Morgunblaðið - 28.03.1942, Blaðsíða 5

ILaugardagur 28. mars 1942.
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar:
J6n Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgtíarm.).
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreitSsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 4,00 á mánuTSi
innanlands, kr. 4,50 utanlands.
f lausasölu: 25 aura eintakiTS,
30 aura metS Lesbók.
Skyldusparnaður
HVAÐ líður skattamálunum
á Alþingi? Þessa spurn-
ingu má oft sjá í blöðum, og er
engu líkara en að blöðin sjeu
farin að óttast, að Alþingi kunni
nú að gleyma að hækka skatt-
ana! Nei, þessi ótti er áreiðan-
lega ástæðúlaus. Það hefir ekki
fjurft að kvarta undan gleymsku
Alþingis hvað skattaálögur
snertir og það er alveg víst, að
•skattamálin gleymast ekki nú.
Það er rjett, að ríkisstjórnin
hefir boðað nýtt skattafrum-
•varp á þessu þingi, einkum
■varðandi stríðsgróðann svo-
nefnda. Mun hafa náðst sam-
komulag innan ríkisstjórnar-
ínnar um þenna skatt. En eftir
því sem blaðið hefir fregnað
mun ekki enn hafa náðst fullt
samkomulag um almenna skatt
inn, þ. e. þann skatt, sem allur
almenningur á að greiða.
Hinn almenni tekjuskattur
var sem kunnugt er, stórum
íækkaður með síðustu breytingu
á skattalöggjöfinni og var því
mjög fagnað af skattþegnun-
um. En vegna þess. að almenn-
ingur hefir nú meiri fjárráð en
tndranær, telja ýmsir ekki að-
eins rjett, heldur sjálfsagt, að
ríkið noti tEékifærið og taki
bróðurpartinn af tekjunum. —
Þenna söng haf a rauðliðar
kyrjað látlaust. Aðrir munu
hinsvegar líta svo á, að sem
ininsta röskun eigi að gera á al-
menna skattinum.
En hvernig væri nú, í sam-
bandi við skattamálin, að at-
huga þá leið sem Bjarni Snæ-
björnsson vakti máls á í fyrra
og flutti um tillögu til þings-
ályktunar, sem sje að koma á
almennum skyldusparnaði? —
Þorsteinn Briem útfærði þessa
hugmynd nokkuð í útvarpsræðu
sinni í sambandi við fjárlaga-
umræðurnar. Það er vafalaust
mikil nauðsyn, að taka úr um-
ferð mikið af því peningaflóði,
sem nú flæðir yfir landið og á
vissulega drjúgan þátt í dýrtíð-
inni, sem orðin er. En það gagn-
ar ekki, að taka þetta fjármagn
með sköttum í ríkissjóð, ef Al-
þingi svo ráðstafar fjenu í hitt
og þetta. Fjármagnið verður
eftir sem áður í umferð og hef-
ir nákvæmlega sömu verkanir á
•dýrtíðina í landinu. Öðru máli
gegnir um það fje, sem ríkið
ieggur í varasjóð og geymir. En
er ekki eínnig nauðsynlegt fyrir
einstaklingana, að eiga einhvern
varasjóð að stríðinu loknu? Er
ekki skyldusparnaðurinn ein-
mitt feiðin til þess?
Vissulega væri þessi leið at-
hugandi. Og ekki er ósennilegt
að margur myndi fagna því, er
-að þrengdi, að finna í fórum
sínur sparisjóðsbók, sem hann
rgæti þá gripið til.
„Þekkingargorgeir" og
„feigðarílan“ formanns
Framsóknarskútunnar
Hinn 27. f.'m. skrifaði jeg
grein í Morgunblaðið
um sjávarútveg’smál Reykja-
víkur. Jeg taldi höfuðnauð-
syn að útvegurinn yrði stór-
aukinn og flotinn, sem fyrir
er, endurnýjaður.
Að útgerðarfjelögin fengju að
halda gróða stríðsáranna til þess
að geta framkvæmt þetta af eig-
in ramleik. Ennfremur gat jeg
þess, að Sjálfstæðismenn hefðu
staðið í fylkingarbrjósti í útgerð-
armálum höfuðstaðarins og mtyndu
áreiðanlega vera það áfram,
fengju þeir frið til þess fyrir arð-
ráni og- skattakúgun vinstri flokk-
anna.
