Morgunblaðið - 06.09.1940, Qupperneq 4

QQS
4
MORGUNBLAÐIÐ

Y
x,
f
*Ý
1
2
Úrvals
Saltkjöt
:
?
Y
X
f
♦>
Nokkrar tunnur
nýkomnar.
í smásölu.
Selt
Siinar 1G3G & 1834
KjðtbúOin Borg;
VhVmWmWmVhWhVmWmVhVWWmVmW.
Framkðllun.
Kopiering.
Stækkanir.
Amatördeildin — Vignir
Edikssýra
í 1/2 og 1/1
■ flöskum.
Viðskifti
aukast.
Fólk fer að streyma í
bæinn. Peningar hafa
aldrei verið meiri
manna á meðal. Þess
vegna hljóta almenn
viðskifti að aukast
mjög. Fagmenn, kom-
ið yður á framæri með
smáauglýsingu í Starf-
skrá Morgunblaðsins.
Hamrið járnið meðan
heitt er.
STAEFSKEÁIN
birtist á sunnudaginn.
•" . ===11—11^=1=11-ir^rr in
Kartðflur |
ágætar, nýar.
Lækkað verð.
VÍ5IR [
Laugaveg 1. Fjölnisveg 2.
O Ð
ot ■:.:=] r=^-n^=n- ' ==iG
Var altaf latur að
skrifa skýrslur
]ón frá Laug hverfur
frá lögreglunni
FyRIR nokkrum árum sá jeg Jón frá Laug standa sem lög-
regluvörð og verja mönnum inngöngu í fundarhús. Dyrn-
ar, sem hann stóð í, voru talsvert breiðar. En hann fylti svo vel út í
þær, að enginn hugsaði til þess að gera þar áhlaup.
Síðan hefir Jón staðið fyrir mjer sem einn af máttarstólpum
götulögreglunnar hjer í Reykjavík.
Jeg hitti hann á götu hjer á
dögunum og spurði, hvort hann
væri að segja skilið við lögreglu-
mannsstarfið. Hann kvað já við
því.
— Jeg ætla að koma mjer upp
gróðurhúsum austur við Geysi, og
stunda þar garðyrkju við hvera-
hita, á þar ofurlítið jarðhitasvæði.
— I Geysishverfinu?
— Já.
— Er það ekki ríkiseign eins
og jörðin Laug?
— Nei. Jarðhitasvæðið var í
óskiftu landi Laugar, Haukadals,
Haukadalskots og Bryggju. Þeg-
ar Sigurður Greipsson flutti úr
Haukadal og bygði íþróttaskól-
ann við Geysi, heimtaði hann að
hverasvæðinu væri skift. Bróðir
minn átti eina jörðina og fjekk
nú laugablett, er jeg keypti síðan.
-— Hvernig fjell þjer annars
lögreglustarfið ?
— Jeg hefi verið í lögreglulið-
inu í 7 ár. Þetta getur verið nokk-
uð þægilegt starf fyrir þá menn,
sem hafa ekki löngun til að gera
neitt sjerstakt, að skapa sjer
sjálfstæða atvinnu eða sökkva
sjer niður í eitthvað, sem tekur
hug manns.
— Vinnutíminn?
— Hann er þægilegur. En það
versta er, að þurfa að gera mönn-
um óþægindi fyrir smámuni. Flest
það, sem kemur götulögreglunni
við, er eitthvað í þá átt, svona „á
leiðinlegu hliðina“, sem maður
segir. En jeg geri ráð fyrir, að
jeg hafi altaf verið talinn Ijeleg-
ur lögregluþjónn. Því jeg skrifaði
fáar skýrslur. Mjer fjell altaf
best að geta gert út um málin á
staðnum, áleit að jeg gerði meira
gagn með því að tala við vegfar-
endur og leiðbeina þeim, heldur
en að skrifa skýrslu til dómara,
sem var fjarri því, sem gerðist.
