Morgunblaðið - 02.09.1943, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 2. sept. 1943
fll99$
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj. Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Auglýsingar: Ámi Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði _
innanlands, kr. 10.00 utanlands. S
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Minningarorð
Lýð Arnason
nm
Vetrarferðirnar norður
AKUREYRARBLÖÐIN hafa nýlega hreyft sam-
göngumáli, sem póststjórnin á vissulega að gefa gaum
og koma í framkvæ,md, ef nokkur kostur er. Hafa
norðanblöðin bent á, að eftir að bíllleiðin á noðurleið-
inni lokaðist á haustin eða í byrjun vetrar, hafi póst-
ferðir milli Reykjavíkur og Akureyrar órðið svo
strjálar, að óviðunandi væri með öllu. Úr þessu mætti
bæta með því, að nota hesta til flutninga á þeim köfl-
um leiðarinnar, sem bílar kæmust ekki yfir, og hafa
þannig fastar ferðir tvisvar eða þrisvar í viku, allan
veturinn.
Vafalaust er hægt að koma þessuf fyrirkomulagi á, ef
menn á annað borð vilja eitthvað leggja í sölurnar
fyrir bættar samgöngur milli höfuðstaðanna á Norður-
og Suðurlandi. Löngumi hefir verið svo undanfarna
vetur, að bílfært hefir verið í Skagafjörðinn svo til
allan veturinn, en kafli á Öxnadalsheiði hefir verið
ófær fyrir bíla og hann hefir lokað leiðinni. Ef hestar
væru til taks, til flutnings á pósti og farþegum á þeim
tiltölulega stutta kafla, sem bílar komast ekki yfir,
gætu samgöngur gengið greiðlega allan veturinn. Auð-
vitað geta komið svo miklir snjóar, að norðurleiðin
lokist á svo stóru svæði, að ekki verði unt að halda
uppi reglubundnum vetr.arferðum tvisvar eða þrisvar
í viku, milli Reykjavíkur og Akureyrar. En eins og
veturnir hafa verið undanfarin ár, hefir þetta verið
auðvelt, og þessvegna er sjálfsagt að hafa viðbúnað
til þess að koma þessum ferðum á, ef leiðin lokast fyrir
bíla á tiltölulega stuttum kafla. Á það ber og að líta,
að eftir því sem vegir batna á norðurleiðinni, því auð-
veldara er með batnandi tækni að halda bílaleiðinni
opinni.
Vonandi tekur póststjórnin þetta samgöngumál til
velviljaðrar athugunar, og tryggir reglulegar póstferðir
á þessari leið tvisvar eða þrisvar á viku, í venjulegu
árferði.
Brjef kjötkaupmanna
BRJEF ÞAÐ, sem kjötkaupmenn í bænum rituðu
borgarstjóra nú fyrir skemstu og birt hefir verið í dag-
blöðum bæjarins, varðandi meðferð á kjöti því, sem
flyst í verslanirnar og selt er almenningi, hefir að von-
um vakið mikla athygli og umtal meðal bæjarbúa,
einkum húsmæðra. Húsmæður vita vel, áð það sem
kjötkaupmenn kvarta yfir, er á fylstu rökum reist.
Þær hafa þráfaldlega fengið skemt kjöt í matinn, og
þegar þær hafa kvartað í verslanirníar, hafa svörin
jafna verið, að þær geti ekki við þetta ráðið; þetta
kjöt hafi þær fengið.
Ekki er kunnugt, hvað bæjarráð eða bæjarstjórn
ætlar að gera í þessu máli. Kjötkaupmenn leggja til,
að bærinn taki í sínar hendur eftirlit og skoðun á öllu
kjöti, sem hingað er flutt, til sölu í bænum.
í sambandi við þetta mjál er ástæða til, að minna
enn einu sinni á nauðsyn þess, að heilbrigðismálum
bæjarins verði komið í viðunandi horf. Það eru fleiri
matvæli en kjötið, sem þarf að hafa eftirlit með. Bær-
inti þarf nú þegar að koma heilbrígðismálunum í gott
lag, en einn þáttur þeirra á e.mmitt að vera eftirlit
með þeim matvælum, sem á boðstólum eru fyrir al-
menning.
Væri nú ekki hyggilegt, að slá tvæjr flugur í einu
höggi: Verða við rjettmætum óskum kjötkaupmanna
og um leið koma nýskipan á heilbrigðismál bæjar.jus?
Hjer er um að ræða svo mikið velferðamál fyrir bæjar-
búa alment, að bæjarstjórn má ekki draga það lengur,
að gera hjer nýskipan á.
Vonandi tekur bæjarstjórn nú rögg á sig og hrindir
þessu í framkvæmd.
