Morgunblaðið - 15.08.1939, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAt/IÐ
Minníng Björns Kristjðnssonar
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
var tekinn þar við, þá byrjar að
nokkru leyti nýr þáttur í æfi hins
sístarfandi áhirgamanns, þar sem
er málmleitin. Þegar hann fær á-
huga fyrir að leita uppi verðmæt
jarðefni í landinu, þá sest hann
í fyrsta sinn á skólabekk á æf-
inni. Það er suðnr í Þýskalandi.
f á er hann kominn yfir fimtugt,
Þar lærir hann efnafræði og efna-
greiningar.
Það má segja,. að enn hafi eldii
. máimleit hans boríð mikinn hag-
nýtan árangur. En áhngi hans á
þeim málum og þekbrngarþorsti
(r jafn virðingarverður fyrir það.
Suínar eftir sumar leggur hann á
sig líiijg, og erfið ferðalög, við leit-
in.úa€ venðmætnm málmum. Hann
ræðst að vísti ekki í það, að leita
djúpt í jdrð. En hann leitar uppi
mörg yerðmæt efni, og finnur
maígt sem menn áður vissu ekk-
trti'ýnp —; og kemur framtíðinni
að hotum.
★
Þeir eru fáir uppistandandi, sem
fremstir stóðu í framfaramálum
þjóðarinnar um aklamótin. Manni
sýnist sú kynslóð vera að hverfa
alveg nú, þegar Björn Kristjáns-
son er fallinn frá, mennirnir, sem
risu upp iir mestu fátækt, sem
áttu ekkert vegarnesti nema eld-
heita framfaraþrá, þjóðhollustu og
trúB á mátt sinn og megin. Þessi
voru einkenni Björns er hann lagði
út í lífsbaráttuna, Og hann óskaði
þess heitt og innilega að þessi
einkenni fengju sem lengst og
bestí áð rfióta íslenska æsku.
Það e? éf til vill hugarburður
hrekin. En þegar jeg hugleiði hvað
þaðjhafí.þó verið í fari hans, sem
mesl hafi mótað hann, þá fínst
mjer að það hafi verið listhneigð
haná, á • sviði hljómlistarinnar.
, " tj£ .V
Hann komst að vísu aldrei langt
á þeirri braut, borið saman við
það sem nú gerist, en ótrúlega
langt, sje litið á kringumstæður
hans.
En skyldi það ekki einmitt vera
sá næmléiki til áhrifa, sem þar
lýsit sjer, sú hneigð til samræmis
og jjsamstillingar, sem þar er að
verjri, er gerir athafnamanninn
bjartsýnan, sterkan, sjálfbjarga,
hvlls sem á dynur?
jEþi hvort sem þetta er rjett eða
ran'gt, þá er eitt víst, að með Birni
Kristjánssyni hnígur til moldar
maðjir. sem átti sinn sterka þátt
í þfe, að móta athafnalíf vort og
þjóplíf um það ley.ti, sem við vor-
umáað verða sjálfbjarga, óvenju-
legúr niaður, fvrir sakir atorku
*»■
og hæfileika, sem hann fyrst, og
fremst helgaði þjóð sinni og fram-
faramáhrm hennar. V. St.
★
Björn Kristjánsson var fæddur
26. febrúar 1858 að Hreiðurborg
jp
í Sándvíkurhreppi. Foreldrar hans
voru hjónin Kristján Vernharðs-
son og Þórunii Halldórsdóttir, og
ólst hann upp hjá þeim til 6 ára
aldurs. Þó fór hann til ömmu
sinnar, Sigríðar í Garðbæ á Eyr-
arbakka og dvaklist hjá henni til
14 ára aldurs. Síðan var hann 3
ár vinnumaður í Búrfellskoti í
Gríflasnesi, fluttist þaðan að Eiði á
Seltjarnarnesi og síðantil Reykja-
víkur og lærði þar skóaraiðn hjá
Jóhanni Árnasyni og fluttist með
honum til ísafjarðar, en setti síð-
ar upp eigin vinnustofu sjálfur.
Síðan fór hann til Kaupmanna-
hafnar og lærði þar söngfræði og
organslátt og var árin 1881—1882
organleikari á Akureyri og söng-
kennari, meðal annars við hús-
mæðraskólann á Laugalandi.
Árið 1883 fluttist hann alfarinn
hingað til Reykjavíkur, og stofn-
aði hjer 1888 verslun þá sem enn
er rekin. Stjórnaði hann henni
sjálfur í rúm 20 ár, en 1909 gerð-
ist hann bankastjóri Landsbank-
ans og gengdi þeirrí stöðu til
1918, að undan teknum þeim tíma,
sem hann var ráðherra (1917).
