Morgunblaðið - 25.07.1945, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 25. júlí 1945
fHoqptstMtefrifr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræli 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10 00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Misskilningur
Þjóðviljans
UNDANFARNA daga hafa birst hjer í blaðinu ýmsar
greinar, sem hafa falið í sjer gagnrýni á sósíalismann.
Hefir þar einkum verið bent á þá hættu, sem einstaklings-
frelsi og lýðræði væri búin, ef sósíalistum hepnaðist að
koma stefnu sinni í framkvæmd. Hafa blekkingar sósíal-
ista um lýðræði og mannrjettindi í ríki sósíalismans verið
tættar sundur — fyrst og fremst í hinni ágætu ræðu
lýðræðishetjunnar Churchills, sem blaðið birti fvrir
nokkru.
★
Þjóðviljinn hefir sjeð ástæðu til þess að gera þessar
greinar að umræðuefni og að sjálfsögðu helt úr skálum
reiði sinnar yfir höfunda þeirra. Er auðvitað ekkert við
því að segja, því að þeir munu áreiðanlega vera menn
til að svara fyrir sig og bera ábyrgð orða sinna, en það
er rjett að leiðrjetta hjer misskilning, sem verður vart
í öllum svargreinum Þjóðviljans.
Þjóðviljinn telur það óviðeigandi hjá Morgunblaðinu
að deila á sósíalismann, meðan stjórnarsamvinna sje milli
Sjálfstæðisflokksins og Sósíalistaflokksins hjer á landi.
Morgunblaðið getur að sjálfsögðu tekið undir þau orð
Þjóðviljans, að flokkar, sem af fullum heilindum vilja
starfa saman í ríkisstjórn, eigi á meðan að leggja inn-
byrðis deilumál sín á hilluna og snúa bökum saman gegn
andstæðingunum. En hjer koma fleiri atriði til greina,
sem ekki má gleyma.
★

\J(íverji óbripar:
UR DAGLEGA LIFINU
Símaskráin kemur
bráðum.
FÚÁ ritsímastjóra, herra Olafi
Kvaran hafa mjsr. borist eftir-
farandi upplýsing'ar um síma-
skrána nýju.
„Út aí smágrein í dálkum yð-
ar, herra Víkverji, um síma-
skrána í Morgunblaðinu þann'22.
júií, vil jeg leyfa mjer að upp-
lýsa eftirfarandi:
Síðan prentsmiðjan gat hafist
handa um prenturi símaskrárinn-
ar, hefir <verkinu miðað áfram
á eðlilegan hátt og alt gert, sem
unt hefir verið, til þess að flýta
því, enda unnið að skránni jafnt
helga daga sem virka. Prentun
skrái innar verður að fullu iokið
við lok þessa mánaðar. Þrjár bók
bandsstofur hafa tekið að sjer
bókband skrárinnar, en upplag
hennar er stærra en nokkurar
annarar bókar, sem gefin er út
í landinu. Hinsvegar hafa bók-
bandsstofurnar ekki treyst sjer
til að 'ofa ákveðnum afhending-
artíma, og verður því ekki, að
svo stöddu, fullyrt um það, hve-
nær hægt verður að bera skrána
til simanotenda".
•
Gleðitíðindi.
ÞAÐ VERÐUR vafalaust mörg
um gleðiefni að heyra, að síma- I
skráin skuli nú loks vera að
koma út. Það hefir gengið eins
með hana og svo margt annað
sem þarf að fá gert, að það vill
ganga illa.
En í sambandi við þessar upp-
lýsingar ntsímastjóra vil jeg
nota tækifærið til að þakka hon-
um og öðrum forráða og starfs-
mönnum símans fyrir góðan
skilning á starfi blaðamanna.
Komi það fyrir, að við finnum
að stai fsemi eða starfsháttum sím
ans, hefir 'því riær ávalt verið
tekið af skynsemi og ró. Það er
ekki eins og' hjá sumum öðrum
opinbtrum stofnunum, að starfs-
menn þeirra þykjast hafnir yfir
alla gagnryni og ætla alveg af
göflunum ‘að ganga, ef fundið er
að þvi sem aflaga þykir fara.
Síminn er eitt elsta fyrirtæki
hins opinbera og hefir þegar slit
ið barr.sskónum. Almenningur á
mikið undn því, að starfsmenn
símans komi vel fram í hvívetna
og það er hægt. að óska símanum
til hamingju með þá forráða-
menn og starfsfóik yfirleitt, sem
hann hefir.
Símastúlknrnar.
ÚR ÞVÍ jeg fór að minnast á
starfsfólk simans, þá get jeg ekki
með öllu gengið fram hjá síma-
stúlkunum. Við blaðamennirnir
þurfum svo mikið á aðstoð þeirra
að haida og kvabbið er oft marg
víslegt. En það er nær undan-
tekningarlaust, að þær gera
manni glatt í geði með kurteis-
um tilsvörum og vilja á því að
gera það, sem hægt er. Er það
oft ekki auðvelt eins og nú er
hlaðið á línurnar.
