Morgunblaðið - 30.01.1946, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 30. jan. 1946
MORflUNBLABIÐ
7
Douglas Mac Arthur hershöíðingi
Útbreiddasta sagan um Mac
Arthur var ef til vill sú, að
hann brysti hugrekki, að hann
birtist á innrásarstöðvunum, til
þes eins að láta taka af sjer
myndir, og flýtti sjer að því
loknu á öruggan stað.
Hann er hugrakkur.
í RAUN og veru veit Mac
Arthur ekki hvað það er að vera
hræddur. Hugrekki hans kom
fyrst 'í ljós, áður en margir
þeirra, sem nú gegna herþjón-
ustu, fæddust —* í Vera Cruz
árið 1914, er hann fór í.njósn-
arléiðangra einn síns til að baki
víglínu óvinanna. — Meðan á
heimsstyrjöldinni fyrri stóð,
eyddi hann miklu af tíma sín-
um í fremstu víglínunum, og
særðist tvisvar í orustum. —
Hvorki þá nje síðar, hefir'hann
hirt um að nota hjálm eða marg
hleyþu. Eitt sinn tók hann þátt
í skotgrafaáhlaupi í Frakklandi
og hafði svipu að vopni, „til
þess að láta strákana sjá, að
einhver frá aðalbækistöðvunum
væri í fylgd með þeim“. Hann
og sveit hans sneru aftur með
átta herfanga. Hann stjórnaði
árás á þýsk vjelbyssuvirki, og
var sæmdur heiðursmerki fyrir.
I fylgiskjali var svo komist að
orði, að ,,a vígvellinum hafi hug
rekki hans vakið meiri athygli
en flest annað“. En er styrjöldin
gegn Japan hófst, hafði Mac
Arthur verið sæmdur fleiri
heiðursmerkjum en nokkur
annar liðsforingi í sögu Banda-
ríkjahers — 13 amerískum og
tíu frá erlendum þjóðum.
Mac Arthur gekk á land með
fyrstu liðssveitunum í nálega
öllum innrásum þeim, sem
hann stjórnaði. Hvað eftir ann-
að var hann í miðri kúlnahríð-
inni. Hann hefir teflt á meiri
hættur en nokkur herforingi,
jafn háttsettur og hann er, ætti
að leyfa sjer. Fyrstu þrjár vik-
urnar eftir innrásina á Leyte,
meðan Japanir hjeldu uppi nær
stöðugum loftárásum, sást Mac
Arthur ekki leita sjer skjóls í
eitt einasta skifti.
Mac Arthur fór með deild
fallhlífahermanna, er árás var
gerð á Nadzab flugvöllinn á
Nýju Guineu. Fljúgandi virki
hans fór fremst og sveimaði í
klukkustund lágt yfir flugvell-
inum, meðan Mac Arthur fylgd-
ist með hernaðaraðgerðunum.
Þetta gerði hann þrátt fyrir það
að hann hefir megna óbeit á að
fljúga og verður að taka inn
lyf, til þess að veikjast ekki.
Og þó flýgur hann ætíð, er þess
gerist þörf.
Altaf fyrstur.
MAC ARTHUR var fyrsti
Bandaríkjamaðurinn, sem fór
inn í Malinta jarðgöngin, eftir
að hersveitir hans stigu á land
á orregidor. Japanskir hermenn
leyndust enn þá í jarðgöngun-
um og Bandaríkjamenn voru að
reyna að hrekja þá úr felustöð-
um sínum, með því að kasta á
þá handsprengjum. Enginn get-
ur skilið það enn þann dag í
dag, hvers vegna Japanir skutu
ekki hershöfðingjann.
Eitt sinn er Jack Turcott
frjettaritari, var ásamt Mac Art
hur staddur á svæðí, sem skot-
hríð leyniskyttna dundi á,
spurði hann hershöfðingjann,
Sagan um glæsilegasía her-
mann Bandaríkjanna og sig-
ur hans yfir Japönum
Síðari grein
hvers vegna hann notaði ekki
stálhjálm í stað einkennishúí-
unnar, sem var áberandi í meira
lagi. Mac Arthur brosti. Þú
ert ekki áhyggjufullur mín
vegna, er það?“ spurði hann. —
,,Það, sem þú hefir í huga, er.
að ef til vill reyni einhver leyni
skyttan að skjóta mig og hitti
þig í staðinn".
Einn af aðstoðarmönnum
hershöfðingjans fór þess á leit
við hann, að hann handljeki^
ekki japanskt herfang, fyrr en
búið væri að ganga úr skugga
um það, að það væri orðið ó-
skaðlegt. Mac Arthur leit á
hann langa stund og spurði með
fyrirlitningarsvip: „Ætlastu til
að lifa að eilífu“.
