Morgunblaðið - 15.08.1946, Blaðsíða 1

IS. árgangui
181. tbl. — Fimtudagur 15. ágúst 1946
Isaioldarprentsmiðja h.x.
Friðarráðstefnan
Ungverjar vilja -Transsilvaníu og sneið af
T ékkóslóvakéu
Vesfur-isiending
arnir í SsoSi
VESTUR-ÍSLENSKU gest-
irnir, sem hjer dvelja nú á
vegum Þjóðræknisfjelagfeins
og ríkisstjórnarinnar, heim-
sóttu forseta íslands að
Bessastöðum í gær. í fylgd
með þeim var stjórn Þjóð-
ræknisfjelagsins hjer og mót
tökunefndin og ennfremur
Vestur-íslendingurinn Hjálm
ar Gíslason.
Var gestunum sýndur stað-
urinn og skýrði forseti þeim
frá sögu hans og helstu fram
kvæmdum síðustu ára. Grett
ir L. Johannson flutti íorseta,
Alþingi og íslensku þjóðinni
kveðju frá aðstoðarforsætis-
ráðh. Canada, Mr. Louis St.
Lauret, og ennfremur flutti
hann persónulegar kveðjur
frá Valdimar Eylands og Ric-
hard Beck, núverandi og fyr-
verandi forsetum Þjóðræknis
tfOelagsins vestra. Forseti þakk
aði kveðjurnar.
í fyrradag skoðuðu Vestur-
íslendingarnir Þjóðleikhúsið,
Alþingishúsið, Dómkirkjuna,
Sundhöllina og Háskólann.
Um kvöldið voru þeir í boði
hjá biskupi íslands, ásamt
stjórn Þjóðræknisfjelagsins
og Vestur-íslendingunum
Ragnari Stefánssyni, Valdi-
mar Björnssyni og Hjálmari
Gíslasyni. Grettir L. Johann-
son afhenti biskupi við það
tækifæri skrautritað skjal,
sem staðfestingu á útnefn-
ingu biskupsins, sem heiðxirs-
verndara Hins Evangelisk-
Lúterska Kirkjufjelags ís-
lendinga í Vesturheimi. Þakk
aði biskup í ræðu.
í glærkvöldi sátu Vestur-ís-
lendingarnir boð hjá Jónasi
Þorbergssyni, útvarpsstjóra.
íyrkir svara láss-
um
Ankara í gærkvöldi.
TYRKNESKA stjórnin hefir
nú ákveðið efni svars síns við
þeirri málaleitan Rússa, að
fram verði látin fara endur-
skoðun á Montreux-sáttmál-
anum frá 1936, með þeim hætti,
að Rússum verði veitt meiri
ítök í yfirráðum sundsins og
vörnum þess. Enn hefir ekki
verið opinberlega tilkynnt
hvernig tyrkneska stjórnin
snýst við tilmælum Rússa.
•—Reuter.
Sendiherra Egypla
London í gærkveldi.
SENDIHERRA Egypta í
London hefir verið kvaddur
heim til þess að ræða við
stjórn landsins um endurskoðun
bresk-egypska sáttmálans, en
breskir og egypskir fulltrúar
hafa verið að sernja um end-
urskoðunina undanfarnar vik-
ur. Sendiherrann hefir þegar
rætt við Sidki Pasha, forsætis-
ráðherra Egyptalands, og mun
væntanlega í kvöld ræða við
fulltrúa Egyptalands, sem hafa
átt í samningunum við Breta.
—Reuter.
UR3 þr]ú sííg
KAUPLAGSNEFND og Hag-
stofa hafa nú lokið við að
reikna út vísitölu framfærslu-
kostnaðar fyrir ágústmánuð.
Reyndist hún hafa hækkað um
þrjú stig. Eða úr 293 í 296 stig.
Hækkun þessi stafar af verð-
hækkun, sem orðið hefir á fiski,
einkum þó saltfiski, og sykri.
Þá hefir einnig orðið nokkur
hækkun á vefnaðavörum.
Beverkfge í Höfn
William Beveridge, hinn
þekti hreski hagfrœðingur,
kom nýlega til Kaupmanna-
hafnar. Þessi mynd var tekin
af honum á Hotel d‘Angle-
terre í Höfn.
Fj ekk tvö í vörpuna.
LONDON: •— Breskur togari,
sem var að veiðum í Norður-
sjónum nýlega, fjekk hvorki
meira nje minna en tvö tundur
dufl í vörpu sína í einu. —-
Sprungu þau bæði og kastað-
ist skipið upp úr sjónum. Það
skemdist mikið, en enginn mað
ur meiddist.
Búigarar krefiast hluta af Þrakíu
frá Grikkjum
PARÍS í gærkvöldi. — Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá REUTER.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Ungverjalands flutti í dag ræðu á
friðarráðstefnunni í París. Lýsti hann áliti stjórnar sinnar á
frumdrögum þeim að friðarsamningum við Ungverja, sem utan-
ríkisráðherrar fjórveldanna gengu frá. Sagði hann, að Ungverj-
ar vildu fá um 22 þúsund ferkílómetra af Norður-Transilvaníu
og auk þess nokkurt landssvæði frá Tjekkóslóvökum. Á fundi
ráðstefnunnar í morgun var flutt ræða, sem Georgieff, forsætis-
ráðherra Búlgaríu, hafði samið, þar sem hanp gerir athugasemd-
ir við frumdrög að friðarsamningum við Búlgaríu. Krafðist hann
þess, að Blúgarar fengju Vestur-Þrakíu frá Grikkjum.
