Morgunblaðið - 19.04.1947, Side 11

Morgunblaðið - 19.04.1947, Side 11
Laugardagur 19. apríl 1947 MORGUNBLAÐIÐ 11 Framhald. Á einveldistímum fyrri alda og ekki síður í einræðis- ríkjum síðustu tíma, er ör- yggi borgaranna lítils virði, þar sem valdhafarnir hafa í hendi sjer dómsváldið eftir feigin geðþótta að meira eða minna leyti. ÞBODN ÞESð, r.H Eftir Jóhann Hafstein '4. Almennar, frjálsar og leynilegar kosningar með ákveðnu millibili Þá er komið að einu höfuð- teinkenninu við framkvæmd lýðræðisins, sem eru almenn- ar, frjálsar og leynilegar kosningar. Þar, sem fólkið tekur el;ki beinan þátt í stjórnarathöfn- um, en þingin fara með um- boð þess, verður kosningar- rjettur þinganna að vera al- mennur. Til þess að borgar- inn íái neytt þessa kosninga- rjettar óháður verða kosning ar að fara leynilega fram. — Ekki nægir hins vegar, að kosningarnar sjálfar fari áið • hafninu til fram leynilega, ef j kjösandinn er að öðru leyti þvingaður í atkvæðagreiðsl-j unni. Þess vegna verða kosn- ingarnar að vera frjálsar, Skoðanafrelsi að ríkja óskor- að, málfrelsi og ritfrelsi og nauðsynlegt athafnafrelsi að 'öðru leyti. Fellur þar undir fyrst og fremst, að starfsemi stjórn- málaflokka sje frjáls og ó- hindruð, þar sem fólki með ölíkar stjórnmálaskoðanir er tilskilin jöfn aðstaða til kjör- 'gengis og kosningarrjettar, i— framboðs og þátttöku í kosningum. Enn verður að uppfylla það Skilyrði, að kosningar fari fram með nokkum veginn fyrirfram ákveðnu millibili, en sjeu ekki látnar fram fara teftir geðþótta ríkjandi stjórn ar, þegar henni þykir hent- ugt, t.d. þegar hún álítur al- menning í því augnabliks- ástandi, sem henta myndi mál stað hvnnar o.s.frv. Fleiri atriði gætu komið til ’álita í þessu sambandi t.d. varðandi meðferð og hand- höfn framkvæmdarvaldsins. En þar sem löggjafarvaldið ;er í hendi þinganna og dóm- Stólar óháðir, myndi fram- kvæmdarvaldið alltaf í reynd inni verða nokkuð skorðað, hvernig sem handhöfn þess yæri varið. Þingræðisfyrirkomulágið, Sem á upptök sín í Bretlandi, gerir ráð fyrir því, að fram- kvæmdarvaldið sje í reynd- inni háð þinginu, þannig, að á hverjum tíma sje á valdi meirihluta þings, hverjir fari með það vald, skipi stjórn rík isins, eða e.t.v. til bráða- byrgða að stjórnin sje háð j þeim stærsta þinghluta, sem kostur er á. Samskonar reglum höfum við fylgt eftir að við hJutum „heimastjórn“ 1904, með því eina fráviki, er skipuð var ut- anþingsstjórn í árslok 1942. I í Bandaríkjunum er fram- kvæmdarvaldið hins vegar í liöndum forseta., sem er þjóð- kjörinn og verður ekki með vantrausti þingsins vikið frá eins og stjórn í þingræðis- landi eftir breskri fyrirmynd. Hins vegar getur forsetinn sætt ákæru fyrir „Senatinu" og yrði vikið frá með sam- þykki 2/3 atkvæða þar, eftir rannsókn og málsmeðferð þar. í Sviss eru 7 ráðherrar í rík isstjórn eða sambandsráði. — Þar kýs þingið ráðherra eftir hverjar. kosningar til 4 ára og þeir sitja svo þessi 4 ár. Þegar menn eru kosnir ráð- herrar, verða menn að segja af sjer þingmennsku. En van- traust á stjórn þekkist ekki þar sem hver stjórn situr sitt kjörtímabil. Það er ófrá- víkjanleg venja, að tala ráð-j herra úr hverjum flokki feri j eftir fulltrúatölu flokksins á ] þinginu. — Þingið kýs einn hinna 7 ráðherra til forseta. Er þetta verulega frábrugðið þingræðisstjórnskipun, eins og hún hefur þróast í Eng- landi, Norðurlöndum og víðar. — Þetta hygg jeg, að sjeu nú aðalatriðin varðandi ytra form eða framkvæmd lýðræð- isins: 1. Grundvallarlög, er miði að því að tryggja sjálfstjórn fólksins og setja ríkísvald- inu skorður. 2. Þjóðkjörnar löggjafarsam- komur. 3. óháðir dómstólar. 4. Almennar, frjálsar og leynilegar kosningar með fyrirfram ákveðnu milli- bili. Stöðugt vaxandi fylgi æskunnar viö Sj dlfstæðisstefnuna UNGIR Framsóknarmenn hafa gortað mikið af því á síðu sinni í Tímanum hversu margt ungt fólk hafi gengið í fjelag ungra Framsóknar- manna hjer í bænum að und- anförnu. í langri grein er rit- stjóri síðu þeirra skrifar í Tímann 11. þ. m. kemst hann að þeirri niðurstöðu, að straumur æskunnar liggi til Framsóknarflokksins ög dreg ur þá álýktun af því, að á þessum vetri hafi 65 nýir fje- lagar gengið í fjelag ungra Framsóknarmanna hjer í bænum. Ungir Framsóknar- menn virðast vera því óvanir að nýir fjelagar bætist í þeirra hóp og er því ef til vill ekkert undarlegt þó að