Morgunblaðið - 27.11.1940, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
t
Yflrlýsing l othian lávarðar um „sjúðioa, sem eru að gaoga til þurðar"
Átök í Bandaríkjunum um
fjárhagslega hjálp til Breta
Bretar þurfa skip frá
Bandaríkjunum
.• J-^AU UMMÆLI Lothians lávarðs, sendiherra
■ Breta í Bandaríkjunum, er hann kom til
*■ New York frá London, að „gengið sje á
fjársjóði Breta, hafa vakið miklar umræður — og deil-
ur — í Bandaríkjunum. Nye öldungadeildarmaður, einn
af formælendum einangrunarinnar, krafðist þess í gær,
að skipuð yrði nefnd til þess að rannsaka það, hve mikið
fjármagn Bretar eiga í Bandaríkjunum.
Hiriam Johnson, öldungadeildarmaður, sem lögin eru
kend við, sem banna að veita þjóðum, sem ekki hafa stað-
ið í skilum með stríðsskuldir sínar, lán, sagði í gær, að
harin myndi berjast „til síðasta blóðdropa“ gegn því að
1% þessi verði numin úr gildi.
ÍFrjettaþuIir í Éandaríkjunum, sem vinveittir eru í garð
Breta, hafa látið í ljós þá skoðun að í bili virðist eins og áhrifin
af'ummælum Lothians lávarðs hafa verið neikvæð.
Frjettaritararnir telja, að tilgangur Lothians lávarðs og
bresku stjórnarinnar (en enginn dregur í efa, að ummæli lávarð-
arins hafi verið sett fram eftir nákvæma yfirvegun 'í London),
háfí verið að prófa, hver áhrif þau myndu hafa. Yfirleitt er lit-
iðí svþ á í Bandaríkjunum, að Bretar sjeu fjárhagslega öruggir
erin' uíii riokkúrt skeið, a. m. k. í eitt ár enn.
& ________________________________:___*_____________
gú; skoðun hefir verið látin
í jjós,.að Bretar vilji hafa allan
v^rari á, og undirþúa það, að
BadJfjl^íkin veiti þeim fjárhags
lega. hjálp, þótt ekki þurfi á
henni að halda fyr en síðar.
VERKFALLI AFLÝST.
Roosevelt forseti hlutaðist til
uin <þ’að í gær, að verkfalli, sem
stáðið hefir yfir í byggingaiðn-
aðinum í einni taf helstu iðnað-
arborgunurh í Bandaríkjunum
var' aflýst. Veírkfall þetta trufl-
aði rrtjög hergagnaframleiðsl-
una fyrir Breta* og Bandaríkin.
Stimson, hermálaráðherra, hvatti í
gær flugfjelög, sem ekki eru rekin af
því opinbera, til þess að takmarka eins
og auðið er flutninga á verslunar-
vöru með flugvjelum, til þess að draga
úr eftirspum þeirra á flugvjelahréyfl-
um. Með þessu móti er hægt að auka
framleiðsluna á sprengjuflugvjelum
fyrir Breta og Bandaríkin, sagði ráð-
þerrann.
FLEIRI SKIP.
Lothian lávarður gekk á fund
Roosevelts aftur í gær. Þegar hann
kom af fundi forsetans, sagði ,
hann blaðamönnum að hann hefSiJ '
rætt við hann um skip. Blaða-1 Woolton, matvælaraðh. Breta,
mennimir spurðu hvort rætt hafi sa!?ði 1 gær> að gera yrði ráð fyrir
verið um herskip eða kaupför og að nokkur skortur yrði á mjólk
svaraði sendiherrann þá: „Jeg næstu tvo mánuði. En hann sagði,
• sagði skip“. | að skortur þessi myndi ekki verða
Sir Ronald Cross, siglingamálaráð-1 svo mikill, að ástæða væri til að
herra Breta flutti útvarpsræðu í gær skamta mjólkina.
