Morgunblaðið - 19.03.1946, Síða 8

8
morgunblaðib
Þriðjudagur 19. marz 1946

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frj ettaritstj óri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Gistihúsið
FYRIR nokkru var að tilhlutan samgöngumálaráðherra
borið fram á Alþingi stjórnarfrumvarp um byggingu gisti
húss í Reykjavík. Þetta frumvarp hefir verið mikið rætt
í neðri deild að undanförnu og er nú útlit fyrir, að öfl sjeu
að verki í þinginu (og utan?), sem vilja eyðileggja málið.
Tilefni þess, að þetta frumvarp um byggingu gistihúss
í Reykjavík er fram komið á Alþingi er, að þrír aðilar,
samgöngumálaráðherrann, borgarstjórinn í Reykjavík og
stjórn Eimskipafjelags íslands ræddu þetta nauðsynjamál
innbyrðis og athuguðu hvað hægt væri að gera, til þess að
hrinda því í framkvæmd. Þeir komu sjer saman um að
byggja í sameiningu vandað gistihús í Reykjavík, sem
uppfylti allar helstu kröfur. Skyldi framlag hvers aðila
vera fimm miljónir króna, þannig að allur stofnkostnáður
yrði 15 milj. kr.
Þetta fullkomna gistihús skyldi fyrst og fremst reist
með tilliti til erlendra ferðamanna, sem til landsins koma.
Ekki getur verið neinn ágreiningur um það, að brýn
þörf sje á slíku gistihúsi hjer í bænum. Spurningin er að-
eins sú, hvort einstaklingarnir myndu ekki leysa þetta
verkefni og því óþarft að ríki og bær færu að blanda sjer
i þessar framkvæmdir.
Samgöngumálaráðherra vjek nokkuð að þessu í þing-
ræðu á dögunum. Hann kvaðst hafa kynt sjer þetta atriði
sjerstaklega og fullyrti, að einstaklingar myndu ekki fá-
anlegir til að ráðast í byggingu jafn fullkomins gistihúss
og hjer væri um að ræða, án mjög rífleg styrks. Taldi því
ráðherra að öllu leyti heppilegra, að þessir opinberu aðil-
ar stæðu að byggingu gistihússins.
Hvað sem þessu líður, er bygging fullkomins gistihúss
í Reykjavík svo aðkallandi, að framkvæmdir þola alls
ekki bið. Sjeu einstaklingar tilbúnir að reisa jafn full-
komið gistihús og hjer er stefnt að, eða jafnvel byrjaðir
undirbúning, ættu þeir að gera það heyrim kunnugt. Því
að það getur vitaskuld ekki verið neitt keppikefli fyrir þá
opinberu aðila, sem hjer eru að verki, að fara í kapp-
hlaup við einstaklinga í þessu máli. Aðalatriðið fyrir þá
er vitaskuld hitt, að fullkotnið gistihús verði reist hjer
nú þegar. Aðeins vitneskja um jafn fulkomið gistihús og
hjer er stefnt að, gæti hindrað framgang þessa máls. —
Annað ekki.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Kjötnppbætur.
UNDANFARNA DAGA hafa
bæjarbúar verið að keppast
við að sækja kjötuppbótina
sína, eftir stafrófsröð, og nú
geta þeir, sem framarlega eru
1 stafrófinu og ekki höfðu tæki-
færi til að sækja sína uppbót,
vitjað hennar á Tollstjóraskrif-
stofuna.
Það hafa verið meiri lætin að
sækja krónurnar. Tollstjóra-
skrifstofan hefir verið sett á
annan endann. En afgreiðslan
hefir gengið vel og greiðlega
fyrir sig, því greitt er með
ávísunum á Landsbankann og
fólk hefir yfirleitt ekki þurft
að bíða lengi eftir afgreiðslu.
•
Hvað kostar dilka-
kjötið?
ÞAÐ ER- VAFALAUST í
sambandi við uppbótargreiðsl-
urnar að kjötverslanirnar í
bænum hafa undanfarna daga
verið að auglýsa dilkakjöt og
sýna hvað dilkakjötið kostar
raunverulega.
Eins og er greiða menn kr.
9,80 fyrir kjöt í heilum skrokk-
um, 10,85 fyrir súpukjöt og
12,00 krónur fyrir kjöt í lær-
um. En frá þessu verði má
draga endurgreiðsluna, sem
nemur kr. 4,35 á kíló, þannig
að kjötverðið er ekki nema kr.
5,45 í heilum skrokkum, 6,50
fyrir súpukjöt og læri kr. 7,65.
Á þessu má sjá, að ailkakjöt
er hreint ekki svo dýr matur,
miðað við margt annað.
•
ísland eða Island?
SJÁIÐ ÞIÐ nokkurn mun á
þessum tveimur orðum. Mun-
urinn er aðeins sá, að komman
er yfir í-inu í öðru orðinu en
ekki hinu. Munurinn er líka
sá, að annað orðið er íslenska
orðið fyrir landið okkar, en hitt
er danska.
