Alþýðublaðið - 24.06.1958, Blaðsíða 4

4
Alþýðublaðið
Þriðjudagur 24. júní 1958.
( IÞrólfir
Mótið í Varsiá:
Samtal viS Per Monsen -
Glæsilegur árangur Val-
bjarnar í stangarsfökkinu
ÍEINS og kunnugt er keppti
Valbjörn ÞorMksson á alþjóð-
legu frjálsiþróttamóti í Varsjá
14. júní s. 1. Pólska frjá'lsíþrótta
sambandið sendi FRÍ boð um að
,senda einn keppanda á mót
þetta og nefndi í því sambandi
Vilihjólm Einarsson. Hann gat
efcki farið og var Valbjörn vai-
jnn í hans stað.
Mót þetta, semi er misningar
mót um hinn kunna pólska lang
Maupara Janusz Kusocinski,
Jiefur verið haldið árlega síðan
1954. íslendingum var fyrst
4>oðið að senda keppendur í
íyrra.
230 KEPPENDUR FRÁ
17 ÞJÓÐUM.
'Alls mættu í mótið að þessu
siiini ca. 230 keppendur frá 17
þjóðum, Voru þar á meðal marg
jr af frægustu íþróttamönnum
Evrópu og heimsins, svo sem
Pólverjinn Sidlo, Rússarnir
Kiachowski og Kreer, Þjóð-
verjinn Rictenhain, Svislend-
jngurinn Weber, Finninn Ahv-
enniemi, Búlgarinn Artarksi,
Frakkarnir Dohen og Delacour,
Norðmaðurinn Björn Nilsen o.
s. frv.
BYRJADI ILLA EN
ENDAÐI VEL.
Stangarstökkskeppnin var dá
h'tið söguleg, sérstaklega hvað
sinerti Valbjörn. Keppenaur
ýoru alls tíu, 8 Pólverjar, tékk-
neski meistarkm og Valbjörn.
Eins og kunnugt er eiga Pólverj
ar 3—4 beztu stangarstökkvara
Evrópu, Wásny (4,47), Krezin-
sp (4,45) og Janiewski (4,40).
Sessir kappar vöru allir skráð-
ií og mættir til leiks.
Byrjunarhæðin í keppninni
tjar 3,80 og reyndu allir nema
Valbjörn og Wasny. Þeim tókst
fjestum að fara yfir stórslysa-
láust. Næst er hækkað í 4,00 m.
ög fara allir yifir í fyrstu til-
raun. nerna Valbjörn og 3 aðr-
ir. Það skal tekið fram, áð að-
staða var ekki sem bezt, mis-
vinda, og því erfitt að fá at-
rennu til að passa. í annarri til-
raun heppnast tveim- af þess-
am fjórum að fara yfir, en Val-
birni og einum Pólverja mis-
tókst, þó að liflu munaðí hjá
Valbirni. Nú var útlitið orðið
alldökkt, aðeins ein tilraun eftir
óg ef hún mistækist, þá var Val
björn úr keppni, án þess að fara
mokkra hæð. Við komum okkur
nú saman um að reyná að taka
öllu með ró og Valbjörn ætlaði
aðeins að reyna, ef allt passaði1.
Valbjörn leggur af stað í þriðju
tilraun, hann sér að ekki pass-
ar og snýr við. Augu hinna 40
þúsund áhonfenda nema næst-
um öll á Valbirni, þegar hann
leggur af stað aftur, en í þetta
skipti heppnaðist allt og Val-
björn flaug yfir, a. m. k. 40 sm.
; Fagnaðarlæti áhorfenda voru
• slík, að það var eins og' hann
hafi sett met eða eitthvað þess-
háttar.
Nú fór allt að ganga hetur, á
4,10 féllu nokkrir úr, en 6 eða
7 reyndu við 4,20. Válbjörn
sleppti 4,10 og fór hátt yfir 4,2o
i fyrstu tilraun. Aðeins fjórir
síukku .4,20, þ.. e. Valþjörn og
Pólverjarnir þrír. Var nú hækk
að í 4,30. Wasny stökk fyrstur
og fór vel yfir. Valbjörn var
næstur og stökk. mjög glæsi-
lega yfir þá hæð. JaniewsM mis
tókst, en Kresinski fór yfir í
þriðju.
NÝTT ÍSL. MET, 4,42 M.
Valbjörn vildi nú láta hækka
í 4,42 m. nýja ísl. met'hæð og
var það samþykkt af pólsku
dómurunum og Wasny. Pól-
verjinn reyndi fyrstur og. mis-
tókst, þó að ekki munaði miklu.
Valbjörn var næstur og er mik
111 hraði í atrennunni í þetta
skipti og hann flýgur yfir við
gífurleg fagnaðarlæti og keppi-
nautar hans koma hlaupandi úr
öllum áttum til að óska honum
til hamingju með metið. Báð-
um Pólverjunum mistókst, en
ekki munaði miklu hjá Wasny.