®g sagði, að í miklum hluta skipa-; ---■» ♦ ---
Matvæli Breta, ráð-
stafanir til að þeir
geti búiö meir
að sinu
Hudson, landbúnaðarmálaráð
herra Breta, lýsti yfir því
í þingræðu í gær, að ráðstafanir
myndu verða gerðar til að Bretar
gætu húið meir að sínu um mat-
mæli. 1 útvarpsfyrirlestri í gær-
kvöldi hvatti hann bændur til að
auka framleiðslu sína og sagði, að
sú fjárhagsléga hjálp, sem ríkið
legði þeim, væri fast verð og ör-
uggur markaður á meðan stríðið
stendur, og a. m. k. í eitt ár eftir
stríðið.
Hann sagði að eftir stríðið
myndi verða sjeð til þess, að heil-
brigður landhúnaður fengi að
i Bretlandi v»r« fr.ia-l MÆLTI QUISLING“
‘T -P’ °f r'S "5serS- ; Quisling hefir getih út
ir míikíð rum í skipasmiðastoðvunum. \ /
riktór-Iéikur mikill hugur á að geta j V ðók, sem hann kallar
keypt kaupför í öðrum löndum sagði mælti Quisling“.
ráðherrann, og einkum væntum við að-
„Svo
Breskur blaða-
kóngur látinn

stoðar Bandaríkjanna.
FRAMK. Á SJÖTTU SÍÐU
í fregn frá London segir, að
þrátt fyrir auglýsingastarfsemina,
sem rekin sje fyrir bókina, hafi
ekki selst nema um 8 þús. eintök.
Igærkvöldi var skýrt frá því
í London, að Rothermere
lávarður, eigandi og ritstjóri
stórblaðsins „Daily Mail“, hefði
látist á Bermudaeyjum. Lávarð-f
urinn var í erindum Beaver-
brooks lávarðar í Bandaríkjun-
um er heilsa hans bilaði og leit-
aði hann sjer þá heilsubótar á
Bermudaeyjum.
Rothermere lávarður var 73
ára. Hann var bróðir North-
liffs lávarðar, sem á sínum tíma
gjörbreytti breskri blaða-
mensku.
Grískt
herííð sett á
íand að bakí
Itöíum
Seint í gærkvöldi barst
fregn um að Grikkir
hefðu sett her á land að baki
vígstöðvum ítalska hersins í
Empirus, og með því rofið sam-
göngur þessa hers við bæki-
stöðvar hans í Albaniu. Fregn
þessi barst frá Grikklandi seint
í gærkvöldi.
Gríska herliðið var sett á
land nyrst á. vesturströnd
Grikklands við sundið milli
lands og eyjarinnar Korfu. En
engar nánari fregnir höfðu bor-
ist.
Samkvæmt fregn frá London
hafa ítalir sent liðsauka á Epir-
us-vígstöðvarnar og hefir sókn
Loftárásirnar al-
varlegar en ekkl
stði hættulegar
— breskur flugmarskálkur
Þýska herstjórnin tilkynnir, að
þýskar flugvjelar hafi í
fyrrinótt gert aðra stórárásina á
BristoL Fyrri árásin á Bristol var
gerð á sunnudagskvold.
.Sir Philip Huber Uugmarskálk-
rir ræddi í útvarpsfjuúrlestri í gær
um árartgririun af árásum Þjóð-
verja á Cóventry, Birmingham,
Southampton og Bristol, og sagðr
að hið markverðasta við þær, værí
hve fáar flugvjelar Þjóðverjar
notuðu. Kvað hann þetta geta
bent til að áætlanir mahna um
flugvjelaeign Þjóðverja væru of
háar.
En flugmarskálkurhm sagði, að
tjónið á iðnaðarstöðvum í þessum
borgum væri að vísu alvarlegt, en
hinsvegar ekki stórhættulegt
(critical).
I fregn frá London í gær, var skýrt
frá þyí að meðal hinna mörgu bygg-
inga, sem íagðar.hefðu verið í rústir í
Birminghám væn hljómleikahöllin og
safnahúsið, í Bristol hefði háskóla-
byggingin eyðilagðist og einnig safna-
hús. Southampton væri að rjetta við
aftur segir í fregninni, ,,eftir hina
grimdarlegu árás á þessa borg“.
Séx slökkviliðsmenn fórust í hinum
miklu eldum sem komu upp í Sout-
hampton.