Á flestum frímerkjum, sem
gefin hafa verið út undanfarin
ár er notaður danski ritháttur-
inn, það vantar kommuna yfir’
í-ið. Þetta er slæmt meðal ann-
ars vegna þess að enskumæl-
andi þjóðir myndu telja að
orðið þýddi eyja.
Þetta þarf póststjórnin að
athuga næst þegar prentuð
verða frímerki. Það má ekki
gleyma kommunni yfir í-inu.
•
Hættulegar
hjólatíkur.
HJER Á DÖGUNUM var á
það minnst, að ekki dygði að
hafa sendisveinahjólin nýju ó-
skrásett. Þetta væru vjelknúin
farartæki, sem heyrðu undir
bifreiðalögin alveg eins og t. d.
bifhjól.
Síðan þetta var ritað, í vik-
unni sem leið, hefir komið í
ljós, að þessar nýju hjólatíkur
eru hin hættulegustu verkfæri
í höndum unglinganna, sem
stjórna þeim. Það er afleitt að
þau skuli ekki vera merkt, því
þegar piltarnir, sem með þau
fara, hafa gert einhverja
skömm af sjer þjóta þeir í
burtu, eins og byssubrendir og
engin leið er að hafa hendur í
hári þeirra.
ÖII hjól merkt.
í ÞESSU SAMBANDI má
minna á að fyrir nokkrum ár-
um var um það rætt að nauð-
syn bæri til að hafa öll reiðhjól
merkt með einkennisbókstöf-
um. Það myndi m. a. koma í
veg fyrir hina tíðu og leiðu
reiðhjólaþjófnaði, sem um eitt
skeið voru svo algengir hjer í
bænum og eru það vafalaust
ennþá.
Væri ekki einmitt tímabært
að taka það mál upp á ný, núna
fyrir sumarið?
„Furðuleg van-
þekking á Islandi".
NÝLEGA FJEKK jeg brjef
frá Bandaríkjamanni, sem kom
hingað til íslands fyrir ári síð-
an í stutta heimsókn. Hann var
þá háttsettur foringi í hernum
og var hjer á eftirlitsferð, en
nú er hann tekinn við sínu
gamla starfi aftur, en hann er
ritstjóri við víðlesið blað þarna
vestra.
í b'rjefinu segir hann m. a.:
„ .. Jeg hefi talað við fjölda
manns um ísland og það er al-
veg furðulegt hve vanþekking-
in á Islandi er mikil hjer í
Bandaríkjunum. Flestir verða
forviða er jeg segi þeim frá á
hve háu menningarstigi Islend-
ingar standa, bókmenntaafrek-
um þjóðarinnar og áhuga fyrir
listum og bókmenntum ....“.
Gamla sagan, aftur og aftur.
En við erum sennilega ekkert
upp á það komnir, íslendingar,
að hafa neitt fyrir því að reyna
að útbreiða þekkingu á okkur
meðal annara þjóða, eða höfum
nóg að gera við að skammast
innbyrðis.
Þörf samgöngubót.
FRJETTIN, sem Morgun-
blaðið birti á sunnudaginn um
að skoskt flugfjelag væri í þann
veginn að hefja fastar flug-
ferðir milli Reykjavíkur og
Prestwick í Skotlandi mun hafa
vakið mikla eftirtekt. Þetta
verður þörf samgöngubót fyrir
okkur og fyrir þá, sem vilja
koma í heimsókn til íslands.
Flugvjelarnar fara tvær ferð
ir fram og aftur í viku hverri
og flytja 22 farþega í hvert
sinn. Það fylgdi sögunni að far-
gjaldið ætti að vera sanngjarnt.
Ferðin hjeðan til Skotlands á
að taka 3Ú2 klukkustund.
Frá Prestwick eru reglu-
bundnar flugferðir til allra
helstu borga í Bretlandi og til
og frá meginlandinu.
.............................. •■■■*'
I BRJEF SENT MORGUNBLAÐINU
Hinn auiiræni friSur
Tímaliðið á Alþingi hefir verið að reyna að bregða fæti
fyrir gistihúss-málið. Ekki á þeim grundvelli, að aðrir sjeu
að vinna verkið, heldur segja þeir, að ekki sje meiri þörf
að byggja gistihús í Reykjavík en annarsstaðar á land-
inu. Slík röksemdafærsla er vitaskuld markleysa.
Vonbrigði
„ÞAÐ verður ljóta áfallið hjá Tímaliðinu, ef svo skyldi
fara, sem nú eru góðar horfur á, að allt dilkakjötið frá
síðastliðnu hausti seljist innanlands“, varð bónda einum
af Norðurlandi að orði á dögunum, er hann ræddi við rit-
stjórn blaðsins. Og bóndinn bætti við: „Jeg veit satt að
segja ekki, hvernig Tímaliðið fer að í kosningabaráttunni
í vor, ef þessi verður útkoman“.
