Morgunblaðið - 09.08.1944, Qupperneq 6

6

MORGONBLABIÐ
Miðvikudag'ur 9. ágnist 1944.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyTgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Dansinn heldur áfram
BERSÝNILEGT ER, að við íslendingar ætlum að halda
áfram hinum trylta dansi kringum gullkálfinn, til síðustu
stundar.
'Lokaþáttur styrjaldarinnar stendur nú sem hæst. Hjer
í Evrópu er stríðið komið á það stig, að því getur verið
lokið þegaj: minst varir.
Þetta er okkur íslendingum áreiðanlega vel ljóst. Hitt
ætti okkur einnig að vera full ljóst, að margt ger-
breytist hjá okkur, þegar stríðinu lýkur. Við ættum a. m.
k. ekki að loka augunum fyrir þeirri staðreynd, að um
leið og stríðinu lýkur hefst á ný samkeppni við aðrar
þjóðir um sölu framleiðsluvara á erlendum markaði-. Við
vitum mjög vel, hver sigrar í þeirri samkeppni. Það verð-
ur sú þjóðin, sem best skilyrði hefir til þess að framleiða
ódýra vöru, þ. e. sú þjóð, sem minstan tilkostnað hefir við
framleiðsluna. ,
Þetta er óbrigðult lögmál viðskiftanna, sem við íslend-
ingar getum engu um þokað og verðum að hlíta, hvort sem
okkur líkar betur eða ver. „
★
En um leið og við gerum okkur ljósar þessar augljósu
staðreyndir, sem við blasa að stríðinu loknu, hljótum við
jafnframt að reka okkur á önnur ömurleg sannindi, þau,
að í engu landi í veröldinni er nú eins dýrt að framleiða
vörur og á okkar landi, íslandi. Veldur þessu hin geig-
vænlega dýrtíð. sem ríkir í landinu og sem virðist vera
í hröðum vexti enn þann dag í dag, enda þótt sú stað-
reynd geti blasað við á hvaða augnabliki sem er, að við
getum enga vöru selt á erlendum markaði við því verði,
sem við þurfum að fá fyrir vöruna,
Þrátt fyrir þetta augljósa viðhorf málanna, höldum við
áfram að skrúfa upp dýrtíðina, jafnt og þjett. Dansinn
kringum hinn ímyndaða gullkálf heldur áfram í sama
tryllingi og áður.
★ ?
Hin skráða framfærsluvísitala er nú nálægt 270 stlg.
En þessi skráða vísitala sýnir engan veginn rjetta mynd
af dýrtíðinni. Ríkissjóður ver árlega tug miljóna króna
eða meir, til þess að greiða niður verð landbúnaðarvara á
innlendum markaði. Ef ríkissjóður hætti þessum greiðsl-
um, myndi vísitalan hækka um 20—30 stig. í þessum
mánuðii mun liggja fyrir hin nýja vísitala landbúnaðar-
ins, en eftir henni á að reikna verð landbúnaðarvaranna
til 15. september næsta ár. Á þessu stigi verður ekki sagt,
hver hin nýja landbúnaðarvísitala verður, en fullvíst er,
að hún muni hækka verulega, sennilega um 15—20 stig.
Afleiðingin verður ný hækkun allra landbúnaðarvara
og í kjölfar hennar kemur svo ný hækkun framfærsluvísi-
tölunnar. Ný hækkun dýrtíðarinnar er því alveg á næstu
grösum.
Þannig er þróun málanna hjá okkur íslendingum, með-
an sá tími nálgast hröðum skrefum, að bersýnilegt er, að
við getum ekki selt eina einustu vöru á erl. markaði
fyrir framleiðslukostnaðarverð.
Við erum meira en lítið blindir, íslendingar, ef við ekki
sjáum, að hjer er mjög alvarleg hætta á ferðum.
★
Ráðgert var, að Alþingi yrði kvatt saman til framhalds-
funda 15. september næstkomandii. Ósennilegt er, að
ríkisstjórnin geti dregið það svo lengi, að kalla þingið
saman. Hún hefir það vitanlega á valdi sínu, að kalla
þingið fyrr saman.
En eru þá nokkrar líkur til, að þingið geti ráðið þessum
málum til farsælla lykta? Engu skal um það spáð. En
hitt er víst, að ekkert verður gert að gagni í þessum mál-
um án þess að til kasta þingsins komi.
Hjer í blaðinu hefir margsinnis verið bent á nauðsyn
víðtæks samstarfs allra flokka, til þess að leysa þessi
margþættu vandamál. Ef til vill er tilgangslaust um þetta
að ræða, en þá verður að fá úr því skorið, svo að þjóðin
sjái hverjir skerast úr leik.
í IVIorgunblaðinu
fyrir 25 árum
Þá var hjer mikill áhugi á
flugi.
19. ágúst.
,,Það er nú talið áreiðanlegt,
að flugvjel Fabers komi með
,,Villemoes“, sem er um það bil
að fara frá Leith. Og flugvjela
skálanum á Briemstúni miðar
áfram“.