álamiðlunartillaga
Tmmaiis í
Palestmumálunam
§á Gyðinpm síærra land-
og meiri s|á!fs!jérn.
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins frá Reuter.
ÞAÐ VAR OPINBERLEGA tilkynt í London í kvöld, að Att-
lee, forsætisráðherra Bretlands, hefði borist svar Trumans
Bandaríkjaforseta við fyrirspurn Breta um það, hvort Banda-
ríkjastjórn vildi vinna með Bretum að framgangi tillagna bresk
bandarísku Palestínunefndarinnar. Að því, er fregnir frá Wash-
ington herma, mun Truman forseti lýsa yfir því, að hann vildi
gera breytingar við tillögurnar, þannig að allir aðilar gætu
unað við þær. Aðalbreytingarnar eru sagðar fólgnar í því, að
Gyðingum verði fengið stærra landssvæði og þeim veitt ríkari
sjálfstjórn yfir því en gert var ráð fyrir í tillögum Palestínu-
nefndarinnar.
ur
u na.
Alexandria x gærkvöldi.
FJÓRAR albanskar prins-
essur, systur Zog Albaníu-
konungs, lögðu í dag af stað
með skipi frá. Alexandriu á-
,leiðis til París. Þegar til París
jkemur ætla þær að ræða við
ýmsa áhrifamenn úr hópi full
trúanna, sem friðarráðstefn-
una sitja. — Systurnar hafa
dvalist í Alexandriu, ásamt
Zog, síðan hann fluttist til
Egyptalands frá Bretlandi, en
þar dvaldist hann fyrst eftir
að hann var rekinn í útlegð.
—Reuter.
Segir Truman í svari sínu,
að verði þessar tillögur með
áðurnefndum breytingum, hafð
ar sem grundvöllur í viðræðum
við Araba og Gyðinga, þá muni
Bandaríkjastjórn veita ,,mór-
alskan stuðning“.
Eramh. 6 2. aíðu
Loka heimsslyrjald-
arinnar ntinsf
Washington í gærkveldi
TRUMAN Bandaríkjaforseti
birti í dag ávarp til þjóðarinn-
ar í tilefni þess, að eitt ár er
liðið frá því að lokasigur vannst
í styrjöldinni við Japana og
endir var bundinn á heimsstyrj
öldina. Bað hann þjóðina að
gera daginn að almennum bæna
degi. Bandarískir hermenn í
Tokio minntust dagsins með
hersýningu. — Reuter.
ROSTUSAMT A SPANI.
LONDON: — Fregnir frá
landamærum Frakklands og
Spánar herma, að róstusamt sje
nú í nyrstu hjeruðum Spánar.
Samkvæmt góðum heimildum,
munu herlög hafa verið sett á
í nokkrum landamæraþorpum.
Launakröfur Ungverja.
Utanríkisráðherra Ungverja-
lands sagði í ræðu sinni, að það
væri ekki nein varanleg lausn
á sameiginlegum vandamálum
Ungverjalands og Rúmeníu,
þótt Ungverjar fengju umrædd-
an hluta Norður-Transilvaníu.
Rúmenar hefðu reynst mjög ó-
samvinnuþýðir og hefði stjórn-
in þar í landi meira að segja
neitað að senda fulltrúa til við
ræðna við ungversku stjórnina
um vandamál ríkjanna. Hann
færði það fram til stuðnings
landakröfum Ungverja á hend
ur Tjekkóslóvakíu, að fjöldi
Ungverja byggi á umræddu
landssvæði. Væri þar farið illa
með þá og þeir meira að segja
sviftir borgaralegum rjettind-
um. Kvaðst hann heita því, að
ekki skyldi gengið í neinu á
rjett þjóðernisminnihluta, ef
Ungverjar fengju þessi lands-
svæði.
Góðs maklegir.
Utanríkisráðherrann sagði, að
ekki væri hægt að skipa Ung-
verjum á bekk með nasistum
og fasistum, þótt þeir hefðu bar
ist með möndulveldunum. —
Margir ungverskir föðurlands-
vinir hefðu unnið margvísleg-
ar hetjudáðir, og væru því Ung
verjar nokkurs góðs maklegir.
Að lokinni ræðu utanríkisráð
herrans bað Masaryk, utanrík-
isráðherra Tjekkóslóvakíu, um
frest til að athuga ræðuna, og'
lýsti þá Byrnes, sem var í for-
sæti, því yfir, að fundi væri
frestað þangað til í fyrramálið.
I ræðu Georgieffs,
forsætisráðherra Búlgaríu,
sem flutt var í morgun, var
sagt, að landakröfur Búlgara
á hendur Grikkjum væru sann
gjarnar, því að á umræddu
Framh. á bls. 8.