Morgunblaðið - 17.04.1946, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 17. apríl 1946
lIOEiíDNBLAÐÍB
5
AF SJÓNARHÓLI SVEITAMANNS
• ©
Oryggismál sjófarenda
Bændur á blóðvelli Tímans.
ALDREI MUN koma svo út
blað af Tímanum, að þar sje
ekki býsnast yfir þeirri með-
ferð, sem bændur sæta hjá rík-
isstjórninni. Þeir eiga, sam-
kvæmt kenningu hans, að vera
píndir og kúgaðir, rjettindum
sviptir og settir skör lægra en
aðrir þegnar þjóðfjelagsins.
S. a. s. í hverjum dálki Tímans
kveður við þennan tón, og þá
einnig og ekki síst í langloku-
grein, eftir skagfirskan bónda,
er hann nefnir: „Horft um
öxl“, og birtist í Tímanum í s.l.
mánuði. Þar segir meðal margs
annars álíka, að stjórnin hafi
lagt þyngstu byrðar dýrtíðar-
innar á herðar bænda, vegna
þess að þeir sjeu þolinmóðir,
seinþreyttir til vandræða, geri
ekki verkföll o. s. frv. Þess-
vegna verður vegur stjórnar-
innar í fjárhags- og atvinnu-
málum aðeins einn: „Bændum
verður að blæða“. Þar með
leiðir þessi langlokumeistari
Tímans alla bændur fram á
blóðvöllinn undir skurðarhníf
stjórnarinnar!
★
Hagur bænda nú og fyrr.
ER NÚ nokkur sannleiks-
vottur í þessum skrifum? Nei,
því fer svo fjarri, að hjer sje
stuðst við nokkrar staðreyndir,
að segja má, að þó að hagur
allra landsmanna hafi stórbatn
að á undanförnum árum, þá
hefir líklega engin stjett rjettst
eins rækilega úr kútnum og
þeir bændur, sem stunda sauð-
fjárbúskap, og fjársýkin hefir
ekki leikið allt of grátt. Þeir
muna þann tíma, þegar dilks-
verðið komst niður fyrir 10 kr.,
og gera varð flesta bændur
landsins upp, sem vanskila-
menn, vegna þess að allar af-
urðir þeirra nægðu ekki til að
borga vexti og umsamdar af-
borganir af lánum. Hvernig er
hagur þessara manna nú? Hann
er þannig, að þeir eru nú flest-
ir eða allir skuldlausir, og þeir
hafa svo góð fjárráð, að þeir
hafa á prjónunum stórfeldar
fyrirætlanir um fjárfrekar
framkvæmdir í ræktur bygg-
ingum, vjelakaupum o. frv.
Og þetta er næsta eðlilegt,
vegna þess að ekkert í landinu
hefir hækkað eins mikið og
sauðfjárafurðirnar, eins og
Björn Olafsson fyrv. fjármála-
ráðh. hefir nýlega sýnt fram
á í skrifum sínum í Vísi um
nýja vísitölu.
★
Hækkun kjötverðsins.
Samkvæmt því sem Bj. Ól.
segir, hefur grunnverð kjöts
og mjólkur hækkað, samanbor-
ið við grunnkaup verkamanna
síðan í janúar 1940 (þá ákvað
Páll Z. kjötverðið) svo sem
hjer segir:
Verkamannakaup 83% hækkun
Mjólkurverð .. 60% —
Kjötverð ....... 138% —
Þetta er nú það sem Tíminn
kallar að leggja þyngstu byrð-
ár dýrtíðarinnar á herðar
bænda! Með þessu er ekki sagt,
að ketverðið sje of hátt miðað
við núverandi framleiðslu-
hætti. Hitt mun sönnu nær, að
bændum veitir ekki af þessu
verði til þess að rjetta við eftir
að þeir eru komnir úr Fram-
4. apríl
sóknarvistinni sælu, þegar þeir
urðu að láta allar afurðir sín-
ar ganga upp í skuldirnar og
hrukku varla til. Því ástandi
mátti líkja við langvarandi
blóðmissi, sem var að seig-
drepa bændastjettina og leggja
alla athafnaþrá þeirra og fram-
faralöngun í óslítandi skulda-
viðjar. Það háa verð sem sauð-
fjárbændur fá nú, hefir verkað
á hag þeirra eins og blóðgjöf
á þennan langt leidda sjúkling,
sem næstum var að dauða
kominn í höndum Tímaklík-
unnar. Þá var það, sem bænd-
um blæddi. Til þess tíma munu
allir hugsandi menn í bænda-
stjett „horfa um öxl“ með ó-
hugnaði og vona í lengstu lög
að slíkt eigi ekki eftir að koma
yfir þá aftur.
