Morgunblaðið - 18.12.1943, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIfi
Laugardagur 18. des. 1943.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla'
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Á ystu nöí
ÞAÐ ER AÐ VERÐA AUÐSÆTT, að Framsóknarmenn
skammast sín sumir hverjir undir niðri fyrir það, hvernig
þeir ljetu kommúnista teyma sig á asnaeyrunum á síðasta
þingi í skattamálunum. Að þeir skyldu ganga hlið við hlið
kommúnista í flutningi og fylgi við ýmsar tillögur á þessu
sviði, sem.í sjálfu sjer hefðu boðað hreint tilræði við at-
vinnulíf og efnahagsstarfsemi landsmanna, ef náð hefðu
fram að ganga.
Hermann Jónasson hlaut þá einnig þann dóm frá for-
manni Framsóknarflokksins fyrir flutning sinn á eigna-
aukaskattsfrumvarpinu, ásamt kommúnistum, að með-
ferð þess’ máls hefði verið „skrípaleikur einn“ af hálfu
kommúnista og þeirra, „er næst þeim standa“, þ. e. Her-
manns og hans nánustu.
Þinginu bárust mótmæli sjómanna og útgerðarmanna
fyrir tilraunir „vinstri“-þrenningarinnar til þess að eyði-
leggja nýbyggingarsjóðina, og þar með framtíð útvegsins.
Nú þegar búið er að molda þessi hræ, — verstu skatta-
tillögurnar hafa dagað uppi á þinginu, — væntanlega eins
og nátttröll fyrir heiðríkju heilbrigðari hugsunarháttar,
er Tíminn að reyna að þvo hendur Framsóknarmanna.
Hann reynir að afsaka fylgi Framsóknarmanna við
eignarnámsfrumvarpið um eignaaukaskattinn með því
að Sjálfstæðismenn hafi, í sambandi við tilraunir til
myndunar samstjórnar allra flokka í árslokin 1942, eftir
alþingiskosningarnar, ljeð máls á álagningu eignaauka-
skatts til fjáröflunar í dýrtíðarsjóð.
í þessu sambandi verður að vekja alveg sjerstaka at-
hygli á því, að er Sjálfstæðismenn ljeðu máls á þessu, var
það undir alveg gjörólíkum kringumstæðum, sem að
þeirra áliti var grundvallarskilyrði þess, að slíkur skattur
gæti komið til álita. En forsendurnar voru vitanlega þær,
að það atriði væri liður í heildarsamstarfi allra flokka —
og alveg sjerstaklega liður í raunhæfum dýrtíðarráðstöf-
unum, sem lækkuðu dýrtíðina, drægju verulega úr verð-
bólgunni, og gerðu þar með eignir manna jafnframt á
þann hátt stórum verðmeiri en ella væri.
Nú er engu slíku til að dreifa. Hvorki sýnt fram á þjóð-
fjelagsþörf þeirra ríkistekna, sejn ráðgert er að afla, nje
nokkrar ráðagerðir um að verja þeim til verðgildisaukn-
ingar eigna manna og öryggis atvinnulífsins. Þvert á móti
var feld breytingartillaga Sjálfstæðismanna um að verja
væntanlegum tekjum eignaaukaskattsins til dýrtíðarráð-
stafana.
Þegar þannig er í pottinn búið, dylst ekki, að um beint
skatta-rán og ofsókn á eignarrjett og efnahagsstarfsemi
einstaklinganna er að ræða.
Sjálfstæðismenn á þingi munu áreiðanlega beita öllu
bolmagni sínu til þess að verjast slíkum ófarnaði, og Fram
sókn fær ekki þvegið hendur sínar, en af kommúnistum
vita allir, að ekki var annars betra að vænta.
Sjálfstæðisflokkurinn markaði ákveðið afstöðu sína á
Landsfundi í sumar til þeirra dulbúnu þjóðnýtingartil-
rauna, sem nú eru gerðar af kommúnistum ,,og þeim er
næst þeim standa“, þ.e.a. leggja einkareksturinn að velli
með skattaráni. Landsfundurinn samþ. eftirfarandi till.,
sem ekki verður um villst:
„Landsfundur Sjálfstæðisfl. telur, að nú þegar sje búið
að ganga svo langt í skattaálögum á atvinnurekstur lands-
manna, að öll viðleitni til hækkunar á þeim sköttum sje
bein og vísvitaridi tilraun til þess að leggja einkaframtak-
ið í rústir í því skyni, að koma með þeim hætti á opinber-
um rekstri í stað einkareksturs.
Landsfundurinn mótmælir því eindregið öllum frekari
aðgerðum í þessa átt og krefst þess, að einkaframtakinu
verði ekki með skattaálögum gert ókleift að skapa al-
menningi lífvænleg atvinnuskilyrði að ófriðarlokum“.
Öllum þorra manna er vel ljóst, að við erum komnir á
ystu nöf í fávíslegum og furðulegum aðgerðum á sviði
skattamála og að pú verður að nema staðar og sjá að sjer.
