Morgunblaðið - 10.05.1947, Blaðsíða 9

Morgunblaðið - 10.05.1947, Blaðsíða 9
Laugardagur 10. maí 1947 MOKQUNBLAÐIÐ § Viðskifta- og dtvinnulíf Norðmanna ÞJ ÓÐ AR-f járhagsáætlun Noregs, sem Stórþingið gaf út nýlega, gefur ýmsar upp lýsingar um hvernig stjórn-, in telur best að ráðstafa Vinnuafli og verkefnum þjóð arinnar á næstunni, ef hún fær að ráða. Hvað snertir fjárfestingu í byggingum og iðnaði, þá er gert ráð fyrir að hún verði öllu meiri á þessu ári en í fyrra. í byggingariðnaði yill stjórnin leggja áherslu á byggingu nýrra íbúða, og eru þær áætlaðar 18,000 á árinu. Hinsvegar verði opin- berar byggingaframkvæmd ir ríkisins og sveitafjelaga minni en í fyrra. Til við- halds á eldri húsum skamt- ar stjórnin naumt, og það er erfiðara að fá ávísun fyr- ir efni til viðgerða en til nýrra húsa. Bygging gistihúsa skal tak- mörkuð (en þó hafa Norð- menn bætt við sig gistihús- um með alls 1300 rúmum, síðan í fyrra, vegna erlendra ferðamanna), og kirkjur, Frjettabrjeí frá Skúla Skúlasyni ar. Þeir missa vinnuaflið Aukning kaupskipafiotans. þangað, sem betra kaup er! Kapskipaíloti Noregs óx borgað, og stjórnin lætur ^ úr 3,987,000 í 4,846,000 smál. það viðgangast, vegna þess á árunum 1934—39, eða um að framleiðsla bændanna sje 350,000 smál. á ári, og síðar- of dýr, og önnur vinna kasti nefnt árið voru brúttótekj- meiru af sjer. Stjórnin bend ur af þessum flota taldar ir á. að þrátt fyrir umbætur 863 milj. kr. en 449 milj. í búskapnum liggi þrefalt nettó, og svarar það til 9,5 % meiri framleiðsla eftir hvern af öllum tekjum þjóðarinn- danskan sveitamann en ar það ár. Mestur hluti þess- ara tekna var í erl. gjald- eyri — árið 1938 voru það 426 milj. kr., eða 22'/< af öll- um gjaldeyristekjum þjóðar norskan og sje um 30% hærri í Svíþjóð. Eina úr- ræðið sje að auka vjelyrkj- una. í Noregi eru um 220.000 býli, en alls ekki nema 4000 innar. Sýna þessar tölur hví dráttarvjelar, og talið að lík búbót flotinn er. bæta þurfi 10.000 við, til Það var því engin furða þess þess að bæta úr brýnni þó Norðmenn hafi hug á að þörf. En ráðstafanir eru ekki endurbyggja flotann. — Af gerðar til þess. , þeim 822,000 smál., sem En skógarhöggið vill voru í siglingum heima fyrir stjórnin auka. Það verður í apríl 1940, töpuðust 403.- nokkru meira í ár en í fyrra, * 000 smál., en 108,000 smál. eða nær 6 miljón rúmmetr- bættust við. í erfendum sigl ar, en talið er að höggva ingum voru 4.065.000 smál. mætti 10 miljónir árlega, 9- apríl, en 2,621,000 smál. skólar siúkrahús wrða skó§unum að skaðlausu. Og fóru forgörðum til 8. maí ’45, að bíða betri tíma i timbrið er mesta gjaldeyris- en 155,000 smál. bættust við. ingurinn nemi 2425 þús. kr. auk 565 milj. til skipa og 170 milj. til hersins, eða alls 3195 þús. kr. En útflutning- urinn á móti er áætlaður 1565 þús. kr. og verslunar- hallinn því 16$0 þús. kr. — Nettótekjurnar af flotanum eru hinsvegar áætl. 750 milj. kr. Það gengur því allmikið á gjaldeyrisforða þjóðarinn- ar, en svo er líka hins að gæta, að hún eignast skip fyrir rúman miljard króna á þessum tveimur árum. Nýj- ar skuldir hafa ekki verið stofnaðar aðrar en reiknings lán Noregsbanka, 80 milj. og norskt ríkislán. 