Gagnrýnendur Mac Arthurs
spurðu hvers vegna hann hefði
ekki skilið konu sína eftir á
Luzon. Var hún nokkuð betri
en aðrar amerískar konur, sem
eftir höfðu orðið á eyjunum?
Hvers vegna hafði barnfóstrú
Arthurs litla, sonar hans, verið
bjargaj, í stað þess að koma
einhverri af hjúkrunarkonum
hersins undan? Sögurnar mögn
uðust um leið og þær gengu
manna á milli Sumum sög-
unum fylgdi það, að Mac Art-
hur hefði notað allar fáanlegar
flugvjelar, til þess að bjarga
húsgögnum sínum og klæðnaði
konu sinnar. Og samkvæmt sum
um flugufregnum átti hann að
hafa tekið með sjer viský, nokk
ur koffort af dýrmætum stein-
um og jafnvel leikföng Arth-
urs litla.
Akærurnar hraktar.
FRJETTARITARI nokkur var
í þrjú ár að grafast fyrir um
þessar sögusagnir. Hann mætti
hundruðum ungra flugmanna,
sem þektu, þó ekki að nafni til,
flugmanna, sem stjórnað hafði
einni hinna hlöðnu flugvjela.
En það var aldrei hægt að finna
þenan flugmann. Blaðamaður-
inn komst að lokum að þeirri
niðurstöðu, að Mac Arthur
hefði aðeins tekið með sjer fjör
ar töskur, eina handa hverjum
meðlim fjölskyldu sinnar, og
dýnu handa konu sinni, sem var
veik við burtförina.
Þegar Mac Arthur sneri aft-
ur til Filipseyja, hófst gagn-
rýnin á nýjan leik. Mac Arthur
ljet sig þessar deilur einnig
j iitlu skifta, en liðsforingi einn
í Bandaríkjunum ljet hafa þetta
jeftir sjer: ,,Ef fjelagsskapur j
kvenmanns er Mac Arthur til
Inokkurar hjálpar, leyfið henni<
að dveljast þarna. Mac Arthur
er ekki ungur maður. Ef til vill
I þarfnast hann konu sinnar“.
I Vinir hans segja að hann geti
ekki án konu sinnar verið. Hann
virðist ekki vita hvað hann eigi
eykur andagift hans og hug-
rekki. Mac Arthur eyðir öllum
stundum, sem hann getur, á
heimiíi sínu. í þau tvö og hálft
ár, sem hann dvaldist í Ástral-
íu, borðaði hershöfðinginn allar
máltíðir sínar á bækistöðvum
sínum, og það var konari hans,
sem matreiddi fyrir hann. Hann
fer aldrei í boð nje kvikmynda
hýs, en til kvöld- eða miðdegis-
verðar býður hann stundum
einhverjum meðlima herfor-
irigjaráðs síns.
Hið opinbera líf Mac Arthurs
hefir verið næstum eins við-
hafnarlaust og einkalíf hans.
Þrátt fyrir sögur þær, sem
gengið hafa, hafa íverustaðir
hans jafnan verið látlausir og
íburðarlitlir.
Hann er trúrækinn.
HERSTJÓRNARTILKYNN-
INGAR Mac Arthurs hafa verið
töluvert gagnrýndar. Hershöfð-
inginn sjálfur fer jafnan yfir
þær og breytir þeim og fágar.
Háfleygu orðatiltækin og tilvitn
anirnar í guð, eru eftir hann.
Hann er ákaflega trúaður. Því
hefir verið haldið fram, að í
tilkynningum hans hafi ekki ó-
sjaldan verið sagt frá atburð-
ar vikur áður en Manila fjell
í hendur Bandaríkjamanna,
báru herstjórnartilkynningarn-
ar það með sjer, að ýmsir stað-
ir hefðu verið teknir, meðan
í raun og veru var ennþá ver-
ið að berjast heiftarlega um
þá. Mac Arthur til varnar, hef-
ir þetta verið skýrt þannig, að
í fyrsta lagi geti verið, að hjá
herforingjaráði hans hafi gætt
of mikillar bjartsýni í skýrslum
þess til hans, og í öðru lagi, að
ábyrgð hernaðarframkvæmd-
anna hafi hvílt geysiþungt á
herðum hans. Hann krafðist
þess stöðugt af herforingjaráði
sínu, að hraði sóknarinnar yrði
aukinn. í ákafa sínum flutti
hann aðalbækistöðvar sínar
rjett upp að fremstu víglínunni.
Styrjöldin við Japani.