Árið 1885 gekk hann að eiga
ekkjufrú Sigþrúði Guðmunds-
dóttur frá Hól. Börn þeirra voru
Jón kaupmaður hjer í bæ og Jóna
Valgerður, sem var gift L. Fanöe
skrifstofustjóra í Kaupmannahöfn,
en er dáin fyrir 11 árum.
Drengjamót
Ármanns
Drengjamót Ármanns hófst í
gærkvöldi. Mótið hófst með
80 m. hlaupi. Fyrstur var Janus
Eiríksson (I. K.) á 9.7 sek. (en
hljóp í milliriðli á 9.5 sek.). Ann-
ar var Sig. Finnsson (K. R.) á
9.7 sek. Þriðji var Guðm. Sigur-
jónsson (Á.) á 9.9 sek.
Þar næst var kúluvarp og vann
það Sig. Finnsson. KaStaði hann
15.92 m. Annar var Gunnar Huse-
by, kastaði 15.42 m. Þriðji var
Anton Björnsson, kastaði 14.61 m.
Allir úr K. R.
Síðan var þrístökk og vann það
Sig. FinnSson, stökk 12.66 metra.
Anton Björnsson (K. R.) stökk
12.42 m. og Grímur Hvannberg
(Á.) stökk 11.31 m
Síðast var 400 m. hlaup og var
fyrstur Janus Eiríksson á 58.8
sek. Þar næst Anton Björnsson á
58.9 sek. og þriðji'Sig. Finnsson
á 59.4 sek.
Mótið heldur áfram í kvöld.
Jarðskjálftar
á sunnudag
og í gær
Asunnudagskvöldið kom dálít-
ill jarðskjálftakippur hjer í
Reykjavík, en ekki var hann meiri
en svo, að margir urðu hans alls
ekki varir.
Aftur á móti var hann miklu
snarpari austan fjalls, eiríkum í
Hveragerði og við Ölfusá, en þó
mun hann ekki hafa valdið þar
neinu tjóni. Hann fanst líka á
Eyrarbakka, Stokkseyri, í Gríms-
nesi og víðar.
í fyrri nótt fundust við og við
kippir í Hveragerði og einn nokk-
uð snarpur um kl. 8 í gærmorgun.
Silfurbrúðkaup eiga í dag frú
Svanfríður Hjartardóttir og Pjet-
ur Þ. J. Gunnarsson kaupmaður.
Þau eru nú stödd á Yestfjörðum.
Þriðjudagur 15. ágúst 1939-
Samninpar Breta og Japana stranda
/
r?í
v
Japanskar æsingar gegn Bretum. Á kröfuspjöldunum stendur: „Knock down Britain'' sem þýðir:
Komið Bretlandi á knje.
Fulltrúar Japana
hverfa til Tientsin
Fulltrúar japanska hersins í
Tientsin, er sendir voru á
ráðstefnuna í Tokio, hjeldu aft-
ur til Tientsin í morgun. Domei-
frjettastofan segir, að þeir hafi
farið, þar sem þeir hafi ekki
sjeð neinar líkur fyrir því, að
samkomulagsumleitanirnar yrði
teknar upp aftur í bráð, þar
sem lokafyrirskipanir til bresku
fulltrúanna hafi enn ekki borist
frá London. Japönsku fulltrú-
arnir segja, að öll ágfeinings-
atriði verði að leysa í einu.
Andbresk fjelög hjeldu fuiid
í Tientsin í gær og tóku ákvörð
un um, að herða andróðurinn
gegn Bretum. Helmingur jap-
anskra borgara í Peiping tók
þátt í áróðursfundi gegn Bret-
um í gær . ,, ,,
Alt fór fram tiltölulega frið-
samlega í Shanghai í gær, én nú
voru tvö ár liðin frá því að
styrjöldin byrjaði þar. Japansk
ir unglingar og nokkrir Kínverj-!
ar og Hvít-Rússar fóru í kröfu
göngu og báfu kröfuspjöld með
áletrunum um að verjast gegn
Chiang Kai-Shek.
y Öll vágnaumferð hefir verið
stoðvuð um brúna milli jap-
ánska hverfisins og breska for-
íjettindasvæðisins, vegna flóða.
Mikið tjón varð á húsum am-
erískrar trúboðsstöðvar í Chang
chow í Suður-Kína í gær.
Afstaða ]apana
til Evrópu
Japanska utanríkismálaráðu
neytið er að ganga frá ákveð-
inni stefnuskrá gagnvart Evr-
ópu. Sagði Hiranuma forsætis-
ráðherra í gær í viðtali við
blaðamenn, ' að grundvöllur
stefnuskrárinnar yrði samþykt
ríkisstjórnarinnar í júní. Um,
fund stjórnarinnar þá var engin
opinber yfirlýsing gefin út, en
það var sagt, að stjórnin hefði
hafnað tillögu um algert hern-
aðarbandalag við Þýskaland og
Italíu, en hinsvegar veita þeim
takmarkaðan stuðning. (FÚ).
