Morgunblaðið - 19.09.1941, Blaðsíða 7

Föstudagur 19. sept. 1941.
MORGUNBEAÐIÐ
7
Iff naða r h jer uff in
I Ukraimu
FRAMH. AF ANNARI SÍÐTJ
unni verið komið í burtu, eða
hún sviðin, en hvað sem um það
er, þá er þetta eitt gróðurríkasta
landssvæði í heimi.
Nú standa Þjóðverjar á hin-
um háa vestari bakka og horfa
yfir fljótið (greinin er skrifuð
áður en van Rundstedt hóf hina
nýju sókn sína á eystri bakka
fljótsins), fyrir augum þeirra
blasa mikil ríkidæmi, iðnaðar-
svæði, sem þeir girnast meir en
korn. Ef þeir gætu náð á sitt
vald öðrum hlutum Ukrainu,
myndu þeir fá verksmiðjur og
námur, sem framleiddu síðast-
liðið ár þrjá fimtu af öllu járni
Sovjetríkjanna, þrjá fimtu af
öllu járngrýti þeirra, þrjá fimtu
kolanna, þrjá fjórðu af alumin-
ium, næstum helminginn af unn-
um málmi. Þeir myndu fá —
og þeir þenja út brjóstkassann
við tilhugsunina — sína eigin
Ameríku við bakdyr sínar.
Enginn, sem ferðast hefir ný-
lega á svæðinu milli Dniepr og
Don, getur komist hjá því að
íalla í stafi yfir auðæfum þess,
eða að dást að hinni járnhörðu
einbeitni, sem Rússar hafa —
fyrst með hjálp Ameríkumanna,
Bfeta og Þjóðverja, en nú síðast
af eigin dáðum — sýnt við það
að hagnýta auðæfin.
Við sjálft Dnieprfljótið er hið
fræga orkuver Dnieprosroi,
sagt verða voldugasta orkuver
í heimi (og nú sagt sprengt í
loft upp af hersveitum Budenn-
ys, en þær urðu að hörfa und-
an). Árum saman var Dniepr-
ostroi í hugum Rússa táknmynd
þeirrar viðleitni þeirra, að
byggja upp hjá sjer voldugan
iðnað.
Orkuver þetta sendi raforku
víða um Ukrainu. Þegar jeg
var þar síðast, höfðu verið
reistar umhverfis það verk-
smiðjur, þar sem áður var beiti-
land. Jeg man eftir, að hafa
sjeð þar aluminium verksmiðju,
málmvöru verksmiðju, verk-
smiðju, sem framleiddi allskon-
ar málmblöndu o. fl.
Einn af verkfræðingunum í
Dnieprostroi sagði mjer, að raf-
magnsstöðin gæti framleitt orku
fyrir verksmiðjur og heimili 8
miljón íbúa.
Ofar við -ána, í borgunum
Dniepropetrovsk ^g Dnieprod-
Hvaða bók vekur mesta
athygli oít að verðleikum?
„Úr dagbókum skurðlæknis“
Uppboð
verður haldið laugardaginn 20.
sept. n. k. kl. 2 e. hád. við Kirkju-
veg 18 í Hafnarfirði. Selt verður:
timburbrak, bárujárn o. fl. Enn-
fremur búslóð. Greiðsla við ham-
arshögg’.
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði 18.
sept. 1941.
JBergur Jónsson.
zerdunsk (báðar á valdi Þjóð-
\erja nú) var verið að reisa nýj-
ar verksmiðjur jafnóðum
og steinlím fekst.
Sjálft Dnieprhjeraðið var að
búa í haginn fyrir framtíðina.
Maður sá þar meiri uppbygg-
ingu en framleiðslu, þótt fram-
leiðslan hefði verið að aukast.
Um 150 km. lengra í austur
byrja miklu stærra, og
miklu eldra iðnaðarhjerað, sem
bygt hefir verið á kolanámun-
um í Donhjeraðinu, en þar er
enn í dag framleitt meir en
helmingur af kolum Rússa. Ein
borgin í þessu hjeraði er alger-
lega ný — Kramatorsk — með
nokkur þúsund íbúum og þar er
sögð vera stærsta málmvöru-
verksmiðja í heimi. En iðnaður-
inn hefir þó aðallega þróast í
gömlu borgunum, sem orðnar
tru geysistórar.