50 miljónir, — hvorttveggja í Bandaríkj unum, og hjá alþjóðabank- anum hafa 25 milj. verið fengnar að láni. Hinsvegar eiga skipaeigendur innstæð- ur í Englandi, sem nema margfalt meiru. Samtíningur. Eins og áður er getið, hef- Gert er ráð fyrir álíka mikilli nývirkjun rafmagns og var í fyrra, en til þess að svo geti orðið, verður að draga úr aukningu verk- smiðja. Iðnaðarfyrirtæki, er framleiða vörur til notkunar innanlands, sitja á hakanum fyrir þeim, sem framleiða út flutningsvöru. Þó eru undan tekin þau fyrirtæki, sem framleiða byggingarefni, svo sem sement, múrstein, gler, rör, raftæki, mótora, veiðarfæri og því um líkt. Vinnuaflið. Síðustu árin hefir fólk horfið úr sveit- lind þjóðarinnar. Talið er að Auk þess voru fullbygð í Sví ir apríl verið viðburðalítill. hver teningsmeter skógar þjóð á stríðsárunum 26 skip, ! gefi um 150 , krónur í erl. ramt. 200,000 smál. og á ár- gjaldeyri, þegar búið er að unum 1944-45 voru pöntuð í breyta honum í húsavið, trjá Svíþjóð um 80 skip, samtals kvoðu eða pappír. Fram- 500,000 smál., til afhend- leiðsluáætlunin var í ár 6 ingar 1946, ’47 og ’48. miljón rúmmetra lágmark, og hefði það eflaust náðst, ef kuldarnir í febrúar hefðu ekki gert ókleift að vinna í skógunum. Síðan stríðslok hefir enn verið samið um smíði skipa svo að nú nema pantanirn- nr í Svíþjóð als 850000 smál Spitzbergenmálið hefir ekki verið nefnt opinberlega, síð- an norska þingið svaraði her stöðvamálaleitan Rússa neit andi. Hinsvegar hefir fjölg- að um eitt biskupsdæmi, því að Osloarbiskupsdæmi hefir verið skift, þannig að fylkin Buskerud og Vestfold hafa verið tekin undan og bisk og í Bretlandi um 530,000 . upssetur ákveðin í Drámm- smál. og eiga hin síðustu af en. Það flýtti þessu máli, að berari að föðurlandssvikum pn hann. Norðmenn hafa haldið há tíðlegt 300 ára afmæli póst- mála »inna, en reglubundn- ar póstgöngur hófust með því að hollenskur æfintýra- maður Henrik Morian fekk einkaleyfi á póstflutningum 1. jan. 1647. Var afmæbð haldið hátíðlegt 15. apríl m. a. með opnun póstmálasafns og útgáfu 11 tegunda af nýj um frímerkjum, með mynd- um er á einn eða’ annan hátt snerta sögu póstanna og framfarar þjóðarinnar. Itar legt rit, „Postens Historie i Norge,“ eftir August Schou, kom út hjá Aschehoug í til- efni af afmælinu. Joh. Nygaardsvold hefir sent Stórfnnginu greinar- gerð um starf stjórnar sinn- ar á stríðsárunum og hefir hún vakið allmikla athygii og umtal. Þar kemur ýmis- legt fram, sem ekki hefir ver ið kunnugt áður, en hinsveg- ar er lítil ástæða til að ætla, að greinargerðin breyti nokkru áliti almennings á Nygaardsvold-stjórninni, hvorki til góðs eða ills. En það verður berara en áður, að mikið reiptog og ósam- komulag hefir verið um ýmislegt milli stjórnarinnar í London og forustumanna heimavarnarliðsins. Það • kemur einnig fram í skýrsl- unni, að krónprinsinn bauðst til að vera eftir í Noregi, þegar konungur og stjórn flýði þaðan. Fiskiveiðarnar. Stjórnin telur ekki nauð- synlegt að fjölga mannafl- unum örar en nokkru sinni anum til fiskveiða, og bend- fyrr, og aldrei hefir verið ir á, að 15.000 menn geti af- jafnmikil fólksekla hjá , kastað því nær eins miklu bændum og í fyrrasumar. — J og 25.000—30.000, og að allt Stjórnin treystist ekki til að ; sje undir göngunum komið. afstýra þessu, en vill stuðla ! Fyfir 15 árum stunduðu 32 að því, að fólk verði ekki „að mun færra“ við sveita- vinnu í sumar en var í fyrra. Til þess að bæta úr þessum skipum að afhendast 1951. Norskar stöðvar hafa samning um smíði 300,000 smál. og í Ameríku eiga Norðmenn 200,000 smál. í árslok 1946 var norski flot- inn orðinn 3.288,000 smál. Berggrav Öslóarbiskup sótti um lausa biskupsstöðu á Hamri, vegna þess að hann taldi annirnar í Oslo ofbjóða heilsu sinni. Var því afráð- ið að skifta biskupsdæminu amkomulag um bresk-pólsk viSskipH London í gærkvöldi. SAMKOMULAG hefur nú vinnuaflseklunni meira en áður, og veitir ekki af, því að svo telst til, að um 80.000 manns vanti til þess að gera það, sem gera þyrfti. ínnflutningur neysluvöru á ekki að verða hærri í ár en var í fyrra, en þó gert ráð fyrir að lífskjörin verði betri. því að innlenda fram- leiðsla hefir aukist. Af fatn- aði verður