Morgunblaðið - 06.12.1946, Blaðsíða 8

8
MORGUNB LAÐIÐ
Föstudagur 6. des. 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsia,
AusruTStræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10.00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
1 lausasðlu 50 aura eiiitakið, 60 aura með Lesbók.
Batnandi er best að lifa
TÍMAMENN hafa nýlokið sínu flokksþingi. Á það
komu vonsviknir flokksmenn víðsvegar af landinu. Þeir
töldu sig eiga erindi á flokksþing og vissulega var það
svo. Margir þeirra töldu flokkinn sinn kominn á villu-
götur. Hann hafði rofið samvinnu og neitað samvinnu,
cg mörgum flokksmannanna fanst það illa hæfa og ekki
í samræmi við allar yfirlýsingarnar um fylgi við sam-
vinnufjelagsskapinn, sem ætti að þýða ótvíræðan vilja
til samvinnu á stjórnmálasviðinu.
En í fjögur ár hafa forilngjar flokksins beitt sjer
fyrir því, að sundra samvinnu og koma í veg fyrir hana.
Hafa og sjálfir lent utan við alla garða. I tvö ár hafa
málgögn flokksins og stjórn hamast gegn framíörum
og nýsköpun í atvinnulífi þjóðarinnar. Samvinna milli
andstæðra flokka og ólíkra atvinnustjetta hefir af þess-
um mönnum verið rægð og tortrygð með öllum þeim
ráðum og meðulum sem hægt var að hugsa upp. Fram-
farirnar hafa þeir kallað öfgar og vitleysu, samvijmuna
lirask og atvinnufriðinn heimsku.
Allir hinir þroskaðri kjósendur flókksins eru fyrir
löngu orðnir uppgefnir á þessu. Þegar allstór hópur
þeirra kemur saman á flokksþingi, þá taka þeir til sinna
ráða. Eftir fimm daga setu birta þeir í Tímanum mesta
urmul af tillögum sem þeir hafa samþykt og kennir
þar margra grasa.
Eitt er þó sjerstaklega athyglisvert. Flokksþingið sam-
þykkir, að styðja alt það, sem fráfarandi stjórn og þeir
flokkar sem hana studdu hafa verið að vinna að og und-
irbúa síðustu tvö ár. Allar þær framfarir, öll sú um-
bótaviðleitni sem foringjar og ritarar Tímaliðsins hafa
fordæmt fær traust og samþykki í tillögum flokksþings-
ins. Nú á það víst alt að heita: „Stefna Framsóknar-
fiokksins". Má um þessa staðreynd segja að „batnandi
mönnum er best að lifa“ og því ber að fagna.
Hitt er svo annað mál, að það er meira blóð í kúnni.
Til að byrja með er það, að Framsóknarþingið hefir
tekið upp og endursagt í ýmiskonar tillöguformi mik-
inn hluta af því sem Alþýðuflokkurinn, Sósíalistaflokk-
urinn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa lagt fram sem grund-
völl til stjórnarsamvinnu á ný í tólf-manna nefndmni.á
Alþingi. Einna mest ber á samþykki við róttækustu til-
lögur Sósíalistaflokksins svo sem eignauppgerð, hásköttun
og fleira. Rekur sig þó hvað á annars horn í allri þeirri
'-eggjavíðu rjett. Sjálfsagt á það nú einnig alt að heita:
„Stefna Framsóknarflokksins“!
Auk alls þessa birtast svo í tillögum þessa flokksþings
margvíslegar sjerkreddur, sem eru eins og gljáfægðar
spegilmyndir úr ræðum, tillögum og ritum flokksstjórn-
arinnar síðustu fjögur árin. Þar eru ýmislegar lýsingar á
voða dýrtíðarinnar og eins og venjulega fálmkendar og
grautarlegar kröfur um lækkun hennar og útrýmingu. Þar
er fast að orði komist um upptöku höfðatölureglunnar, um
aukin innflutningshöft, og vikið að einskonar einkasölu
á olíu sem þýðingarmiklu úrræði.
Einn er sá málaflokkur sem alveg er sneytt hjá í öllum
tillögu morandanum og það af eðlilegum ástæðum. Þetta
tru utanríkismál. í þeim hefir þingflokkurinn klofnað í
þrent hvað eftir annað.
í efnahagslífi þjóðarinnar vill þetta Framsóknarþing
í stuttu máli vinna að því, að útrýma auðmönnum, og
fátæklingum, háskatta allar tekjur og hærri eignir og
hafa þó „alla menn efnalega sjálfstæða11. Er um þetta
farið mörgum orðum og hjartnæmum og vafalaust taka
þeir menn það alt alvarlega, sem ekki leiða hugann að
samkvæmni eða framkvæmanlegum aðgerðum. — Þegar
tillögurnar eru allar lagðar saman, þá er þar að finna
mjög marglitan hrærigraut af annara stefnu og fjölþætt-
um óskum manna sem vilja sýna ítrustu viðleitni til að
halda lífinu í flokki sem þeir vita sjálfir, að er stefnulaus
og á ekki framtíðar tilverurjett.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Skoðanakönnun um
brugg.