Næst var hækkað í 4,50 m„ en
það reyndist of mikið í þetta
skiptið.
Við verðlaunaafhendinguna
hlaut Valbjörn mikið lófaklapp
og hann varð mjög vinsæll með
al áhorfenda á móinu.
GÓÐAR MÓTTÖKUR.
Það var tekið mjög vel á móti
okkur í Varsjá og aðbúnaður
allur var mjög til fyrirmyndar.
Búið var á einu glæsilegasta
hóteli borgarinnar, ,,HóíeI War-
ÖNNUR ÚRSLIT MÓTSINS.
Mjög góður árangur náðist í
mörgum greinum á mótinu. —
Delaccur, Frakklandi sigraði
í 100 og 200 m. og setti met 10,3
■og 21,0. Hann hleypur mjög vel
og verður skeinuhættur á EM
í ágúst. Annar í 100 m. varð
'Pólverjinn Baranowski á 10,5,
en í 200 m. Björn Nilsen, Nor-
egi á 21,3 sek.
Reinnagel, A.-Þýzkalandi sigr
aði í 1500 m. á 3:45,0, en í 3000
m. hlaupinu sigraði Pólverjinn
Ohromik á hinum frábæra tíma
7:58,0, en annar varð Hermann
A.-Þýzkalandi á 7:59,0. Alls
voru keppendur 20 í hlaupinu
og til marks um hinn glæsiiega
og jafna árángur í því, má
benda á það, að síðasti maður
hljóp á 8,23,6 mín!
Frakkinn Dohen sigraði í 110
m. grindahlaupi á 14,5 sek., og
Kotlinski,. Póllandi í . 400 m,
grind á 52,2 sek. Auksztulew-
icz, Póllandi sigraði í kúluvarpi
með 16,97 m„ en annar varð
Artarski, Búlgaríu með 16,90.
Kwiatkowski, Póllandi kastaði
kringlunni lengst eða 54,48 m.
Sidlo sigraði í spjótkasti með
79,46 m„ en annar var Finninn
Ahvenniemi með 79,33 m. Rut,
Póllandi vann sleggjukast með
63,04 m.
í langstökki bar Ter-Owanesj
an, Rússlandi sigur úr bítum
■með7,75 m„ en Grabowski Pól-
landi varð annar með 7,54 m.
Það- náðist glæsilegur árangur í
þrístökki, Riachowski, Rúss-
landi sigraði með 16,26 m. ann-
ar var Kreer, 16,07 og þriðji
Pólverjinn Scmidt með 16,06,
sem er pólskt met.
ÖE. .
AÐ EIGA hlaðaviðtal við
blaðamenn; það er nokkuð, sem
talið er erfitt viðfangsefni. Þeir
gera aldrej neitt frásagnarvert.
Blaðamenn eru ætíð óvirkir og
í hæfilegri fjarlægð frá atburð
unum: Þeir kunna því ekki frá
neinu að s.egja.
Þess vegna kom á mig nokk
uð hik, þegar ritstjórinn eitt
kvöldið bað mig að eiga viðtöl
við nokkra hinna erlendu blaða
manna, sem þátt tóku í blaða
mótinu. — „En til þess að fá
færi á þeim“, sagði hann, „þá
skaltu koma að Hótel Garði
klukkan tíu í fyrramálið og
fara með þeim í ferðalag upp
í Borgarfjörð11.
Hver hafnar slíku boði unai
skemmtiferð í sólskini um Borg
arfjörð------jafnvel þótt bögg
ull fylgi skammrifi? — Ekki
ég-
,,En gættu þess“, sagði rit
stjórinn“, að taka ekki upp blý
a.nt svo þeir sjái. Þá færðu
ekki neitt. Þessir náungar eru
viðsjálir. Þeir þekkja sína“.
Með þessar föðurlegu ráð-
leggingar í huga braut ég upp
á samtali við Per Monsen, rit
stjóra Arbeiderbladets í Oslo,
og sagði eitthvað á þá leið, að
reyndir blaðamenn hefðu oft
komizt í hann krappan um dag
ana.
— Þegar ég var í borgara-
styrjöldinni á Spá'ni. þá mun
aði litlu að ég yrði drepinn“,
sagði Per Monsen“, þá var ég
rúmlega þrítugur að aldri og
var sendur þangað sem frétta
ritari. Þá held ég að það hafi
minnstu munað, þegar ég slapp
úr fangelsi Þjóðverja á stríðs
árunum . . . og eigmlega mun
aði engu á flóttanum yfir til
Svíþjóðar — já, eða í loftárás
unum á London.
— Hve lengi hefur þú starf
að sem blaðamaður?