í gær var lítið um árásir á Eng-
land, að því er segir í fregn frá Lond-
on. En í loftorustum yfir Ermarsundi
voru 4 þýskar flugvjelar skotnar niður.
Bretar geröu í fyrrakvöld loftárás á
Kiel, Hamhorg, Helgoland og Wil-
helmshafen.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU
Tvö ný þýsk
orustuskip ?
London í gær —: Fregnir hafa.
borist um að Þjóðverjar hafi tekið
í notkun tvö nýjustu orustuskip
sín „Bismarck“ og „Tirpit.z“. Með
tilliti til þess, að í.síðustu styrj-
öld liðu a. m. lc. 6 mánuði þar til
ný orustuskip voru fullgerð, og
þar til þýski flotinn gat tekið þau
í notkun, þjTkir ólíklegt að fregn
þessi sje rjett.
En jafnvel þótt . fregnin sje
rjett, er á það bent, að orustu-
skip þessi geti ekki orðið Þjóð-
verjum nema að litlu gagni, vegna
þess að þeir eiga aðeins örfáa
tundurspilla til að vera þeim til
aðstoðar.
★
Aths.: Bismarck og Tripitz eru
bæði 3ö þús. smálesta orustuskip.
Miðvikudagur 27. nóv. 1940.
firetar ábyrgj-
ast Búlgurum
sjálfstæði ag
fullvetdi
Spor, til að hindra
þýsk-búlgarska
samvinnu
1 skriflegu svarí viS fjrrirspum,
* sem Butler,v aðstoðarntanrík-
ismálaráðherra Breta, las upp í
breska þinginu í gær, segir á
þessa leið:
„Utanríkismálaráðherrann, Hali-
fax lávarður, fagnar því að fá
þetta tækifæri tif að lýga yfir því,
að syo frvtni að Búlgarar geri
ekki bandalág við óvini Breta, sem
getur orðið þeim að þeinu eða
óbeinu liði, eða ráðist á einhvern
af bandamönnnm Breta, þá er
breska stjórnin fús til að ábyrgj -
ast, að í hverjum þeim friðar-
samningum, sem hún verður aðili
að, skuli verða tekið fult tjjlit til
sjálfstæðis og fullveldis Búlgara“.
í sambandi við þessa yfirlýs-
ingu, sem vakið hefir all-mikla at-
hygli, er á það bent í London að
breska stjórnin lýsti því yfir,
þegar samkomulag varð um að
Rúmenar ljetu Suður-DobrUdja af
hendi við Búlgara, að hún gæti
vel unað þeim málalokum.
Óeirðir.
í gær kom til óeirða í há-
skólanum í Sofia, höfuðborg
Búlgaruí. Þjóðernis-stúdentar
sýndu þar kröfuspjöld, þar
sem krafist var aukins land-
rýmis fyrir Búlgara suður að
Grikklandshafi og vestur í
Júgóslafíu.
Kommúnistar og lýðræðisstúd-
j entar snerust öndverðir gegn þeim
j og kom til átaka, svo að lokum
varð að kalla á lögregluna. Þrír
stúdentar særðust.
Átök.
Það er greinilegt á öllu, að hörð
átök fara fram á bak við tjöldin
um Búlgara. Auk rússneska er-
indrekans, sem ræddi við Boris
konung í fyrradag, hafa horist
fregnir um, að Steinhardt, sendi-
herra Bandaríkjanna í Moskva,
hafi gengið á fund konungs.
Rússneski erindrekinn er sagð-
ur hafa rætt við búlgarska utan-
ríkismálaráðherrann í gær.
I Þýskalandi er nú látið í veðri
vaka, að þótt ekki sje gert ráð fyrir
að Búlgarar gerist aðilar í þrí-
veldabandalaginu að svo stöddu, þá
hafi málið þó ekki verið látið falla
niður.
Grikkir.
Amerísk frjettastofa símar frá Ber-
lín, að þar sje litið svo á, að ekki sje
útilokað, að Grikkir gerist aðilar aS
bandalaginu á meSan friSur lielst á
milli Grikkja og Þjóðverja. í London
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.