Morgunblaðið - 16.09.1939, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. sept. 1939
Tilkyiiiting.
Simanúmer í vörugeymslum vorum
verða framvegis
1260 - 1263
(þau sömu og á skrifstofum vorum)
H.f. Eimskipaíjelag íslands.
Auglýsing
um staðgreiðslu við kaup á kolum
Vegna þeirra viðskiftaörðugleika, er stríðið hefir
skapað, er nú þegar sjáanlegt, að ómögulegt verður að
kaupa kol til landsins nema gegn staðgreiðslu bæði á
farmi og flutningsgjaldi.
Þetta hefir aftur þær afleiðingar, að vjer við ný kola-
kaup verðum að hafa handbært svo mikið fje, sem oss er
mögulegt. Af þeim ástæðum höfum vjer ákveðið að selja
kol aðeins gegn staðgreiðslu, meðan örðugleikarnir eru
þeir sömu og nú.
Jafnframt því að tilkynna vorum fjölmörgu skilvísu
viðskiftavinum þessa ákvörðun vora, þá viljum vjer full-
vissa þá um, að| það er eingöngu nauðsyn vor, sem knýr
oss til þess að láta eitt yfir alla ganga í þessu efni.
Reykjavík, þann 12. sept. 1939.
H.f. Kol & Salt. Kolaversl. Guðna Einarssonar & Einars.
Kolasalan s.f. Kolaverslun Ólafs Ólafssonar.
Kolaverslun Sigurðar Ólafssonar.
Tilkvnning
frá skomtunarskrifstofu ríkisins.
Þau iðnfyrirtæki, sem þurfa á skömtunarvörum að
halda til framleiðslu sinnar, í annað en hveitibrauð og
rúgbrauð, og þurfa því leyfi skömtunarskrifstofu ríkis-
ins til innkaupa á þeim, skulu senda skömtunarskrifstof-
?unni umsókn um það.
Umsóknunum skal fylgja:
1. Skrá um birgðir af skömtunarvörum 16. sept. 1939.
2. Skýrsla um árlega notkun á skömtunarvörum
þannig:
a) Fyrirtæki er greiða framleiðslutoll af vörum
sínum sendi vottorð tollstjóra eða tolleftirlits-
» manns um notkunina samkvæmt framleiðslu-
bókum.
b) Önnur fyrirtæki sendi sundurliðaða skrá um
framleiðslu sína, og efnisnotkun, og verða ef
þess er krafist að leggja fram innkaupsreikn-
inga því til sönnunar að rjett sje skýrt frá.
Reykjavík, 15. sept. 1939.
t ••
LITLA BILSTOÐIH Er nokkuð stór
Minningarorð um
frú Á$u Halidórsdóttur
dag- verður til moldar borin
frú Ása Halldórsdóttir. Frú
Ása var fædd 29. sept. 1904 að
Setbergi í Grundarfirði, en
fluttist 12 ára gömul til Rvíkur
og ólst upp hjá frænku sinni
frú Ásu Indriðadóttur. Árið
1933 giftist hún eftirlifandi
manni sínum, Elíasi Árnasyni
yfirmatsvein. í Khöfn dvaldi
Ása um 4 ára skeið og þó henni
þætti gott að gista Danmörk,
þá var með hana eins og fleiri
að römm var sú taug, er dróg
hana til föðurtúna. Ása þráði
fjöllin heima, jöklana, fossana
og heilnæma fjallaloftið Hún
þráði að mega dvelja í faðmi
ísl. náttúru, inn milli fjallanna,
sem voru henni svo kær, en því
miður takmarkaði heilsan henn-
ar það svo mjög. Þessa þrá
varðveitti hún til hinstu stund-
ar og í sumar, nokkrum vikum
áður en hún dó, dró þessi
sterka og ólsökkvandi þrá hana
til að dvelja nokkra daga úti i
hinni frjálsu náttúru. Og þó að
aðeins væri farið stutt, þá gat
hún í litla tjaldinu sínu notið
sólar og sumars og útsýnis, sem
hún þráði svo mjög, hin marg-
þættu litbrigði fjallahringsins,
er sólin hneig í Ægi bláum.
