Morgunblaðið - 12.08.1943, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 12. ágúst 1943.
MORGUNBLAÐIÐ
11
lltasmslilsAifaw
Smiðurinn, sem kölski
vildi ekki hýsa
hann krepti saman hnefann
og ýtti því frá, sjer. Chang.
faðirinn, hló hátt. „Hann ætl-
ar að verða kolamaður eins
og faðir hans“, hr.ópaði hann
fullur gáska.
Tveimur árum eftir /fæð-
ingu sonar Changs, gekk ný
löggjöf í gildi og ópíumnautn
in var bönnuð.
I löggjöf þessari var
lögð þung refsing við,
ef emþættismenn og manda-
rníar losuðu . sig ekki
úr klóm nautnarinnar inn-
án hálfs árs, og óbrotnir borg
arar fengu þriggja ára fang-
elsi. Yfirvöld borga, hjeraða
og sveita tóku löggjöf þessa
mjög hátíðlega og byrjuðu
þegar að framfylgja henni.
Tengdafaðir Changs notaði
alt áhrifavald sitt til að
framfylgja löggjöf þessari í
sínu hjeraði og ráðlagði bænd
uniun að rækta meira te, hið
fræga Chekiang-te. En Chang
Rogum, sem gat fundið lykt
af uppsprettuvatni í þriggja
mílna f.jarlægð, var engu að
síður ])efvís á peninga. Ef
minna ópíum var ræktað,
stigi það í verði; það var
einfalt í hugareikningi hans.
'Ilann ræddi um þetta við
hinn gamla fjelaga sinn, sem
mókti venjulega allan daginn
undir áhrifum ópíums, og
skömmu síðar ferðaðist hann
til borgarinnar við hafið,
Shanghai.
Chang Bogum hafði oft átt
skifti við útlendingana í
banka sínum, þegar þeir vildu
leigja land, sem honurn til-
heyrði. Honum þótti gaman
að skiftn við þá, vegna þess,
að þeir voru of heimskir til
að láta sjer detta í hug að
þrefa um verðið, og auk þess
var alveg óþarfi að eyða
nokkurri kurteisi í þá, því
að þeir kunnu enga manna-
siði. Merkilegt var þó að þeir
hjeldu altaf loforð sín. Ilon-
um hló hugur í brjósti þegar
hann heyrði fjelaga sína kalla
l»á útlendu djöflana, því að
djöflar eru sterkir og slungn-
ir, en þessir rauðhærðu menn
voru algjörlega hið gagn-
stæða. Þeir gerðu óskiljan-
lega hluti, eins og það að
safna saman nýfæddum
stúlkubörnum og ala þau upp
í stað þess selja þau; þeir
opnuðu skola handa börnum
kolamanna, sem ekkert gátu
borgað fyrir skólaveruna, þeir
buðu öllum sjúklingum að
koma í stóra hvíta húsið
beirra, ljetu þá fá hrein rúm
gúfu þeim meðöl; læknuðu
l>á meira að segja stundum
alveg — alt án þess að fá
nokkra borgun fyrir það, og
án skiljanlegrar ástæðu.Síðan
ópíumlöggjöfin kom á, gerðu
beir annað. Þeir hjálpuðu
beim, sem voru hræddir við
hegninguna og voru að venja
sig af nautninni með því að
gefa þeim meðöl þegar kvala
köstin gripu þá, og hafa þá
heima hjá sjer og gæta þeirra
uns þeir voru lausir undan
oki ofurnautnarinnar. Chang
hló þegar hann skýrði hinum
aldraða f.jelaga sínum 'VV’u
Tsing frá heimsku hvítu
mannanna. „Fyrst smygla
þeir óþyerranum inn í landið.
Fyrir peningana, sem þeir
græða á því bygg.ja þeir hina
heimskulega skóla sína og
sjúkrahús. Síðan t.aka þeir
sig til og lækna fólkið af ó-
píum, sem þeir hafa selt
þeim. Ef enginn reykti ópí-
uin nú, hvar myndu þeir fá
f.je handa sjer og þjónustu-
fólki sínu?“ Wu Tsing hrjgti
höfuðið en gat ekki sagt neitt
annað en: „Þr;ir eru djöflar
og það ætti að reka þá burtu
úr landinu“.
Chang hafði sent einn
frænda sinn í skóla útlending
anna til að læra tungumál
þeirra. Síðan tók hann unga
manninn til að vera túlkur
milli sín og- útlendinganna.