HREPPSNEFND ARODD -
VITI úti á landi sendir mjer
skemtilegt plagg. Það er brjef,
sem honum hefir borist frá
Stórstúku íslands. Samskonar
brjef hefir verið sent til allra
hreppsnefndaroddvita á land-
inu. Eru þeir beðnir að svara
því hvort mikið eða lítið hafi
verið um áfengisbrugg í þeirra
sveit á árunum 1930—34. „Trú
legt er, að margar sveitir
landsins hafi verið að mestu
eða öllu leyti lausar við áfeng-
isbrugg á þessu tímabili og yf-
irleitt hafi heimabrugg verið
mjög orðum aukið, þó að víða
væri það slæmt', segir orðrjett
í þessu brjefi.
Hjer mun vera á ferðinni
skoðanakönnun og er ekki erf-
itt að geta sjer til um tilgang
hennar. Það á sem sagt að
vekja upp gamla banndraug-
inn á ný og nota þessa frum-
legu skoðanakönnun í áróðri
fyrir því að áfengisbanni verði
aftur komið á hjer á landi.
Það er gleðilegt, að íslenzka
þjóðin skuli bera gæfu til að
eiga syni og dætur, sem vilja
af heilum hug og öllum kröft-
um berjast fyrir þvi, að
drykkjuskapur rjeni með þjóð
vorri. En þeir geta eyðilagt sitt
góða starf með því að haga
sjer barnalega.
•
Voruð þjer bruggari
fyrir 16 árum?
ODDVITINN, sem sendir
mjer brjefið, segist ekki skilja
hversvegna sje verið að senda
oddvitum þessar fyrirspurnir.
Þeir sjeu ekki yfirvöld. Það
hefði verið rjettara að snúa
sjer beint til sýslumanna, eða
hreppstjóra, sem viti meira um
málið. Ennfremur hljóti að
vera skýrslur til um allan
þann fjölda manna, sem tekn-
ir voru og dæmdir fyrir heima-
brugg á fyrnefndum árum, þó
aldrei náist á þann hátt til
allra, sem dunduði við að
brugga brennivín á bannárun-
um.
Það hefði verið alveg eins
gott að skrifa hverjum einasta
bónda á landinu og spyrja:
„Voruð þjer bruggari fyrir 16
árum, herra minn. Ef svo, vilj
ið þjer gjöra svo vel og láta
Stórstúku íslands vita“. Um
leið hefði verið hægt að spyrja,
svona til fróðleiks, hvað mik-
ið hefði verið bruggað í alt og
hvaða árstími hefði verið
heppilegastur fyrir brugg. Með
þessu móti hefði verið hægt að
fá skemtilega heimabruggs-
skýrslu, ef menn hefðu þá
nent að vera að því að svara
því, hvort þeir hafi framið lög-
brot, sem nú er fyrnt yfir.
En að oddvitar fari að þefa
ofaní hvers manns kopp í sinni
sveit til að vita hvort þar
finst 16 ára brugglykt, er frá-
leitt“.
•
Æskulýðstónleik-
amir.
„ÆSKULÝÐSTÓNLEIKAR
Tónlistarfjelagsins í Tripolo-
leikhúsinu verða mjer ógleym-
anleg stund“, skrifar Þorberg-
ur Sæmundsson. „Það var dá-
samlegt að horfa yfir þenna
fríða unglingahóp, sem hlust-
aði með athygli, en svo kyrt
var meðal áheyrenda, að ekki
heyrðist stuni nje hósti.
Þegar hverju verkefni var
lokið, kvað við lófaklapp, sem
sýndi að unglingarnir skyldu
hvað þeir voru að hlusta á og
að þeir vildu þakka lista-
mönnunum fyrir vel túlkuð
verkefni.
Að hljómleikunum loknum
gengu áheyrendur prúðmann-
lega út úr salnum. Þar var
enginn troðningur, engin ó-
hljóð, ekkert blístur og á gólfi
salsins var ekkert brjefarusl
eftir sælgætisumbúðir. í einu
orði sagt, hlustendur voru
prúð og vel upp alin Reykja-
víkuræska.
Það er mikið talað um Ijóta
framkomu unglinga hjer, en
Tónlistarfjelaginu hefir nú
tekist að ná saman prúðu ungu
fólki og sýna að það er til.
•
Samanburðu.
AÐ LOKUM gerir svo brjef-
ritari samanburð á þessum
æskulýðstónleikum og öðrum,
sem haldnir voru hjer nýlega í
bænum, þar sem jazz-hljóm-
leikar voru á boðstólum. Þar
hafði verið öðruvísi um að lít-
ast um mun það satt vera, en
jeg ætla að leiða hjá mjer þann
kafla brjefsins, því til lítils
gagns er að koma af stað ríg
milli þeirrá, sem hlusta á jazz
og hinna, sem vilja heyra sí-
gilda tónlist, enda er það meira
að segja svo, að það getur vel
farið saman, að hafa gaman af
hvoi'ttveggja.
