Morgunblaðið - 12.06.1947, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 12. júní 1947
SSORGUNBLAÐI0
Hið „austræna lýðræði4 í Balkanlöndum
„Samkvæmt áætlun“.
VIÐBURÐIRNIR í Ungverja-
verjalandi hafa frá rússnesku
sjónarmiði farið fram „sam-
kvæmt áætlun“. Smábænda-
flokkurinn, sem haft hafði
meirihluta, bæði í þingi og í
stjórn, hefir beitt sjer gegn því,
að „vinstri-öflin“ gætu komist
þar til valda. Með sífelldum ár
ásum á þennan flokk og ofbeld
isverkum, hefur kommúnistum
tekist að veikja flokk þennan
svo mikið, að andstaða hans
gegn hinum „austrænu öflum“
er nú mun minni, en áður var.
Má segja, að stjórnartaumarnir
sjeu nú dregnir úr höndum
hans.
Samkvæmt fregnum frá
Buda-Pest er „stjórnarkreppan
nú liðin hjá“ og aðstaðan orðin
„styrkari". í núverandi stjórn
sitja fulltrúar frá Smábænda-
fl., sem eru viðráðanlegri
en fyrri forustumenn flokksins.
Þeir sem áður höfðu forustuna
hafa annaðhvort verið teknir
fastir, ellegar þeir hafa flúið
land, eftir að þeir hafa „orðið
að játa“, að þeir hafi verið í
„makki við afturhaldsöflin“,
sem ætluðu sjer, með stuðningi
Vesturveldanna, að steypa
stjórninni, er h'er Rússa væri
farinn úr landi.
Fyrir nokkrum dögum birtist grein í „Svenska Dag-
bladet“ um viðburðina í Ungverjalandi þar sem rakið er
í fám orðum hvernig ástandið er þar og hvernig hinir
austrænu seilast þar til valda eftir áætlun og hvernig and
rúmsloftið er yfirleitt í nágrannalöndum hins austræna
einræðisríkis. Þar er m. a. komist að orði á þessa leið
upphaf á kosningaundirbún-
ingnum. Þar er sagt að byrjað
sje á nákvæmum njósnum um
alla fylgismenn Smábænda-
flokksins. Segir, að „flokks-
stjórnin“ hafi sett á laggirnar
fimm manna nefnd, sem á að
standa fyrir þessari rannsókn,
er á að rniða að því, að „fjar-
lægja hindranir" fyrir áfram-
haldandi góðri samvinnu innan
stjórnarinnar.
Það er ekki nema eðlilegt, er
Pravda birti á þriðjudaginn var
fagnaðargrein um það ,,að hin-
ar spilltu, borgaralegu hugsjón
ir verði að eyðast, kommúnism-
inn er sterkari en individualism
inn og kapítalisminn, í nokkr-
um af hinum svokölluðu lýð-
ræðislöndum og sigur vor, segir
blaðið, er fullkominn“.
Þeir velja sjer frelsið.
En í Pravda stendur jafnframt
Þó undarlegt megi virðast, að
„það sjeu +il menn ennþá í Sov-
jetríkjunum, sem hallast að hin
um borgaralegu hugsjónum. En
blaðið heimtar, að gripið sje til
hinna róttækustu ráða, til þess
Aðsfoð Rússa.
Þar sem hin innlendu, ung-
versku yfirvöld sjálf ekki hafa
getað tekið höndum og yfirT
heyrt „þá grunuðu“, eins og
segir í hinum ungversku frjett j
um, hafa hin rússnesku hernað j ey®a Þeim-
aryfirvöid „hlaupið þar undir! Rússneskt máltæki segir.
bagga“. Hefir þeim tekist að fá Hræðslan hefur löng eyu.
ritara smábændaflokksins, Bela l l>ravda hlýtur að hafa eins
Kovac til þess að „meðganga“ \ Ræma heyrn og leynilögreglan,
og gefa upplýsingar um forsæt °S ®eta or®*r'5 vor
isráoherrann Nagy, sem sanna úimma þunga nið frá hinum
á hann sakir i Þrælandi milljónum, þó ekki
Nagy tókst, eins og kunnugt heyrist neitt hljóð frá þeim út
er, að flýja land. Þegar honum yHr jámtjaldið.