En hann treysti honum ekki
til fulls og þóttist viss um að
geta grætt meira ef hann
skildi málið sjálfur. Hann
ljet því frænda sinn útskýra
fyrir sjer stafi og orð heimsku
djöflanna og hann komst brátt
að raun um að þeir voru í
raun og sannleika siðleysingj
Þótt mikið væri til að
dást að í Shanghai, eyddi
Chang engum tíma í að skoða
furðuverkin. Það gladdi
hann að sjá, að þar voru
byggi.ngar og skip eins miklu
stærri en aðrar bvggingar og
skip, og hann var öðrum
mönnum stærri. Ilann heim-
sótti auðkýfinga, sem Wu
Tsing hafði skift við, og þeir
komu honutn í kynni við enn
fleiri stórmenni. Hann komst.
að raun um að móti hverjum
tíu þúsund, sem banki hans
græddi ;græddu bankar Shang
hai hundrað þúsund. Shang-
hai var opnar dyr, sein ópí-
um streymdi inn um inn í
landið. Útlendingarnir kærðu
sig kollótta um löggjöfina,
sem var upprunnin í hinni
norðlægu höfuðborg og náði
ekki til þeirra.
Morguninn eftir keypti'
Chang dagblöð, bæði kínversk
og ensk, og eftir þrjá daga
var hann farinn að skilja tölu
vert í hlutabrjefum, verð-
brjefum og peningamarkaði
yfirleitt. Hann tók einnig eft-
ir því að heldri menn borgar
innar bundu ekki buxurnar
ar, eins og hinn velæruverð-1 um öklann og voru í jökkum
ugi tengdafaðir hans var van án erma. Hann heimsótti rak-
ur að segja. Þriggja ára gam.arstofu, sem tók fram öllum
alt. barn gat lært magafylli rakarastofum.sem hann hafði
sína af stöfum þeirra á ein- sjeð um æfina, og krafðist
um degi, málið var fáskrúð- borgunar í silfri í stað kop-
ugt og hafði aðeins einn tón ars. Alla næstu daga ilinaði
og eitt orð, þar sem mál hans af honum í marga mílna f.jar-
hafði fimm tóntegundir og lægð eins og gleðidrós.
fimmtíu orð. Til þess að bæta Hann fann nóg til að stytta
úr þessu reyndu þeir að snúa1 s.jer stundir við í borginni:
og breyta orðunum og setn-jvín, átveislur og drykkju-
ingunum á ýmsa vegu, til að ( veislur, I.jettúðardrósir og
gera málið virðulegra; en ökuferðir í opinni kerru, sem
Chang hafði engan tíma til tveim ösnum var beitt fyrir.
að evða í að læra það mál-(Hann sá svo margt undar-
legt á þessum dögum, að hann
skrúð.
í vagninum reykspúandi,' varð ekkert hissa þegar út-
sem bar hann hraðar enn vind lendingarnir sögðu honum að
urinn til Shang-hai voru tveirj bað væru til vagnar sem
útlendingar, sem hann hafði, drægju sig sjálfir, og að menn
aldrei sjeð áður. Chang. 8®tu flogið um loftið, og kom
i í- - -
reyndi tungumálakunnáttu
sína á þeim, og þeir virtust
ekki einungis skilja hann,
heldur vera himinlifandi yf-
ir því að hann skyldi kunna
mál þeirra. Chang hafði ekki
trúað mönnunum á járnbraut
arstöðinni, þegar þeir sögðu
honum hve stuttan tíma hann
yrði á leiðinni, svo að
ið þó niður heilir á húfi.
Æfintýri eftir P. Chr. Asbjörnsen-
EINUSINNI á þeim dögum. þegar Drottinn og Sankti
Pjetur gengu um kring niðri á jörðunni, komu þeir til
járnsmiðs nokkurs. Þessi smiður bafði samið um það
við kölska, að hann ætti hann eftir sjö ár, ef hann
væri allan þann tíma leiknastur af öllum smiðum í
iðninni, og bæði smiðurinn og sá gamli höfðu ritað nöfn
sín undir samninginn. Þessvegna hafði smiðurinn látið
rita ýfir smiðjudyrnar: ,,Hjer býr mieistari allra meist-
ara.“
Þegar Drottinn kom og sá þetta, gekk hann inn.
„Hver ert þú“ sagði hann við smiðinn.
„Lestu það sem stendur yfir dvrunum,“ svaraði smið-
urinn, ,,en kanske þú kunnir ekki að lesa skrift, og
og þá verðurðu að bíða, þangað til einhver kemur, sem
getur hjálpað þjer“.
Áður en Drottinn hafði svarað, kom maður með hest
og bað smiðinn um að járna hann fyrir sig.
„Mætti jeg ekki járna þenna hest?“ spurði Drottinn
„Reynt geturðu það,“ sagði smiðurinn. „Ekki geturðu
gert það verr en svo, að jeg geti lagað það aftur.“
Drottinn gekk þá út og tók einn fótinn af hestinum,
lagði hann í eldinn og gerði skeifuna glóandi, því næst
hvesti hann naglana, nelgdi þá í og setti svo fótinn á
hestinn aftur, síðan fór hann eins með hina fæturna,
uns hann hafði járnað hestinn.
Smiðurinn stóð og horfði á hann. „Þú ert alls ekki
svo ljelegur smiður,“ sagði hann.
