Morgunblaðið - 11.06.1941, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 11. iúní 1941.
BRETAR VIÐ HLIÐ DAMASKUS
Darlan ræðir um „einu leið-
ina til bjargar Frakklandi“
Mussolini og Churchill
ræða horfurnar
FREGNIR frá vígstöðvunum í Sýrlandi eru
mjög óljósar. í tilkjmningu, sem birt var í
Kairo í gærkvöldi, segir þó að framvarða-
sveitir Breta sjeu aðeins 20—25 km. frá Damascus, höf-
uðborg Sýrlands.
Herfróðir menn í Kairo segja, að Frakkar hafi veitt
viðnám á dreifðum stöðum. Yfirleitt er litið svo á, að
Arabar taki bresku hérsveitunum vel, en frönsku her-
mennirnir heiman frá Frakklandi eru sagðir trúir Vichy-
stjórninni.
Bresku hersveitirnar, sem sækja að Damaskus, sækja fram ur
tveim áttum, frá Palestínu, en þaðan eru 65 km. til Damaskus, og
frá Transjordaniu, en þaðan eru 95 km. til höfuðborgarinnar.
En auk þess sækja breskar hersveitir fram norður með strönd-
inni. Þeim hefir ekki sóst sóknin eins vel og öðrum hersveitum
Breta, vegna eyðilegginga á vegakerfinu. En nú hefir verið sigr-
ast á þessum hjallanum (segir í fregn frá London) og miðar hern-
um ,nú vel áfram.
Breski flugherinn er sagður veita landhernum virka aðstoð.
Það er enn algeriega á
huldu, hvaða afstöðu
ÞjóSverjar ætla aS taka til
atburSanna í Sýrlandi, Mr.
Churchill vakti athygíi á
þessu í gær og varaSi við
of mikilli bjartsýni á meS-
an ekki væri vitaS hvað
ÞjóSverjar gerSu.
Darlan.
Darlan aðmíráli flutti ávaro
til frönsku þóðarinnar í gær, og
hvatti hana til að styðja Petain.
Hann varaði við því, að hlýða á
„hið daglega slúður“, sem út-
varpað væri frá erlendri út-
varpsstöð til Frakk'ands og
varaði einnig við de Gaulle xg
kommúnistum.
Darlan vakti athygli á því,
að Þjóðverjar gætu á hvaða
stundu sem væri riftað vopna-
hljessáttmálanum og lagt þung-
■ar refsingar á frönsku þjóðina.
Hann ræddi um pað, sem
hann kallaði undirbúning
Frakka undir íriðinn. Hann
sagði, að starf frönsku stjórn-
arinnar miðaði að því, að skapa
hentug skilyrði til friðar..
Menn mættu ekki láta tilfinn-
ingar glepja sjer sýn.
Hann sagði, að skarð það,
sem skapast hefði milli Þjóð-
verja og Frakka, yrði að fyll-
ast, það væri skilyrði fyrir friði
í Evrópu. Ef þetta skarð yrði
ekki fylt, þá væri vá fyrir dyr-
um. Frakkar kynnu þá að missa
lönd heima og í nýlendum sín-
um. Frakkland myndi þá aldrei
rísa aftur.
Hann sagði, að stefna Vichy-
stjórnarinnar væri eina björgun
Frakka.
Auk Darlans fluttu Chur-
chill og Mussolini ræður í gær.
Churchill.
Churchill ræddi um horfurnar
og sagði m. a., að maímánuður
hefði, frá sjónarmiði Breta, verið
besti mánuður Atlantshafsorust-
unnar um laugt skeið. Hanh sagði,
að Bretar hefðu getað valdið öxul-
ríkjunum skipatjóni sem væri 3/4
af tjóni Breta sjálfra.
Þegar, lit.ið væri á horfurnar í
Austurlöndum i heild, þá væri
ástandið betra en búast hefði ruátt
við. Þetta yrðii menn að hafa í
huga, þegar nýr og e. t. v. alvar-
legri þáttur væri’ að hefjast. á
þessum vígstöðvum.
Ef við höldum áfram að standa
vörð við Nílardalinn eftir sex
mánuði frá þessari stundu, sagði
Churchill, þá vil jeg halda því
fram að frægur kafli hafi verið
skráður í sögu Bretlands og bresk i
beimsveldisins.
Mussolini.
Mussolini flutti ræðu í ítalska
þinginu, í tilefni af því að ár var
liðið í gær frá því að ítalir fóru
í stríðið.