T. d. ef menn af vangá skilja
eftir bílinn sinn vinstra megin á
akbrautinni, ellegar ef krakki
spilar á munnhörpu vestur í bæ.
— Má ekki spila á munnhörpu?
— Ekki óiti á strætum og
gatnamótum. Og svo eru við-
skiftin við ölvaða menn. Það hef-
ir altaf verið venja mín, að gera
ekki annað við þá, en að fylgja
þeim heim — ef þeir gerðu ekk-
ert af sjer, annað en vera drukn-
ir. En ait ber þetta að því sama,
Jón frá Laug.
að jeg hafi verið heldur ónýtur í
starfinu.
— Hvernig er að vera á nætur-
vakt ?
— Það má altaf búast við að
ýmislegt skringilegt beri fyrir.
Mest í sambandi við ölvun og
flest af því, sem fyrir ber og eitt-
hvað kveður að, má rekja til ein-
hverskonar ástamála. Það er vita-
skuld ýmislegt, sem lögreglumenn
komast að í starfinu, sem þeir að
sjálfsögðu eiga að þegja yfir.
— En þó eitt og annað komi
fyrir ykkur næturverðina, er það
þá ekki upp aftur og aftur sama
fólkið, sem þið fyrirhittið?
— Jú. Það er áreiðanlegt. Og
það er bót í máli fyrir okkur.
Því altaf er það erfitt fyrir lög-
reglumenn að greiða fram úr mál-
unum, er inn á heimilin kemur,
enda takmarkað, hvað maður má
beita sjer þar. Það er ekki gam-
anspaug að taka ölvaða húsbænd-
ur frá konu og börnum og setja
þá í Steininn. En þetta verður
maður einstaka sinnum að gera.
Og það er eins, þegar gerðar
eru skýrslur um afbrot barna og
unglinga. Þetta er ekki nærri eins
mikið og skýrslurnar sýna. Því
jeg get ekki kallað það afbrot,
þó þróttmikill strákur sje með
fótbolta úti á götu. En ef þetta
kemur til kasta lögreglunnar, þá
er afbrotið skráð.
— Hefir samstarfið innan lög-
reglunnar ekki verið gott undan-
farin ár?
— Það er ekki hægt að tala
um slæma samvinnu innan lög-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU
Föstudagur 6. sept. 1940.
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiMMiiiii
Bókmenfír
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii liilllliiilillliiiiilliiíi
Bók, sem markar
tímamót í ísl.
skólasögu
Kristinn Ármannsson: Lat-
nesk málfræði. Reykjavík.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
1940.
Utgáfa bókar þessarar er að
vissu leyti merkisviðburður
í íslenskri skólasögu. Alt frá
fyrstu tímum skólahalds hjer á
landi hefir latnesk tunga verið
kend þeim, er æðri mentunar hafa
notið. Þótt kynlegt megi virðast,
hefir þjóðin samt aldrei eignast
fyr en nú með þessari bók Krist-
ins kenslubók í latneskri mál-
fræði á sinni eigin tungu (að und
anskilinni „Kennarabókinni“ svo-
nefndu frá 1868, er ekki tók til
meðferðar nema beygingafræð-
ina).
Það er bæði skemtilegt og lýs-
ir bjartsýni og stórhug að gefa
rit þetta út einmitt nú á vorum
tímum, er latínunni hefir aldrei
verið jafn þröngur stakkur skor-
inn í æðri mentun landsmanna.
Það er sannast að segja ekki ó-
merkur þáttur í baráttu þjóðar-
innar fyrir andlegu sjálfstæði, að
semja og gefa út á vorri eigin
tungu kenslubækur í þeim fræð-
um„ sem áður hafa verið numin
eftir erlendum bókum.
Ilöfundur getur þess í formála
bókarinnar, að hann hafi haft
fjölda erlendra kenslubóka tii
hliðsjónar við samningu hennar.
