Morgunblaðið - 14.11.1947, Qupperneq 7

Föstudagur 14. nóv. 1947
MORGVNBLAÐIÐ
7
MAGNÚS SIGURÐSSON BANKASTJÓR
í DAG er Magnús Sigurðs-
son, bankastjóri, sem ljest í
utanför 27. dag f. m., lagður
til hinstu hvíldar í skaut ætt-
jarðar sinnar. — A þeim ára-
tugum, er Magnús veitti Þjóð-
banka íslands forstöðu, var
hann ofttlega kvaddur til ut-
anferða vegna nauðsvnja lands
og lýðs, og í þá siðustu slíkra
ferða lagði hann á stað snemma
haustsins, í þeim aðalerindum
að sitja bankaráðsfund Alþjóða
bankans (U. N.;, er koma
skyldi saman 1 London, en í því
ráði átti þessi íslandsfulltrúi
sæti. Gekk sá erindísrekstur að
óskum. Hjelt Magnús síðan til
Kaupmannahafnar í kynnisför
til Bergljótar dóttur sinnar, er
þar á heima. Síðan hjelt hann
til Sviss og dvaldi þar um tíma
sjer til hvíldar og heilsubóta.
Hina síðustu mánuðina var
heilsan eigi svo traust
sem skyldi, en þó aldrei hvikað
frá skyldustörfunum. — Alúð
Magnúsar við þau var á þann
veg, að hann má teljást ham-
ingjumaður, að fá að kveðja
heiminn áður en þrek og vinnu
krafta þryti. Síðasti áfanginn
var lengra suður, og mun ætl-
unin hafa verið, að tryggja ís-
landi sölumarkað í Miðjarðar-
hafslöndum. Var Bergljót dótt-
ir hans með honum, er numið
var staðar í Genúa, en í lyft-
unni til gistiherbergja, er þar
voru útveguð, hnje hann niður
og andaðist nokkru síðar. —
Hafði hann verið allhress og
glaður í bragði til þeirrar
stundar, er þetta bar að.
Magnús Sigurðsson var fædd-
ur í Reykjavík 14 júní 1880.
Voru foreldrar hans Sigurður
Magnússon kaupmaður og kona
hans, Bergljót Árnadóttir. Fað-
ir Sigurðar var Magnús í Bráð-
ræði, merkur borgari og áhrifa-
maður á frumvaxtarárum höf-
uðstaðarins, var hann í nokkur
ár þingmaður Reykvíkinga. —
Faðir Magnúsar í Bráðræði var
Jón Jónsson (Johnsen) umboðs
maður á Stóra-Ármóti, er
stundum gegndi sýslumanns-
störfum í Árnessýslu, vaskleika
maður og einarður vel. — Auk
Magnúsar voru synir hans Jón
yfirdómari (Álaborgar Jón) og
Þorsteinn sýslumaður í Árnes-
sýslu, „kanselliráðið á Kiða-
bergi“, eins og gamla fólkið
kallaði hann. Var Johnsen fað-
ir þeirra bræðra sonur Jóns
Jónssonar sýslumanns á Móeið-
arhvoli og mætti, ef rúm leyfði,
rekja þann karllegg miklu
lengra. Er Sigurð Jónsson, lög-
mann í Einarsnesi og fleiri
merka menn þar að finna. —
Kona Magnúsar í Bráðræði, en
amma Magnúsar Sigurðssonar,
var Guðrún, alsystir Jóns
Hjaltalín, landlæknis. Bergljót
Árnadóttir, móðir Magnúsar,
var frá Bakka í Vallhólmi í
Skagafirði. Kann jeg ekki að
rekja ætt hennar, en hins er
vert að geta, að hím var hin
ágætasta kona og kom börnum
sínum til menningar af litlum
efnum, en með miklu og góðu
móðurstarfi. Sigurður maður
hennar hafði verið valmenni,
en misti fje og heilsu meðan
börnin voru í æsku. Eru syst-
kini Magnúspr, sem á lífi eru:
Jón Hjaltalín próféssor, Ingvar
MINNINGAR ORÐ
cand. phil. og Ingibjörg kenslu-
kona, en Guðrún er látin fyrir
fáum árum.
Það man jeg fyrst eftir Magn-
úsi, er hann á skólaárunum kom
að Hæli um sumarhelgi eina.