Einn kommúnistaleiðtogcmna.
að gera sjer í hugarlund, hverj 1
ar hinar „róttæku ráðstafanir I
eru.“ Hann „valdi sjer frelsið“
alveg eins og Nagy hinn ung-
verski.
Gera má fyllilega ráð fyrir,
að það, sem nú er í byrjun í
Ungverjalandi, eigi eftir að
koma fyrir bæði í Rúmeníu og
Búlgaríu. I Rúmeníu situr kon-
ungur við völd, sem að vísu er
ekki valdamikill. En hann veit,
að flestir af þegnum hans fylgja
bændaleiðtoganum Maniu og
hinum frjálslynda Bratianu.
í Búlgaríu og „Títóslavíu“.
var skipað að koma aftur heim
þá svarar hann með því að segja
af sjer ráðherrastörfum. Með að j
stoð vina sinna gat hann líka j
bjargað fjölskyldu sinni út úr |
landinu. En úr því að honum j
tókst þetta, er það gefið mál, að ;
hann nýtur trausts og hylli með
al embættis- og starfsmanna í
landinu. Enda er enginn efi á
þvi, að enn í dag nýtur smá- ;
bæ.ndaflokkurinn fylgi meiri- 1
hluta þjóðarinnar. Eru í flokki
þeim menn úr mörgum öðrum
stjettum en bændastjettinni.
„Skipulagðar“ kosningar.
Annars er mjog erfitt. að gera
sjer grein fyrir, hvernig ástand
ið muni nú vera í Buda-Pest.
Bæði útvarp og blöð eru undir I
ströngu eftirliti. Sagt er, að j
meginhlutverk hinnar nýju i
stjórnar sje að undirbúa kosn- !
ingar í haust. Má gera ráð fyr- |
ir, að kosningar þessar fari:
fram með svipuðum hætti og j
með öðrum nágrannaþjóðum!
Rússa. Þær verði „skipulagðar" j
þannig, að atkvæ'ðatölurnar j
,verði ákveðnar fyrirfram. En
slíkar aðferðir í kosningum eru, I
eins og kunnugt er, meðal
þeirra, sem dýrka liið austræna
lýðræði, taldar ágætar og mjög
þægilegar.
Gleði fregn í Pravda.
Menn líta svo á, að auglýsing
sem gefin var út í Buda-Pest sj
Af bók Kravtjenkofs er hægt
Enda þótt kommúnistafcring
við hinn inn Dimitrov hafi stjórnarfor-
ustuna í Búlgaríu og hir.ir svo-
kölluðu ættjarðarvinir sjeu í |
meirihluta í þinginu, þá er leyfð
nokkur stjórnarandstaða þar.
Biöðin eru frjáls, að nafninu til,
þó undir miklu eftirliti. Þetta
gerir þó lífið í Búlgaríu mann-
eskjulegra en í. öðrum Balkan-
löndum, eir.kum og sjer í lagi í
samanb. við ástandið í „Tító-
slavíu“, þar sem rikir ennþá ein
dregnari kommúnismi, heldur
en nokkurn tíma í ættlandi
kommúnismans, Rússlandi.
Ef að Dónárlöndin væru ekki
svo fljettuð í hinar stórpólitísku
andstæður, þá gætu menn tekið
stjórnarbreytingu þeirra með
meira jafnaðargeði. En nú geta
straumhvörf í stjórnmálum
þeirra haft mjög miklar afleið—
ingar á heimsmálin.
Hvert stefnir.
Marshall hefur þegar stöðvað
öll lán til Ungverja. Eftir að hin
ir órólegu í jafnaðarmanna-
flokknum breska ljetu fullkom
lega í minni pokann á flokks-
þinginu í Margate, getur Bevin
ekki lengur orða bundist og hef
ur sagt álit sitt um ástandið
meðal Ungverja, þó ekki sje
nema í hefluðum mótmælum.
Menn geta að sjálfsögðu ekki
efast um það, hvorki í Washing
ton nje London, að stjórnin í
Moskva ætli sjer að breyta Dón
árlóndunum í einræðisríki, eft
ir að her Rússa er farinn þaðan.