Jaroarför Lýðs Árnason-
ar, bónda fyr í Hjallanesi,
fór fram í Reykjavík 25. f.
m., að viðstöddu fjölmenni.
Eigi var þá — nje verður
hjer — hlaðið lofræðum í
blöðin um hinn látna. Er þó
slíkt orðið býsna algengt,
líka um þá menn og konur,
sem minna hafa afrekað,
minna fórnað sjer fyrir þjóð
vora og minni arf eftirlátið
henni. Arf, sem betri er og
varanlegri en seðlar, gull
og silfur.
Tel jeg þar til fágætt —
annálsvert — atvik, að 8
æskumenn, mjög mannvæn-
legir, báru líkkistu afa síns
fyrsta spölinn frá heimili
hans (Hringbraut 152). Og
út úr kirkju báru 8 albræð-
ur kistu föður síns.
Lýður var fæddur 3. ág.
1850 í Tungu (hjá Keldum)
á Rangárvöllum, sonur
Árna bónda Árnasonar frá
Galtalæk og k. h. Ingiríðar
Guðmundsdóttur b. á Keld-
um Brynjólfssonar. Bjuggu
þessi hjón í 50 ár, lengst á
Skammbeinsstöðum, þar til
Árni andaðist 1899, 79 ára,
en Ingiríður 1917, 90 ára, og
hafði þá eignast yfir 90
niðja.
Lýður var elstur alsyst-
kina, andaðist 14/8 síðastur
þeirra (93 ára). Kvæntist
hann 1884, orðlagðri ágæt-
iskonu, Sigríði Sigurðardótt
ur b. í Haga í Holtum, af
ætt presta og frá Jóni Stein-
grímssyni próf. að Kirkju-
bæjarklaustri (d. 1792).
Syrgir hún nú mann sinn,
mjög ellihrum. Bjuggu þau
hjónin allan sinn atorku-
mikla og ráðdeildarsama bú
skap í Hjallanesi á Landi.
Eignuðust þau 12 börn og
ólu þar upp, með frábærum
dugnaði og sóma, í guð-
rækni og góðum siðum,
hlýðni iðjusemi og spar-
neytni, og gömlum sveita-
sið. Bræðurnir voru 10; 2
dánir, aðrir 2 og önnur syst-
irin eru búendur í Rangár-
vallsýslu. Hin eru hjer í
bænum, og mun einna þekt-
Idstur þeirra, Hjalti Lýðsson
kaupmaður. SystkinurP þess
um öllum hefir vei'ið borið
þið besta orð, af þeim, er
mest kynríi hafa. Sama má
segja um systkini hins fram-
liðna. V. G.
\JíLuerji ólrijar:
y
t
*«**♦**♦”♦' •«* ****** *♦**•**♦**♦**♦* *«**♦**«**♦**♦**♦**♦**♦**♦**♦**♦* *♦* *** *♦**♦**♦* ’?
y
tfr clcuffeqa (íjiiui
Rafmagns-
skorturinn.
NÚ FER óðum að fjölga í
bænum. Fólkið fer að koma
heim úr sumarbústöðum og úr
atvinnu úti á landi.Fjölgun fólks
ins í bænum veldur meðal ann-
ars því, að rafmagnsnotkun
bæjarbúa eykst og þá fer raf-
magnsleysið á morgnana aftur
að gera vart við sig.
I gærmorgun var svo lítið raf-
magn, að víða var ekki nægjan-
legt rafmagn til vjela og hitun
í heimahúsum gekk seint. Það
rætist ekki úr rafmagnsvand-
ræðunum fyr en nýja vjelasam-
stæðan kemst upp að Ljósafossi,
en það verður ekki fyr en tveim
ur mánuðum eftir að vjelarnar
eru komnar til landsins, sem
eftir er að fá. Mun vera von á
þeim þá og þegar.
Það eina, sem hægt er að gera
í rafmagnsvandræðunum er, að
almenningur fari sem sparleg-
ast með rafmagnið. Nauðsynleg-
ast er, að rafmagnsofnar sjeu
ekki notaðir á tímabilinu kl. 10
—12 f. h. Það er eklti alment far-
ið að kynda miðstöðvar í húsum
ennþá og má því búast við, að
margir freistist til að bregða upp
rafmagnsofni á morgnana.
Bæjarbúar þurfa að vera sam-
taka um að standa á móti þeirri
freistingu þangað til rafmagnið
er orðið nóg fyrir alla. Verði
ekki hægt að fá almenning til
að spara við sig rafmagn til hit-
unar með frjálsu samkomulagi,
má búast við, að Rafveitan neyð
ist til þess að hafa eftirlit með
því, að ekki sjeu notaðir raf-
magnsofnar á þeim tíma dags,
sem rafmagnsstraumurinn er
minstur, líkt og gert var í fyrra
vetur.
Ónýtar
þakrennur.