Mussolini ræddi um bardagana í
Albaníu og Grikklandi og sagðu
að ítalir hefðu brotið viðnám
Grikkja á bak aftur. Grikkland
er nú viðurkent hagsmunasvæði
ftala, sagði Mussolini, við miklai-
undirtektir.
Mussolini ræddi einnig afstöð-
una til annara þjóða og sagði, að
ef Bandaríkin færu í stríðið, þá
myndi það engin áhrif hafa, nema
að stríðið myndi lengjast. Öxul-
ríkin væru örugg um úrslitasígur.
Fyrirspurn var borin fram í
breska þinginu í gær um það, hvort
Hess hefði flutt einhverjar tillög-
ur til Englands. Churchill svaraði
og sagði að hann myndi gefa
skýrslu um Hess-málið, þegar hann
teldi það heppilegt í þágu almenn-
ingsheillar. Hann upplýsti að
Bandaríkjastjórn hefði nú fengíð
skýrslu um alt Hess-málið.
Japanar hafa I
hótunum f
Austur-Asfu
C* regnir frá Tokio í gærkv.
■*• hermdu, að til alvarlegra
átaka væri að draga milli Jap-
ana og stjórnarvaldanna í hol-
lensku Austur-Indlandseyjun-
um.
Samningar um verslunar og
viðskiftamál hafa staðið yfir
milli hollensku stjórnarváld-
anna og japanskrar sendinefnd-
ar í Batavia, höfuðborg Austur-
Indlandseyjanna um nokkurra
mánaða skeið. Fyrir nokkrum
dögum skiluðu hollensku stjórn
arvöldin svari við tillögum Jap-
Ifcna, og var sú skoðun þegar
látin í Ijós af hálfu Japana, að
svarið væri ófullnægjandi í
mörgum atriðupi.
Fullyrt er að hollensku • vfirvöldin
hafi lýst vfir því að hollenfsku Austur-
Indlandseyjarnar myndu ekki taka þátt
í neirm „nýju sldpulanf í Austur-
Asíu.
f fyrstu var lýst yfir því, af hálfu
japönsku sendinefndarinnar aS samn-
ingum myndi samt sem áður verða
lialdið áfram. En í gær hvöttu blöðin
í Tokio einum rómi þess, að samninga-
umleitunum yrði slitið-
Blöðin ráðast á yfirvöldin í Bata-
vía, og segja að þau hafi gengið ófús
ti) samninga, og að þau vilji enga
samvinnu við Japana. Þau viiji bjóða
Japönum byrginn í trartsti þeirrar hjálp-
ar, sem Bretar og Barrdaríki i hafa heit-
ið þeim.
Slitni upp úr samningunum er álitið
að þa'ö kanni að hafa ófyrirsjáanlegar
afleiðingar
í Bandaríkjunum hafa horfurnar við
Kyrrahaf verið forsíðufrjettir undan-
farna daga. Hafa blöSin fuHyrt, að
Norrmra, sendih. Japana í Wa&hington
hafi nndanfarið verið að leita hófanna
hjá Bandaríkjastjóm rnn það, hvort
Bandaríkin vildu ekki gera hlutleysis-
sáttmála við Japana, svipaðan rúss-
nesk-japanska hlutleysissáttmálanum.
Cordell Hull hefir nú borið til baka,
Að Japanar hafi lagt fram tillögur í
þessa átt.
En umtalið um þenna hlutleysissátt-
mála hefir gefið Bandaríkjaiblöðunum
tilefni til að láta í Ijófe skoðun sína á
afstöðu Bandaríkjanna til Japans, og
hafa öll áhrifamestu blöðin hvatt til
festu og stutt Cordell Hull í því efni,
en hann ljet svo um mælt fyrir nokkrum
dögum, að Bandaríkin þyrftu engan
sáttmála að gera við Japana, þau
myndu dæma stjómina í Tokio eftir
verkum henuar.
Þýsk flugvjel hrapar
yfír Irlandi
að var tilkynt í Uublin í gær, að
þýsk flugvjel hefði í gærmorg-
un hraþað í björtu báli yfir íriandi.
Churchill svarar
gagnrýnendum
sínum
Umræður um Krít
í breska þinginu
INSTON CHURCHILL svaraði í gær gagn-
rýnendum sínum um leið og hann gerði
breska þinginu grein fyrir orustunum um
Krít.