Jens Kristinn
Þorsleinsson
í DAG Verður litli drengur-
inn hann Jens borinn til hinstu
hvíldar frá heimili sínu á
Kaplaskjólsvegi 12. Hann kom
til foreldra sinna og systkina
eins og fagur sólargeisli, hann
kom til þess að sameina þau
öll enn betur og gera heimilið
yndislegra. Það rættust á hon-
um orð skáldsins:
Yndi þinna þú varst alla stund,
þín hin hreina, fagra barnalund
átti hjer éi heima,
hjelt til fegri geima,
reynsluþruman þegar nísti
grund.
Og nú heldur Jens heilög og
blessuð Jól hjá sjálfu afmælis-
barni þessarar miklu hátíðar,
þar sem fagrir englar vaka yfir
hverju fótspori hans.
Minningarnar lifa, hver blett
ur er svo kær, þar sem litlu
sporin hans lágu, er hann ljek
sjer með gullin sín.
Vinur.
Jóhannes Stefánsson
JÓIIANNES STEFÁNSSON
heiir kvatt skammdegið og
Iieilsað nýrri sólarnpprás.
Hann andaðist að Vífilsstöð-
um 13, des. síðastliðinn.
Jóhannes var borinn í
Hrappsey á Breiðafirði 23.
sept. 1860. Foreldrar hans,
Jóhanna Jóhannesdóttir og
Stefón Guðmundsson, voru
kynborin Breiðfirðingar.
Bjuggu þau lengst af í Arney
og stýrði' stóru búi. Jóhannes
vat á æskuskeiði, er faðir
hans fjell frá. Um fermingar-
aldur rjeðst hann til versl-
unarstarfa hjá Riehter í
Stykkishólmi. Aíla tíð síðan
og þar til á síðastliðnu vori,
synti hann slíkurn störfum.
Innan við tvítugt stundaði
hann verslunarnám í Kaup-
mannahöfn, en rjeðst að því
loknu til Fischersverslunar í
Reykjavík. Eftir að hann
hvarf þaðan stundaði hann,
verslunarstörf víða um land
Jóhannes var kvæntur Hólm
fríði S. Þorsteinsdóttur. Þeim
var auðið 5 barna, e n tvö
þeirra komust til fullorðms-
ára. Ilrefna, ekkja Árna lækn
is Helgasonar á Patreksfirði
og Soffía, gift Lúðvíki Krist-
jánssyni frá Isafirði.
Konu sína misti Jóhannes 2.
júní 1928. Eftir það dvaldi
hann á heimili Soffíu dóttur
sinnar, uns hún Ijest fyrir
tveim árum. Var hann eftir það
hjá Lúðvík tengdasyni sínum,
eða þar til á síðastliðnu sumri,
. Breiðfirðingur.
Slæm bókakaup.
ÓÁNÆGÐUR BÓKAMAÐUR
skrifar mjer eftirfarandi brjef:
„Afmælisdagabók dr. Guð-
mundar Finnbogasonar hefir ver
ið ófáanleg lengi, en hún var af-
ar vinsæl á sínum tíma. Mjer
þótti það því góð tíðindi, er jeg
heyrði að ný afmæisdagbók væri
komin á markaðinn. Jeg labbaði
rakleitt niður í bæ og keypti eitt
eintak af bók þessari án þess að
skoða hana neitt nákvæmlega.-
En mjer brá heldur en ekki í
brún þegar jeg fór að blaða í
henni. Þegar heim kom. Jeg sá
að jeg hafði keypt köttinn í
sekknum. Bókin er í einu orði
sagt stórgölluð og illa og óvand-
lega frá henni gengið. Jeg sakn-
aði margra ágætra afmælisvísna,
en fann fullt af ljelegum skáld-
skap — jafnvel leirburði í stað-
inn. Hortittir, prentvillur og rit-
villur blómstra þar á hverju
strái. Sölvi Helgason er settur
þar á skáldabekk, en ýmsir höf-
undar eru þar lítt þekktir eða
algerlega óþekktir. Sá, sem valdi
vísurnar og raðaði niður á dag-
ana hefir verið svo smekklegur
að setja áramótavísu á daginn
15. júní, — um hásumarið!! —
Fleira er eftir þessu og sumstað
ar eru vísur góðskálda beinlínis
rangfærðar og hirði jeg ekki að
nefna dæmi hjer, en þau eru
mýmörg. Loks er ekki hægt að
skrifa nema þrjú nöfn við hvern
dag og með herkjum þó!
Svona á ekki að gefa út bæk-
ur. Þetta er að svíkja kaupendur.
Jeg vona að þú, Víkverji góður,
sjert sammála mjer í því, enda
ert þú málsvari okkar — almenn
ings. Bókaflóðið er mikið og
margar góðar og vandaðar bækur
koma út, og það er gott, en ó-
vandaðar bækur má aldrei
þola.
Með þökk fyrir birtinguna.
Óánægður bókamaður“.
9
Fyrirtæki, sem kend
eru við hið opinbera.