ÞAÐ getur ekki verið neitt
hernaðarleyndarmál að minnast
á haustrigningar. Þetta alþekta
fyrirbrigði hjer sunnanlands,
sem skáldin hafa ort um og
revýur hlotið nafn sitt af. Það
fer nú að líða að þeim tíma, að
búast má við að haustrigning-
arnar haldi innreið sína. Við því
er ekkert að segja eða gera, ann-
að en að draga fram skóhlífarn-
ar sínar og klæða sig eftir veðr-
inu. En þegar manni verður
hugsað til haustrigninganna,
verður ekki hjá því komist að
minnast þakrennanna á húsun-
um hjer í bænum.
Þegar vel rignir hjer í Reykja
vík má líta stóra og háa fossa
belja fram af húsþökunum.
Vatnsföllin eru oft svo mikil, að
vegfarendur verða að leggja
stóra króka á leið sína til þess
að komast fram hjá fossunum
Einkennilegt er það, hve marg
ir húseigendur eru trassafengn-
ir með að gera við rennur á hús-
þökum sínum. Ár eftir ár eru
það sömu húsin, sem eru með
í ónýtar rennur, og svo hlálega
; vill til, að það eru húsin við
helstu umferðargötur bæjarins,
sem eru með þessu marki brend.
•
Óhreinar
gluggarúður.
EKKI hefir heyrst hósti eða
*!**♦**♦*♦♦**♦**♦**♦**♦**♦”♦*♦!**♦**♦**«**♦**?
stuna um hreinlætismál í bæn-
um síðan í „hreinlætismánuðin-
um“ sæla í júní í vor. Enda virð-
ist alt vera komið í sama horfið
aftur, og menn, sem ekki hafa
verið í bænum í sumar, fullyrða,
að þeir sjái engan mun, hvað
hreinlæti snertir, frá því sem
var fyrir hreinlætismánuðinn.
Jeg gekk með kunningja mín-
um, sem á heima úti á landi,
eftir Austurstræti í gær. Hann
benti mjer upp í glugga hjá
mörgum kunnum fyrirtækjum
og sagði bara: „Sjáðu!“ í flestum
gluggum voru skilti með áletruð
um firmanöfnum, en fæst þeirra
var hægt að greina fyrir þykku
ryklagi, sem huldi rúðurnar.
„Þetta finst mjer leiðinlegast
við Reykjavík“, sagði hann.
„Það virðist ekki vera siður í
þessum bæ að þvo glugga að
utan. Hinsvegar þegar maður
kemur inn á skrifstofurnar, sem
eru á bak við þessa óhreinu
glugga, þá er alt fágað og
hreint".
Jeg hafði ekki tekið eftir þess-
um óhreinu gluggarúðum. En
gestsaugað er glögt og jeg verð
að játa, að þegar mjer hafði ver-
ið bent á þessi óhreinindi,
blöskraði mjer ekki síður en
gestinum.
«
Blómaþjófarnir.
RÆKTUNARRÁÐUNAUTUR
Reykjavíkurbæjar, hr. Jóhann
Jónasson, hringdi til mín í gær-
dag og sagðist vilja benda á, að
það væri ekki neitt eins dæmi,
sem jeg hefði skýrt frá hjer á
dögunum um blómaþjófnað
unglinga á Austurvelli. Sann-
leikurinn væri sá, að það væri
ekki neinn friður með skraut-
blómin, einkum á Austurvelli.
Svo að segja á hverjum morgni
væri búið að rífa upp úr heilum
beðum. Það væri ekki nóg með
það, að strákar stælu einu og
einu blómi, heldur væru heilar
raðir rifnar upp með rótum.
Hjer væri um einskæra skemda-
fýsn að ræða, því að blómin
væru ekki tekin, heldur rifin
upp og skilin eftir í beðunum.
Jóhann talcli ekki mikla von
til þess, að blómaþjófar þessir
ljetu sjér segjast við fortölur.
Eina ráðið væri að reyna að
hafa hendur í hári skemdarvarg-
anna og hegna þeim duglega.
Borgarar, sem verða varir við
blómaþjófa, ættu að hjálpa til
að þeir náist.
Mest ber á eyðileggingu
skrautblóma á Austurvelli. í
Hljómskálagarðirium kemur það
þó einnig fyrir, að strákar eyði-
leggja blóm.
TEKINN AF LÍFI
FYRIR NÖLDUR.
London í gær —: f borginni
Rostock í Þýskalandi hefir
miðaldra maður að nafni
Kröstle verið tekinn af lífi
fyrR að, nöldra og. fyrir að
breiða út sögur, sem gætu haft
þau áhrif, að menn hætti að
trúa á þýskan sigur. Yið slíku
broti er aðeins ein heguing,
segir í þýskum frjettum —-
dauðahegning.