Var hann að heimsækja Ingvar
bróður sinn, er þar dvaldi á
sumrin. Var Magnús það sum-
ar í vegavinnu, og furðaði okk-
ur krakkana á því, svo í minni
festist, hve vel og~ snyrtilega
hann var klæddur, kominn
beint frá moldarverkum, fátæk-
ur piltur, og svo var það annað
sem vakti athygli okkar, en það
var hve hann söng vel. Fólkinu
kom saman um að hann væri
efnispiltur. Upp úr þessu urðu
þeir Magnús og Gestur bróðir
minn mestu mátar, voru þeir
jafnaldrar og lá vöxturinn í
báðum og framfarahugurinn.
Áttu þeir eftir margt og vin-
samlegt saman að sælda, er
laut að landsins gagni og nauð-
synjum, og hjelst það á meðan
báðum entist aldury Voru þeú
þó ekki skaplíkir.
Magnús lauk stúdentsprófi í
latínuskólanum vorið 1901,
sigldi siðan til lögfræðináms við
Kaupmannahafnarháskóla og
tók þar embættispróf árið 1906.
Gekk námið að óskum, er gáf-
ur og kostgæfni fóru saman;
mun Magnús sjerstaklega hata
unnað ságnfræðinni, var haru
sögumaður ágætur; geymdi
hann vel það, sem numið var,
því að minnið var hið traust-
asta.
Að loknu háskólanámi gerð-
ist Magnús málflutningsmaður
við landsyfirrjettinn 1907, en
árið eftir var hann settur sýslu-
maður i Gullbringu- og Kjósar-
sýslu og bæjarfógeti í Hafnar-
^ firði. Eftir það gegndi hann
I áfram málflutningsstörfum til
I ársins 1917, er hann hinn 16.
! janúar þess árs var settur
bankastjóri Landsbankans og
^ fekk svo veitingu fyrir því
æmbætti 31. des. sama árs. —
| Gegndi hann síðan því embætti
, til dauðadags. Var hann þannig
bankastjóri Landsbankans í
rúm 30 ár.
Kona Magnúsar var Ástríður,
dóttir Magn'sar landshöfðingja
Stephensen og konu hans, Elínar
Jónasdóttur f. Thorstensen. Gift
ust þau Magnús og Ástríður 18.
febr. 1909, en 25. apríl 1933
misti Magnús þessa góðu og göf
ugu kofru sína, er var hugljúfi
allra er hana þektu. Eru börn
þeirra hjóna: Elín, gift Guð-
mundi ölafs, lögfræðingi, Magn-
ús Vignir, cand. jur., sendiráðs-
fulltrúi. Bergljót gift Finn
Smith, tannlækni, Khöfn, María,
gift Sverri Briem, stórkaupm.,
Ragna, ógift, Svafa, gift Johan
Rönning, framkvæmdarstjóra,
Sigurður, lyíjafræoingur, Jón,
gjaldkeri. Yngsta dóttirin, Ásta
Sylvía, er dáin fyrir nokkrum
árum.
Síðar giítist Magnús í annað
sinn, Margrjeti Stefánsdóttur
frá Stóra-Knararnesi á Vatns-
leysuströnd.
Þróunarcaga atvinnuveganna
og fjármálasaga íslands hina
síðustu áratugina, verður aldrei
skráð, án þess að Magnúsar Sig-
Magnús Sigurðsson bankasíjóri.
urðssonar verði þar getið. Á
margri örlagastundinni, er mik-
ið lá við, urðu það ráð hans og
atbeini, sm rjeði úrslitum, einatt
umfram það, er vonir stóðu til.
— Þegar hann gerðist banka-
stjóri, var reiptog nokkurt milli
hins gamla og nýja. I-Iinna hik-
andi kyrstöðumanna og þeirra
bjartsýnu og ungu, er sáu í hví-
vetna ónotaða möguleika. Þótt
Magnús væri alla tíð gætinn
fjármálamaður, fylti hann ó-
trauður flokk hinna síðar-
nefndu. Var honum Ijóst, að pen
ingarnir eru afl þeirra hluta,
sem gera skal, og stórbrotin
verkefni til lands og sjávar. —
Hafa útvegur hans og ráð orðið
til að lyfta mörgu Grettistak-
inu við störf þessarar straum-
hvarfaaldar. Yrði einhver til
þess, að nefna Magnús íhalds-
sinnaðan kyrstöðumann, þá væri
það ómaklegur og rangur dóm-
ur. f
verið Magnús Sigurðsson sem í
rauninni var tryggingin fyrir
iáni Bretans, en ekki íslenska
rikið nje bankinn Voru útveg-
ur hans bestar þegar mest lá á,
og oft varð hann til þess að
firra vandræðum.