TJt af grein, þessari veður fram
á ritvöllinn í Tímanum á kosn-
ingardaginn -hinn ,,vinsæli“ Reyk-
víkingur þeirra Tímamanna, Jónas
Jónsson, sjálfur formaðúrinn á
Framsóknarskútunni, og heimtar,
með venjulegum hundavaðsrit-
hætti sínum, að fá að stofna til
útgerðar hjer í bæ. .Jeg hef ,ekki
betur vitað .en að. þessi jnöguleiki
hafi altaf staðið opinn, og jeg
býst ekki við að nokkur maður
sje á móti því að hann og aðrir
Framsóknarmenn hefðust nú
handa og færu að reka hjeðan út-
gerð ar fy r ir tæki.
Reykvíkingar myndu áreiðan-
lega fagna þessari stefnubreyt-
ingu hjá J. J., ef hann sneri nú
allri óvildinni og hatrinu til stór-
útgerðarinnar í virkar fram-
kvæmdir. Það myndi muna um
minna.
Maður efast samt stórlega um
að hjer fylgi hugur máli hjá þess-
um manni, því öll hans fram-
koma í þessum málum hefir verið
á einn veg, bæði opinberlega og
bak Við tjöldin. Reykvíkingar hafa
líka svarað honum á viðeigandi
hátt.
En jiekkingargorgeirinn hjá J.
J. í áðurnefndri ritsmíð ríður ekki'
við einteyming. Þar segir að þeir,
„sem eigi part í skipi og nokkrar
krónur í sparisjóðsbók" megi ekki
hafa neinn rjett til þess að „dæma
um mannleg málefni“.
Þetta finst mjer „óleyfilega
heimskuleg“ fullyrðing. En‘ auð-
kennir þó stefnu þessa dulbúna
kommúnista, að þeir sem eitthvað
eiga og eitthvað hafast að, sjeu
óalandi og óferjandi og megi ekki
einu sinni dæma um „mannleg
I ’xjm
////

PappírssparnaSur.
Pjetur Benediktsson sendiherra,
mintist á sparnað þann, sem nú er
ríkjandi i Bretlandi. í ræðu þeirri, er
hann flutti á aðalfundi Verslunarráðs
ins á dögunum.
Til þess að spara pappír, eru rnenn
ómintir um að skrifa ekki brjef að ó-
þörfu. Og' sömu brjefaumslögin eru
notuð hvað eftir annað, pappirsræma
límd yfir mannsnafnið og nýtt líafn
skrifað á ræmuna. Hann hafði sjeð
þess dæmi, að sama umslagið var not-
að tíu sinnum.
Þannig er sparnaðarandinn í Bret-
landi. Skyldi það skemma þó einhvers
staðar sæist eitthvað til sparnaðar
lijer á landi. Brjefaruslið á götunum
bendir ekki til þess, að pappírssparn-
aður sje á háu stigi. Og svo mun í
fleirí efnum.
★
Tjörnin.
Vigfús Guðmundsson ritar eftirfar
andi hugleiðingar um Tjörnina:
Tjörnin er nú bænum til vansæmd-
ar, af vanhirðu — máske af skorti
verkamanna. Krakkar, sóðagjarnir og
illa uppaldir, keppast við að kasta
grjóti i Tjörnina, og allskonar rusli,
Hka stórum ílátum og járnadrasli, —
Mætti og nefna Tim leið gangstjettar,
götur, garða og grasbletti í bænum,
sem óvíða fá að vera í friði fyrir
skrílslegri sóðanáttúru manna. Væri
ekki úr vegi að kennarar og lögreglu-
þjónar litu einhverntima eftir þvílík-
um sóðabælum.
★
Stærri fuglahólmi.