innflutningurinn ekki heldur meiri. Hinsveg- ar er gert ráð fyrir innflutn- ingi á áburði og kraftfóðri, eftir þyí sem hægt er að fá, og hráefni til framleiðslu á útflutningsvöru, enn fremur kol og olía, en bensínskömt- un verður þá naumari en síðasta ár. Það eru bændur, sem éink um þykjast afskiftir í þess- um áætlunum stjórnarinn- 000 manns útræði í Lófót, en í vetur ekki nema 21.000 og varð sú vertíð ein hin besta, sem verið hefir í , . c,.r . ] ar er mnflutmngurinn aætl manna minnum. Stjormn: KCC. m.7. ° i:y. bendir á, að nægilegt sje að 15.000 manns stundi Lófót- veiðarnar og virðist því ekki vera umhugað um að auka fiskframleiðsluna. Skógur- inn er talinn gefa vissari gjaldeyri. En þó telur hún æskilegt að sjávaraflinn geti orðið um 1,2 miljón smál. í meðalári og gerir þá ráð fyr ir að um 30.000 manns í Nor egi alls stundi fiskveiðar sem aðalatvinnu, en 10,000 nokkurn hluta af árinu. - Fiskiflotinn er að smá- lestatali álíka stór og var fyr ir stríð, en mjög úr sjer genginn. — Stjórnin vill leggja áherslu á að byggja stærri fiskiskip en áður, og sömuleiðis frystiskip, sem geta tekið við aflanum í hinum smærri verstöðvum. og fá Berggrav til að vera en viðbótin til 1951 verður ( kvrran, en dr. Kristian samtals 2,146,000 smál, þann Schjelderup var veitt Ham- I náðst milli Bretlands og Pól- ig að eftir 4 ár á flotinn að j ars biskupsdæmi.Hann varð , lands um verslunarviðskipti landanna næstu þrjú árin. Verslunarsamningar hafa að vísu ekki enn verið undirritað- en í ráði mun vera, að Pól- verjar selji Bretum á ofan- , „ greindu tímahili vörur fyrir villutruarmann. Er hann fyr , 23 miUjónir steriingspunda. _ vera orðinn 5.4 milj. smál. — eða stærri en hann var 1939. í fyrra voru skip flutt inn fvrir 416 milj. kr., en í 565 milj. En skipafjelögin áttu 1 stríðslok útistandandi 1400 milj. kr. í vátrvgging- arfje fyrir sokkin skip og fengu 1430 milj. í skipaleigu frá Nortraship, sem gerði út norska flotann. Utanríkisverslunin. í fyrra nam innflutningur ekki prestur fyrr en í-hitti- fyrra, sótti um smáembætti nokkru fyrir stríð, en fekk það ekki, því að klerkastjett 11' in taldi hann hálfgerðan ir löngu landsfrægur fvrir rit sín um trúmál og trúar- bragðasögu. Dómum vfir landsvikur- um heldur áfram að rigna niður. Johannes Knudsen, ritstjóri Dagsposten í Þránd heimi fekk nýlega 4 ára fang elsi fvrir að hafa rekið er- Noregs 1942 miljónum, auk indi þjóðverja í blaði sínu, 160 milj. til hernaðarþarfa rg ýmsir þýskir og norskir Verður talsvert inu matvæli. af vörumagn- og 416 milj. til skipakaupa, eða alls 2,528,000 kr. Útflutn ingurinn sem kom á móti var, að meðtöldu hvalslýsi, sem selt var án þess að það kæmi í norska höfn, 1.199 þús. kr. og verslunarhallinn því 1329 þús, kr, En flotinn sigldi inn 600 milj. kr. nettó. Á vfirstandand'i ári er gert ráð fýrir ‘að vörUirinflutn- Gestapokvalarar hafa verið dæmdir til dáuða. Um þess- ar mundir er að ljúka máli Sundlos, herstjóra í Narvik. Hann hefir orðið ber að því að hafa svikið bæinn í hend- ur Þjóðverja og veitti þeim ekkert viðnám, þó að hap,n Iiefði liðsafla tiú Á hann vísa dauðarefsingu og innan hersins hefir enginn orðið yfirsterkari. Irelland — Úrvalslið Evrópu London í gærkvöldi. Á MORGUN (laugardag) fer fram í Glasgow knatt- spyrnuknattleikur milli. úrvals liðs Bretlands og úrvalsliðs frá öðrum Evrópulöndum. Leikur- inn fer fram á velli, sem tek- ur um 130,000 áhorfendur. — Mikill fjöldi útlendinga er kominn til Glasgow,til þess að sjá leikinn. Búist er við, að leikurinn verði mjög spenn- andi og tvísýnn, þó eru i- þróítafregnritarar heldur á því, qð Bretar mum reynast Reuter.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.