Morgunblaðið - 02.09.1943, Qupperneq 7

Fimtudagur 2. sept. 1943
MORGUNBLAÐIÐ
7
Er Ilitier fangi þýsku herforingjanna ?
SÚ STOFNUN þýska rík-
isins, sem nasistaflokkurinn
náði síðast tangarhaldi á,
var herinn. Hitler var það
mjög vel ljóst, að án hers-
ins og hins volduga hóps
þýskra junkara hershöfð-
ingja, myndi honum aldrei
takast að halda völdum í
landinu. Ákafi hans og á-
hugi á því að vinna herinn
til fylgis við sig — kom
best fram í því, að eftir að
Hindenburg gamli hafði
gert hann að kanslara, ljet
Hitler verða það fyrsta
verk að heimsækja her-
mannaskála Berlínarher-
deildarinnar og ávarpa
hermennina og foringjana.
I þessu ávarpi lofaði Hitl-
er því, sem hernum -hafði
lengi leikið hugur á, en
Weimarlýðveldið hafði
hafnað þ. e. a. s., að hern-
um yrði leyft að vígbúast á
nýjan leik þrátt fyrir lög og
reglur Versalasáttmálans.
Þegar Hitler hafði lokið
máli sínu, er sagt að her-
foringi nokkur hafi látið
þessi orð um munn sjer
fara ,,Að minsta kosti hefir
enginn kanslari látið svo ó-
tvírætt í ljós fvlgi sitt við
endurhervæðingu og þessi
liðþjálfi frá Bajern“.
Það hefir löngum viljað
brenna við að hinir stórætt
uðu foringjar þýska ríkis-
hersins litu niður á-þennan
„liðþjálfa frá Bajern“. En
engu að síður ákváðu þeir
að notfæra hann sem verk-
færi til þess að vinna að
sínum hagsmunamálum. —
Brúnstakkahersveitir nas-
ista, S. A. og S. S. sveitirn-
ar, jukust skyndilega og
meðlimirnir urðu brátt 3
miljónir að tölu. Þá komu
hinar örlagaríku tilraunir
nasista til þess að ná tögl-
um og högldum í ríkishern-
um. Tilraunum þessum var
stjórnað af Röhm höfuðs-
manni, sem var mikill vin-
ur Hitlers og náinn sam-
verkamaður hans.
Þegar herforingjarnir
urðu varir við hina yfirvof-
andi hættu, gerðu þeir
bandalag við Hitler og sam-
þyktu meðal annars að bera
nasistamerkið, Þórshamar-
inn, á einkennisbúningum
hersins og að taka við von
Blomberg hershöfðingja,
sem yfirmanni þýska ríkis-
hersins. En hann var vin-
veittari nazistum en hinn
þrjóski Frisch hershöfðingi,
en hann hafði verið yfir-
maður ríkishersins.
Sem endurgjald fyrir
þessar ívilnanir samþykti
Hitler að gera hreingern-
inguna frægu 30. júní 1934,
þegar Röhm höfuðsmaður
var myrtur meðal annara,
sem voru illa þokkaðir með-
al hersins.
En brátt Ieið að því, að
háttsettir foringjar innan
ríkishersins tækju að amast
Eftir Malcolm Wheeler-Nicholson
við hinni augljósu nasista-
starfsemi von Blombergs.
Þeir komu því svo fyrir, að ■
von Blomberg gamli fekk'
nýjan einkaritara, sem var
Ijóshærð og lagleg stlka, en
sem ekki hafði haft sem j
best orð á sjer. — Þessum
gamla piparsveini leist svo
vel á stúlkuna að hann
gekk að eiga hana. Til þessa
höfðu herforingjarnir líka
ætlast. 1
Undir því yfirskini að
þetta hjónaband setti blett j
á heiður foringjastjettar-
innar, kröfðust þeir og
fengu því framgengt, að von
Blomberg sagði af sjer. —
Þetta er dæmi um það, hve ;
erfiðlega það gekk fyrir
Hitler að ná tökum á hern-
um.
En svo kom innrásin í
Pólland. Hernaðaráætlunin
var gerð af herforingjaráði
ríkishersins. Áformið tókst
svo vel að Hitler krafðist
þegar í stað alls heiðursins
og varð svo voldugur, að
hann gat látið taka von
Fritsch hershöfðingja, hinn
þrjóska nasistaandstæðing,
af lífi í Póllandi. Herforingj
ar ríkishersins fyrirgáfu
honum aldrei þennan glæp,
en þeir gátu ekkert gert, þar
sem sigrana í Noregi, Hol-
landi, Belgíu og Frakklandi
bar svo brátt að. Allir þess-
ir sigrar voru að þakka
hæfileikum hinna þjálfuðu
þýsku hershöfðingja og fyr-
irhyggju herforingjaráðs-
ins, en Hitler og fylgifiskar
hans, eignuðu sjer allan
heiðurimi.
