Morgunblaðið - 28.09.1944, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ
V
Fimtudagur 28. sept. 1944.
IttroMmMftfrifr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arni Óla
Ritstjórn, auglýsmgar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanðs,
kr. 10.00 utanlands
f lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Beðið eítir svari
í GREIN þeirri, er formaður Sjálfstæðisflokksins,
Ólafur Thors, skrifaði hjer í blaðið um ályktanir Búnað-
arþings, hjelt hann því fram, að bændur hafi með tillög-
um sínum sýnt bæði hyggindi og þegnhollustu. Þetta er
áreiðanlega rjett ályktað. Við bændum blasti óviss stund-
arhagnaður. En eins og baráttan hefir verið að undan-
förnu í dýrtíðarkapphlaupinu, er það einmitt stundar-
hagnaðurinn, sem setið hefir við stýrið og öllu ráðið,
enda þótt hann hafi oftast verið bæði óviss og ótraust-
ur. En eftir honum hefir samt altaf verið seilst.
★
Stefna Búnaðarþings markar því straumhvörf. Þar er
beðið um öryggi, þótt tölurnar sýnist lægri. í fyrsta
skifti um langt skeið varð sjónarmið stundarhagnaðar-
ins að víkja.
Enginn vafi er á því, að það eru raunhæf bændahygg-
indi, að tryggja sjer útflutningsverðbætur og lækkað
kjötverð á innlendum markaði með niðurgreiðslum úr
ríkissjóði og sjá þannig árstekjunum farborða, í stað þess
að gína við hækkuðu verðlagi en óvissri sölu. Það er
jafnvíst, að það eru einnig raunhæf bændahyggindi, að
berjast með þessum hætti gegn vaxandi dýrtíð, upplausn
og óreiðu í þjóðfjelaginu.
En eins og áður er bent á, sýndu bændur ekki aðeins
hyggindi, heldur og þegnhollustu með aðgerðum sínum.
Og það er rjett að menn geri sjer ljóst, að hlutverk Bún-
aðarþings var engari veginn vandalaust. Það myndi þykja
vel af sjer vikið, ef fámennur hópur leiðtoga verkalýðs-
ins tækju nú á sig rögg og kvæðu upp úr um það, að
verkalýðnum bæri að afsala sjer ekki aðeins kauphækk-
un heldur og nokkrum hluta þess kaups, er hann ætti
samningslegan rjett á að fá. En þetta er í rauninni svip-
að því, sem Búnaðarþingið gerði, því vafalaust er nú að
því komið, að ekki aðeins trygði verkalýðurinn hagsmuni
sína best með því að falla frá öllum kauphækkunum, held
ur benda og sterkar líkur til, að svo fari áður en langt
um líður, að eina ráðið til að tryggja atvinnu almennings
í landinu sje, að hann geri nauðsynlegar tilslakanir, til
þess að framleiðslan geti borið sig.
★
Ef til vill skilja menn best hverja þýðingu þegnholl-
usta Búnaðarþingsins hefir, á þeim undirtektum sem
samþyktir þingsins hafa fengið. Allir málsmetandi aðilj
ar hafa fagnað þeim. Og allir virðast gera sjer ljóst, að
bændurnir hafa yrt á þjóðfjelagið og eiga kröfu á svari.
Þetta kemur einnig skýrt í ljós í Þjóðviljanum, mál-
gagni kaupkrafnanna. Blaðið gerir sjer fullkomlega ljóst,
að nú stendur upp á Alþýðusambandið að gera sína
skyldu. Þessvegna leggur nú Þjóðviljinn ríka áherslu á
að skýra frá því, að Alþýðusambandið hafi boðist til að
gera tveggja ára samninga um kaup og kjör um land alt,
„í meginatriðum á grundvelli núverandi samninga, með
nauðsynlegum lagfæringum og samræmingum“.
Þetta sýnir og sannar, að nú er Þjóðviljanum og Al-
þýðusambandinu alveg ljóst, að þeirra hlutur er eftir. En
meinið er, að vfirlýsing Alþýðusambandsins segir hvorki
sannleikann allan nje hálfan.
★
Sannleikurinn er sá, að þegar Alþýðusambandið átti
að standa við sitt góða tilboð um tveggja ára kaupsamn-
ing „á grundvelli núverandi samninga“, þá krafðist það
allsherjar kauphækkana um land alt! ,
Þess er að vænta, að Alþýðusambandið endurskoði nú
þessar kröfur og ,svari bændunum eins og spurt er. Svar
ið getur ekki orðið' nema eitt:
Að allar kaupkröfurnar falli niður.
Þannig tryggja launþegar best hag sinn. Öll þjóðin bíð ^
ur eftir svarinu;
Brjef:
Sjúkrahús á Akur-
eyri lyrir Norðlend-
ingafjórðung
Herra ritstjóri!
MJER þóttu það tíðindi, er
jeg varð þess vís, að fjórar kon
ur af Akureyri eru komnar
hingað til bæjarins, eingöngu
í þeim erindum, að vinna að
framgangi byggingár sjúkra-
húss á Akureyri fyrir Norð-
lendingafjórðung.