„Finnst þjer það.“ sagði Drottinn.
Skömmu síðar kom móðir smiðsins í smiðjuna, hún
var orðin afgömul, kengbogin af elli, og hrukkótt í
framan, og gat rjett staulast áfram.
„Taktu nú eftir því sem þú sjerð,“ sagði Drottinn,
hann tók gömlu konuna og lagði hana í eldinn og smíð-
aði unga yndislega stúlku úr henni.
„Jeg segi aftur, það sem jeg sagði áðan,“ sagði smið-
urinn, „þú ert alls ekki svo slakur smiður. „Og þó að
yfir dyrunumi hjá mjer standi: „Hjer býr meistari allra
meistara, — ja maður lærir meðan maður lifir.“ Og
með það fór hann heim að borða.
Þegar hann var aftur kominn í smiðjuna, kom maður
| ríðandi, og vildi fá hestinn sinn járnaðann.
„Jeg skal nú ekki verða lengi að því,“ sagði smið-
urinn, „Jeg er nýbúinn að læra ágæta aðferð til þess
að járna hest fljótt og vel, sú aðferð er góð í skam-
deginu, þegar stutt er myrkrana á milli.“ Og svo

Mannkynssagan segir að
hann‘þegar ^a'ter stóð á
með sjer þjón,1
skjálfandi út í,
götuhornunum og reykti pípu
sína, hafi reykjarmökkurinn
sem hann bljes út lir
hafði tekið
sem húkti
i • m ,v . V.. , , , | sem nann Dlies ut úr sier ver
horni með matarboggul handa' , , , 1 , „ . ,v
, v. ið svo þykkur og kæíandi, að
husbonda smum. Chang bauð, ,, , * v 1
,v , , , allar konur urðu ao íara
utlendinguniyn að taka þatt , . ... v ,
• ,v , “I þvert yíir gotuna til að kom-
1 maltiðmm með honum, og , ,-• , v „ ,
, , v , , . , ast nia að kaína
loks varð ur þessu veisla sem ,
allir samferðamennirnir tóku
þátt í. Útlendingarnir komu John Marshall frægur hæst
með flöskur, sem í var sterkt arrjettarmálaflutningsmaður,
vín, og ef Chang hefði ekki | klifraði eitt sinn upp í háan
verið annað eins heljarmenni| stiga í bókasafni sínu til að
við drykkju og annað hefði ná í lagaskræðu upp á efstu
það stigið honum til höfuðs. I hyllu. Ilinn frábæri lögfræð-
Þjónninn hans var veikur,1 ingur var þá bæði orðinn
emungis af hraðanum, þótt gamall og hrumur. Bókin sat
haun hefði ekkert drukkið og|föst en hann togaði í liana af
kastaði upp út í horni. Tveir alefli, en þá kom öll röðin úr
hinna farþeganna hnigu nið-
ur á gólfið og sofnuðu þar,
en C. ,ang ‘tugði melónukjarna
hyllunni ofan á höfuð hans
og hann datt auðvitað skylli-
flatur niður á gólf. Þjóninn
og spýtti hratinu út úr sjer hans, sem heyrði skarkalann
í áttina til þeirra. . hraðaði sjer á vettvang, en er
þangað kom sá hann hús-
bónda sinn sita á gólfinu í
miðri bókahrúgunni og nudda
viðkvæmustu blettina skelli-
hlægjandi.
„Jæja, jæ.ja“, sagði hann
og glotti. „Jeg hefi verið að
leika mjer að því að leggja
lögin að velli í fjölda mörg
ár, en þetta er í fyrsta skifti
sem þau hafa lagt mig að
velli“.
★
Forvitni. Karlmenn hafa
fyrir sið að kvarta yfir for-
vitni konunnar. Engu að síð-
ur eiga þeir forvitni kín-
verskrar koiiu að þakka, að
þeir ganga í silkisokkum og
silkiskyrtum.
Si-Lang Chi var á gangi
um konunglegan garð, að sag
an segir, árið ea. 2,000 f. K.
Hún nam staðar fyrir fram-
an morberjarrunn, vegna þess
að lítill ormur, sem liún sá
þar vakti forvitni hennar.
Hún horfði á hreyfingar hans
um stund, síðan tók hún hann
með sjer heim til herbergja
sinna og skoðaði hann. Dög-
um saman virti hún hann fyr-
ir sjer og hina einkennilegu
glitrandi þræði, * sem hann
spann
Þetta var auðvitað silkiorm
ur — og tilraunir hennar var
upphafið að silkivinslu og
silkivefnaði.
Victor Hugo fjekk þrjátíu
sterlingspund fyrir fyrstu bók
sína. Til að votta unnustu
sinni Adele sanna ást sína fór
hann til dýrrar verslunar í
París og eyddi öllum púndun-
um þrjátíu fyrir eitt kasmír-
sjal til að prýða hinar fögru
axlir hennar.