★
Þá birtist í Morgunblaðinu
grein, ekki beinlínis frjetta-
grein, eftir Elendínus um Lax-
veiðar í Elliðaánum.
19. ágúst.
„í brunarústunum í Austur-
stræti hjeldu laxveiðimenn
bæjarins fund á laugardags-
kvöldið. Pjetur Ingimundarson,
sem altaf er „hæstur", bæði
hvað laxatölu og annað snertir,
hafði orðið, þegar jeg af tilvilj
un ráfaði framhjá. Hann skýrði
fundarmönnum frá því, að nú
bæri vel í veiði, því að borgar-
stjórinn hefði gefið út „ordru“
um, að stífla Elliðaárnar og
breyta farveginum, svo að nú
gætu allir laxveiðigarparnir,
sem, eins og allir vita, altaf
veiða alt „á flugu“, þó einu
sinni „mokað honum upp“. —
Menn þyrftu ekki annað en
vera dálítið handlagnir — þá
gætu menn mokað. Pjetur end
aði mál sitt með því að skora
á menn að mæta „með áhöld“
næsta dag, og það var samþykt
í einu hljóði að bjóða undirrit-
uðum með“.
★
„Elendínus“ fór svo til
„Brínka Bja“ og keypti sjer
laxaflugur og festi þeim í húf-
una sína, „því að allir laxveiða
menn verða að hafa flugu í
hausnum“. Svo heldur Elendín
us áfram:
„Við mættumst allir laxagarp
arnir og jeg, hjá nýja Hafnar-
fjarðarveginum, sem einu sinni
átti að verða. Skálmuðum við
inneftir, og þótti mjer heldur
vígamóður í sumum. Höfðu
menn búið sig sem til langferð-
ar, báru þungar baktöskur, en
Lúðvík Lárusson hjelt á „hálf-
um skósólum“ í hægri hend-
inni. Annað hafði hann ekki
með. Hjörleifur tók nú „be-
holdningu“ á áhöldunum, og
kom í ljós, að menn höfðu hlýtt
boðum Pjeturs um að vera vel
útbúnir. Pjetur Ingimundarson
hafði með sjer amerískt spor-
járn, Kristinn Sveinsson stóra
stoppunál, bogna í endann, Þor
steinn gamli Jónsson tvær tóm
ar grútartunnur, Skúli í Aber-
deen botnvörpubát frá Elíasi,
Ásgeir Gunnlaugsson tvö títu-
prjónabrjef, Ludvig Andersen
nál og enda, Watson tappatog-
ara, Kjartan Gunnlaugsson kló
setkúst, Tómas Jónsson tvær
citronur í brjefi og Kristinn
múrari nýmóðins slettireku.
Guðmundur frá Hól var til allr
ar hamingju með sundbelti,
enda var hann sá fyrsti, sem
datt í ána og hefði líklega
drukknað, hefðu Thorsbræður
ekki ekið bifre.iðinni út í ána
og bjargað honum“.
★
Og enn segir Elendínus:
„Áttu nokkuð, Elendínus?“
spurði Hjörleifur, þegar við
Framhald af bls. 8.
SKÝRT ÍÚ STAflREYNDUM
Á LAUGARDAGINN var er
smágrein í Morgunblaðinu frá
hr. alþingismanni Ingólfi Jóns-
syni, þar sem hann er að gera
tilraun til að hnekkja ummæl-
um mínum um kjötbirgðir og
kjötskemdir í einu frystihúsi á
Norðurlandi. Þessi tilraun al-
þingismannsins er vægast sagt
klaufaleg. Stappar nærri að
segja, að hún sje ódrengileg,
þar sem hann býr sjálfur til
setninguna, sem hann svo er að
hrekja, en segir mig hafa sagt.
I grein minni um daginn „O-
trúlegar frjettir“, segi jeg, að
jeg hafi fengið upplýst, að á
einu frystihúsi norðanlands
lægju um 10.000 dilkaskrokkar.
Þetta er staðreynd, sem ekki
verður hrakin, en alþingismað-
urinn segir mig hafa sagt, að
10.000 skrokkar lægju þar ó-
seldir. Það sagði jeg ekki, af
þeirri einföldu ástæðu, að jeg
vissi ekkert um það.
Sem sagt í minni grein spyr
jeg aðeins og fanst ósköp sak-
laust, -um það sem jeg ekki
vissi, en skýrði hinsvegar frá
staðreyndum bæði hvað snerti
birgðir og skemdir, og sem hvor
ugt verður hrakið.
Það er oft svo óþægilégt að
ýta staðreyndum til hliðar, —
hvað feginn sem maður vill, þó
að þær komi óþægilega við
einn eða annan.
Nú skal jeg taka fram, að jeg
kem ekki auga á, að þessar
staðreyndir komi sjerstaklega
illa við Ingólf Jónsson, því þó
að hann sje formaður kjötverð
lagsnefndar, dettur mjer ekki
í hug að halda hann eiga ein-
hverja sök á því, þó að kjöt hafi
skemst í raunalega stórum stíl
í einu eða öðru fyrstihúsi norð
anlands, eða hvar helst sem er,
en hitt furðar mig, að hann
skuli endurtaka lof sitt um
frystihúsin undantekningar-
laust, að þau sjeu fyrsta flokks
sem matvælageymsla. Þar held
jeg, að maðurinn viti betur en
hann segir, svo mörg eru þau
tilfelli þekkt hjer á landi, að
matvara skemmist í frystihús-
um, að þau hljóta að minnsta
kosti nokkur að vera líka þekt
af Ingólfi.
