Morgunblaðið - 27.09.1944, Blaðsíða 6

Síða ungra Sjálfstæðismanna.
Ritstjórn: Sambandsstjórnin.
Þetta kalla þeir
sæmilegt
Æskan
°g
þarf heilbrigt, f jelagslegt
siðferðilegt uppeldi
EINHVERSSTAÐAR stendur
skrifað, að menn skyldu aldrei
hafa fyrirsagnir greina sinna
glæsilegri en greinarnar sjálf-
ar gæfu tilefni til. En ung-
kommúnistinn Á. S., sem svar-
ar á tveim síðustu Æskulýðs-
síðum Þjóðviljans fyrri grein
minni, virðist algerlega hafa
brotið þessa ágætu reglu. Fyr-
irsögn hans var: „Sæmilega
raunhæf greinargerð fyrir kost
um sósíalismans“, sem grein-
arnar tvær voru aftur á móti
alls ekki.
★
í grein þeirri, er jeg skrifaði,
var komist að þeirri niðurstöðu,
að ekkert yrði betra í sósíal-
istisku skipulagi, en margt
verra. Og að þessu voru leidd
margvísleg rök. Það er varla
hægt að segja, að ungkommún-
istinn Á. S. hafi gert tilraun
til þess að sýna fram á, að ein-
hver þessara atriða hefðu ekki
við rök að styðjast Þess vegna
ber mjer í raun og veru engin
skylda að svara þessum tveim
greinum, en það er hins vegar
afar freistandi, vegna þess að
þar úir og grúir af raka- og
staoleysum, sem sýna ljóslega
málafærslu kommúnista.
Áður en byrjað er, skulum
við koma okkur saman um það,
að margir og miklir gallar eru
á því þjóðskipulagi, sem við
búum nú við. Þetta er okkur,
sem fylgjum sjálfstæðisstefn-
unni, jafnljóst og ungkommún-
istanum og flokkssystkinum
hans.
Hins vegar álítum við, að úr
þessum göllum megi bæta, og
æskilegra sje þá að búa áfram
við það þjóðskipulag, sem mestu
og stórkostlegustu framfarir
mannkynsins hafa bygst á,
heldur en að rífa það til grunna
til þess eins að koma á skipu-
lagi, sem væri á flestan hátt
verra, eins og sýnt var fram á
í greininni, sem ungkommún-
istinn þóttist vera að svara, en
Svaraði þó ekki.
En þótt okkur sjeu ljósir
gallar sjereignaskipulagsins, þá
ofbýður okkur samt það
,.dæmi“, sem er aðaluppistaðan
i fyrri grein ungkommúnistans.
Það var á þessa leið: „Heild-
arframleiðslan nemur 10 milj,.
af því fær verkamaðurinn 5
milj. króna, en hinar 5 milj.
eru ekki notaðar til neins. Af-
leiðingin er sú, að helmingur
framleiðslunnar selst ekki.
Auðvaldskóngarnir liggja á
þessum 5 milj. eins og ormar
á gulli. Ungkommúnistinn seg-
ir, að lítið sem ekkerl sje notað
til vjelakaupa, endurbóta og
stækkunar, — og eftir því sem
hann vill vera láta, er þessi 10
milj. króna framleiðsla unnin
úr engu — í það minsta gerir
hann ekki ráð fyrir neinum
hráefnakaupum. — En það ger
ir allan muninn, og því fellur
þetta „augljósa“ dæmi um sjálft
sig, að öðru leyti en því, að
það sýnir hvernig rökfærslu
þeirra kommúnista er háttað.
Hitt er svo satt, að kreppur
hafa skollið á. Orsakirnar eru
aðallega tvær. Offramleiðsla
einstakra vörutegunda, sem
stafar af skipulags- og sam-
vinnuleysi á sviði fjármála. En
hin ástæðan, sem ungkommún-
istanum láðist að geta, er van-
framleiðsla einstakra vöruteg-
unda, sem stafar eigi ósjaldan
af skattakúgun hins opinbera,
og í þeirri skattakúgun ganga
kommúnistar venjulega mest
og best fram.
Og þá skal jeg svara þjer,
ungkommúnisti góður, hvaða
leiðir ungir Sjálfstæðismenn
vilja fara til að lagfæra þetta.
Til þess að tryggja stöðuga
framleiðslu, þannig að kreppur
af völdum vanframleiðslu
skelli ekki á, sjáum við ekkert
Framh. á bls. 12
FYRSTA SUMRI okkar unga,
íslenska lýðveldis er tekið að
halla og senn haustar að. Börn-
in, sem verið hafa hundruðum
saman í sveitinni, annað hvort
á sveitaheimilum eða á barna-
heimilum, eru að koma eða
eru komin heim. Yngri börnin
eru þegar farin að sækja skól-
ana, og hin eldri byrja um
næstu mánaðamót. Enn á ný
hefst skólastarfið, fræðslan og
uppeldið.