★
„Dýpra og dýpra“.
FRAMSÆKNI og umbóta-
löngun þjóðarinnar er svo
mikil, að jafnvel Tíminn treyst-
ir sjer ekki til að vera skilyrð-
islaust á móti nýsköpun stjórn-
arinnar í atvinnumálum. Hann
segir bara: Við erum á móti
nýsköpuninni, af því að hún er
ekki reist á heilbrigðum fjár-
hagsgrundvelli, þ. e. af því, að
Hermann er ekki forsætisráð-
herra, eins og honum er áskap-
að. En stundum teygjast úlfs-
hárin út undan sauðargærunni
og hinn ákafi fjandskapur aft-
urhaldsins í Tímafl. við alla
nýsköpun kemur berstrípuð
fram í dálkum blaðsins. Svo er
t. d. í aðsendri grein í Tím-
anum 27. mars, sem heitir
„Dýpi-a og dýpra“. Þar segir,
að allar innstæður þjóðarinn-
ar erlendis sjeu raunverulega
orðnar að engu, togararnir sjeu
rándýr stríðsvarningur, keypt-
ir á hápunkti verðlagsins, sem
stórfellur í samkeppninni á
næstunni. Kveður hjer við ann-
an tón, en í sumum öðrum
skrifum Tímans um þessi tog-
arakaup. Þá hefir því verið
haldið fram, að hið háa verð
þeirra sje að kenna glópsku
samningamannanna!
En vikjum nú aftur að
greininni „Dýpra og dýpra“.
Hámarki fjandskapar síns við
nýsköpunina nær höf. með
þessari klausu: „Keppst er viS
að kaupa tæki í svo stórum
stíl, að enginn líkindi eru til,
að við höfum nokkurn mann-
kraft til að nota þau“.
Þarna sjest það nú skýrum
stöfum hvað orðið hefði úr ný-
sköpuninni hefði Framsókn
ráðið. Hún hefði bara sagt:
Við megum ekki fjölga togur-
um eða vjelbátum, því þá yf-
irgefur fólkið jarðir sínar í af-
dölum og á útnesjum og flyt-
ur í kaupstaðina. Við megum
ekki kaupa einhver ósköp af
nýtísku landbúnaðarverkfær-
um, því þá fást engir til að
stunda búskapinn upp á gaml-
an og góðan máta. En þjóðin
gaf Framsókn ekkert tækifæri
til að framkvæma neina Her-
manns-nýsköþun. Hún valdi
sjer til forustu flokka, sem í
bjartsýnni trú á möguleika
landsins, vinna ótrauðir að því
að útvega fólkinu þau full-
komnustu atvinnutæki, sem völ
er á. Og Tímadótið sekkur
„dýpra og dýpra“ í fjandskap j
sinn við þá nýsköpun.
★
Varðbátar Pálma og Tímans.
EN ÞAÐ er eitt atriði 1 fram-
kvæmdum stjórnarinnar, sem
Tíminn lætur sjer mjög hægt
um að gagnrýna. Það eru
kaupin á ensku varðbátunum.
Eru það þó víst einu skipa-
kaupin, sem svo illa hafa tek-
ist, að þeim verður að skila
aftur. Eru allir, sem vit hafa
á sammála um að skipin sjeu
ónothæf til þess sem þau voru
ætluð hjer. Frá þeim úrskurði
segir Tíminn í smáklausu neðst
á síðu, sem lætur næsta lítið
yfir sjer og hann nefnir Varð-
bátakaupin. Hversvegna reyn-
ir Tíminn ekki að gera sjer
neinn mat úr þessum kaup-
um, sem flestir munu þó við-
urkenna að hafi verið býsna
leiðinleg mistök? Hjer skal
ekki reynt að ráða þá gátu,
enda mun hún ekki auðráðin
öðrum en þeim, sem eru kunn-
ugir hvaða samband er á milli
útgjalda Ríkisskips-forstjórans
og tekna Framsóknarflokksins.
