Morgunblaðið - 27.04.1947, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAble
Sunnudagur 27. apríl 1947
"rrp'

’ Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigíús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanland*.
kr. 12,00 utan-lands.
f lausasAlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Ástandið í
alþjóðamálum
RÁÐSTEFNU utanríkisráðherra gtóveldanna í Moskva
er lokið eftir hartnær sjö vikna sleitulausar umræður.
Ráðamenn Rússa hafa haldið fulltrúum Bandaríkjanna,
Bretlands og Frakklands góða skilnaðarveislu í Kreml og
óskað þeim góðrar feiúar heim til sín.
En árangur þessarar ráðstefnu virðist ekki hafa orðið
mikill. Um framtíð Þýskalands náðist ekkert samkomu-
lag. Fullkomin óvissa ríkir ennþá um, hvernig málum
þess skuli skipað. Bandaríkjamenn og Bretar hafa lagt til
að því yrði stjórnað sem einni efnahagslegri heild, en
Frakkar og Rússar standa gegn því. Um stríðsskaðabætur
Þjóðverja hefir heldun ekki náðst neitt samkomulag. —
Hefir upphæð þeirra valdið miklum deilum meðal sig-
urvegaranná.
Um friðarsamningana við Austurríki náðist heldur ekki
endanlegt samkomulag á Moskvafundinum. Var að lokum
rætt um að skjóta umræðum um þá til allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna ef að utanríkisráðherrarnir hafa
ekki náð samkomulagi um þá áður en það kemur saman.
Síðasta verk ráðherranna var að ákveða að hittast aft-
ur í London í haust og ræða þessi mál og fleiri þar áfram.
Segja má að ekki hafi miklar vonir staðið til þessarar
nýloknu ráðstefnu. En úrslit hennar hljóta engu að síður
að skapa vonbrigði meðal allra þeirra þjóða, sem þrá
öryggi og jafnvægi í alþjóðamálum.
Hún hefir ekki 'borið svip þeirrar einingar, sem ríkti
meðal þeirra þjóða á styrjaldarárunum, er þátt tóku í
henni. Milli þeirra hafa nú staðið hatramar deilur.
★
Hver er orsök þessa ástands í alþjóðamálum, spyr al-
menningur um víða veröld?
Máltækið segir að vísu að sjaldan valdi einn þegar tveir
deila. En meginorsökin fær samt ekki dulist. Hún er tví-
mælalaust afstaða Rússa. Sovjetstjórnin rússneska hefir
tekið upp harðsnúna landvinningastefnu. Það sýna að-
gerðir hennar í Eystrasaltslöndunum, Póllandi og víðar.
Á snið við þá staðreynd verður ekki gengið. — Beiting
Rússa á neitunarvaldinu í öryggisráði Sameinuðu þjóð-
emna, hlýtur einnig að leiða til aukinnar tortryggni gagn-
vart utanríkisstefnu þeirra.
Þegar við þetta bætist að rússneska stjórnin stendur
í nánu sambandi við kommúnistaflokkana um allan heim
þarf engan að undra þótt trúin á yfirlýstan vilja hennar
til þess að vinna á lýðræðisgrundvelli að sköpun friðar
og undirferilslausrar samvinnu í alþjóðamálum, fari held-
ur rjenandi.
Afleiðingar þessarar stefnu Rússa verða með hverjum
deginum augljósari. Tillögur Trumans Bandaríkjaforseta
um hjálp til handa nágrönnum þeirra, Tyrkjum og Grikkj
um, sýna hvert stefnir. Svo mikið þótti Marshall, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna við liggja að hann sendi
skeyti frá Moskva til þings síns, þar sem hann óskaði
sem skjótastrar samþyktar þeirra.
★
Almenningur allra þjóða heims harmar þessa þróun
heimsstjórnmálanna. Hún er ekki það, sem hið friðvana
mannkyn gerði sjer vonir um að koma mundi er annari
heimsstyrjöldinni væri lokið. Til þess var áreiðanlega
ekki barist við nasismann í Þýskalandi, Ítalíu og Japan,
að heiminum skyldi jafnskjótt og þeim átökum væri lokið
skift á ný í tvær fjandsamlegar ríkjasamsteypur. En að
því virðist nú stefna hröðum skrefum.
En ennþá er þó tími til þess að vona að úr rætist þeirri
flækju, sem alþjóðastjórnmál eru í í dag. Hugsjón Sam-
einuðu þjóðanna á djúpar rætur meðal allra þóða. Á
framkvæmd hennar eru bygðar miklar vonir. Þær vonir
mega ekki bresta.
'Udwerji óhri^ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Auglýsing veldur
hneykslun.
FRIR nokkrum dögum aug-
lýsti einhver eftir 3—5 her-
bergja íbúð og bauð í staðinn
að útvega nýja ávexti. Þessi
auglýsing hefir hneykslað
mar"a, ef dæma má af þeim
bjefum, sem Daglega lífinu
hafa borist um hana.