Herra Göbbels, sem æpti
af öllum kröftum og barði
áróðurstrumburnar, tókst
brátt að sannfæra þýsku
þjóðina fullkomlega um
herstjórnarhæfileika og
snilli „liðþjálfans frá Baj-
ern“.
,.Liðþjálfinn“ varð siálfur
algerlega sannfærður um ó-
skeikulleika sinn — og það
varð orsök fyrstu herstjórn-
arskyssu Þjóðverja. L
Hitler áleit nú sjálfan sig
vera gæddan snilligáfu Na-
póleons og langaði til þess
að heimsækja París. Hann
sneri því brátt her sínum í
vesturátt og braust við-
stöðulaust gegnum hrörleg-
ar varnir franska hersins,
þar til hann að lokum stóð
við Les Invalides og horfði
á gröf hins liðþjálfans, sem
rúmum hundrað árum áð-
ur hafði lagt Evrópu að fót-
um sjer um stundarsakir.
Bretlandseyjar, varnar-
lausar og vánmátta, stóðu
honum opnar. — Nokkurn
tíma eftir undanhaldið frá
Dunkirk hefði nærri því
verið hægt að taka þær á
einni nóttu. Sá tími beið,
meðan Hitler n'aut sigur-
vímunnar í París. Var ekki
Göring reiðubúinn að
leggja Bretland í rústir og
undirbúa innrásina, hvenær
sem skipunin var gefin? —
Göring var reiðubúinn —
en Bretar voru líka viðbún-
ir, þegar hjer var komið
sögunni, og f jöldinn allur af
ungum breskum mönnum
tóku svo.um munaði á móti
sprengjuflugvjelum Gör-
ings og gerðu út af við þenn
an hluta innrásarundirbún-
ingsins.
Hitler ljet þetta áfall
ekki á sig fá. Hann var enn
þá sannfærður um að gæfan
væri sjer hliðhollari en
Napoleon og tókst á hendur
hið fífldjarfa áform að sigra'
hin víðlendu Sovjetríki. —
Vafalaust var þetta gert í
blóra við þýska herforingja
ráðið, sem sá hinn vaxandi
mátt Bandaríkja og síauk-
inn styrk hinna sauðþráu
Breta.
Rússlandsherferðin kost-
aði nasistana miljónir
manna og náði hámarki við
ófarir Þjóðverja við Stal-
ingrad. — Það var ósigur 6.
þýska hersins við Stalin-
grad, sem veitti þýsku hers-
höfðingjunum tækifærið.
Hvað það var, sem átti sjer
stað mun ekki koma á dag-
inn fyrst um sinn. En það
er greinilegt að hin einkenni
lega þögn Hitlers, og sú
llvað gerir Franco?
Eftir Henry Jordan
Niðurlag.
Þetta gæti verið her-
bragðið, sem Hitler býr yf-
ir, og sem hann ætlar að
beita gegn innrás á megin-
land Evrópu. — Hann hefði
getað látið hersveitir sínar
fara inn á Spán um leið og
við stigum á land í Afríku.
Hann hefði getað króað
okkur af í Algiers og Mar-
okkó.
Um það leyti höfðum við
lítinn herstyrk í Afríku. —
Með því að gefa lítilshátt-
ar eftir á Rússlandsvígstöðv
unum, hefði hann getað
beitt miklu liði, sem hann
hefði flutt yfir Spán, og út-
rýmt þannig innrásarher
okkar í Norður-Afríku. En
það mundi ekki hafa svar-
að kostnaði.
Ef til vill eru áform Hitl-
ers þau, að koma öllum inn-
rásarher okkar fyrir katt-
arnef. En til slíks stórræðis
þarf hann nauðsynlega að
hafa Gibraltar á valdi sínu.
Spurningin er: Ilvað ger-
ir Franco? ______
Honum eru þrjár leiðir
opnar. Hann getur boðið
Hitler byrginn. Hann gæti
leyft honum að fara yfir
Spán, án þess að taka að
öðru leyti þátt i styrjöld-
inni. Og að lokum gæti
hann gengið í fullkomið
hernaðarbandalag við Hitl-
er.
En hvaða leið tékur
hann?
Það er erfitt að svara
þessari spurningu. — Rjett-
asta svarið væri ef til vill:
Hann mun haga seglum eft-
ir vindi.