Að vísu hafa konur á Ak-
ureyri og víðar á Norðurlandi,
um langt skeið unnið fyrir
þetta mál, en slíkan áhuga, að
taka sig upp frá heimilum sín-
um á haustnóttum, þegar
haustverk kalla að, er ekki
hægt að misskilja. Þá er sú
alvara komin í málið, að allur
mótþrói er tilgangslaus. Málið
hlýtur að ganga fram og það
innan skamms.
Mjer kemur nú í hug, að
þegar jeg var unglingur á Ak-
ureyri, fyrir 30—35 árum síð-
an, var þegar talað um þörf
á stærra sjúkrahúsi á Akur-
eyri. Þetta hefir að sjálfsögðu
stafað, meðal annars, af því,
að á sjúkrahús Akureyrar
höfðu valist dugandi læknar,
sem komu góðu orði á sjúkra-
húsið, en einnig mun ástæðan
hafa verið sú, að þörfin var
brýn, þá þegar, fýrir stærra og
fulkomnara sjúkrahús, en sem
síðan hefir vaxið risaskrefum,
og orðið því brýnni sem lengra
hefir liðið og er nú orðin óum-
flýjanleg.
Hinir ágætu læknar, er val-
ist hafa að sjúkrahúsinu, hver
af öðrum, hafa sennilega hvað
best opnað augu Norðlendinga
fyrir þeirri staðreynd, að eitt
fullkomið sjúkrahús fyrir Norð
Iendingafjórðung, í höfuðstað
Norðurlands, muni vera marg
falt æskilegra en mörg smá og
sem komu góðu orði á sjúkra-
hús á víð og dreif um fjórð-
unginn.
Því hefir sú hugmynd þróast
fljótt og náð almennri hylli,
að hefjast handa um byggingu
sjúkrahúss á Akureyri fyrir
Norðlendingafjórðung og hafa
norðlenskar konur haft forust-
una í málinu. Þær hafa safnað
fje, í sjóð, til hinnar fyrirhug-
uðu byggingar og er sá sjóður
nú orðinn allgildur. „En meira
má, ef duga skal“. Og nú eru
þær komnar í eigin persónu tii
þess að tala fyrir málinu við
fulltrúa þjóðarinnar á Alþingi.
Ekkert kák. Málið skal fram.
Þannig hugsa norðlenskar
konur. Þessa hugsjón styðja
Norðlendingar með ráðum og
dáð og þessa hugsun styðja
allir góðir drengir, og málið
fær framgang. Því fyr því
betra.
Þessar línur eru ritaðar til
þess að vekja athygli á mál-
inu jafnframt því, sem jeg
óska þess, að konunum norð-
lensku mæti skilningur og sam
úð hjá fulltrúum þjóðarinnar,
svo málalok nefndarinnar, sem
hingað er komin, verði sem
best.
íslenskar konur komu upp
Landsspítalanum.
Norðlenskar konur munu
koma upp sjúkrahúsi fyrir
Norðlendingafjórðung.
K. K.
uerjt
;i álrijar:
^i|i *♦, ,|
^UIr dctc^lecj,ci líj^inu i
Stórviðburður.
STOFNUN Eimskipafjelags
íslands og koma Gullfoss til
landsins mun jafnan verða talinn
sögulegur viðburður í Islands-
sögunni. Núna, 30 árum síðar,
er annað álíka stórviðburður að
gerast hjá okkur og þegar Gull-
foss kom. Hinn nýi flugbátur,
sem Flugfjelag íslands hefir
keypt í Ameríku, verður „Gull-
foss“ í flugmálum okkar íslend-
inga. Þetta verður fyrsta flug-
vjelin, sem við getum notað til
millilandaferða með farþega og
farangur.
Þegar Gullfoss kom til lands-
ins, var flaggað á hverri ís-
Ienskri höfn, sem hann kom á.
Það ætti líka að flagga, þegar
nýi, íslenski flugbáturinn kem-
ur til landsins.
Flugmálin.
VIÐ ÍSLENDINGAR erum að
mörgu leyti á byrjunarstigi hvað
snertir samgöngumál í lofti. Þó
hlýtur hverjum manni, sem um
þessi mál hugsar, að vera ljóst,
að flugsamgöngurnar eru fram-
tíðin í okkar stóra, en strjál-
bygða landi.
En það er mikið verkefni fyr-
ir höndum og vafalaust tekur
það tíma að gera það, sem gera
þarf til þess, að við getum orð-
ið sjálfum okkur nógir í þessu
efni, sem öðrum. Margir ungir,
íslenskir menn hafa lagt stund
á fluglist hin síðari ár. Þeir hafa
sýnt, að þeir geta lært þá list
til hlítar. En það þarf meira en
menn til að stýra vjelunum. Það
þarf vjelamenn, flugvallastarfs-
lið og menn til að stjórna í hin-
um ýmsu greinum. Flugfjelag
Islands er ekki umfangsmikið
flugfjelag á alþjóðamælikvarða.
Það á nú einar fjórar flugvjelar,
en samt er starfsfólk fjelagsins
um 20 manns — og það verður
ekki komist af með minna.