Sumir líta svo á, að skólun-
um beri að hafa fræðsluna á
hendi, en heimilin eigi að ann-
ast uppeldið. Aðrir eru þeirrar
skoðunar, að skólarnir beri á-
byrgð bæði á uppeldi og
fræðslu. Sannleikurinn í mál-
inu er sá, að á milli skólanna
og heimilanna er engin verka-
‘skifting til 1 þessum efnum
og lítið sem ekkert samstarf,
því miður. En þessir tveir aðilar
eiga að vinna saman að upp-
eldi barnsins og fræðslu, bæði
að veita því þá fræðslu, sem
fræðslulög mæla fyrir, og
annast siðgæðismentun þess.
Augljós þörf er því fyrir sam-
vinnu milli þessara tveggja að-
ila. *
Áður fyrr voru barnaskólarn
ir og eru jafnvel enn, sniðnir
eftir framhaldsskólunum, og
mest áhersla lögð á fræðsl-
una, sem heimilin ýmissa or-
saka vegna gátu ekki annað.
Nú dylst engum, að í sama horf
sækir með hið eiginlega upp-
eldi barnanna, og verða því
skólarnir að koma þar til að-
stoðar. Starf skólanna verður
því tvíþætt, fræðslustarf og upp
eldisstarf.
Til þess að skóli geti leyst
starf sitt vel af hendi, þarf hið
opinbera að sjá um:
1. að starfið sje þáttur í einu
heildarkerfi
2. að nægilegur og hentugur
húsakostur sje til ásamt nauð-
synlegum hjálpargögnum til
starfsins
3. að kennarar sjeu góðir og
vel mentaðir
4. að kjör þeirra sjeu þann-
ig, að þeir geti gefið sig óskifta
að starfi.
Milliþinganefnd í skólamál-
um hefir setið á rökstólum um
skeið og verður hluti af tillög-
um hennar lagður fyrir yfir-
standandi Alþingi. Aðalefni
þessara tillagna mun vera di'ög
að nýju samfeldu skólakerfi
fyrir alla skóla landsins. Er
ekki vanþörf, að leyst verði úr
því öngþveiti, sem ríkir milli
hinna ýmsu skóla, eins og t. d-
milli barnaskólanna og sumra
framhaldsskólanna hjer í
Reykjavík. Þess íná því vænta,
að föst skipan komist á um þessi
mál innan skamms.
I byggingarmálum skólanna
má segja að hægt gangi, en þó
í áttina. Nokkrir heimavistar-
skólar hafa risið upp í sveit-
um og víðast hvar er mikill
áhugi ríkjandi og vilji til þess
að hefjast handa um skólabygg
ingar. RíkiSSjóður þarf að veita
nægilegt fje til þessara fram-
kvæmda. Hjer í Reykjavík eru
nú tvö stór skólahús í smíð-
um. Til þeirra beggja er vandað
mjög og ekkert til þeirra spar-
að að gera þau svo úr garði, að
þau svari'fylstu nútíma kröf-
um. Húsgagn skólapna hafa
breyst mjög til batnaðar síð-
ustu árjn og fræðslumálaskrif-
stofan sten.dur í sambandi við
nágrahnalönd okkar varðandi
skólaáhöld allskonar, og mun
hafa gert ráðstafanir til þess
að fá innfldtt mikið af þeim
eftir strið. Alt er þetta í átt-
ina, þótt helst til seint gangi.
Kennaramentun eykst svo að
segja ár frá ári. Nýlega er geng
in í gildi reglugerð fyrir Kenn-
araskólann, þar sem gert er ráð
fyrir fjögurra vetra námi og
gagnfræðapróf gert að inntöku
skilyrði. Þeir kepnarar, sem út
skrifast samkvæmt þessari nýju
reglugerð, munu því hafa sex
ára nám að baki. Islenskir
"barnakennarar munu því ekki
standa kennurum nágranna-
þjóðanna að baki með mentun.
Þeir kennarar hjer í Reykja-
vík, sem eru með byrjunarlaun
um, munu hafa fengið útborg-
að fyrir yfirstandandi mánuð
eitthvað nálægt 940 krónum.