Hvernig stendur á því, spyrja
menn, að einhver einstakling-
ur hefir aðstöðu til ^að bjóða
nýja ávexti. á meðan þessi
vara fæst ekki, frekar en gló-
andi gull. Eru það einhverjir
útvaldir, sem geta flutt inn og
haft á boðstólum þessa nauð-
synjavöru, sem allur þorri
manna verður þó að neita sjer
og börnum sínum um? Og það
er <>-ki nema von að menn,
spyrji. — Þetta var einkar
klarJÞ.leg auglýsing, en verra
er þó, ef það er svo, að „menn
með rjett sambönd“ vaða í nýj
um ávöxtum, sem þeir bjóða
á svörtum markaði, eða í skift
um fyrir önnur hlunnindi.
•
Alt er reynt.
ÞAÐ ER ekki nema eðlilegt
og mannlegt, að húsnæðislaust
fólk reyni alt, sem því dettur
í hug til þess að vekja afhygli
þein^i er kynnu að hafa íbúð-
ir til leigu. En það eru tak-
mörk fyrir því hvað menn
rnegs leyfa sjer í þessu sam-
bandi. Ávaxtaauglýsingin er
svo .sem ekki sú eina auglýs-
ing af því tagi, sem hneykslað
hefir menn. — Það er t. d.
ekki beint viðkunanlegt að
lesa auglýsingar um að menn
geti útvegað stúlku til heim-
ilisverka, gegn því að fá pen-
ingalán.
En menn reyna þetta í vand-
*
FYRIR nokkrum vikum síð-
an lýsti rússneskum embættis-
maður í Berlín stefnu stjórn-
ar sinnar í málum þýskra stríðs
fanga á eftirfarandi hátt:
„Eftir fjögur eða fimm ár í
Rússlandi, og eftir að hafa um-
gengist rússneskt kvenfólk,
munu flestir þýskik stríðsfang
ar ekki kæra sig um að fara
heim. Þeir munu gifta sig og
setjast að í Rússlandi. Vissu-
lega höfum við meir en 890.Ö00
Þjóðverja. en við þörfnumst
þeirra meir en Þýskaland. Nú
hafg Frakkar komið fram með
tillögu um það, að leyfa Þjóð-
verium að flytjast úr landi. Við
segjum: Þeir fluttust til Rúss-
lands á árunum 1941—44. Lát-
um þá halda áfram að dveljast
hjerna“.
4.000.000 stríðsfanga.
Marshall utanríkisráðherra,
vill nú að mál þýskra stríðs-
fanga verði tekið upp að nýju.
I höndunum hefir hann skýrslu,
þar sem áætlað er, að Rússar
hafi í styrjöldinni tekið um
4.000.000 Þjóðverja til fanga.
Molptov hefur haldið því fram,
að 1.003.924 hafi verið sendir
til heimalands síns og að 890.
532 dveljist enn í Rússlandi.
Eftir er þá að skýra. frá örlög-
um 2ja miljóna. Hvar eru þeir
og hvað eru þeir að gera?
Margir hinna tveggja milj-
óna kunna að vera dauðir. í
herstjórnartilkynningum Rússa
ræðum sínum, og við hin, sem [
ekki eigum í erfiðleikum í það
skiftið, gerum grín að öllu sam
an, eða hneykslumst.
•
Slysavarnafjelag-
inu þakkað.
KENNARI sendir eftirfar-
andi línur um starfsemi Slysa-
varnafjelagsins:
„í pistlum yðar s.l. þriðju-
dag, farið þjer lofsamlegum
orðum um fræðslustarfsemi
Slysavarnafjelagsins í umferða
málunum, en bætið jafnframt
við, að vegna þess að það starf
hafi ekki borið tilætlaðan ár-
angur, verði að gera meira í
þessi;m málum. Sannarlega
verður að gera alt, sem hægt
er, til þess að aftra slysunum,
en það er til of mikils ætlast,
að mínu áliti, að slík fræðslu-
starfsemi geti kipt öllu í lag
á einu ári. Sanleikurinn er sá,
að ipnferðaáminningar Slysa-
Varnafjelagsins í útvarpinu,
viðvörunarmyndir í blöðunum,
fræðslufundir með bílstjórum
og ekki hvað síst umferða-
kenslan í skólunum, sem jeg
kyntist í vetur, gerir ómetan-
legt gagn, og almenningur er
fjelaginu þakklátur fyrir þessa
fræðslu. Hitt er annað mál, að
jafnframt þessu verður að gera
meira eins og Víkverji segir,
einkum frá hendi þeirra. sem
framkvæmdavaldið hafa“.
•
t
Ýmsar áhyggjur.
ÞAÐ STEÐJA ýmsar áhyggj-
ur að mönnum þessa dagana.
Brjefin, sem jeg fæ hingað og
þangað að bera þetta með sjer.