Ber ritið samt með sjer, að höf-
undur hefir yfirleitt farið sínar
eigin götur með framsetningu og
tekist þar mæta vel að minni
hyggju. Skilgreiningar allar eru
ljósar og stuttorðar, studdar
dæmum, sem flest eru tekin úr
þeim ritum latneskrar tungu, er
lesin eru í lærdómsdeild menta-
skólans. Mikill kostur er það og
á bókinni, að auk beygingafræði
og setningafræði, er þar að finna
skilmerkilega fræðslu um ýms efni
önnur, sem nemendum er full
nauðsyn að vita nokkur deili á
Yil jeg þar nefna t. d. þessa
kafla: Samanburð á nokkrum
hljóðum í upphafi orða í latínu
og íslensku, kaflana um latneska
orðmyndun og bragfræði, um
helstu skammstafanir, um mál,
vog og mynt og rómverskt tíma-
tal; ennfremur kaflann um orða-
röð og hrvnjandi. í hinum síðast-
nefnda (337. gr.) virðist mjer, að
vel hefði mátt taka með matap-
her, hyperbel og paradoxon. En
höfundur getur þess einmitt í for-
mála, hversu oft sje örðugt, þeg-
ar beinlínis frumatriðum sleppir,
að skera úr, hvað taka skuli og
hvað ekki. Yirðist höfundi samt
yfirleitt hafa vel tekist að ráða
fram úr þeim vanda.
Eitt er það enn, er bók þessi
liefir sjer til ágætis fram yfir
flestar eða allar kenslubækur
samskonar; í kaflanum um af-
brigðilegar sagnir bendir höfund-
ur neðanmáls á skyldleika ýmsra
orða og orðasambanda í latínu
og nýju málunum. Það er einmitt
eitt hið nytsamlegasta við nám
latínunnar, að hún opnar nem-
endum, ef rjett er á haldið, nýja
útsýn yfir sögu ýmsra orða, sem
orðin eru sameign flestra menn-
ingarþjóða. Telst það vissulega
með sannri mentan að kunna ein-
hver skil á uppruna og frummerk-
ingu þessara gömlu og nýju menn-
ingarorða.
Það var annars ekki ætlun mín
að fara að rita hjer neinn fræði-
legan ritdóm um hina nýju lat-
nesku málfræði Kristins Ármanns-
sonar. Jeg vildi aðeins nota þetta
tækifæri til að vekja athygli á
þessari þörfu bók og þakka höf-
undi vandasamt verk, er hann
hefir leyst af hendi með mikilli
prýði. Ber bókin þess glögg merki,
að hún er samin af nákvæmum
fræðimanni og reyndum kennara.
Utgefandi á og þakkir skildar
fyrir ágætan ytri frágang bók-
arinnar, sem er fagur vottur þess,
live íslenskri bókagerð fer nú örc
fram. Jón Gíslason.
Helga Sigurðardóttir:
Grænmeti og ber
alt árið
Ný bók eftir Helgu Sigurð-
ardóttur er komin í bóka-
verslanir. Heitir hún: Grænmeti
og ber alt árið — 300 nýir jurta-
rjettir. Efni bókarinnar er þannig
niðurraðað, að sjálfstæður kafli er
um hverja berja- og káltegund;
byrjar kaflinn með grein um nær-
ingargildi, þroskunartíma og gæða
einkenni hverrar jurtar. — Helga
segir meðal annars í formálanum:
I þessari bók legg jeg aðaláhersl-
una á, hvernig geyma megi tii
vetrarforða grænmeti, ber og rab-
arbara, svo að það missi sem minst
af hinum verðmætu efnum sínum.
Tilætlunin er, eins og nafn bókar-
innar bendir til, að hægt sje að
borða þetta allan ársins hring, en
ekki aðeins þann stutta tíma, sem
jurtirnar eru fáanlegar. — Því-
næst koma leiðbeiningar um það,
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Aðeins 3 söludagar eftir í 7. flokki.
Happdrællið.