I Karkov, sem um nokkurra
ára skeið var höfuðborg Ukra-
inu, eru 800 þús. íbúar; hún er
að sjá eins og hver önnur iðn-
aðarmiðstöð, grá og óhrein. í
Kharkov eru framleidd feiknin
öll af eimreiðum, traktorum,
annar þungaiðnaður og allskon-
ar r'afmagnsvörur. 1 Voroshilov-
grad, áður Lugansk er önnur
eimreiðasmíðamiðstöð. 1 Kiev,
en þar eru einnig 800 þús. íbú-
ar, eru vjelaverkfæraverk-
smiðjur (vjelaverkfæri skortir
Rússa nú mest) og aðrar mikil-
vægar verksmiðjur, sem fram-
leiða þungaiðnaðarvörur. 1
Kíamenskoye eru smíðaðir járn-
brautarvagnar, í Tokmak tur-
binur og í Gorlovka vjelaverk-
íæri. Rjett handan við landa-
mæri Ukrainu er Rostov við
Don, en þar eru eimreiðaverk-
smiðjur og miklar landbúnaðar
vjelaverksmiðjur og Stalingrad,
þar sem eru traktoraverksmiðj-
ur ’og bifreiðaverksmiðjur. Á
landabrjefum er svo að sjá, sem
borgum þessum sje þjappað
saman á litlu svæði, en 'ferða-
maðurinn getur ferðast miknin
hluta dagsins, jafnvel í Austur-
Ukrainu, án þess að sjá neina
þeirra. Hann sjer að hann er
staddur í landi, sem mjög er
isViplíkt Veátur'-Ukrainu, — á
flatneskju með gróðurríkri
mold og skemtilegum þorpum,
strjálbýlum og grænum, hvert
hvítþvegið hús aðskilið frá öðr-
um húsum.
Það er gegn þessu svæði —
sem stendur aðeins að baki
Moskvasvæðinu um iðnaðarríki-
dæmi sem Þjóðverjar senda
heri sína um þessar mundir.
NÝ HJÁLP
BANDARÍKJANNA
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU
skip og skip annara bandamanna
hafa verið í ferðum, Talið er að
hjer sje m. a. átt við siglinga-
leiðirnar frá Ameríku til ýmsra
nýlendna Breta. Með þessu losna
mörg bresk skip og önnur skip,
sem hægt verður að setja inn í
siglingaleiðina til Bretlands og
nota til að flytja þangað hergögn
og vistir.
Roosevelt biður eon
um 6.000.000.000 $
Franklin D. Roosevelt fór í
gær fram á nýja 6 milj-
arð dollara f járveitingu, við
Bandaríkjaþing „til þess að eng-
in stöðvuln þurfi að ve,rða á
hjálpinni, sem veitt er þeim
ríkjum, sem berjast fyrir frels-
inu í heiminum.
Stærsti liðurinn á þessari
nýju fjárveitingu, 1,9 miljarð
dollarar, er f járveiting til fram-
leiðslu á landbúnaðar- og iðn-
aðarvörum, sem nauðsynlegar
eru í sambandi við láns- og
leigulögin.
850 miljón dollurum verður
varið til smíða nýrra skipa og
600 miljón dollurum til smíði
flugvjela.
Dagbók
MMtMltMt MttOMtOtM
É Stuart 59419237
I.O.O.F. 1 = 123919802 = 9 I
Vegna frídags verður sunnu-
dagsblað Morgunblaðsins að vera
tilbúið til prentunar venju fyr.
Auglýsiugar sem birtast eiga í
því, þurfa þess vegna að koma
í dag til auglýsingarskrifstofunn-
ar.
Næturlæknir; Eyþór Gunnars-
son, Laagaveg 98. Sími 2111.
Næturvörður í Reykjavíkur Apó
teki og Lyfjabúðinni Iðunni.
Silfurfcrúðkaup eiga í *dag hjón-
in Guðrún Eiríksdóttir og Ólafur
Þórðarson skipstjóri, Linnetsstíg
2, Hafnarfirði.
Hjónaefni. Nýlega hafa opinber-
að trúlofun sína ungfrú Helga
Frímanns, Arnargötu 12, og Þor-
finnur Hansson.
Bresku blaðamennirnir voru gest
ir Tónlistarfjelagsins og Leikfje-
lagsins á Nitouehe-sýningunni í
gærkveldi. Ljetu þeir í ljós hrifn-
ingu sína. Tveir þeirra höfðu sjeð
leikinn í Frakklandi og sögðu
báðir, að þeim fyndist ekki minna
til um þessa sýningu. Húsið var
þjettskipað og var mikill fögn-
uður meðal áhorfenda.
Golfklúbbur íslands Einnar kylfu
kepni sunnudaginn 21. sept. kl. 2
síðd.
Rakarastofurnar eru nú aftur
opnar til kl. 7 síðdegis á föstu-
dögum og iaugardögum.