ÞEGAR Mac Arthur lýsti yf-
ir þeirri ákvörðun sinni, að
hrekja her Japana úr Filips-
eyjum, litu margir svo á, og þó
sjerstaklega yfirmenn Banda-
ríkjaflotans, að fara ætti fram
hjá eyjunum í hernaðaraðgerð-
unum gagnvart Japönum. Við-
burðirnir hafa sýnt, að skoð- j
anir Mac Arthurs á þessum mál
um, voru bygðar á rjettum
grundvalli.
Mac Arthur hafði verið and-
stæður því frá upphafi, að
vörnin væri gefin upp á Fil-
um eða sigrum, sem ekki var ipseyjum, jafnvel eftir fall Man
hægt að rjettlæta á hernaðar- ila. Hann yfirgaf Bataan nauð-
legurn grundvelli. j ugur. Þegar Roosevelt forseti
Það mun satt, að í allmarg- gaf horium fyrstu fyrirskipun-
Krspaði 89 fe!
að gera af sjer, þegar hún er
Stúlkan með bækurnar a myndinni hrapaði 80 fet í lyftu,
þegar flugvjel rakst á Empire State Building fyrir nokkru
og sleit lyftustrengina. Nú er hún að ná sjer eftir meiðslin og
heimi.
1 fjarvistum, en nærvera hennarler aftur farin að vinna við fyftu » þessari hæstu byggingu í
ina um að y.firgefa eyjarnar, er
sagt að hann hafi neitað því al-
gerlega. Hann hafði á prjónun-
um áætlun um, að skifta liði
sínu í skæruflokkaa, og halda
uppi baráttunni gegn Japönuin,
þar til hann gæti snúið aftur
með hjálp frá Bandaríkjunum.
Frá Bataan til Ástralíu.
UNBIRFORINGJJUM hans
tókst loks að sannfæra hann
um, að hann ætti að gegna fyr-
irskipurium forsetans. — Þeir
höfðu komist á snoðir um, að
verið væri að mynda fjölmenn-
an amerískan her í Ástralíu, og
þóttust vissir um, að Mac Art-
hur mundi verða valirin yfir-
maður_hans. Tíunda mars mót-
tók hann annað skeyti, ser.a
færði honum skipun um, að
halda til Ástralíu þegar í stað.
Hann fór til Ástralíu í þeirri
trú, að honum mundi falið að
far með hjálparsveitir til Fil-
ipseyja. En þá tók við tímabil
mikilla vonbrigða. Enginri her
var fyrir hendi. Hann hafði
fengið fyrirskipanir um, að
taka að sjer yfirstjórn í suð-
vestur Kyrrahafi, en bomst
brátt að raun um það, að flest-
ar herstöðvar á þeim slóðum,
voru undir yfirráðum ameríska
flotans.
Mac Arthur hafði til umráða
aðeins tvær hersveitir, sem ekki
var enn fullbúið að þjálfa. Þeg-
ar best stóð á, gat fluglið hans
beitt þremur sprengjuflugvjel-
um við árásirnar á Rabaul. —
Gremja Mac Arthurs óx eftir
því sem á leið, og varnir suð-
vestur Kyrrahafsins voru van-
ræktar, meðan herir Japana
nálguðust óðfluga.
Mac Arthur leit svo á, að
verið væri að víkja honum til
hliðar af ásettu ráði, og reyndi
hvað eftir annað að segja af
sjer embætti sínu. Töluverðs
kulda gætti í viðskiftum hans
og Roosevelts, og var svo, þar
til þeir mættust í Pearl Harbor,
hofðu fundi saman og ákvörð-
un var um það tekin, að sjá Mac
Arthur fyrir nægilegum her-
gögnum og vistum.
Óvináíta í garð Mac Arthurs.
INNAN Bandaríkjahers hefir
borið á óvináttu i garð Mac
Arthurs allt frá því er hann
var settur yfirmaður herskól-
ans, en álitið var að aðrir og
’ eldri yfirforingjar innan hers-
;ins, hefðu ótt að vera fyrir val-
; inu. Þegar Mac Arthur kom til
i Ástralíu, hafði þegar verið haf-
in ófrægingarherför gegn*hon-
um.
Ákærurnar voru margar og
sumar alvarlegar. •— Yfirmenn
innan flugflotans kendu hon-
um um eyðileggingu þeirra fáu
flugvjela, sem fyrir voru í Fil-
ipseyjum, er Japanir hófu á-
rásir sínar. Flestar þessar flug-
vjelar voru gereyðilagðar, áður
en þær fengju tækifæri til að
hefj'a sig til flugs.
i Mac Arthur hefir sjálfur
aldrei andmælt þessum ákær-
um, og það var ekki fyrr en í
júní 1945, að hermálaráðuneyt-
ið leyfði dagblöðunum amer-
ísku að flytja þá fregn, að flug-
vjelarnar á Clark flugvelli,
Framh. á bls. 8.