Sumir kvarta yfir því að sorp-
hreinsun skuli þurfa áð fara
fram að næturlagl og sorp-
hreinsunarmenn vekji fólk upp
af værum svefni. En það er
svo misjafnt hvernig fólkið er
gert. Margir vilja heldur láta
hreinsa sorp að nóttunni, held-
ur en að fá ösku- og rykgusurn
ar framan í sig að deginum til.
Ölxfruð kona kvartar yfir
ökuníðing á Hringbrautinni,
en sá fantur virðist hafa leik-
ið sjer að því að aka með mikl
um hraða fast upp að konunni
á götunni, þótt nóg rúm væri
fyrir bílinn. Fleiri geta sagt
slíkar sögur, en það er hætt við
að það batni ekki neitt fyr en
lögreglan er orðin það mann-
mörg. að iögregluþjýnn er á
hverju strái og sektar misk-
unnarlaust þá, sem af sjer
brjóta. j
•
Kenslubílarnir á
götunum.
ÞAÐ fer að líða að því að
hver og einn einasti maður í
bænum kunni að aka bíl, eða
varla getur annað verið ef
dæma á eftir öllum þeim fjölda
kenslubifreiða, sem tefja og
gera umferðina á götunum
hættulega. Undarlegt að þurfa
að velja mestu umferðagötur
bæjarins fyrir kenslugötur fyr
ir byrjendur. Og grunur leik-
ur á, að jafnvel þeir, sem telj-
ast eiga fulllærðir bílstjórar
sjeu ekki færir um að aka í
piestu umferðinni, jafnvel þótt
þeir hafi skínandi nýtt ökuskír
teini upp á vasann. En þeir vita
nú samt lengra en nef þeirra
nær. Hvernig var það ekki með
bílstjóraefnið, sem var að taka
próf og prófdómarinn spurði
hann hvaðan bensínið kæmi.
Bílstjóraefnið unga svaraði:
„Frá Ameríku!“
MEÐAL ANNARA ORÐA
Hvað ætlasi Rússar til með þýsku stríðsfangana!
var enginn greinarmunur gerð
ur á særðum og ósærðum stríðs
föngum.
Verið getur að margir Þjóð-
verjanna hafi verið skráðir sem
verkamenn, en ekki stríðsfang-
ar. Fregnir hafa borist af því,
að stríðsföngum hafi verið boð-
ið að velja um tvent: að halda
áfram fangavist sinni eða á-
vinna sjer frelsi Og aukinn mat
vælaskamt með því að undir-
rita samninga um að vinna sem
,,borgarar“ að endurreisn Rúss
lands.
Not stríðsfanga.
Ýmsir.óttast, að svo geti far
ið, að stríðsfangar Rússa verði
notáðir til að auka samvinnu
Rússa og Þjóðverja. Slík sam-
vinna er þegar. til. Hún komst
á í styrjöldinni, þegar þýskir
korr.múnistar og háttsettir liðs
foringjar voru látnir mynda
fjelagsskap, sem pefndi sig
„Samtök frjáls Þýskalands“.
Samtökin beittu sjer fyrir því
að skora á þýska hermenn að
gefast upp fyrir Rússum.
Leiðtogar samtaka þessara,
Fri<>jrich Paulus marskálkur
og Walter von Seydlitz hershöfð
ingi, sem báðir voru fangaðir
við Stalingrad, búa nú í nám-
unda við Moskva. Fregnir
herma, að báðir flytji fyrir-
lestra um hernaðartækni á
skólum ungra liðsforingja. Um
6000 aðrir þýskir liðsforingj-
ar e*u í haldi í námunda við
bústf«ð þýsku leiðtoganna. Með
al þeirra eru 60 hershöfðingj-
ar. —
Til viðbótar við þetta herma
freg_nir, að fyrsta flokks þýsk-
ir flugmenn þjálfi nú rúss-
neska starfsbræður sína.
Þeir, sem heim konia.
Um 100 liðsforingjar, sem
verið hafa fjelagar í samtökum
Þjóðverja í Rússlandi, hafa snú
ið aftur til Þýskalands. Þeír
eiga að heita að vera komnir úr
hernum, en sumir þeirra eru
jafnvel í rússneskum feinkenn-
isbúningum. Paul Karkgraf, en
hann er nákunugur þeim Paul
us og Seydlitz, var gerður að
lögreglustjóra í Berlín; aðrir
gegna ýmsum embættum á
rússneska hernámssvæðinu. —
Jafnvel óbreyttir hermenn geta
verið gagnlegir, eftir að þeim
hefur verið slept úr fangabúð-
um í Rússiandi. Bandarískir
liðsforingjar segja, að hundruð
þeirar, sem snúið hafi til vest-
lægu- hernámssvæðanna, starfi
sem njósnarar fyrir Rússa.
— Ungverjaland
Framh. af bls. 1
Verður sjálfsagt
samþykt.
Frjettamenn telja yfirleitt,
að lítill vafi sje á, að upptöku-
beiðni Ungverjalands verði
samþykt.