Morgunblaðið - 19.09.1940, Page 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 19. sept. 1940.
KVEMDJÓÐIH OQ ÍTEIMILIN
Nokkur orð um
göngulag
Flestar manneskjnr láta sjer
lítið ant um göngulag.
Halda víst að það sje meðfætt
eins og rautt hár, freknur og
stórir' fætur. Nokkrum verður
kannske á að spegla sig í búðar-
glugga um leið og þær ganga fram
hjá, rjetta þá úr sjer augnablik,
en finst annars ekkert að athuga.
En það eru ekki nándar nærri
allir, sem ganga fallega, en fleiri
gætu en gera.
Sumir næstum skríða með jörð-
inni, bognir í baki, eins og með
þunga byrði og draga fæturna á
eftir sjer, Aðrir hlykkjast allir til
og ganga eins og hastir hestar.
Það er auðvelt að venja sig á
að ganga nokkurnveginn sæmi-
lega, en til þess þarf að hafa hug-
ann við það fyrst í stað. Gætið
þess að vera hvorki inn- nje út-
skeif, en setja fótinn beint fram
og bera fæturna fallega. Bakið
beint og sveifla handleggjunum
ekki um of fheldur ekki bakhlut-
anum, sem ekki er óalgengt).
Leikkonur í Hoilywood og ann-
arsstaðar eru látnar æfa sig á að
ganga fallega og ljettilega með
bók á höfðinu. Á meðan bókin
tollir á hvirflinum, er göngulagið
rjett. En ef hún dettur þráfald-
lega af, þá er þaó merki um að
það sje vitlaust og væri þá ekki
úr vegi að reyna sig áfram, þang
að til það rjetta er fundið með
bókina.
Það eru til margar líkamsæf-
ingar, sem gerðar eru í þeim til
gangi að bera sig fallega. Ein er
sú að standa beinn með handlegg-
ina rjetta fram og sveifla þeim
«ins langt aftur og hægt er. Við
það verða vöðvarnir milli hryggj-
ar og herðablaðanna sterkari.
Sveiflurnar verða að vera þjett-
ingsfastar, ef þær eiga að koma að
tilætluðum notum.
Einum hlut má ekki gleyma
þegar minst er á göngulag: að
þess ver sem maður ber sig, því
fyr verður maður þreyttur. Það
segir sig sjálft, að ef líkamsþung-
inn er látinn hvíla á þeim bein-
um, sem frá náttúrunnar hendi
■eru ekki til þess ætluð, verður
maður á skammri stundu yfir sig
þrevttur.
Hver veit nema að þjer finnið í
línum þessum skýringu á hvers-
vegna þol yðar er ekki meira þeg-
ar þjer farið út að ganga, og ervx
þá línur þessar ekki til einskis
skrifaðar.
Haldið kálblöðunum til haga
Húsráð ...
Kertum er síður hætt við að
brenna illa, ef þau eru látin
liggja í saltvatni rjett fyrir notk-
nn.
★
Skúffur renna betur inn, ef
talkum er nuddað utan á þær.
★
Til þess að hlífa höndunum áð-
nr en ber eru sultuð, er gott að
nudda hendurnar upp úr ediki.
Þær verða þá síður svartar.
Nú er hver síðastur að notfæra
sjer þær jurtir, sem vaxið hafa
í görðum í sumar. Víða mun svo
vera, að kálið hafi tæplega mynd
að höfuð. Þó svo sje, verða blöð-
in að vera borðuð engu að síður
og hefi jeg því í þetta sinn lagt
aðaláhersluna á að notafæra alls-
konar kálblöð og má einu gilda
af hvaða jurt það er.
Kjötsúpa raeð kálblöðum.
y2 kg. súpukjöt, 2 1- vatn, 1
msk. salt, 1—2 msk. hafra-
mjöl eða hrísgrjón, y2 kg.
gulrófur eða næpur, !/t kg.
kartöflur, 1 kg. kálblöð, 1
msk. söxuð steinselja.