Það er þó nálægt 100 krónum
meira en þeim ber samkvæmt
launalögum. Bærinn greiðir
mismuninn og kallast staðar-
uppbót. Útilokað virðist, að
nokkur fjölskyldumaður geti
lifað af þessum launum, enda
er trúlegt að þeir, sem í Kenn-
araskólann fara, geri sjer ekki
ljós þau kjör, sem kennarar
hafa' við að búa. Það kemur
einnig í ljós, ef athugað er, að
fjölda margir, sem kennara-
prófi hafa lokið, byrja aldrei á
kennarastarfi. Af 80 kennara-
efnum, sem kennarapróf tóku
1941—43 eru aðeins 34 við
kenslustörf, 12 hafa hætt, en
34 byrjuðu aldrei kenslu. Þeim
hefir ekki litist vænlega á lífs-
kjörin. Á þennan hátt hverfa
úr kennarastjettinni og frá
starfi fjöldi duglegra og efni-
legra manna. Hinir, sem kyrrir
eru við starfið, eru annað hvort
áhugamenn, sem helgað hafa
uppeldinu lífsstarf silt, eða
vanafast fólk, sem er ekki
gjarnt á að breyta til.
Ætla mætti eftir þessum
launakjörum, að starf barna-
kennarans Væri ekki mikils
vert fyrir þjóðfjelagið. Þó er
svo til ætlast, að börn íslensku
þjóðarinnar dvelji undir hand-
leiðslu hans meira eða minna
af 7 árum bernsku þeirra. Á
hans herðar er lagður sá vandi
að veita þeim hina lögskipuðu
fræðslu og hann þarf að ann-
ast hið fjelagslega uppeldi.
Hann þarf einnig að beina huga
þeirra að þroskandi viðfangs-
efnum utan skólans og reyna
að tengja þau við hið starfandi
líf, sem útan skólans bíður
þeirra. Enginn annar aðili hef-
ir slíka aðstöðu til að komast
í snertingu við hverja einustu
barnssál og móta hana að meira
eða minna leyti.
Full nauðsyn er á því, að
kennarar fái aðstöðu til þess
að geta gefið sig óskiftir og ein
huga að starfinu. En það geta
þeir ekki nú, því hver einasti
kennari verður, vegna fjöl-
skyldu sinnar, að afla sjer meiri
eða minni aukatekna.
Ef þjóðfjelagið metur nokk-
urs hinn uppvaxandi æskulýð
og hefir skilning á því, að hann
fái gott og heilbrigt, fjelagslegt
og siðferðilegt uppeldi, þá þarf
að skapa kennurum þannig lífs-
kjör, að þeir geti gefið sig ein-
huga að starfinu
Jónas B. Jónsson.
^JJll
Vóf
fóá
onir un cici
olnóinS
ÆSKAN VERÐSKULDAR umburðarlyndi, þegar hún byggir
loftkastala og hrífst með hugsjónum sínum, þótt hún kunni
að skjóta yfir markið. Ef hún býr ekki yfir neinum hug-
sjónum og byggir enga loftkastala, er hún óþolandi.
Hvar eru pólitískar hugsjónir íslenskrar æsku í dag?
Þjóðin stendur þó á vegamótum í umróti örlagaþrunginna
tíma. Auðnast henni að búa svo að sinu, að hún varðveiti
verðmæti sín og tryggi framtíð sína?
Spyrjið hina ungu, hvað þeir vilji, hvað þeir leggi til mál-
anna. Eru svörin á takteinum?
GERUM OKKUR GREIN fyrir því, — ungu menn og konur, —
að hlutverk hinnar yngri kynslóðar í dag er ekki annað
hvort að nenna ekki að fylgjast með því, sem er að gerast,
eða að fordæma alt með sleggjudómum. Unga fólkið má
ekki leiða hjá sjer að taka afslöðu til hinna þjóðfjelagslegu
vandamála, og það verður að taka jákvæða afstöðu. Það
verður að leifa hugsjónaglóð æskunnar að næra þjóðfje-
lagslega vitund þess eigi síður en áhuga þess á öðrum
sviðum.
Það eru alt of margir ungir, sem falla fyrir þeirri freist-
ingu að láta staðar numið við það að vita, hvernig eitt og
annað á ekki að vera. Við þurfum að vita hvað við viljum
og hvernig við viljum, að málunum skipist.
ÁÐUR VAKNAÐI ÞJÓÐIN við nærandi glóð hugsjóna um end-
urheimtu sjálfstæðis og frelsis. Nú þarfnast þjóðin hug-
sjóna, sem miða að því að varðveita sjálfstæðið og frelsið.
Á síðustu hundrað árum komst þessi þjóð úr fátækt og
ánauð í bjargálnir og sjálfstæði. Háfleygar hugsjónir og
áræði brutu ísinn. Hugsjónir hinna ungu í dag verða að
ryðja veginn til öryggis, hagsældar og almenningsheilla í
framtíðinni.
Y'ngri kynslóð hins unga lýðveldis verður að vera kröfuhörð
við Sjálfa sig, -— þá fyrst getur hún krafist af öðrum. Þjóð-
leg, ötul og starfsglöð æska með háleitar hugsjónir er
framtíð lýðveldisins.