Útvarpið í dag:
12.00 Hádegisritvarp. ■
15.30 Miðdegisiitvarp.
19.30 íþróttaþáttur (Sigfús Hall-
dórs frá Höfnum).
20.00 Frjettir.
20.30 Erindi: Kirkjan á stríðs-
tímum (síra Friðrik Hallgríms-
son).
21.00 Hljómplötur: Tónverk eftir
Delius.
21.15 Strokkvartett útvarpsins:
Tilbrigði um ýms þjóðlög, eftir
Kássmeyer.
21.30 Hijómplötur: Tilbrigði um
barnalag, eftir Dohnanyi.
21.50 Frjettir.
Hvaða bók vekur mesta
athyo-li off að verðleikum?
„Úr dajrbókum skurðlæknis“
:~jmk~x~x~x~x~x~x-x-x~x~x~x~x~x~x~:~x~x~x~x~x~:~x~x~x~:~:~:~:->
BAUER & BLACK
HJÚKRUNARVORK7R I
EINKAUMBOÐ Á ÍSLANDI
❖
f
f
I
i
t
t
t
t
t
t
GUÐMUNDUR OLAHSSONiCO.
X
AUSTURSTRÆTI 14. SÍMI 5904 !
». .♦..»■
>*%*%*%~.*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%**.*%**.*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*%*
%*♦*♦%♦*♦*♦•*%*%*%**♦**♦**♦*%*%*%*•♦*%**♦**•♦%*♦♦♦♦•*♦♦**♦**♦*•♦♦%•*•*%•%**•*%**•**•**♦**•**♦**♦**•**•**♦*’♦**♦**♦**♦**♦•*♦**♦*•♦•*♦**♦*%**♦%**•
... ”
t
t
i
A
Ástar þakkir til vina minna fjær og nær fyrir allan kær-
leikann og góðvildina, sem mjer var sýnd á níræðisafmæli mínu,
13. sept. þ. á.
Sjörg Einarsdóttir.
SL
t
%♦ _
♦^♦-♦-•-♦-♦-•-•-♦-♦-♦-•♦♦♦-♦**:**:**x-:**:**:**:-:**:**:**:**:**:**:-:**x-:-x**:**:**:**:**:-:**xa.**x-x-t-t**x**t**t*».
i...................................................
I
Jeg þakka hjartanlega öllum nær cg fjær, sem á einn eða
% annan hátt glöddu mig á sextíu ára afmæli mínu, þann 16. þ. m.
t
Elin Thorarensen.
❖
<-X-X-X—X—x**x—X—X-X-X-X—X-X—X-X-X-X—X—X—X-X—X—X—X—X—
—♦♦%♦%*♦♦—♦*%*%*%—♦*%*%*%*%♦%♦%*%*%♦%*♦♦♦%♦%•%*%•%*%—••%*%*%*%•%*%*%*%*%—♦♦♦♦*•♦♦•♦♦♦•♦♦♦♦♦_•
I
y
t
t
t
t
t
t
t
❖
t
Hjartanlega þakka jeg öllum þeim mörgu, sem sýndu mjer •••
t
t
t
t
t
t
t
i
t
vinsemd og hlýju á áttræðis afmæli mínu, 16. þ. m. og gerðu
mjer þessi tímamót æfi minnar á allan hátt ánægjuleg og
ógleymanleg.
Halla Björnsdóttir.
♦♦♦♦•♦♦♦♦♦♦♦.•♦.•♦♦•♦♦•♦♦♦♦♦•-•♦♦•♦♦•♦♦w>>w-*>>***x**x**:**:**x**x**x**x**x**x**x**x**x**x**x**x**x**:*
1............................. í
Hjartanlegt þakklæti færi jeg öllum þeimA nær og fjær, er
glöddu mig með heimsóknum, blómum, skeytum og öðru á 75
ára afmælisdegi mínum, 15. september s. 1 Guð blessi ykkur öll.
Leonharð Sæmundsson, söðlasmiður,
Barónsstíg 31
I
s
V
t
!
f
<~x-:-x~x-x~x~:-x~x~x-x~:~x-x~x~:~x~x-:~x-:-x~x~x~x~x~x~:~x-:->
■ími 1380.
LITLA BILSTÖBIN
UPPHITAÐIR BlLAIÍ.
Er nokkuð atór.
Skrifstofum vorum
verður lokað i dag frá
hl. I e. hád. til kl. <£ e. h.
vegna jarðarfarar.
Hamar li.f.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð og hluttekningu og
margvíslega hjálp við andlát og jarðarför
INGIRÍÐAR GESTSDÓTTUR,
* Frakkastíg 21.
Fyrir mína hönd og annara vandamanna.
Eiríkur Sigurðsson.
I