Einu sinni kofn jeg inn á sím-
stöð hjer og sá stúlkurnar vinna.
Þeir sem kvarta undan svolítið
óþolinmóðri rödd símastúlku
endrum og eins, hefðu gott af
I því að Hta þar inn. Jeg verð
að segja fyrir mig, að jeg myndi
ekki halda geðprýði minni lengi,
ef jeg ætti að starfa þar og er
jeg þó ýmsu vanur, bæði til sjós
og lanas.
•
Kurteisi kostar ekki
peninga.
VENJULEGA ER vitnað í
þetta gamla máltæki þegar kvart
að er um ókurteisi í einni eða
annari mynd. Það er óhætt
að fuliyrða, að heimsstyrjöldin
hefir haft eitt í för með sjer og
það er að menn eru yfirleitt
ókurteisari en áður tíðkaðist.
Það þykjast allir „hafa ráð á
að rífa munn“. Það er sama hvort
það er í verslunum, á veitinga-
húsum eða annarsstaðar. Kurteis
inni virðist mjög Hraka. Þegar
menn hafa það gott og geta alls-
staðar fengið vinnu, þá fer af
þeim kurteisishúðin. Þeir j>urfa
ekki a því að halda að sýna al-
mennar kurteisisvenjur. Mislíki
einhverjum, ja, þá það. Altaf má
fá annað skip ...
Þetta er leiðinlegur galli og
hann er ekki sjerstaklega ein-
kennandi fyrir okkur Islendinga.
Það mun vera þannig víðast Hvar
í heiminum. En þó við getum og
ættum að taka margt eftir er-
lendum þjóðum, þá er þetta ó-
siður, sem við ættum að revna
að losa oktvur við hið fyrsta.
•
Útiskemtistaðir.
MAP.GIR SAKNA útiskemtan-
anna, sem tiðkuðust hjer á árun-
um í nágrenninu. Nú virðast þær
alveg liafá iagst niður og ekk-
ert fjelag hafa lengur áhuga fyr-,
ir þeim. Sú var tíðin, að ungir,
og gaailir hlökkuðu til annars
ágústs, þegar Verslunarmanna-
fjelagið gekkst fyrir útiskemtun-
um. Var þar oft margt-um mann-
inn og gleðskapur góður. En nú
láta verslunarmenn sjer nægja
kvöld í útvarpinu. Þetta finst
mjer afturför.
Þá var ekki leiðinlegt að koma
inn að Eiði á sólbjörtum sunnu-
degi. Hitta kunningjana- og fara-
í-leikL Baða sig í vognum eða
dansa á palli. Alt þetta hvarf með.
stríðinu. Nú verður hver að sjá
um sig, ef hann vill skemta sjer
í frístundum sínum.
Það er ekki ólíklegt að jiað fje-
lag yrði vinsælt, sem á ný tæki
upp góðar útiskemtanir á sumr-
in.
Sjálfstæðismenn og sósíalistar aðhyllast gerqlík þjóð-
skipulagsform — Sjálfstæðismenn sjereignarskipulagið
og sósíalistar sameignarskipulagið. Þessir tveir flokkar
hafa nú tekið höndum saman um myndun víðsýnnar um-
bótastjórnar, sem starfi á grundvelli ríkjandi þjóðskipu-
lags — sjereignarskipulagsins. Hinsvegar hafa sósíalistar
ekkert farið dult með það, að þeirra stefna væri eftir
sem áður að koma hjer á sósíalistisku þjóðskipulagi síðar
meir, þútt þeir nú gengju til stjórnarsamstarfs vegna
hagsmuna alþjóðar. Reyndin hefir líka orðið sú, að Þjóð-
viljinn hefir á engan hátt dregið úr, — heldur miklu
fremur aukið — árásir sínar á ríkjandi þjóðskipulag og
sósíalistiskan áróður sínn, enda þótt sósíalistar hafi nú
gengið til stjórnarsamstarfs við aðalmálsvara sjereignar-
skipulagsins.
Við þessu er að sjálfsögðu ekkert að segja, og Morg-
unblaðinu kemur ekki til hugar að saka Þjóðviljann um
ódrengskap í stjórnarsamvinnunni, þótt hann prjediki
um blessun sósíalismans og þá paradís, sem „alræði ör-
,eiganna“ múni færa þjóðinni, en Morgunblaðið telur sjer
á sama hátt rjettmætt að túlka fyrir þjóðinni kosti þess
þjóðskipulags, sem Sjálfstæðisflokkurinn berst fyrir og
sýna fram á galla sameignarþjóðskipulagsins.
★
Þjóðviljinn verður því að gera sjer það Ijóst, að með
árásum sínum á sjereignarþjóðskipulagið er hann á sama
hátt að deila á Sjálfstæðisflokkinn og Morgunblaðið deilir
á sósíalista með gagnrýni sinni á sameignarþjóðskipulagið.
En slíkar deilur eru á engan hátt óeðlilegar, enda hefir
aldrei verið um það samið, að flokkarnir skyldu ekki
eftir sem áður leitast vlð að efla áhrif sín með þjóð-
inni, jafnvel þútt það kynni að verða á hvors annars
kostnað.