A. O. skrifar mjer brjef um
mál, sem mjer- finst mjög tíma-
bært að drepið sje á, en það er
sá siður, sem tíðkast hefir lengi,
það er að kenna firma nöfn við
hið opinbera. Þessi stuttahugleið
ing A. O. gæti ef til vill komið
af stað umræðum um þetta mál,
sem vissulega er þess vert að
það sje athugað. Brjefið er á
þessa leið:
„Mjer finst það varla viðeig-
andi og jafnvel beilínis villandi
að einkafyrirtæki gangi undir
nöfnum bæja og jafnvel ríkisins
sjálfs, en eru þeim á engan hátt
frekar viðkomandi en öll önnur
fyrirtæki. Jeg tek sem dæmi:
Bifreiðastöð íslands. Gætu ekki
ókunnugir — svo jeg tali nú ekki
um útlendinga — álitið að þarna
væri um ríkisfyrirtæki að ræða?
Svo skulum við athuga nöfnin:
Bæjarbókasafn Reykjavíkur —
sem er rekið af bæjarfjelaginu.
Þá koma, Bifreiðastöð Reykja-
víkur, Hattabúð Reykjavíkur,
Skóbúð Reykjavíkur, Þvottahús
Reykjavíkur o. fl. o. fl. Eftir
nöfnum þessum að dæma er ekki
gott að átta sig á hvað er við-
komandi rekstri Reykjavíkur-
bæjar og hvað ekki. Gætu menn
ekki spurt: Hver á Bæjarsjóð
Reykjavíkur, éins og um hvert
annað fyrirtæki?
•
Um skort á leirtaui og
glysvarning.
HÚSMÆÐUR hjer í bænum
hafa verið í stökustu vandræjS-
um undanfarið vegna skorts á
leirtaui. Ein af húsmæðrum bæj-
arins, frú Soffía M. Ólafsdóttir
skrifar mjer eftirfarandi um þessi
vandræði:
„Nú mun vera um ár síðan
að hægt var að fá bollapör í bæn
um, svo heitið geti. Kemur það
sjer ákaflega illa fyrir heimilin,
því þetta er sú leirvara, sem
mest er notuð á hverju heimili
daglega, gengur mest úr sjer,
og þarf því mestrar endurnýjun
ar við. Þó nokkrar smásendingar
hafi komið, þá hafa þær verið
rifnar út á augabragði svo ekki
hafa nokkra úrlausn fengið nema
örfá heimili.
Nú er það svo að allir búðar-
gluggar eru enn uppfullir af
hverskonar varningi, en hvergi
sjást bollar. Munu mörg hver
heimilin vera í standandi vand-
ræðum hvað þetta spursmál
snertir. Nokkuð er rætt um það
manna á meðal að þeir er bolla-
parasendingar fái, verði að selja
þau sjer til skaða, og fer þá að
verða skiljanlegt, hvað þarna er
kipt að sjer höndunum.
Vont er að kaupa hlutina dýrt
verra þó að Já ekki þegar um
nauðsynlega hluti er að ræða, er
heimilin mega ekki án vera. —
Þeir, sem hafa með þessi mál að
gera, eða geta greitt fram úr
þeim, eiga að gera sitt til að úr
rætist, og það sem allra fyrst".
Guðmundur í Móum
sextugur
í dag er Guðmundur Guð-
mundusson bóndi í Móum í
I£jalarneshreppi 60 ára. —
Guðm. er fæddur og uppal-
inn í Nesi við Seltjörn og
sonur merkishjónanna Guð-
munar sál. Guðmundssonar
og Kristínar Ólafsdóttur, er
enn býr í Nesi með frábær-
um dugnaði og myndarskap
og komin yfir áttrætt.
Guðm. vandist snemma
við allskonar störf, landbún
að og sjósókn og gerðist
skipstjóri ungur maður.
Oll þau ár, sem Guðm. var
skipstjóri, var hann talinn
með dugmestu og aflahæstu
skipstjórum fiskiflotans.
Arið 1932 flytur Guðm. úr
Rvík ásamt fjölskyldu sinni
og hættir skipstjórn og
kaupir jörðina Móa á Kjal-
arnesi og hefir búið þar síð-
an. — í Móum hóf Guðm.
mikla jarðræktarstarfsemi
og bygði upp og endurbætti
öll hús jarðarinnar, svo nú
er sú jörð meeð álitlegustu
jörðum hjeraðsins, og öll
umgengni þar hin prýðileg-
asta.
Sem bóndi er Guðm í
Móum, eins og hann nú al-
ment er kallaður, vel met-
inn, traustur bóndi í sinni
sveit, sem nýtur virðingar
sveitunga sinna. Er starf-
andi í hreppsnefnd
Á þessum 60. afmælisdegi
Guðm. í Móum, viljum við
vinir og sveitungar f-æra
honum, konu hans frú Krist
ínu Teitsdóttur, ásamt börn
um þeirra, bestu heilla- og
árnaðaróskir og óskum
þeim allrar blessunar. Heill
sje sextugum Guðmundi í
Móum. Sveitungi.