Án viðbótar af grjóti og rusli,
grynnist Tjömin nú óðum. Bæði af
aðrensli úr mýrarskurðum og foksandi
þeim m. a. sem er verið að moka á
haliaiausar gangstjettir. — Salt má
nota þar, en sand alls ekki. Bráðlega
þornar talsvert af Tjörninni, ef ekk-
ert er að gert, og' mun smám saman
þurfa að dýpka mikið af henni. Væri
því 'róð að byrja við fyrsta tækifæri
á því, að dýpka þuru blettina og hirða
allt rusl úr Tjörninni og' grjótið allt
um kring. Væri grjót og sandur hvergi

betur komið, en umhverfis hólm-
ann litla í aðal Tjörninni. Ætti að
stækka hann svo sem 5—10 falt, helst
að vestanverðu. Og gróðursetja þar
síðan nokkur fögur trje, sem yrðu
stórvaxin, svo að „fuglar himinsins“
(skógarþrösturinri fagri o. fl.) gerðu
þt.r i góðum friði hreiður sín. Þannig
yrði Tjörnin með tímanum höfuðprýði
bæjarins, og uppeldisstöð fyrir fleiri
f jgla en kriuna.
★
Húsgögn Bessastaða.
Raddir hafa heyrst um það, að
skemtilegra og viðfeldnara hefði það
verið, ef húsgögnin í bústað ríkis-
stjóra hefði verið af íslenskum hönd-
tim gerð. En hjer skal ekki út í þá
sólma farið, hversvegna. svo var ekki.
Þorsteinn Sigurðsson húsgagua-
smíðameistari, hefir fyrir hönd Hús-
gagnameistarafjelags Reykjavíkur,
sent blaðinu eftirfarandi athugasemd
um þetta mál. Hann segist engan dóm
vilja á það leggja, hvort kleift hefði
verið að fá húsgögnin smiðuð hjer.
En úr þvi að ekkert slikt kom til
móla, þá telur hann að rjett hefði
verið, að láta íslenskra húsgagnasmiða
að engu getið í þessu sambandí, enda
var ekki á þá minnst í greinargerð
ríkisstjóra, er bertist hjer í blaðinu:
★
Athugasemdin:
Þorsteinn kemst þannig að orði:
Útaf ómaklegum ummælum, sem
faílið hafa í garð islenskra húsgagna-
smiða, í sambandi við útvegun og kaup
á innanstokksmunum í bústað rikis-
stjóra íslands, vil jeg þegnsamlegast
leyfa mjer að taka þetta fram:
1. Mjer vitanlega hefir ekki verið
leitað neitt til fyrir sjer um smíðar á
irnbúinu meðal áðurnefndra hús-
gagnasmiða.
2. Um tilhögun þar að lútandi hef-
ir aldrei verið rætt við neinn þeirra.
3. Verðtilboða hefir þarafleiðandi
aidrei verið leitað.
Virðast því hin miður vinsamlegn
ummæli blaða og útvarps tilhæfulaus,
cg í alla staði ástæðulaust að nota
k&up húsgagna þessara til svo eftir-

minnilegiyr niðrunar þessari stjett,
eins og gert hefir verið, án þess nokk-
urt tilefni af hennar hendi hafi þar
tií verið gefið.
Það er lítt sæmandi annað, úr því,
sem komið er, og’ verður að telja þá
minstu kurteisi, sem hægt er að sýna
stjettinni, að stjórn Húsgagnameist-
arafjelags Reykjavíkur sje boðið að
sjó ofannefnt innbú. Stjettinni eflaust
til ómetanlegs lærdóms, þareð engin
íslensk hönd á þessu sviði getur f raYn-
leitt slíkt undur, samkvæmt fyfnefnd-
um ummælum.
Án þess að blaðið hafi til þess nokk-
urt umboð, þá get jeg ekki efast um,
að sú ósk Þorsteins og þeirra starfs-
bræðra hans, fáist uppfylt, ■ að þeir
fái tækifæri til að sjá hin vönduðu,
gömlu húsgögn í rikisstjórabústaðn-
um.
Svör viS spurningum:
1. „Bastillari* var rifin til grunna
14. og 15. júlí 1789.
2. Allah kalla Múhameðstrúarmenn
guð'sinn.
3. Snorri samdi Háttatal.
’ 4. Kvikasilfrið er fljótandi málm-
ur.