Kjötið er skorið í fremur smáa
bita, sem þvegnir eru úr köldu
vatni. Þegar vatnið sýður með
saltinu er kjötið sett út í, þegar
sýður aftur er froðan veidd ofan
af og soðið í 20 mín. Þá eru kart-
öflurnar og rófurnar settar út í
(það er hvorttveggja flysjað áð-
ur), skornar í fremur smáa bita.
Síðan eru grjónin sett út í. Blóm-
káls- og hvítkálsblöð ásamt græn-
káli óg spínati er alt skorið smátt,
sett ofan í pottinn þegar sýður.
Það má ekki hræra því saman í
pottinum; kálið verður ljúffeng-
ara sje það soðið við gufu. Soðið
við hægan eld í 20—30 mín. Súp-
an verður miklu ljúffengari sjeu
höfð sellerí og gulrótnablöð. Salt
er látið eftir smekk.
Súpa þessi er borin inn í súpu-
skál með kjötinu og öllu græn-
metinu ofan í, í það er hrært
steinseljunni saxaðri. Sje kjötið
smátt brytjað, má borða það úr
súpudiskinum.
Grænmetisblöð í jafningi.
y2 kg. grænmetisblöð, J4 kg.
rófur, 14 kg. kartöflur, y2 1.
vatn, y2 msk. salt, 40 gr
smjörlíki, 40 gr. hveiti, 1 msk.
söxuð steinselja.
Kartöflurnar og rófurnar eru
hreinsaðar og skornar í ferkant-
aða bita. Kálið er skorið í ræmur;
þegar vatnið sýður er alt græn-
metið sett út í ásamt saltinu og
soðið í 10 mín. Smjörið er hrært
lint í skál, þar saman við er hveit
ið hrært, deigið er látið á sleif-
inni út í pottinn og hrært í þang-
að til það er vel jafnt; síðast er
steinseljan söxuð látin út í.
Grænsalat í skyri.
Salatið er þvegið, vatnið renni
sem best af því, skorið smátt.
Skyrið er hrært, saman við það
er salatinu blandað gætilega, hvað
mikið er notað af salati fer eftir
smekk hvers eins. Gott er að setja
ofurlítinn sykur saman við skyr-
ið. Rjómi eða mjólk er hafður
með þessum rjetti.
Skyrið er bæði hollara og ljúf-
fengara með salati. Á sama hátt
er salat borðað með skyrhræring,
en þá er enginn sykur hafður
með.
Sjerstaklega holt er að borða
skyr eða skyrhræring með miklu
salati í fyrstu máltíð dagsins, í
staðinn fyrir salat er ágætt að
setja saxað grænkál saman við
Það drvgir og sparar
mjölið
MATSEÐILL
\ fvrir vikuna 20. —27. september.
Föstudagur; (hamsatólg), grænt salat í
Kjötsúpa með kálblöðum o.fl. skyrsósu.
Kaffi með kókó eða lummum. Þriðjudagur;
Laugardagur: Steiktar fiskibollur m. græn-
Soðin síld með rófujafningi. metisjafningi og soðnum
Grænt salat í skyri. kartöflum. Rabarbaragrautur
Sunnudagur; með mjólk.
Blómkálssúpa. Lambasteik m. Miðvikudagur:
soðnum kartöflum og hráu Kjöt með grænmeti. Bláber
grænmetissalati. Rabarbara- eða ribsber með mjólk eða
hlaup með rjóma. rjóma, eða skyr og mjólk.
Mánudagur: Fimtudagur:
Ribsberjasúpa með tvíbökum. Grænmetissúpa. Steiktur koli
Soðinn fiskur með kartöflum með soðnum kartöflum og
og rófum, bræddur mör, spínatjafningi.
skyrið. Salatið mun víða vera
frosið í görðum, en grænkálið þol-
ir frost; er því sjálfsagt að láta
það standa í görðunum sem lengsö
og notfæra sjer það sem mest.