Orðsending frá
Sfeingrími lækni
Maffhíassyni
Kæra Morgunblað:
Jeg fjekk mjög vinsamleg og
elskulega orðuð heillaóska-
skeyti frá vandamönnum og
vinum á afmæli mínu síðast, 31.
mars. En að vísu voru sum
þeirra bjöguð af dönskum sím-
riturum og mesta mildi, að jeg
var nógu skarpur að skilja. Með
al þeirra var eitt í ljóðum og
hljóðaði þannig:
„Láttu þig aldrei hrella,
Elli gamla vill skella,
haltu hreysti og velii
hátt þó í veröld skelli.
Þetta vers líkaði mjer ágæt-
lega — enda höfðu tvö revkvísk
góðskáld hjálpast að. Jeg leyfi
mjer að birta það hjer og ota
því fram öðrum gamalmennum
til aðvörunar og styrkingar.
Fleiri skeyti voru einnig list-
feng og hittu mig í hjartastað,
en þau voru of lofsamleg í minn
garð til þess að jeg birti þau.
En er jeg las þau fó? mjer eins
og stendur í Alþingisrímunum
um einn af öldungum þingsins
þá, „að jafnvel Sighvatur sjöt-
ugur kallinn varð að smjeri.“
Jeg bið vini mína, sem sendu
skeytin og lesa þetta, að með-
taka mma postullegu blessun og
þakklæti, bæði fyrir hlýindin og
lofið (sem mjer líkt og Gvendi
ríka þotti gott).
Nexö, 3. apríl 1946.
Vinsamlegast,
Steingrímur Matthíasson.
Bannaðar kvikmyndir.
LONDON: Yfirvöldin í Nor-
egi hafa bannað að sýn'a kvik-
myndir, sem teknar voru af
því, er húsmæður í Oslo skip-
uðu tómötum upp úr spönsku
skipi, eftir að hafnarverka-
menn höfðu neitað af stjórn-
málaástæðum að afferma það.
LANDSÞINGI Slysavarnar-
fjelags íslands er nýlokið. Um
öryggismál sjófarenda vor m. a.
eftirfarandi tillögur samþykkt-
ar:
„Þriðja landsþing Slysavarn-
arfjelags Islands telur að drátt-
artaugar ættu að vera eitt af
öryggistækjum hvers skips, til
að geta veitt ósjálfbjarga skip-
um aðstoð, og leyfir sjer því að
vekja athygli allra útgerðar-
manna og sjómanna á þeirri
nauðsyn að á hverjum bát sje
dráttartaug.“
„Þriðja landsþing Slysavarn-
arfjelags íslands telur einna
mest öryggi í því. að þau skip,
sem verða ósjálfbjarga á hafi
úti, annaðhvort af vjelabilun,
eða eru ekki ferðafær af öðr-
um orsökum, noti drifakkeri til
að halda skipi upp í vind og
sjó, forðast áföll og koma í veg
fyrir óeðlilega drift.“
„Þriðja landsþing Slysavarn-
arfjelags íslands skorar á Al-
þingi að breyta lögum varðandi
skyldur skipa til að veita öðr-
um skipum aðstoð, sem endur-
tryggð eru hjá Samábyrgð ís-
lands á fiskiskipum, þannig, að
trygging verði gefin fyrir því
að skip er fara öðrum skipum
til aðstoðar fái greitt fyrir út-
lögðum kostnaði, afla og veið-
arfæratjóni, en á það hefir tölu-
vert þótt bresta og getur skap-
að öryggisleysi sjófarenda.“
Um öryggi í lofti var þessi
tillaga samþykkt-
„Þar sem flugmálum og flug
list fleygir nú mjög ört fram
hjer á landi, beinir þriðja lands
þing Slysavarnafjelags íslands
þeim tilmælum til stjórnar
fjelagsins að gera sem fyrst sem
rækilegastar athuganir um á
hvern hátt flugvjelar yrðu
teknar í þjónustu slysavarna og
björgunarstarfsemi, og jafn-
framt á hvern hátt verði kom-
ið á sem mestu öryggi í flug-
málum“.