En Tónlistarfjelaginu verð-
ur ekki nógsamlega þakkað, að
það skyldi ráðast í þessa æsku-
lýðstónleika og gaman var að
þeir fyrstu tókust vel. Það
þarf ekki að kvíða því að þetta
gangi ekki alt vel.
•
Gjafabögglar
okkar.
í SAMBANDI við gjafa-
böglaumræðurnar hjer í blað-
inu og víðar, þar sem fundið
hefir verið að því, að vörur
hafi farið út úr landinu, sem
við máttum illa án vera, hefir
kunningi minn skýrt mjer frá
því, að erlendis þar sem hann
þekki til, sje haft ’strangt eftir-
lit með gjafasendingum til út-
landa. Þannig sje það til dæmis
í Danmörku. Kunningi sinn
hafi ætlað að senda sjer nokk-
ur epli fyrir jólin. Danska
eplauppskeran var óvenjugóð í
sumar og svo mikil, að fullyrt
er að eplin liggi undir skemd-
um. En maðurinn fjekk neitun
hjá dönsku yfirvöldunum um
að senda nokkur epli í gjafa-
böggli til kunningja síns á ís-
landi.
Við slíltum reglum er ekkert
að segja. Það ræður hver hvað
hann gerir hjá sjer. Og við
ættum að hafa vit á, að gera
slíkt hið sama.
I MEÐAL ANNARA ORÐA .
Péfagaukarnir í Þjóðviljanum
I vaxandi mæli ber Þjóðvilj-
inn þess vott, að ritstjórn hans
taki sjer til fyrirmyndar
blöð, sem gefin eru út undir
mjög ólíkum kringumstæðum,
og þeim, sem eru hjer á landi.
Ber þetta málgagn kommún-
ista mjög greinilegan blæ af
blöðum eins og þau hljóta að
vera, þar sem aðeins einn
flokkur er leyfður þ. e. a. s.
Kommúnistaflokkurinn, en
þeir sem eru á andstæðri
skoðun við kommúnista, fá
ekki að láta í ljósi skoðanir
sinar.
Þegar Morgunblaðið birtir
frásögn af grein, sem fyrir
nokkru kom út í sænsku bók-
mentatímariti, þá segir Þjóð-
viljinn að auðsætt sje, að
hjer sje aðallega stuðst við
greinar, er birtist í amerískum
afturhaldsblöðum. (!)
Þegar Morgunblaðið bendir
á, að Þjóðviljinn sje ófáanleg-
ur til þess að skýra frá, hvað-
am hann fái daglegar frjettir
sínar, þá er svarið þetta: Að
Morgunblaðið sje orðið þátt-
takandi í áróðri hins ameríska
afturhalds(l)
Svona flótti frá staðreynd-
um getur komið blaðamönnum
að haldi í einræðislöndum, þar
sem almenningi er meinað að
kynnast málunum nema frá
einni hlið. En í lýðfi'jálsu landi
á blaðamenska Þjóðviljamanna
ekki heima. Það er hver heil-
vita maður löngu farinn að
sjá.
Hin „mælska þögn“ Þjóð-
viljans um það, hvaðan hann
hafi frjettir sínar, verður ekki
misskilin. Þjóðviljinn er rek-
inn sem málgagn rússneskrar
herveldisstefnu. Þar er daglega
fluttur áróður, og meira og
minna ofstækisfullar aðdrótt-
anir eða skammir, um hinar
engilsaxnesku þjóðir.
Útgáfa Þjóðviljans og starf
ritstjórnarinnar, miðast við
það, hvernig hægt sje að sverta
engilsaxnesku þjóðirnar í aug-
um íslendinga og gera alt starf
þeirra sem miðar að velferð
mannkynsins, tortryggilegt.
En svo smáskítlegir eru Þjóð
viljamenn í þessum áróðri sín-
um, að þeir vilja ekki við neitt
kannnast. Þeir vilja ekki með
nokkru móti láta lesendum
sínum í tje vitneskju um, hvað-
an þeir hafi hinn daglega áróð-
ur, sem þeir flytja gegn engil-
saxnesku þjóðunum. Verður
þetta ekki skilið á annan hátt,
en þeir beinlínis treysti sjer
ekki til að segja frá þessu.
Orsakir til þeirrar þagnar
eru nokkuð auðskildar. Þjóð-
viljinn er angi af því erlenda
áróðurskerfi, sem nú er beint
með hatrömu ofstæki gegn
engilsaxnesku þjóðunum. En
hver sá maður, eða hvert það
blað, hvar sem er í heimi, er
andæfir þeim daglegu svívirð-
ingum, er kommúnistar dreifa
út um heiminn í blöðum, sem
þeir hafa yfir að ráða, eru á
máli kommúnistanna kallaðir
,,fasistar“ og „föðurlandssvik-
rr“.
Menn, sem þannig eru orðnir
aftaníossar erlends herveldis,
þykjast svo í öðru orðinu vera
hinir eldheitustu föðurlands-
vinir. FÖðurlandsást sína þykj-
(Framh. á bls. 12).