Radísu- og gulrófnasalat.
100 gr. blómkál, 100 gr. rad-
ísur, 100 gr. gulrætur, 14 tsk.
salt, 1 tsk. sykur, sítrónusafi
eða edik, salatblöð.
Radísurnar, gulræturnar og
blómkálið þvegið vel úr köldu
vatni. Best er að hafa álíka mikið
af hvorri tegund. Rifið með græn-
metisjárni eða hakkað í hakka-
vjel, ef um stóran skamt er að
ræða.
Sítrónusafa og salt er felandað
saman (saltinu má sleppa, en mik-
ill bragðbætir er að hafa svolítið
af sykri). Safanum er blandað
saman við grænmetið. Salatblöðin
þvegin og vatnið látið renna vel
af þeim. Blöðunum raðað á fat og
1 msk. af salati sett á hvert blað.
Salatið verður mikið betra, sje
þeyttum rjóma blandað saman við
það.
Kjöt með grænmeti.
y2 kg. lambakjöt, y2 kg. hvít-
kál, y2 kg. gulrófur, i/2 I.
vatn, 2 tesk. salt, 50 gr.
smjörlíki, 50 gr. hveiti 2 mks.
söxuð steinselja.
Best er lamba- eða kálfakjöt,
helst frampartur, sem er smá-
höggvinn. Kjötið getur maður
haft lítið eða mikið eftir ástæðum,
og þá meira af grænmeti ef kjöt-
ið er lítið. Kjötið er þvegið úr
köldu vatni, heitu vatni helt á
það. Látið í pott með vatni sem
sýður og salti í. Þegar sýður er
froðan veidd vel ofan af. Soðið
í 10 mínútur. Gulrófurnar flysj-
aðar og skornar í smá bita, sem
lagðir eru í kalt vatn. Óhreinu
blöðin tekin af hvítkálinu og það
sltorið í smátt. Kálið og rófurnar
sett út í og soðið 1—2 stundar-
fjórðunga. Smjörlíkið hrært lint
í skál með sleif. Þegar það er
hvítt og lint er hveitið hrært sam-
an við, hrært til það er jafnt og
eins og deig. Deigið er látið á
sleifina og sett út í pottinn þegar
alt er soðið. Hrært hægt í þar til
sósan er jöfn og sýður. Kjötið og
grænmetið má ekki fara í sundur.
Salt látið í eftir smekk, helt upp
á steikarfat. Saxaðri steinselju
stráð yfir.
Helga Sigurðardóttir.
Kálrófu'flatbrauð
1 bolli af söxuðu rófukáli, 1
bolli af rúgmjöli, 1 tesk. salt.
Gulrófublöðin mega ekki vera
ormjetin. Best er að þau sjeu
ekki fullþroskuð. Þau eru þvegiu
(gildir leggir skornir úr), sett of-
an í sjóðandi saltvatn og soðin í
1—2 mín. Helt á gatasigti og
vatnið látið renna vel af blöðun-
um, söxuð einu sinni í söxunar-
vjel. Rúgmjölið sett á borð; salt-
inu blandað í það og vætt í með
hinu saxaða káli. Þvínæst er deig-
ið hnoðað þangað til það er jafnt
og sprungulaust. Hafi vatnið ekki
sígið vel af kálinu, þarf meira
rúgmjöl í deigið. Deiginu er skift
í jafna bita, sem hnoðaðir eru í
flatar kökur með fitugum hönd-
um, flatt út í kringlóttar kökur
og pikkað, bakað á vel heitri
rafmagnsplötu eða eldavjel. Kök-
unum dyfið ofan í heitt vatn jafn-
óðum og þær eru bakaðar. Sett-
ar í bunka með bretti ofan á.