Hinsvegar þarf Þjóðviljinn ekki að bera neinn kvíð-
boga fyrir því. að Morgunblaðið muni ekki hjer eftir
sem hingað til styðja af alefli hin merkilegu stefnumál
og framkvaimdir núverandi ríkisstjórnar, óg mun ein-
hverjum blöðúm frémur vera þorf á vísbendingum Þjóð-
viljans en Mórgunblaðinu.
A INNLENDUM VETTVANGI
I. Morgunblaðinu fyrir 25 árum
UM vetrarvertíðina hjer sunn
anlands 1920 segir í blaðinu 8.
júH þao ár:
„Minnisstæður mun vetur hinn
síðasti mörgum verða. Ógæftir
voru svo, að sjaldan var hægt að
róa, sjcrinn var fullur af fiski og
því sárari varð landlegan. Kostn
aður við útgerðina hefir aldrei
hjer orðið eins gífurlegur eins og
þetta ár. Útgerð 12 tonna mótor
báts mun láta nærri að hafa kost
að 25.000 krónur yfir veiðitím-
ann, ef ekki hefir orðið að kaupa
alt nýtt til hans, og þarf æði mik
inn fisk og gott verð til þess að
slík útgerð borgi sig. Afli kútt-
era þeirra, sem hjeðan gengu,
var fremur litill, þeir hrepptu
hvert óveðrið eftir annað, og sum
ir þeirra svo, að varla var þess
að vænta, að þeir nokkurn tíma
kæmu fram aftur. í einu slíku
ofsaveðri hefir kútter Valtýr far
ist.
' — Auk þess var fiskur heldur
tregur' suður á banka. — Botn-
vörpuskipin eru nú orðin úm 20
sem stundað hafa veiðar hjeðan
og úr Hafnarfirði. Byrjuðu sum
þeirra seint, því mörg eru ný og
urðu síðbúin úr smíðum, en fisk
inn hafa þau rifið upp síðan þau
byrjuðu, enda mun fiskur nógur
fyrir.
Um tölu á fiski þeim, sem á
land hefir kornið hjer við Faxa-
fló'a, er ógerningur áð ségja neitt
með vissu. í blöðunum er afli
birtur nokkuð óljóst. Það er sagt1
svo, að þetta eða hitt skipið hafi
komið inn með t. d. 90 föt af lif-
ur, en það mun eiga að vera mæli
kvarði fyrir tonnum af þeim
fiski, sem skipið aflaði þá, en sá J
útreikningur er þannig: úr skip
pundi af þorski fást 30 lítrar af
lifur; rúm 6 skippund fara í tonn
ið. 30*6=180 lítrar lifrar, sem
mun vera innihald steinolíu-
tunnu, þar af leiðandi á 1 stein
olíutunna af lifur að vera sönnun
fyrir 1 tonni af fiski, og 90 lifrar
föt sönnun fyrir því, að 90 tonn
af fiski sjeu í skipinu, en þetta
á nú ekki við allan fisk og eigi
heldur við alla lifur.
Útlit hefir sjaldan verið eins
hörmulegt og það er nú, og margt
illt getur af því leitt að vita ekki
með vissu, hve miklar fiskbirgð
irnar eru, en hjer er ómögulegt
að fá vissuna fyrr en eftir langan
tíma. Jeg hefi áður skrifað um
nauðsyn þá er væri á að ver-
stöðvar og skip gæfu einhverri
stofnun hjer í bæ viku eða hálfs-
mánaðar skýrslu um afla, en slíkt
mun þykja óþarfi, að til þess sje
kostað. Eftir því sem næst verð-
ur komist, hefir vertíðaraflinn
hjer sunnanlands og í Vestmanna
eyjum orðið um 23.000 tonn af
blautum fiski. Úr einu tonni af
blautum fiski koma 4 skippund
af verkuðum. Eftir þessu væri þá
á land komið um lok efrii í 92.000
skippund af verkuðum fiski, og
auk bess hefir heyrst, að i
Grindavík muni vera um 900
skippund. Þessar tölur eru ekki
ábyggilegar, en miklar líkur eru
til, að hjer sje ekki oftalið.
Síld hefir verið talsverð í fló-
anum undanfarið. Hafa íshúsin
keypt hana og fryst, gefið um 80
aura fyrir kílóið og selt hana
frysta á 1 krónu og 1.10 kílóið.
Síldin er farin að gera það vart
við sig hjer í flóanum, að margt
talar með því, að reknetaveiðar
væru hjer sturidaðar meira én
gert er. — Ægir“.
Breskir verkamenn
kvarta um maf-
vælaskorí
London í gærkveldi.
UM 300.000 breskir skipa-
smiðir, vjelsmiðir og kolanámu
menn hafa kosið nefnd til þess
að ræða við matvælaráðherrann
! um matvælaskort, sem þeir segj
ast' búa við
j Matvælaskammturinn var ný
lega minnkaður, og segjast
verkamennirnir hafa átt við
raunveruU'i; n skort að búa síð
an. —- Reuter.