Eru nýjar leiðir færar?
London í gær. FÚ.
ir Robert Craigie, sendiherra
Breta í Tokio talaði í dag
við Kato ráðherra, aðalsamninga
mann Japana. 'Ræddu þeir um
hvort hægt væri að taka upp
samkomulagsumleitanir á ný
bráðlega. Hefir ekki verið kunn-
gert, að hvaða piðurstöðu þeir
komust.
Aðalfulltrúi fulltrúa hermála-
stjórnarinnar japönsku í Tient-
sin, sagði í dag í viðtali við
blaðamenn, áður en hann lagði
af stað til Tientsin, að hann
kynni vel að meta einlægan vilja
Sir Roberts Craigie til þess að
leiða til lykta deiluna í Tientsin,
en harmaði það, að breska stjórn
in gæti ekki látið sér skiljast,
að nýtt viðhorf hefði skapast í
Austur-Asíu.
I dag er búist við, að haldinn
verði fjölmennur fundur og
kröfugöngur í Tientsin, til þess
áð láta í ljós vanþóknun á stefnu
Breta, og breskir hermenn eru á
vérði í útjöðrum breska forrétt-
indasvæðisins.
Borgarráðið í Shanghai hefir
ákveðið, að leyfa ekki neinum
flóttamönum frá Evrópu að setj-
ast að í alþjóðahverfinu. Frönsku
yfirvöldin hafa tekið samskonar
ákvörðun fyrir forrjettinda-
svæði sitt og Japanir hafa bann-
að, öllum flóttamönnum að setj-
ast að á sínu svæði.
Knattspyrnumennirnir fóru ut-
an með Goðafossi í gærkvöldi.
Ilafði mesti fjöldi fólks safnsat
saman á hafnarbakkanum til þess
að kveðja þá. Benedikt G. Waage,
forseti 1. S. í., kvaddi þá með
ræðu og ósltaði þeim allra heilla
á ferðalaginu, en mannfjöldinn
tók undir með ferföldu húrra-
hrópi. Olafur Sigurðsson farar-
stjóri þakkaði og síðan hrópuðu
þeir fjelagar húrra fyrir Reykja-
vík, og svo sungu þeir nokkur
lög á meðan skipið skreið út höfn-
ina.
VeiHihorf*
ur balna
Gott veðnr og
sild víða
Siglufirði í gær.
Um helgina hefir borist hingaS'
talsvert af síld til söltunar, ert
ekkert í bræðslu Á laugardaginn
voru saltaðar 2611 tunnur, þar af'
reknetjasíld 1274 tunnur. Á sunnur-
daginn voru saltaðar 3614 tunnur,
mestmegnis reknetjasíld.
í dag hefir verið fremur góð rek-
netjaveiði, og nokkur skip komu í
‘gærkvöldi og í morgun með herpi-
nótarsíld.
Talið er áð 120 skip stundi nú>
reknetjaveiðar hjeðan.
I dag liafa borist góðar síldar-
frjettir af miðunum. Á mörgum:
stöðmn hefir síld sjest og náðsú
Veiðiveður er gott, logn og hæg-
viðri.
Djúpavík í gær.
Síðast liðinn sólarhring hefar
komið hjer á land 800 mál í
bræðslu og saltaðar voru 582 tunn
ur á sama tíma.
Alls hefir þá verið saltað hjér £
4730 tunnur.
Síldin veiðist nú við Vatnsnes;
og eru veiðihorfur sæmilégar. Veð>-
ur er hjer gott, lygnt og milt.
f Keflavík fell 7 ára drengur
sem Ægir heitir, í sjóinn við svo-
nefnda Grófarbryggju s.l. laug-
ardag. Var hann ósyndur og sökk
þegar. Gunnar Þorsteinsson, er
var að vinna skamt þaðan, varpaði
sjer þegar í sjóinn, náði drengn*
um og gerði á honum lífgunar-
tilraunir og lifnaði hann við eft-
ir nokkra stund. (FÚ)
Minningarrit Kvennaskólans á
Blönduósi var gefið út í sumar í
tilefni af 60 ára afmæli skóláns.
Ritið er saga kvennaskólanna á
Norðuriandi, yfir tímabilið frá
1879—1939. Bókin er prýdd fjölda
mynda og byrjar með tveimur á-
gætum kvæðum. Minningarritið
fæst keypt hjá Jónínu Pjeturs-
dóttur, Gimli, Reykjavík.