— Ég hef verið blaðamaður
í tuttugu og sex ár„ fyrst í Krist
ianinu, þá £ Bergen og síðan
hjá Arbeiderbladet í Osló unz
blaðið var bannað á stríðsárun
um. Þá sat ég hálft ár í fang
elsi Þjóðverja, eins og svo
margir norskir blaðamenn, fyr
ir þá sök, að eiga þátt í útgáfu
ólöglegra blaða. Yegna mistaka
Þjóðverja,-tókst mér að sleppa
úr fangelsinu og flýja með erf
iðismununi yfir til Svíþjóðar.
Þaðan fór ég til Englands og
starfaði þar. með norsku útlög
utium .síðustu stríðsárin og
hafði mikið samband við
norsku útlagasveitirnar á Is
landi. Eg var í London þegar
loftárásirnar voru sem mest
ar.
Frá stríðslokum hef ég verið
ritstjóri Arbeiderbladets í
Per Monsen
Ósló, nema hvað ég var um
tveggja ára skeið blaðafulltrúi
í Berlín, á árunum 1951—1952,
þegar Rússar settu á samgöngu
bannið við borgina. Síðustu
fjögur árin hef ég Verið formað
ur blaðamannafélagsins £ Nor
egi.
— Voru ekki mörg norsku
blaðanna bönnuð á stríðsárun
um?
— Jú, annað hvort bönnuð
eða yfirtekin af nazistum, öll
jafnaðarmannablöðin voru
bönnuð. Þjóðverjar tóku prent
smiðjurnar til sinna mota eða
hreinlega eyðilögðu þær. Fæst
ir norsku blaðamannanna feng
ust til að vinna undir oki Þjóð
verja, en flestir störfuðu að ein
hverju leyti að ólöglegum blöð
um. Margir voru handteknir og
við misstum marga okkar beztu
blaðamanna.
TVÖ HUNDRUÐ OG ÞRJÚ
BLÖÐ í NOREGI.
— Eftir stríðið hafa blöðin
verið byggð upp að nýju; prent
smiðjur reístar og vinnuaðstaða
færð í nýtízkulegt horf. Nú eru
í Noregi tvö hundruð og þrjú
b'öð. Þa.r af eru 95 dagblöð,
hin koma út tvisvar til fjórum
sinnum á viku. Alþýðuflokkur
inn í Norégi á yfir sterkum
blaðakosti að ráða. Við höfum
fjörutíu og þriú iafnaðarmanna
blöð með samtals .360 þúsund
eintaka upplagi. Þar af er Ar'
beiderbladet í Osló stærst með
65 þúsund eintök á dag. Það
er meðal þriggja stærstu dag
blaðanna. En það er nær ein
vörðungu fyrir Osló, því að
flokkurinn leggur mikla á
herzlu á staðbundnu blöðin í
hinum einstöku bæjum. og
flest eru þau hin stærstu hvért
í sínum bæ.
— Norskir blaðamenn gengu
í gegnum reynsluskóla á styr
jaldarárunum ,eins og blaða
menn flestra landa. Þess vegna
er okkur nokkur alvara, þegar
við tölum hér á blaðamanna
móti um frelsi blaðamannsins
og skyldur, um ritfrelsi og skoð
anafrelsi, slíkt er okkur dýr
mætt. Ég sat í fangelsi í Krist
iansand árið 1933 fyrir að rífa
hakakrossinn niður af byggingu
Lögreglustjórinn dæmdi mig í
nokkurra vibna fangelsi. Þetta
var á fyrstu árum nazismans.
Nokkrum árum síðar Ienti lög
reglustjórinn í sama fanga
klefa og ég, og hafði hann þá
verið dæmdur fyrir sama af
brot og hann hafði áður dæmt
mig fyrir. Þetta þötti mér
skemmtileg tilviljun, sagði rit-
stjórin'n
— Það er annars einkenni
leg tilviljun, sagði hann enn,
að alltaf þegar ég bregð mér
eitthvað frá Noregi, þá gerist
eitthvað hiá Rússum. Þegar ég
var í Berlín hófst Kóreustyr
jöldin, þegar ég fór til Banda
ríkjanna í fyrirlestraferð
1953, þá dó Stalín, og þegar
ég fór þangað aftur 1955. þá
féll Malenkov og þegar ég kem
hingað nú, þá drepa þeir Nagy
og ungversku blaðamennina.
Ég skrifa eingö'ngu um stjórn
mál, og svona erum við blaða-
menn, við erum ómissandi, þeg
ar eitthvað gerist. Og nú hló
rítstjórinn.
Blaðamennskan á líka sínar
björtu hliðar, til dæmis þessi
íslandsför, hún hefur verið dá
samleg, stutt ævintýri, sem
aldrei gleymist.
-- u.