Þá var slysavarnarnefnd
þingsins falið að gera tillögur
um fyrirkomulag og framtíðar-
starf í björgunarmálum á sjó,
og á hvern hátt þeim yrði fyr-
irkomið. Fyrir nefndinnni lá
brjef stjórnar Slysavarnar-
fjelags íslands til fjárveitingar-
nefndar Alþingis dags. 13. okt.
1944, sem hún hefir kynt sjer
og er nefndin í höfuðatriðum
samþykk þeirri stefnu, sem þar
er mörkuð, og leggur til að eft-
ir henni verði farið í nánustu
þau, sem landhelgisgæsluna
annast, sjeu jafnan búin fyllstu
tækjum til aðstoðar öðrum skip
um og björgunar mannslífa, cg
að tryggt sje eftir föngum að
skipin sjeu ekki notuð til ann-
ara óskildra starfa á þeim tím-
um, sem helst má ætla að þörf
sje fyrir þau í þágu slysavarn-
anna.
3. A meðan svo er ástatt sem-
n.ú, að Slysavarnarfjelag ís-
lands er eigandi björgunar-
skipsins Sæbjörg eða annara
skipa, sem bygð kunna að vera
á vegum fjelagsins, og sú kvöð
hvílir á fjelaginu að reka þau
sem björgunarskip, þá telur
fjelagsstjórnin nauðsynlegt að
nægilegt fje sje lagt fram úr
ríkissjóði, til þess að rekstur
þeirra verði tryggður.
4. Um fyrirkomulag slysa-
varnanna í náinni framtíð telur
fjelagsstjórnin tvímælalaust
hagkvæmast að Slysavarnafje-
lag íslands annist alla slysa-
varnastarfsemi frá landi með
þeim tækjum, sem fyrir eru í
hvert sinn. Allar hjálparbeiðn-
ir sjeu sendar Slysavarnarfje-
laginu hvort heldur þær ber-
ast frá landi eða hafinu. Slysa-
varnarfjelag íslands leiti síð-
an aðstoðar stjórnar landhelgis
gæslunnar í hvert sinn enda
verði náin samvinna þeirra á
milli um tilhögun björgunar-
starfsins. Þá telur fjelagsstjórn
in nauðsyn bera til að settar
verði ákveðnari reglur um
kvaðir á hendur skipaeigendum
til hjálpar skipum sem eru í
nauðum stödd og á hvern hátt
og frá hverjum þeim beri bæt-
ur fyrir slíka hjálparstarfsemi.
Að lokum lítur fjelagsstjórn-
in svo á, að framtíðarrekstur
björgunarstarfsins á hafinu
verði að vera á kostnað ríkis-
ins, sumpart í sambandi við
landhelgisgæsluna og ef til vill
utan hennar að nokkru leyti,
þar sem slíkur rekstur er fjár-
hagslega ofviða Slysavarnar-
fjelagi íslands.
Drottningin farin
frá Færeyjum.
SKRIFSTOFU Sameinaða
gufuskipafjelagsins hjer barst
skeyti um það í gærkveldi, að
Dronning Alexandrine hefði
farið frá Þórshöfn í Færeyj-
um kl. 5 síðdegis í gær, áleið-*
is til Kaupmannahafnar.
mnDmmmininumimmnmumimmuminanasa*
I 3
framtíð.
Álit fielagsstjórnar er á þessa
leið:
1. Á meðan um er að ræða
skip þau, sem ríkið nú ræður
yfir til landhelgisgæslu og sem
jafnframt starfa að eftirlits og
björgunarstarfi við s+rendur
landsins, og jafnvel þótt nokk-
ur breyting verði gerð þar á
telur fjelagsstjórnin ekki að-
kallandi þörf á, að sett sje á
stofn sjerstök stofnun til að
annast rekstur þeirra. Hinsveg
ar telur stjórnin bót að því að
þessum málum sje haldið að-
greindum frekar en verið hefir,
svo sem með sjerdeild á skrif-
stofu Skipaútgerðar ríkisins,
undir stjórn sjerfróðs fulltrúa,
er starfi undir forstjóra útgerð-
arinnar.
2. Nauðsynlegt. er að skip
ÞETTA I
§ er bókin, sem menn lesa I
1 sjer til ánægju, frá upphafi |
g fil enda. i
Bókaútgáfan Heimdallur. |
imuiiiiiiiimiimmmmiiuiimimiDiiiiuimimiUimu