•
Verðum að vera sam-
kepnisfærir.
ÞAÐ KEMUR vonandi að ])VÍ,
að íslendingar taka í sínar hend
ur alla stjórn flugmálanna hjer
innanlands. Flugvellir, sem nú
eru í höndum setuliðsins, verða
alíslenskir með íslensku starfs-
liði. En það þarf meira heldur
en að segjast ætla að taka að
sjer flugvallarekstur og flugmála
stjórn. Það þarf þaulæfða menn
og vel mentaða á sínu sviði í
hverja einustu starfsgrein. Þetta
verðum við að gera okkur ljóst
nú þegar. Það er til nóg af ung-
um mönnum, sem hafa áhuga
fyrir þessum málum. Sumir hafa
brotist í það af eigin ramleik að
leita sjer mentunar á sviði flug-
málanna og fengið misjafnar
undirtektir, ef þeir hafa leitað
til hins opinbera um lítilsháttar
aðstoð.
Þetta verður að breytast. Það
þarf að hvetja unga menn til að
menta sig á sviði flugmálanna
og veita þeim aðstoð ef með þarf.
Það getur komið að því fyrr en
varir, að við þurfum á þeim að
halda.
Eining' er nauðsynleg.
ANNAÐ atriði, sem nauðsyn-
legt er til |)ess, að flugmálin geti
farið vel úr hendi hjá okkur, er
eining. Það má ekki ske, að smá
flugfjelög rísi upp í landinu eins
og gorkúlur á haug. Það er ekki
hægt að reka flugfjelög eins og
leigubílastöðvar. í þessum mál-
um má ekki hver hendin verða
upp á móti annari. Góðar flug-
vjelar eru dýr tæki •—• ekki leik-
föng.
Hvort útlit er fyrir þetta, skal
jeg ósagt látið. En það skaðar
ekki að benda á hættuna. Það
verður að sameina krafta þá,
sem fyrir eru í landinu, til þess
að flugmálin nái sem fyrst þeim
þroska, sem nauðsynlegur er.
•
ísland þýðingarmik-
ill áfangi.
FLUGMÁLASJERFRÆÐING-
UM ber saman um, að ísland
verði þýðingarmikill áfangi í
flugsamgöngum milli landa í
framtíðinni. Þetta verða Islend-
ingar að gera sjer ljóst nógu
snemma og haga sjer þar eftir.
Islendingar þurfa að eignast
sínar eigin flugvjelar til að
halda uppi ferðum, bæði innan-
lands og til útlanda, í samvinnu
við aðrar þjóðir.
Flugmálin eru mál, sem vand-
farið er með og það getur oltið
á miklu í framtíðinni, að rjett
sje á þeim haldið fyrir okkar
hönd, einmitt núna í byrjun.
•
Nýstárleg barnabók.
„UNGUR VAR JEG“ heitir
nýútkomin barnabók, sem barst
mjer upp í hendurnar á dögun-
um. Þetta er nýstárleg barnabók
að því leyti til, að allar sögurn-
ar í henni eru eftir íslenska
menn og segir hver fyrir sig frá
einhverju, er fyrir hann eða
hana kom í æsku. Höfundar eru
flestir þjóðkunnir menn.
Utgáf a þessi er tileinkuð - Sig-
urbirni Sveinssyni, höfundi
Bernskunnar, sem miðaldra ís-
lendingar og yngri kannast við
og minnast sem skemtiíegustu
bókar frá æskuárunum.
Meðal þeirra, sem skrifa í
„Ungur var jeg“ eru forsetinn,
Sveinn Björnsson, sem segir frá
ferðalagi austur yfir Fjall, þeg-
ar Ölfusárbrúin var í smíðum.
Aðrir höfundar eru t. d. Bjarni
Jónsson vígslubiskup, Eyjólfur
Guðmundsson bóndi, Hvoli, dr.
Guðmundur Finnbogason, Krist-
leifur á Kroppi, svo nokkrir sjeu
nefndir.
Það er spá mín, að þessi bók
verði ekki síður vinsæl meðal
fullorðinna en barna og ungl-
inga, því fyrir mörgum munu
rifjast upp æskuminningar í
sambandi við þær frásagnir, sem
í bókinni eru.
„Konungur vor
hefur lifað þreng-
ingartíma með
þjóð sinni"
—Damgaard biskup
FUGLSANG DAMGAARD
biskup komst m. a. svo að orði
í prjedikun, sem hann flutti í
tilefni 74 ára afmælis Kristjáns/
10. Danakonungs:
„Konungur vor hefir lifað
þrengingartíma með þjóð sinni.
Guði sje lof og þökk fyrir, að
elskuðum konungi vorum hef-
ir ekkert mein verið gert. -—-
Keppið að friði og reglu, en
þreytist ekki í baráttunni fyrir
rjettlæti og sannleika. Munið,
að hin heilögu orð um trú og
sannleika eru ykkur styrkur.
Missið ekki trúna, sem þið vit-
ið, að ber ávöxt“.
(Frá danska útvarpinu hjer).