Virðast „þeir austrænu“ þá ger-
samlega hafa gleymt óförum
Hitlers með leppstjórnendur
sína, Quisling, Musset og Laval
og hve barátta þeirra var fráleit
með framandi böðulveldi að
baki sjer, gegn þjóðarviljanum.
Það virðist svo sem stjórnin í
Moskva hugsi sjer, að styrkja
aðstöðu sína í Suðaustu-Evrópu
fyrir utanríkisráðherrafundinn
í nóvember. Fregmr hafa borist
um, að þeir hafi verið á fundi,
Molotov, Dimitrov og Tító, til
þcps að ráða ráðum sínum um
ríkj r.samband á Balkan undir
rússneskri vernd. Er þá líklegt,
að einhver fulltrúi frá Búkarest
hafi fengið að hlusta þar á.
Mælt er, að þeir vilji hafa hönd
í bagga með breytingu á innan-
landsmálum þessara landa með
það fyrir augum, að þessar þjóð
ir fengju ákveðna línu í utan-
ríkisstefnu sinni.
Rússar hafa við og við látið
ótvírætt á sjer skilja, að það
væri hollt og gott fyrir Finna
að hafa sömu utanríkisstefnu og
Rússar. En væntanlega mundi
sú samvinna hafa æði mikil á-
hrif á hið finnska þjóðfjelag.
Telja má alveg víst, að bæði
Paasikivi í Helsingfors og Ben-
es í Prag fylgi með athygli að
gerðum Rússa gaghvart ná-
grannaþjóðunum. —
★
Síðustu frjettir frá Ungverja-
landi herma, að einkaritári
Nagys, forsætisráðherrans fyr-
verandi, hafi nú verið handtek-
inn. Segir hin nýja stjórn, að
hann hafi haft skjöl undir hönd
um, sem sanna muni sekt Nagys
og fylgjenda hans. En þrátt fyr
ir áframhaldandi handtökur
virðast Bretar og Banclaríkja-
menn staðráðnir í, að krefjast
skýringar á frávikningu forsæt
isráðherrans, meðal annars með
því að krefjast afrita af „sönn-
unargögnunum“. Hvort og hve
nær þau verða lögð á borðið, er
óvíst. En á meðan mun Banda-
ríkjastjórn þegar hafa gert ráð-
stafanir til að mótmæla atferli
kommúnista í Ungverjalandi
fcæði í Moskva og Budapest.
Mótmæíafundur í Kaupmannahöfn
Konungleg rteisss-
AsfraSíu
Sidney.
Það eru íaldar líkur á því, að
breska konungsfjöiskyldan fari
í heimsókn til Ástralíu í mars
eða apríl ao ári. Veðrið í land-
inu er þá ákjósanlegt, ef að
venju lætur og er sá tími árs-
ins talinn heppilegastur fyrir
heiinsóknir ferðamanna frá
Englandi. Það er búist við, að
konungsfjölskyldan muni leggja
af stað sjóleiðis frá Englandi í
janúar. Ástralíumenn eru mjög
ugasamir um að fá þessa
heimsókn og fylgdust þeir eink-
ar vel með ferðalagi konungs-
hjónanna um Suður-Afriku á
síðast liðnum vetri. — Kemsley.
Síarfsfólk hjá Burmeister og Wain í Kaupmann aliöfn hjelt nýlega fjölmcnnan mótmælafund
borginni, þar sem krafist var bætíra lífskjara. — Á myndinni sjest yfir mannhafið.
Kjarnorkumálin
í ®r?||ssráSina
FULLTRÚI Rússa í öryggis-
ráðinu, Gromyko, hefur enn á
ný komið fram með tillögu um
aiþjóðaeftirlit með kjarnorku.
Lagði hann til að sjerstök ráð-
stefna yrði haltíin um þessi mál
og að skipuð yrði sjerstök rann-
sóknarneínd, sem hefði rjett til
að fá fullar upplýsingar frá öll-
um þeim aðilum, sem fengjust
við kjarnorkurannsóknir. Full-
trúi Kanadamanna Mac Norton
sagði tillöguna vera svo óljósa,
að ekki væri auðvelt aö taka
afstöðu til hennar. nema frek-
ari skýringar væru gefnar.
Tillögunni var vísað til þeirra
tveggja nefnda, sem urn þessi
^mál fjalla í öryggisráðinu.