Alþingismaðurinn vill vara
mig við að gera mikið úr þess-
um matvöruskemdum. Það
muni vafasamur greiði við
bændurna. Þetta finst mjer nú
bara broslegt. Ætli hitt sje ekki
vafasamari greiði, að gera of lít
ið úr því sem aflaga fer, bæði
í þessu efni o. fl. Hvort yfirhöf-
uð ætli sje hættulegri farar-
tálmi á leið til framfara og full
kominnar tækni í vinnubrögð-
um, að kannast við ágallana,
sem eru til staðar, horfa beint
gegn þeim, sem hverri annari
raunalegri staðreynd, eða loka
augunum fyrir því, sem ábóta-
vant er og þar af leiðandi búa
við síendurteknar misfellur og
skakkaföll. Nei, herra alþingis-
maður, jeg held að bændagreið
inn verði rftín megin, jeg meina
minnar skoðunar megin, það er
ekki að mikla þetta um of fyr-
ir sjer frekar en annað mót-
drægt, en aðeins viðurkenna
staðreyndir og krefjast úrbóta.
Alþingismaðurinn segir þessa
10.000 skrokka selda, það skal
ekki dregið í efa, en ástæðan
fyrir því, að þeir eru-ekki farn
ir og komnir í hendur kaup-
enda, finst mjer ekki full upp-
lýst, eða hvernig stóð á því, að
skip, sem kom á þessa viðkom-
andi höfn ekki als fyrir löngu
og átti að sögn að taka að
minsta kosti eitthvað talsvert
af þessu kjöti, fór þaðan án þess
að taka nokkurn skrokk, eftir
að kjötmatsmaður, sem með
skipinu var, hafði skoðað kjöt-
ið í einum bát, sem kom fram
að skipshliðinni. Sennilega hef
ir þó verið tekið af betri end-
anum svona sem sýnishorn. Já,
spyr sá, sem ekki veit.
Jeg get nú ekki endað þess-
ar fáu línur án þess að benda
á þá smekkleysu í áminstri
grein alþingismannsins, þar
sem hann segir berum orðum,
að Morgunblaðið hafi spurt sig,
hvort jeg segði satt um þessar
kjötbirgðir. Hann kannski fær
einhvern til að trúa því, en ekki
þá sem þekkja mig, að jeg leggi
undir þeim grun hjá Morgun-
blaðsritstjórunum eða nokkr-
um öðrum, að jeg fari með bein
ósannindi í umræðum um op-
inber mál. Hitt mun sanni nær,
að sumum finst, að jeg segi
stundum fullmikið af sannleik-
anum, en það kann svo sem
líka að þykja ámælisvert, en
því er jeg albúinn að mæta.
Reykjavík, 6. ágúst 1944.
Sig. A. Björnsson
frá Veðramóti.
Hjeraðsmól
U M 5 D
HJERAÐSMÓT Ungmenna-
sambands Dalamanna var hald-
ið að Sælingsdalslaug sunnu-
daginn 23. júlí.
Form. Sambandsins? Halldór
Sigurðsson bóndi að Staðarfelli,
setti mótjð og stjórnaði því. •
Þá fór fram keppni í eftir-
töldum íþróttagreinum og urðu
þessir hlutskarpastir:
50 m. bringusund drengja:
Einar Jónsson (Unnur djúp-
úðga) 46.4 sek.
100 m. sund karla (frjáls að-
ferð: Kristján Benediktsson
(Stjarnan) 1.22.3 mín.
80 m. hlaup drengja: Bragi
Húnfjörð (Dögun) 10.4 sek.
3000 m. hlaup: Gísli Ingi-
mundarson (Stjarnan) 10.40.7
mín.
100 m. hlaup karla: Kristján
Benediktsson (Stjarnan) 12.7
sek.
'Langstökk: Kristján Bene-
diktsson (Stjarnan) 5.65 m.
Hástökk: Kristján Benedikts-
son (Stjarnan) 1.55 m.
2000 m. hlaup drengja: Stefn
ir Sigurðsson (Dögun) 7ý6 mín
Stigahæsta fjelagið var Umf.
Stjarnan með 47 stig; næst var
Dögun með 19 stig.
Stigahæsti einstaklingurinn
á mótinu var Kristján Bene-
diklsson með 16 stig.
Ræður fluttu: Þorleifur
Bjarnason námsstj. og Þorst.
Einarsson íþróttafulltrúi. sem
mætti á mótinu í boði ÚMSD.
Ávörp fluttu: Jón Emil Guð-
jónsson form. Breiðfirðingafje-
lagsins og Guðmundur Einars-
son.
Ungfrúrnar Anna Þórhalls-
Framhald á 8. síðu.