I umræðunum, sem fóru fram ví þinginu komu enn fram
raddir um nauðsyn þess, að mynduð yrði sjerstök stríðsstjórn, sem
skipuð væri forsætisráðherrum samveldislandanna. Einn þing-
maður, Beverley Baxter hjelt því fram, að sumir af ráðherrum
þeim, sem nú eru í stríðsstjórninni sjeu ekki einu sinni með hug-
ann við stríðið.
Hore Belisha sagði, að allir Bretar vildu keppa að því, að
efla Churchill til dáða, en breska stjórnin hefði enn ekki náð í
hernaði sínum þeim hraða og þeirri ráðkænsku, sem einkendi
hernað Þjóðverja.
Amerfskt skip
skotið f kai
„lnnan ameríska hluta
Atlantshafsins“
TTt regnir hafa borist til New
York um að ameríska skipið
„Robin Moore“ hafi verið skotið í
kaf í Suður-Atlantshafi. Skipið
var á leið til Höfðaborgar í
Afríku.
Stephen Eariy, fulltrúi Roose-
velts, sagði í gær, að Bandaríkja-
stjórn hefði sannfrjett, að skipið
hafi verið skotið í kaf vel innan
ameríska hluta Atlantshafsins. En
hann bað menn um að forðast
állaáfellisdóma, þar til nánar’.
fregnir hafa borist.
Frjettaþulir í Bandaríkjunum
láta í ljós þá skoðun, að atburð-
úr þessi muni ekki vekja eins
mikla andúð, eins og orðið hefði,
ef þetta liefði gerst í'yrir ári, eða
eins og svipaðir atburðir vöktu í
síðustu styrjöld, en þá kom hinn
ótakmarkaði kafbátahernaður
Þjóðverja öllum á óvart.
„Innrás
á Cyprus“
Fregnirnar af vígstöðvunum
við austanvert Miðjarðar’-
haf eru mjög óljósar og ófull-
komnar.
Fregnir hafa jafnvel borist
hingað — að vísu algerlega ó-
staðfestar — um að öxulsríkia
hafi gert innrás í Cyprus og að
bardagar hafi staðið þar síð
ustu þrjá daga.
G^gnrýnin, sem fram kom að
öðru leyti í þinginu, snerist eink
um um tæknisleg efni. Lee
Smith spurði hversvegna það
hafi ekki verið hindrað, úr því
að breskar flugvjelar gátu ekki
notað flugvellina á Krít, að
Þjóðverjar gætu notað þá. Einn
ig sagði hann. að þýsku her-
mennirnir hefðu haft betri byss-
ur. Hann sagði, að það væri
auðsætt, að breska herstjornin
hefði búist við árás á Krít af
sjó og áð hún hefði ekki verið
viðbúin árásum ír lofti. „Við
höfum ekki efni á því, að hirða
ekki um þá lexíu, sem við get-
um lært af þessari innrás á
Krít“, sagði Lee Smith.
Hore Belisha ræddi um nauð-
syn þess, að breski flol^nn hefði
stuðning frá flugher, sem bæki-
stöðvar hefði á landi. Aðrir
ræðumenn lögðu einnig áherslu
á þá lexíu, sem breski heima-
herinn gæti lært af því, sem
gerðist á Krít.
Churchill svarar
1 svari sínu sagði Churchill, að eng-
inn, sem ekki hefði nákvæma vitneskju
um herstyrk Breta- gæti dæmt um.
hvernig raða ætti niður þessum her-
styrk, þegar um það væri að ræða,
hvort rjett hefði verið að veikja her-
vai-nirnar til þeþs að efla vamimar í
Austurlöndum, þá yrði að taka tillit til
þess, að hergögnin, sem send væru til
Austurlanda, væm 3 mánuði á leiðinni
þangað og lægju ónotuð þenna tíma-
En breska stjórnin hefði sent til Aust-
urlanda; hverja loftvarnabyssu, sem
hún gat án verið, og að ráðstafanir
hefðu verið gerðar til þess að efla
breþka flugherinn þar til stórra muna.
Churehill svaraði Hore Belisha og
sagði, að ekki yrði hjá því komist. að
skýra frá því, að ástand breska hers-
ins, er Hore Belisha hvarf úr hermála-
ráðuneytinu, eftir 10 ára dvöl þar,
hefði verið afjeitt, einkum hefði verið
skortur á loftvamabyssum, skriðdreka
bysþnm og skriðdrekum.
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.