Við sem þektum frú Ásu eig-
um erfitt með að trúa því, að
hún sje horfin og að við fáum
aldrei framar að heyra hennar
þýða og hreimfagra málróm,
hennar ljetta og glaða hlátur,
sem hafði ósegjanlega sterk á-
hrif til að vekja gleði hjá öðr-
um. Lífsgleði frú Ásu var því
aðdáunarlegri að hún um mörg
ár varð að stríða við sjúkdóm
þann, er nú hefir flutt hana yf-(
ir landamærin. Jeg minnist þess
ekki, að jeg kæmi svo á hennar
fund að hún væri ekki glöð og
bjartsýn, svo fremi að þjáning-
arnar væru afbærilegar. Já,
Ása gerði meira en taka undir
gleði þeirra, er sóttu hana heim
— hún var sú, er jafnan vakti
gleðina og gaf henni gildi.
Við, sem höfum átt því láni
að fagna að kynnast Ásu, njóta
lífsgleði hennar og bjartsýnis,
verður söknuðurinn eðlilega sár,
okkur verður tregt tungu að
hræra og erfitt með að túlka
tilfinningar okkar. En gott er
að hugsa til þess að nú er hún
laus við erfiði þjáninganna, sem
svo lengi höfðu hnept starfsþrá
hennar og afhafna-þörf eins og
fugl í búri. Það er sagt að jafn-
an leggist líkn með þraut. At-
vikin höguðu því þannig nú, að
eiginmaður hennar dvaldi í sum
arleyfi sínu heima hjá henni
nú, er hún lá banaleguna. Og
þeir er til þekkja hljóta að dást
að þeirri lipurð og fórnfýsi, er
hann sýndi konu sinni í hví-
vetna. Og jeg veit að honum
verður ljúft að hugsa til þess
hve mi'dð hann lagði í sölurnar
til að Ijetta henni bjáningarnar.
Ása, þó þú sjer horfin inn í
hin ósýnilegu lönd, þá eru hin
þráðlausu sambönd við vini þína
ckki slitin. Þau flytja þjer ósk-
iv okkar og þrár, þakklæti okk-
ar fyrir minningarnar sem þú
gafst okkur, minningar, sem
tengdar eru við sól og yl —
alt svo bjart og broshírt minnir
mig á þig. Rud.
Stríö og áfengi
Eftir Pjetur Sigurðsson
David Lloyd George stóð við
stýrið á voldugasta heims-
veldinu í ógurlegasta hildarleikn-
um. Ilann ætti því að geta talað,
eins og sá er vald hefir, um stríð
og áfengi, og gef jeg honum því
orðið sem snöggvast. Hann segir
þetta:
„Þessu viðvíkjandi get jeg tal-
að samkvæmt nokkurri þekkingu
og lífsreynslu, því í heimsstyrj-
öldinni miklu tók jeg eftir því,
að áfengisneyslan var banvænt
eitur í hinni hörðu lífsbaráttu
þjóðarinnar. Og í sannleika sagt,
varð þetta að síðustu svo alvar-
legt, að vjer áttum að velja um:
Áfengið eða sigur. Aðeins með
hinum sterkustu átökum, er gengu
byltingu næst, og lagalegum höml-
um á áfengissölunni, gátum vjer
viðhaldið iðnaðar- og framleiðslu-
þreki þjóðarinnar þannig, að
nægði til þess að þola hin erfiðu
ár og leiða þjóðina fram til sig-
urs. Eitt af því, sem stríðstíma-
löggjöf okkar orkaði, var það, að
minka áfengisneyslu þjóðarinnar
um1 helming".
Þessi varð reynsla Englendinga
þá og vafalaust hafa þeir ekki
gleymt henni. En hvað eigum vjer
nú — hjer á Islandi, að gera við
áfengið? Stríðið er skollið á. Samt
veit enginn hvað framundan er.