Nota má kálblöðin hrá. Eru þá
blöðin tekin af leggjunum og skor
in mjög smátt á bretti. Það þarf
minna rúgmjöl í flatbrauðið sje
kálið notað hrátt, en auðvitað er
það hollara með hráu kálinu, en
verður þá grófara.
Helga Sigurðardóttir.
Húsráð » - -
Til þess að sultuglös springi
síður eru þau látin standa á deig-
um klút og öðrum deigum klút er
vafið um þau, áður en heitri sult-
unni er helt í þau.
Keisarinna og fegr-
unarsjerfræðingur
Dað er víst langt síðan að fólk
komst að raun um, að það
er ekki nýtt, að kvenfólk eyði
tíma og peningum í fegrun og
fegrunarvörur og leggur á sig
ýmsar pyndingar til þess að
halda fegurð ög æsku, sem þær
eiga, eða þá ef þær aldrei hafa
átt hana, vilja eignast. Konumar
í Róm fyrir 1900 árum síðan not-
uðu fegrunarlyf miklu meira held-
ur en kvenfólk nú á dögum hefir
nokkru sinni gert. Meðal þeirra,
sem skaraði sjerstaklega fram úi%
var Poppea Sabina, kona Nerós.
Hún var áður gift vini keisar-
ans, en einsetti sjer að verða
drotning, hvað henni tókst. Hún
var ljóshærð, sem var óalgengt
þá, eins og enn er um Suður-
landabúa, og í þá daga hlýfc-
ur að hafa verið eitthvað, sem
hjet „Gentleman prefer Blondes“,
þótt Neró hafi varla verið neitt
prúðmenni. Að minsta kosti skildi
Poppea við mann sinn og Neró
rak konu sína frá sjer og giftist
Poppeu.
Það er áreiðanlegt, að hún hefir
lagt mikla rækt við að halda feg-
urð sinni, því enn eru fræg böðin
hennar. Meira að segja á ferða-
lögum gat hún ekki verið án þess
að fá sitt daglega bað úr ösnu-
mjólk. Þessvegna fylgdi lest henn-
ar líka hópur af ösnum, svo bað-
ið gæti verið eins og það átti að
vera. Hjá Locusta, sem, var fræg
fyrir eiturbyrlun, og sem* líka
kunni að byrla ástardrykki og
fegrunarlyf, fjekk Poppea vökva
til þess að lýsa hár sitt, og allir,
sem vel voru færir á sviði fegr-
unar og snyrtingar, þurftu að
þjóna henni.
Snyrting rómversku konunnar
af æðri stjettum tók marga tíma
á degi hverjum. Fyrir utan bað-
ið var nudd ^og ilmandi smyrsl
borin á líkamann, hárskrýfing og
svo mjög nákvæm sminkun. Fólk
heldur, að permanent-hárliðun sje
eitthvað nýtt — en á þeim tímum
þektist hún líka, en bara ekki
með rafmagni, heldur með gufu
og sjerstökum leirtegundum.
Þessi meðhöndlun var náttúrlega
aðeins við og við, en á hverjum
degi fjekk andlitið sína snyrt-
ingu. Það var látið Belladonna í
augun, augabrúnirnar lagaðar og
andlitsfarði og púður var notað í
ríkum mæli.
Að hári germönsku kvenfang-
anna var mjög dáðst og auðvitað
revndu rómversku konurnar að
lýsa hár sitt. Sumar voru svo
hepnar að finna vökva, sem gerði
rauðleitan blæ á hárið — aðrar
urðu að notast við hárkollur. Hjer
komu lokkar germönsku kvenfang
anna og þrælanna sjer vel og
margar hefðarfrúr skreyttu höfuð
sitt með hárlokkum af ambáttum
sínum.
Poppea dó eftir þriggja ára
hjónaband. Það veit enginn, hvort
hún hefir misnotað fegurðarmeðöl-
in eða máske Loeusta eiturbyrlar-
inn hafi notað kunnáttu sína á
yfirboðara sinn.