Morgunblaðið - 21.02.1940, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 21. febr. 1940.
1) Sviar óttast að lifálp Breta og Frakka til Finna
verði til að draga^þá inn i stríðið
2) Norðmenn telfa að markmið Vestur-Evrópu-
þjóðanna sje að efla halnbannið á Þýskaland
með þvi að draga Norðurlond inn i striðið.
Spurningin er því
Russar
reyna enn
_ fyrir norflan
Tekst Norðurlöndum aðiaHnnavatn
varðveita hlutleysi sitt?
Samband milii Alt-
marks-atviksins
og neitunar
Svia til Finna
-tsA
•ne
,ienoítví?i u ., . -. .
5,, Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
firlýsing Svíakonungs í gær um afstöðuna til
Finnlands, hefir fallið í góðan jarðveg um
alla Svíþjóð. En enginn vafi er á því, að yfir-
lýsingin kom í veg fyrir að um landið færi alda pólitískra
æsinga.
Neitun Svía um hjálp til Finna á dögunum, og þó
sjerstaklega kuldinn, sem þótti stafa af tilkynningu stjórn-
arinnar um þessa neitun, vakti megna óánægju meðal
sænskra stjórnmálamanna og um leið komust á loft ýmsar
gétgátur um að stjórnin ætlaði að halda meir að sjer
hendinni um aðstoð við Finna, heldur en hún hafði gert
áður. /
Út af þessu blossaði upp allra flokka megn andúð,
sem risti mjög djúpt, svo að ríkisstjórnin þótti ekki lengur ör-
.ugir í sessi. Þess vegna vildi konungurinn eyða kuldanum sem
i- gtafað hafði af stjórnartilkynningunni, og skýra frá því, hvers-
.vegn Svíar hefðu neitað Finnum um herhjálp. Ög þess vegna
,/Jagði hann ríka áherslu á að Svíar ætluðu að hjálpa Finnum á
allan hátt, sem ekki færi í bága við yfirlýst hlutleysi þeirra.
rIai;: UPPLÝSINGAR FRÁ FYRSTU HENDI
En það, sem sjerstaklega hefir vakið athygli í yfirlýsingu
konungs, eru ummæli hans um, að íhlutun af hálfu Svía í Finn-
iandsstyrjöldina, myndi að líkindum hafa í för með sjer, að
Svíar drægjust ekki aðeins inn í stríðið við Rússa, heldur líka
inn í stórveldastríðið. Er litið svo á, að konungur hafi í höndum
upplýsingar frá fyrstu hendi um að Þjóðverjar muni skerast í
leikinn, ef Svíar senda Finnum her og vopn.
Sakir Chamber-
lains á hendur
Norðmönnum
Mikiil skoöanamunur
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.I
Iræðum Mr. Chamberlains, forsætisráðherra Breta
og Kohts, utanríkismálaráðherra Norðmanna
um „Altmark“-málið, kemur fram all mikill
skoðanamunur um skilning á alþjóðalögum og skyldum
hlutlausra þjóða gagnvart ófriðarþjóðum.
Khöt hjelt því fram í ræðu sinni í gær, að hann hefði ekki
vitað að breskir fangar hefðu verið um borð í Altmark, en jafn_
vel þótt hann hefði vitað það, þá hefði hann ekki getað hindrað
skipið í að halda áfram ferð sinni.
RÆÐA CHAMBERLAINS
I ræðu, sem Mr. Chamberlain hjelt í dag, sagði harírf'álð
norsk yfirvöld hefðu sýnt algert kæruleysi gagnvart þeim notum,
sem þýskt flotahjálparskip gerði sjer af landhelgi Norðmanna.
Það væri ekki samrýmanlegt skyldum þeirra sem hlutlauss
ríkis, að leyfa skipum þjóðar, sem ætti í styrjöld, að komast hjá
handtöku á rúmsjó, með því að leyfa því að sigla hundruð mílna
innan landhelgi Noregs og í skjóli þess að flytja fanga til Þýskja-
Jands. Þetta er andstætt alþjóðalögum, eftir þeim skilningi, sem
breska stjórnin leggur í þau, enda myndi sá skilningur löghelfra
misnotkun þýskra herskipa á hlutlausum höfnum.
cd
nðl
Stokkhólmsblaðið „Social-
demokrat“ lætur í 1 jós þá
skoðun, að Svíar muni að
líkindum dragast inn í
stórveldastyrjöldina, jafn.
vel þótt engin hemaðarleg
hjálp sje veitt frá þeim, ef
Bretar og Frakkar skerast
í leikinn með Finnum.
Þessvegna, segir blaðið, er
nauðsynlegt, að hjálp sú, sem
Svíar geta veitt, án þess að
stofna hlutleysi sínu í hættu, og
þá fyrst og fremst sjálfboða-
liðahjálpin, verði aukin að mikl-
um mun, svo að nauðsynin fyrir
hjálp Vestur-Evrópuþjóðanna
. i yerði ekki ejns knýjandi og hún
ella myndi vera.
VAXANDI ÁHYGGJUR.
Blöðin á Norðurlöndum
p. legrgja áherslu á, að hlutleysis-
Iwotið, sem framið hefir verið
a fhálfu Breta, hafi aukið mjög
ájþyggjur manna um, hvort tak
ast megi. að forða Svíum eða
Norðmönnum frá því. að dragast
inn í -stríðiþ,.
Ýmislegt þykir benda til þess,
að samband sjeámilli ,Altmark‘
atviksins og neitunar Svía um
hjálp til Finna.