slíkt hafi undarleg áhrif á þá, en teljast verður það hæpin á- lyktun hjá þessum unga manni að fullyrða að hugur æskunnar, almennt, hneygist til Framsóknarflokksins af því að 65 nýir fjelagar hafa bæst í þeifra hóp á þessum vetri. Til samanburðar skal bent á það, að i Heimdall, fje- lag ungra Sjálfstæðismanna, hafa frá áramótum gengið full tvö hundruð nýrra fje- laga. Af þessu sjest raunveru lega hvert straumur æskunn- ar liggur. Hann liggur ekki til Framsóknarflokksins, heldur til Sjálfstæðisflokksins. Annars kemur þessi ungi maður víða við í þessari grein sinni, sem er full af brigslyrð um og órökstuddum ásökun- um í garð Sjálfstæðisflokks- ins. — Aðalinnihald grémai- lians er það, að Sjálfstæðis- flokkurinn sje ekkert annað en flokkur braskara og okr- ara og að lýðræðishugmynd Sjálfstæðismanna sje fólgin í skipulagssnauðu kapphlaupi eftir lífsgæðum. Eftir skrif- um þessa manns að dæma mætti ætla að Sjálfst.m. eða fyrir það fyrsta leiðtogar þeirra, sjeu hinir mestu mis- indismenn eða jafnvel óvalin glæpalýður, sem til alls sje trúandi. Þannig dæmir hann nær helming þjóðarinnar, sem nú styður Sjálfstæðis- flokkinn að málum. Eins og kunnugt er, þá hef- ur það verið og er grundvalla- stefna Sjálfstæðisflokksins, að vinna að víðsýnni og þjóð- legri umbótastefnu í landsmál um á grundvelli einstaklings- frelsis og atvinnufrelsis með hagsmuni allra sjetta fyrir augum. Sjálfstæðisflokkux-inn vill láta einstaklingana fá að njóta frjálsræðis vegna þeirra algildu og óumdeilanlegu sann inda, að eftir því sem hver einstaklingur er frjálsari og stæltari, þeim mun meiri verð I ur máttur heildarinnar, en | þetta virðist með öllu vera hulið greinarhöfindinum. — Annars væri nauðsynlegt fyr ir þennan unga mann og skoð anabræður hans að kynna sjer hver hafi verið og sje stefna þess flokks, sem þeir fylla, áður en þeir fara að deila liarkalega á stefnu ann- arra flokka, sqíii þeir gera sjer ekki grein fyrir. — Það virðist eins og þessi ungi mað ur haldi að það hafi verið Framsóknarflokkurinn sem stofnaði og skipulagði sam- vinnufjelögin, enda hafa Framsóknarmenn látið það oft í veðri vaka. Sannleikur- inn er sá, að bændur höfðu stofnað og skipulagt þennan fjelagsskap löngu áður en að Framsóknarflokkurinn var stofnaður. Þessi samtök voru ópólitísk hagsmunasamtök manna, stofnuð í þeim til- gangi að gera sem hagstæð- ust kaup til þess að geta selt neytendunum vöruna sem ó- dýrast. Kaupfjelögunum varð mik- ið ágengt í þessa átt og áttu sinn stóra hlut að því að versl unin komst í hendur lands- manna sjálfra. Þessi fjelags- samtök bænda gat Fram- sókn ekki sjeð í friði. — Hóf innan fjelaganna pólitískan undirróður og náði þeim á sitt vald. Síðan hafa samvinnu- menn í öllum flokkum orðið að borga þessum undirróðurs mönnum skatt, þar sem flest samvinnufjelögin hafa verið rekin sem nokkurs konar flokksfjelög Framsóknar Þessir menn, er misnotað hafa þannig liagsmunasamtök bænda og látið þau að miklu leyti halda uppi stjórnmála- starfsemi sinni, halda því fram, að þeir sjeu hinin einu sonnu samvinnumenn! Sjálf- stæðisflokkurinn er hlyutur samvinnustefnunni, sem sjest bést af því, að þeir hafa stofnað og skipulagt sam- vinnufjelög. En hann er á móti því að stjórnmálaflokk- ar geri samvinnufjelögin að fjeþúfu sinni og hindri jafn- rjetti innan þeirra. Framsóknarflokkurinn hóf því starfsemi sína með því að skríða inn 1 samvinnufjelög- in. Gera þau pólitísk og skreyta sig svo með stefnu samvinnufjelaganna. Svipaðri aðferð beittu þeir líka við img mennafjelögin á sínum tíma. Þetta er hin frumlega og frjálslynda stefna Framsókn- arflokksins, sem greinarhöf- undur skrifar svo skarplega um og segir, að allir æsku- menn hljóti að fylgja! Hon- um er ekkert klígjugjarnt þessum ritstjóra ungra Fraiu sóknarmanna. Og er þess vegna líklegur til mannvirð- inga í liði Hermanns glímu- kappa. Sjálfstæðisflokkurinn hef- ur einn allra flokka haldið vörð um grundvallarhugsjón- ir lýðræðisins, um persónu- legt frelsi einstaklinganna og jafnrjetti og barist fyrir full- nægjandi framkvæmd þeirra í fjelagsmálum þjóðarinnar. Æskan hefur kunnað að meta þá einörðu stefnu er Sjálf- stæðisflokkui’inn hefur fylgt og f.ylkt sjer undir merki hans, þ.viíað hún hefur fund- ið að stefn'a hans er í fylstu samræmi við hugsanir henn- ar. -‘■a.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.