Við erfiðleikum má búast, samt
skyldi enginn æðrast. En í hættu
hverri þarf vit og gætni. Gott er
það, að nú situr þjóðstjórn að'
völdum hjá oss. Hún hefir þegar
látið til sín heyra: Beðið okkur
að taka öllu rólega og mæta erfið-
leikunum eins og menn, en til þess
er best að menn hafi alla sansa
sína óskerta og heila sinn og lík-
ama í lagi, en það hafa ölvaðir
menn ekki. Reglugerðir eru nú
settar um verslun og ýmsar nauð-
synjavörur og menn hvattir til að
spara, því erfiðleikar muni verða
á, að geta náð til landsins ýmsum
nauðsynjum þjóðarinnar. Því þá
ekki að spara all-verulega eða al-
veg hið ónauðsynlegasta og skað-
legasta — áfengið, og jafnvel tó-
bakið. Svo margir hafa minst á j
þetta við mig síðustu dagana, að
jeg hefi fulla ástæðu til að ætla,
að þetta muni verða krafa al-
mennings til stjórnarvalda þjóð-
arinnar. Almenningur mun krefj-
ast þess, þegar tekið verður að
takmarka aðgang hans að nauð-
synjavörum, að ríkisstjórnin taki
algerlega fyrir frekari innflutn-
ing á áfengi og jafnvel tóbaki.
Æsku landsins og þjóðinni í heild
sinni mun ekki veita af öllu viti
sínu, viljaþreki og lífsorku í fram-
tíðarbaráttunni. Einn góður dreng-
ur sagði við mig í morgun: „Jeg
nota tóbak, en burt með það alt
saman“. Hann var einmitt að
hvetja mig til þess að ræða þetta
mál í blöðunum.
011 blöð st j órnmálaflokkanna
leggjast nú gegn áfenginu, stjórn-
in sjálf er á móti því, kirkja, skól-
ar, ýms f jelög og víðtæk sambönd
í landinu, eru á móti því, vísindi
og almenn þekking andmælir á-
fengisneyslunni, og allir hinir
bestu kraftar manna á meðal telja
áfengið bæði óþarft og hið háska-
legasta böl. Það er aðeins eitt,
sem kynni að vaxa mönnum í aug-
um, þegar um útrýmingu áfengis-
ins er að ræða, það eru tekjur rík-
issjóðs af sölunui. En þegar nú
öllum lýð er Ijóst hvílíkt böl á-
fengisneyslan er: Fjárhagslega,
siðferðilega, heilsufarslega og alla
vega. Getur það þá verið, að það
sje ósk landsins barna, að ríkið
annist ýmsar framkvæmdir með
aðstoð þessara blóðpeninga? Jeg
efa það stórlega, og að minsta
kosti munu fáir hugsandi menn
mögla, þótt nú væri gripið í taum-
ana og inuflutningur á áfengi
bannaður. Jeg hefi grun um, að
ríkisstjórnin muni þegar hafa
fengið áskorun þessu viðvíkjandi.
Ef eitthvað á að spara, þá á sann-
arlega að spara hið skaðlega fyrst.
Ef stríðsþjóðirnar geta þolað tvö-
faldaðar skattaálögur til þess að
halda uppi hernaði, þá ættum við
sannarlega að geta staðið undir
ríkishúskapnum þótt við þvoum
blóðpeninga áfengissölunnar af
höndum okkar.
Hætta og gáleysi á ekki vel sam-
an. Stríðum fylgir hætta og erfið-
leikar, áfenginu fylgir gáleysi og
brjálæði. Stríð er hræðilegt, en
stríð og áfengi er enn hræðilegra.
Nú er tími til viturlegra ráðstaf-
ana, og vonandi erum vjer hyggn-
ir menn. Pjetur Sigurðsson.
Jón Guðmundsson gestgjafi á
Þingvöllum hefir beðið Morgun-
bláðið að geta þess, að vegna erf-
iðleika á mannflutningum, falli
niður hlutavelta sú, sem átti að
vera í Valhöll um helgina. Þeir
munir, sem gefnir hafa verið,
verða í varðveislu hjá J. G., þang-
að til fært þykir að halda hluta-
veltuna.
MUNIÐ; Altaf er það best
KALDHREINSAÐA
ÞORSKALtSIÐ nr. 1
með A og D fjörefnum, hjá
SIG. Þ. JÓNSSYNI
Laugaveg 62. Sími 3858-
EF LOFTUR GETUR ÞAÐ
EKKI-------ÞÁ HVER7
Hraðferðir Sleindórs
til Akureyrar um Akranes eru alla, miðvikudaga og
laugardaga.
Miðstöð og útvarp í bifreiðunum.
ifgreiðsla okkar á Akureyri er á Bifreiðastöð Oddeyrar.
Sleindór - sfimi 1580.
UPPHITAÐIR BÍLAR.