Eitt er þó alveg víst. —
Hann myndi ekki hagnast á
sigri bandamanna. Jafnvel
þótt við kæmum ekki nærri
innanlandsmálum Spánar,
er Franco það ofur ljóst, að
dagar hans, sem einræðis-
herra munu þegar taldir er
Evrópa losnar úr viðjum
fasismans. Spánska þjóðin
mun rísa upp gegn þessum
óboðna einræðisherra, sem
komst til valda með aðstoð
erlendrar íhlutunar. Hún
mun hefna sín grimmilega.
Þar af leiðandi er gengi
Francos komið undir sigr-
um Hitlers á vígvöllunum.
Önnur leiðin, sú að veita
Hitler viðnám og innrás ef
svo ber undir, mun tæplega
vera Franco að skapi, enda
myndi hann lítt á því
Igræða. Hinar illaj útbúnu
spönsku hersveitir myndu
hafa lítið að segja í hend-
urnar á hinum vel æfðu
vjelhersveitum Hitlers. —
Þjóðverjar myndu áreiðan-
lega geta flætt yfir Spán á
nokkrum dögum. — Slíkt
myndi verða mjög alvarlegt
áfall fyrir okkur, og það
myndi einnig kollvarpa öll-
um framtíðardraumum
Francos.
Þess vegna hníga öll hern
aðarleg og pólitísk rök að
því að Franco fari að vilja
Hitlers.Þeir hafa sama mark
mið. Eins og þýski einræð-
isherrann, sjer hann sjer
hag í því, að draga uppgjör-
ið á langinn, og reyna að
komast að hagkvæmum
kjörum með pólitískum
brellum.
En hvað eigum við þá að
gera til þess að komast hjá
Framhald á bls. 8
staðreypd, að hann kom
ekki opinberlega fram svo
mánuðum skifti eftir þenn-
an atburð, áttu rót sína að
rekja til þessa ósigurs.
Það var fyrst eftir mikl-
ar bollaleggingar þýsku
þjóðarinnar og ýmsar flugu-
fregnir um að Hitler væri
dauður, sæti í fangelsi eða
væri á geðveikrahæli, að
hann var neyddur til þess
að láta til sín heyra.
Það er niargt, sem bend-
ir til þess að Hitler hafi ekki
lengur yfirstjórn hersins á
hendi, eða að herforingj-
arnir haldi honum sem gísli
til þess að tryggja sjer fylgi
nasisfaleiðtoganna á heima-
v í g s t ö ð v u n u m.
í fyrsta lagi er hið mjög
óvenjulega orðalag á til-
kynningu, sem sagt var að
kæmi frá Hitler, í tilefni af
afmælisdegi nasistaflokks-
ins, sem var skömmu eftir
ófarirnar við Stalingrad. —
Sjerhver maður, sem ber
eitthvert skynbragð á þýska
tungu, hlaut að sjá, að hið
ágæta mál á þessari tilkynn
ingu stóðst ekki samanburð
við hið ruddalega og mál-
fræðilega ranga orðalag
Hitlers og gaf greinilega í
skyn að höfundurinn væri
einhver annar.
í öðru lagði lögðu her-
st j órnartilky nningarnar
þýsku eftir ófarirnar við
Stalingrad áherslu á, að
Hitler bæri ábyrgðina á ó-
förunum. Svo ríka áherslu
lögðu þær á þetta, að tilætl-
unin var augsýnilega að
sýna fram á að ófarirnar
væru honum einum ein-
göngu að kenna. Þess gerist
ekki þörf að benda á, að ef
Hitler væri við völd, myndi
ógerningur að birta slíkar
tilkynningar.
í þriðja lagi er það al-
kunna, að þýskir herfor-
ingjar kunna mjög illa við
„liðþjálfann frá Bajern“.
í fjórða lagi er sú stað-
reynd, sem allir, er kynt
hafa sjer þýska hernaðar-
sögu hljóta að sjá, að grund
vallaráform þýska hersins
er sigur, áform, sem komið
hefir í Ijós hvort yfirmað-
ur ríkisins var hinn prúss-
neski konungur, þýskur
keisari eða „liðþjálfi frá
Bajern.“
Það er mjög líklegt, að
múgæsingamaðurinn Hitler
sje orðinn einskisnýtur fyr-
ir þýsku herforingjaklík-
una, og að hann hafi verið
settur í kæliskáp um stund-
arsakir. Árangurinn myndi
verða aukin geta þýska her-
foringjaráðsins, sem nú
væri óhindrað af eigin-
gjörnum leiðbeiningum leik
mannsins. í stuttu máli sagt
— fall Hitlers er ekki ávinn
ingur fyrir okkur — það
þýðir aðeins að erfiðari bar
átta bíður okkar.