Þessi norðlenski bóndi hafði fylgst með ræðum og skrif-
um Tímamanna um kjötsöluna frá því í haust. Hann var
ekki í vafa um, að heitasta ósk Tímamanna var, að út-
koman á kjötsölunni yrði sú, að hlutur bænda yrði miklu
verri en að undanförnu. Þeir höfðu margsinnis sagt það,
Tímamenn, að kjötneyslan í landinu myndi minka stórum,
vegna aðgerða ríkisstjórnarinnar, svo að flytja yrði mikið
kjötmagn út og selja þar lágu verði. Myndi því allt verð-
jöfnunargjaldið fara í uppbætur á þetta kjöt.
Þetta var spá Tímámanna, eða rjettara sagt — þetta
var ósk þeirra. Svo átti að nota þetta til árása á ríkis-
stjórnina. En nú eru góðar horfur á, að allt kjötið seljist
innanlands, og bændur fái hæjra verð en nokkru sinni
fyrr! Þetta verða Tímaliðinu mikil vonbrigði.
Herra ritstjóri!
Með undrun hefi jeg lesið
ýmsar greinar kommúnista
undanfarna daga. Þeir þykjast
vera miklir friðarvinir, og taka
þátt í heimspólitíkinni, eins og
hún er í dag. í þeirra augum
heldur einræðisstjórnin í austri
friðarblysinu hæst á lofti.
Austanmenn heimta frið. Það
vantar ekki. Manni sýnist ó-
neitanlega að sá friður, sem
þeir eiga við, sje: Friður til
þess að gera alt sem þeim sýn-
ist. Friður komst á í Eystra-
saltslöndunum eftir að komm-
únistar tóku þar við stjórninni.
Innanvið eitt prósent af kjós-
endum þar voru kommúnistar.
Innrásarherirnir að austan
voru fljótir til að koma þar á
hinu austræna lýðræði, sem
Þjóðviljinn lofar svo mjög. Þar
ráða kommúnistar einir. Allir,
sem reyna að mögla gegn harð
stjórninni eða líklegir eru til
þess að reyna það einhvern-
tíma, eru settir í Steininn, eða
fluttir úr landi eða hverfa af
sjónarsviðinu á einhvern hátt.
Svona er hinn austræni frið-
ur í framkvæmd, sem hinn ís-
lenski Þjóðvilji dásamar mest.
★
En jafnframt þykjast Þjóð-
viljamenn vera hinar harðvít-
ugustu sjálfstæðishetjur. Eng-
inn sje þeim meiri í því efni.
Nafn blaðs þeirra, sem minnir
á æfi og starf Skúla heitins
Thoroddsen á að vera eins-
konar stimpill á frelsisást
kommúnistanna, eins konar
vörumerki, sem sanni hin ó-
brigðulu gæði vörunnar. Furðu
leg vanþekking og einkennilegt
vanmat á skoðunum og lyndis-
einkennum Skúla, þegar því er
haldið fram, að hann myndi
hafa verið því hliðhollur að
hið „austræna lýðræði“ færð-
ist yfir landið og breytti hjer
frelsi þjóðarinnar í dimftia nótt
kommúnistiskrar kúgunar.
★
Ekki líður á löngu, uns öll
þjóðin lærir það og skilur, að
fylgi við lýðræðið „austræna“
og frelsisást þjóða, íslendinga,
sem annara, er með öllu ósam-
rýmanlegt Að þeir menn, er
fylgja hinum austræna mál-
stað, þeir virði sjálfstæði ís-
lensku þjóðarinnar, sem ann-
ara þjóða, vettugi.
★
Hr. ritstjóri! Að þessu sinni
greip jeg penna í hönd til þess
að benda á síðustu sönnun sem
fram hefir komið um hið rjetta
innræti Þjóðviljamanna.
Dag eftir dag flytja þeir
greinar til þess að afsaka fram-
ferði Rúss í Iran. Þegar Tass-
frjettastofan segir, að það sje
tilbúningur einn, að Rússar
sjeu að flytja þangað lið, þá er
Þjóðviljinn látinn segja hið
sama. Því lesendur Þjóðviljans
eiga að vera steyptir í sama
mótinu eins og lesendur Is-
vestia og Pravda í Moskvu
er trúa því einu sem þar
stendur, án nokkurs tillits til
staðreyndanna. Ef stjórninni í
Moskva þóknast að láta blöð
sín segja þeim 180 miljónum
manna, er hún hefir í greip
sinni innan landmæra Rúss-
lands, að engar rússneskar
hersveitir sjeu í Iran, þá á það
að gilda sem sannleikur fyrir
þessar 180 miljónir — og alla
þá utan Rússaveldis, sem blóð-
langar til að komast í þessa
sömu „austrænu“ greip.
★
En þegar ekki dugar lengur
að halda því , fram, að rúss-
nesku hersveitirnar sjeu farn-
ar frá Iran, þá er skift um tón
í Moskva. Og sama daginn er
skift um tón hjerna við Skóla-
Framh. á bls. 8.
.--.iíiwssasah