Sjerstaklega hafa ummæli
frönsku fréttastofunnar ,Agence
Havas“ um ,,Altmark“ atvikið,
vakið athygli. Frjettastofan tal-
ar um hið „aðgerðarlausa hlut-
leysi“ Norðurlanda.
Svíar neituðu Finnum um
hjálp, segir frjettastofan, af því
að Þjóðverjar neyddu þá til að
gera það. Þessi neitun og „Alt-
mark“ atvikið sýna, að Norður-
lönd eru í æ ríkara mæli farin
FRAMH. Á SJÖUNDU SÖJU.
, . t í ^ eíá
Frð
vesturvlgstoðvunum
Khöfn í gær.
Tíðindi hafa borist af vest-
urvígstöðvunum.
í gær fellu 20 franskir her-
menn í viðureign við þýsk-
ar framvarðasveitir. Her.
mennimir höfðu verið send-
ir í dögun í gær í flutninga-
bílum til þess að leysa af
hólmi varðsveit Frakka í
fremstu víglínu þeirra. En
foringi þeirra viltist og ók
með hermennina ut í aldeyðu
og vissu þeir ekki fyr en þeir
voru komnir að fremstu víg.
línu Þjóðverja. Hófu Þjóð-
verjar skothríð og vörpuðu
handsprengjum. Foringinn
vildi ekki gefast upp og fellu
þama allir frönsku hermenn-
imir eftir frækilega vörn, að
því er segir í hemaðartil-
kynningu Þjóðverja.
OTí
nm.
Mr. Chamberlain hafði hýrjjap[
mál sitt á þessa leið : j ).R
„299 bresknrn yfirmönnuip jogj
hásetum, sem. teknir höfðu vefið
til fanga af þýská orusíuskipinu
Graf Spee, og sem hafðir höfðu
verið í ströngu varðhaldi um borð
í þýska flátahjálpRhskipinu öAlt-
márk“ í nffisKnm ð mánuði,, var
bjargað með ájiœtlega skipulagðri
herför, og hefir breska stjórnin
fylstu ástæðn til að láta í ljós
ánægju sína yfir herför þessari
pg óska breska flotanum til ham-
ingju með árangur bennar“.
SVARAR KOHT.
TJm yfirlýsingu próféssors
Kohts, utanríkismálaráðherra1 Nor
egs, um að „Altmark" befði eigi
verið fært til Bergen til i,'J:ann(-.
sóknar, beldur að það hafi.
ungis verið stöðvað og skjöl þqsíj,
rannsökuð af norsku strandyarn,-.
arskipi, gat Mr. Cbamberlain
þess, að erfitt væri að skilja af-
stöðu Noregs. Af Noregs hálfu
hefði skipið aldrei verið fyllilega,
rannsakað. Meira að segja. það*
„aoa • lii
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍDU.
,u4 ...þ, .: i borr Crrí
- i:ý herdeild
þeirra f hættu
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Af hernaöartilkynningu
Finna verður sjeð að
Rússar gerðu í gær gagnsókn
fyrir norðan Ladogavatn, þar
sem 18. rússneska herfylkið
hafði verið „þurkað út“. Er tal-
ið að ný rússnesk herdeild, senr
átti að koma 18. herfylkinu til
hjálpar hafi gert þessa gagn-
sókn.
En bjálpin kom of seint, seg-
5r í skeyti frá Helsingfors og nú
á þessi nýja herdeild á hættu
að verða sjálf króuð inni.
EKKI VONLAUSIR.
Samkvæmt þýskum fregnum
frá Leningrad, virðist þó, sem
ívússar hafi ekki gefið upp von-
ina um að geta brotist í gegn
fyrir norðan Ladogavatn og sótt
að ivtanríerhemilínunni aftan
frá. Segir í fregn frá Berlín,
að hermálasjerfræðingar í Len-
íngrad geri ráð fyrir að Finnar
dragi her sinn bráðum burt úr
austanverðri Mannerheimlín-
unni til þess að koma í veg fyr-
ir að hann verði króaður inni
þegar hersveitir Rússa koma að
norðan. En hersveitir Finna í
austanverðri Mannerheimlín-
unni eiga hvergi undankomu
áuðið nema eftir járnbrautinni
sem liggur norður með Ladoga-
Vatni.
Mannerheim stjórnar sjálfur
vörn Finna fyrir norðan Ladoga-
vatn.
ÞRJÚ ÁHLAUP
Ahlaup Rússa á sjálfa Manner-
heimlíliuna lijeldu áfram í gær og
voru |)au hörðust um miðbik víg-
stöðvanna, hjá Sununaa. En þar
er það sem Rússar eru að reyna
að brjótast í gegn til Vihorg.
En höfuðáhlaupin voru samtals
3, hjá Summaa, Muola og austast,
hjá Tipelavatni. Þar segjast Finn-
ar háfa hrundið áhlaupi Rússa, og
að mannfall í liði þeirra hafi ver-
ið gífurlegt.
í tilkyúriingum Rússa um af-
stöðuna á Kirjáláeiði gætir mik-
iillar bjartsýui (skv. F.Ú.) og telja
þeir að þeir eigi skamt eftir til að
taka Mannerheimvíggirðingarnar.
Telja þeir sig þegar hafa tekið
475 varnarvirki.
LOFTÁRÁSIR
í Helsingfors voru í dag gefnar
sex . aðvaranir um loftárás. Yfír-
leiýt eru flugvjelar Rússa farnar
að haí'a sig meira í frammí aftur.
':../')• Tflvsd ,.artrré UÚ títv/4