5. Tilberi var galdraskepna, sem
þjóðtfúin sagði að búkonur miður
lieiðarlegar hefðu til þess að afla sjer
mjólkur úr búsmala nágrannanna. Urn
tilberatrúna er merkileg’ frásögn í
þjóðsögum Jóns Árnasonar.
Spurningar:
1. Frá hvaSa’ eldgosi hjer á landi
vita menn aS öskunnar yrSi vart í
Svíþjóð?
2. Hver skrifatSi „Eftirmæli 18. ald-
arinnar“.
3. HvaSa Skálholtsbiskup var á
unga aldri í sjóliði Dana?
4. Hvaða NorSurlandakonungur
varð á ríkisstjórnarárum sínum aS
breyta einkunnarorSum sínum?
5. Hvernig er hægt aS ákveSa ald-
ur fiska?
málefni“. Það vantar ekki sjálfs-
álitið hjá þessum ómaga, sem ösl-
að hefir landið þvert og endi-
langt, til þess að rægja þá menn,
sem haft liafa útgerð með hönd-
um, og ekki nóg með það, heldur
niðja þeirra mann fram af inanni.
Þá er það sparisjóðsinneignin.
J. J. hefir sjeð fyrir því, að hægt
sje að_ ásaka hann fyrir auðsöfn-
un, það sýnir eignaskattnr-
inn, því hann er alls enginn, og
hefir hann þó ekki lagt eigur
sínar í vafasöm atvinnufyrirtæki.
Ekki einu sinni svo mikið að hann
hafi veitt atvinnu með því að
hyggja, hús yfir höfuðið á sjálfnm
sjer. Nei, lieldur látið aðra gjöra
það. Sama sagan endurtekur sig
altaf. J. J. má hahla betur á, ef
hanu ætlar nú að fara að stofna
til stórútgerðar hj.er í Reykjavili,
ineð öllum þeim álögum og skatt-
ráni, sem hann og hans flokks-
menn hafa komið og eru að koma
hjer á, jafnvel þótt þau fyrirtæki
hefðu venjulega Framsóknai-
sjerrjettindi.
Auðvitað virðist hann halda, að
ekki þurfi stórar upphæðir til ný-
byggingar togaraflotans, ef dæma
má eftir þessum orðum í grein
hans, sem jeg ætla að leyfa mjer
að tilfæra hjer ortfrjett: „Með ár*
hverju fækkar togurum og línn-
bátum í Reykjavík. Og einn af
kunnustu útgerðarmönnum togara
í Reykjavík hefir viðliaft orðið
ryðkláfar í sambandi við hin
gömlu veiðiskip, sem nú eru að
ganga sjer til húðar meðan óeðli-
lega hátt verð er á nýjum fiski i
Reykjavík“.
Taki menn nú eftir. J. J. furðai'
sig á, að ekki er hægt að endur-
nýja togaraflotann á óeðlilega háu
fiskverði í Reykjavík, enda þótt
allir viti, að öll fiskneysla í Rvfls
nemur liálfum togaraafla.
Þetta eru nú óneitanlega „mús-
arholusjónarmið“ í útgerðarmál-
um.
Jeg aftur á móti fullyrði, að þ6
útgerðarfjelögin hjeldu öllnm
stríðsgróðanum af% ísfiskssölunum
erlendis, eftir að hafa greitt skyn-
samlega skatta til ríkis og bæiar.
Þá myndi ekki veita af þ’n fje
til endurnýjunar og axikn'ngar
togaraflotans. J. J. vill láta taka
þetta, fje og leggja í bjargréða-
sjóð. Hann skyldi þó ekki ætla
sjer að gægjast út úr einhverr*
músarholunni þegar úthlutun úr
þessum sjóði ætti að fara fram, og
ná í allverulegan hluta til annara
atvinnuvega. Margnr sjómaðurim*
trvði því.
Reykjavík þarf á áliugamönn-
um í útgerðarmálum að halda oft-
ar en rjett fyrir kosningar. Er»
J. J. sýnir áhuga sinn þegar kosn-
ingar eiga að fara fram, og þá
helst sjálfan kosningadaginn. Fróð
legt. verður að sjá, hve lengi sá
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍDU.