sami meirihiuti í Landsþing-
inu og var í Þjóðþinginu. Þetta.
hefir m. a. dregið úr áhuga manná
vil atkvæðagreiðsluná.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Stokkhólmsfar-
arnir vöktu
mikla hrifningu.
Sýningar úrvalsflokká Ármanns.
— Stokkhólmsfaranna —
vöktu óskiftan fögnum og hrifri-
ingu áhorfenda á fþróttavellinum
í gær. Veður var hið ákjósanleg-
ásta, stillilogn og hlýtt, en áhorf-
endur voru ekki eins margir og
gera hefði mátt ráð fyrir, þar sem
svo góð skemtun var á boðstólum.
Voru áhorfendur ekki nema 1500
—1800.
Flokkarnir gengu fylktu liði frá
íþi’óttahúsi Jóns Þorsteirissonar
með Lúðrasveitina Svan í broddi
fylkingar.
Fyrst sýndi kvenflokkurinn, 16
ungmeyjar. Voru æfingar þeirra
fallegar og flokkurinn samstiltur.
Þær sýndu auk leikfimiæfinga
jafnvægisæfingar á slá og hlutu
að verðleikum mikið lófaklapp.
Karlaflokkurinn var síst verri
en hinn ágæti kvenflokkur óg
jafnvel enn öruggari í æfingunum.
Þeir sýndu æfingar á slá, er vöktu
mikla hrifningu, og einnig stökk.
Má Jón Þorst.einsson, kennari
flokkanna, vera hreykinn af þeirn
árangri sem honum hefir tekist að
ná og Ármann og þjóðin öll má
vænta mikls af Stokkhólmsförun-
um á Ligmótinu.
Ármann vann
boðhlaupið.
Að sýningunum loknum fór fram
boðhlaup kringum Reykjavík.
Þátttakendur voru frá Ármanni og
K. R.. Árriienningar unnu á rúmuín
18 mínútúin. Vívax.
Christmas Möíler.
10.9 milj. kr.
ðhagstæDur
verslunar-
jðfnuðnr.
Fyrra árshelminginn í ár
hefir verslunarjöfnuður-
inn orðið óhagstæður um tæpar
11 miljón krónur (10.918.000).
Hefir verslunarjöfnuðurinn
ekki orðið jafn óhagstæður um
þetta leyti árs áður og stafar
það af óvenjumiklijm innflutn-
íngi á útgerðarvörum, vegna
aukinnar þátttöku í síldveiðun-
um.
Inn og útflutningur var sem
hjer segir:
Innflutt 30. júní kr. 30.155.000
Otflutt 30. júní — 19.237.000
Annars, en verslunarjöfnuður
okkar altaf mjög óhagstæður
um þetta leyti árs, sem stafar
af því, að afurðir okkar eru
fluttar út aðallega á haustin. í
fyrra var verslunarjöfnuðurinn
óhagstæður fyrra árshelming-
innúm kr. 8,2 milj. 18.198.000)
Innflutningur og útflutningur
skiftust þá þánnig:
Innflutt 30/6 1938 26.624.000
Útflutt 30/6 — 18.426:000
8.198.060
Sjeu bornar saman tölurnar
í ár og í fyrra, kemur í ljós að
innflutningurinn hefir aukigt. í
ár um rúml. 3 þú miljón krónur
en útflutningurinn hefir líka
aukist um kr. 800 þús.
Verslunarjöfnuðurinn er nú
2,7 milj. krónum óhagstæðari
en í fyrra.
EINAR THORLACIUS
SJÖTÍU OG FIMM ÁRA
inar Tliorlacius, fyrv. prestur
ög pTÓfastur að Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd, varð 75 ára í
gær.
Hann er fæddur 10. júlí 1865
að Örnafelli í Eyjafirði. Hann er
nú staddur í Ólafsvík hjá döttur
sinni óg tengdasyni, sjera Magn-
úsi Guðmuridssyni.
meinen
í fyrra.
35-40 þús. mál. bárust
síðastliðinn sólarhring.
1 t ■ -r -» j
SAMKVÆMT fregnum, sem Morgunblaðið felík
í gærkvöldi, höfðu allar ríkisverksmiðjurnai’
þá fengið alls 60 þús. mál síldar, en 44 þús. á
sania tíma í fyrra. Hjalteyrarverksmiðjan hafði í gær
fengið 21 þús. mál og er það meira en á sama tíma í fyrrá.
. Mjpg' ipikið barst að af síld yfir helgina.' Mest var veiðin við
Langanes. Einnig var komin ágæt veiði á Skagafirði og Grímseyjar-
sundi.
Raufarhafiiarvei'ksmiðjan gétur ekki tekið á móti síld, nema sefn
svai-'ar þvíúem brætt er daglega. Hefir verksmiðjustjórnin ákveðið að
stöðva alveg móttöku síldar þar í 4 daga, meðan verið er að vinna úr
þrónuin, Er það iriikil töf fyrir bátana, að verða að fara til Siglú-
fjarðar; 15—20 tíma hvora leið.
Gullrannsóknum
í Drápuhlfðarfjalli
lokið f bili.
Magnús Magnússon skipstjóri
frá Boston hefir nú lokið
gullleitarrannsóknum sínum í
Drápuhlíðarfjalli í bili.
Eins og kunnugt er kom Magn-
lis með bor með sjer að vestan til
að bora í fjallið. Boraði hann á
tyeimur stöðum og reyndist vera
sama eða líkt efni í fjallinu að
iunan eins og að utan.
Ekki vildi Magnús láta neitt
uppi um árangur rannsóknanna,
en hann tekur með sjer sýnishorn
úr fjallinu vestur til Ameríku þar
sem frekari rannsókn fer fram.
Þrjú islensk málverk
selúust af sex
norrænum.
, ' ’. : • * I • ■
Norrænu umferðalistsýning-
únni í Svíþjóð er nú lok-
ið. Hefir sýning þessi farið um
ýmsar borgir í Svíþjóð frá því
snemma í vetur sem leið.
Sjðast var sýnt í Stokkhólmi.
Stóð sýningin þar í viku og fór
þá jafnframt fram norræn lista-
vika. Einn þátturinn í þes^ari
viku voru 2 fyrirlestrar um Is-
land og íslenska list og fluttu
þá dr. Valby og Fors Berg-
ström, ritstjóri.
Af 8 málverkum, sem íslensk-
ir listamenn sýndu á umferða-
sýningunni seldust þrjú (eftir
Kristínu Jónsdóttur, Gunnlaug
Blöndal og Gunnlaug Schev-
ing)..
Samtals voru seld 6 málverk
á sýningunni, svo að Islend-
ingar hafa átt þar helming.
Finnar seldu 2 málverk og
Norðmenn 1. Danir og Svíar
seldu ekkert.
Afköst Raufarliafnarvei’ksm. eru
15—1600 mál á sólarhring. Afkijfet
ríkisverksmiðjanna á SiglUfirði
eru 10 þús. mál á sólarhring, en
1400 mál annara verksmiðja þar.
Síðasta sólárhringinn bárust
ríkisverksmiðjunum á Siglufirði
20 þús. mál; aðrar verksmiðjur
þar fengu 4 þús. mál.
Afli skipanna. /
Af skipum þeim, sem komið"
hafa til Siglufjarðar höfðu mest-
an afla: Ólafur Bjarnason 900
mál, Geir EA 800, Skagfirðingur
700, Málmey 700. Gísli Johnsen
og Veiga 700, Höskuldur 600,
Dagný 1500, Sigríður 1200, Sæ-
finnur 1200, Bjarki 1200 og 80ft
(tvisvar), Ólafur Bjarnason-aftj
ur) 700.
Allar ríkisverksmiðjurnar á
Siglufirði tó'ku til starfa á surinu-
dagskvöld.
Hjalteyri.
Af skipum þeim, er þangað hafa
kpmið síðasta sólarhringinn bafði
Skutull mestan afla, 3 73qj{' riUál.
Margir línuveiðarar komu og ,til
Hjalteyrar, allir með fullfermi.
Djúpavík.
Á sunnudag landaði þar Þór
9l0 .málum og Rán í gær 1373
málum. Von var í gæpkvöld á
Tryggva gamla og Kára.
Verksmiðjan á Djúpavík byrj-
aði bræðslu í gærmorgun.
Húsavík.
Þar lönduðu í gær þessi skip:
Gulltoppur (Hólmavík) 400 mál,
Þorsteinn 530, Fylkir 500, Drífa
400.
Xogstreita her-
ioringfanna
við slfórnina
í Tokio.
D ulltrúar frá utanríkismála-
ráðuneytipu japanska og
hermálaráðuneytinu sátu í gær
á fundi í Tokio og ræddu um það
hverja afstöðu japanska stjórn-
in skuli taka í samningum þeim,
er fyrir dyrum standa við Bret-
land, um lausn deilunnar um
Tientsin. (FÚ.).