Auk embættis síns og aðal-
starfs gegndi Magnús fyrr og
síðar. fjöldamörgum sjerstökum
trúnaðarstörfum, sem eigi er
kostur að telja hjer upp. Hann
var sæmdur mörgum heiðurs-
merkjum.
Þjóðmálaskoðanir M. S. voru
einatt torráðnar, þ. e. hin flokks
lega aðstaða hans. En það verð-
ur honum aldrei fundið til íor-
áttu. Hann var sverð og skjöld-
ur Þjóðbankans og ríkisstjórnin
átti þar hauk í horni einatt er
fjárhagsvanda bar að höndum,
hver sem sú stjórn var að hverju
sinni. Jeg hygg að hann hafi átt
það til að líta glettnu auga á
leikvang hinna pólitísku skilm-
ingamanna, og sjeð skrítnar
sjónir í gegnum vefinn.
Það mætti ætla, að jeg sem
rita línur þessar, og hef í mörg
ár unnið undir Landsbanka-
stjórn Magnúsar, ætti hægt með
að lýsa honum þar í ríki sínu.
En þetta á jeg þó óhægt með.
Ber ekki síst til þéss, hve dulur
hann var og fáskiptinn. Það var
hægara sagt en gert, að kornast
að því hvað honum var oft og
einatt. En þrátt fyrir þann hul-
iðshjálm, er hann hafði til að
bregða yfir sig, stóð engum
starfsmannanna ótti af honum,
því að aliir vissu að þar var.
drengskaparmanni að mæta, er
engum vildi órjett gera og lík-
legur til að rjetta hlut þess, er
minna mátti sín. — Hann var
fjærri því að hafa nefið oían í
öllu, en hitt ætla jeg, að hann
ur maður1 og forspár úm margÁ
hluti,-----heilráður vinum sin-
um. — Þannig var Snorri gc$4
og þannig var einnig Magnún
Sigurðsson. Hvorugur gat talist
mikill vopnamaður, en báðir svo
l,yggjudrjúgir og ráðspal:
meira var vopnasigrum.
Nú*fær þessi einlægi sonur
ættjarðar sinnar þægilega hvíbi
í skauti hennar, eftir langt og
lýjandi æfistarf. Fjöldi vina
blessa minningu hans, en ís-
landssaga geymir nafn han« í
þókk og heiðri.
Eiríkur Einarsson
írá Hæh.
haíi, þott lítið bæri á, haít aug-
Sendiferðir þær íil útlanda, er | un opin fyrir flestu er gerðist á
jeg miníist á, að Magnús hafi
einatt tekist á hendur, verða
merkilegur þáítur í æfisögu
hans og jaínframt í sögu þjóð-
arinnar. Varð margt til þess, að
hann hentaði öðrum betur til
því stóra heimili. Magnús var
varkár og lítt fyrir að hleypa
hlassinu fram fyrir sleðann, en
að einu leyti veit jeg þó til, að
hann var ekki gætinn banka-
stjóri. Hann mun sjaldan hafa
slíkra utanfara, er suir.ar voru (íátið umkomulausa menn og fá
öðru nær en fýsiiegar. Fram-1 tæka mentamenn synjandi frá
koma hans og umgengnishæfni
var í besta lagi. Faslaus en föst
og prúðmannleg. Þekking hans
og yfirlitsskyggni var þarraig,
að aldrei var komið að tórnum
koíunum, en einkum voru það
þó hin miklu hyggindi hans og
mannþekking er hjálpuðu hon-
um til að komast það, sem kom-
ast varð að hverju sinni. — Iljer
eru á engan hátt tök á að telja
þau verkefni er Magnúsi voru
falin í hinum möfgu utaníörurn,
einsömlurn eða í fylgd með öðr-
um. Þykist jeg vita, að það verð-
ur maklega gert af öðtum og á
öðrum stað. En eitt er þó, sem
ekki má þegja fram a.f sjer í
þessum minr.ingarorðum. Það
var Magnús Sigurðsson, sem
fyrstur varð til þess að útvega
íslendingum er.skt lán og það
milliliðalaust; áður mátti víst
svo kalla, að Danmörk væri
einka athvarfið í þeim e'num.
Þekti Magnús vel-þjóðlund Eng-
lendingn, naut
áttu ráoandi
sjer fara er um hóflegan víxil
var að ræða. Var hjartalag hans
og drengskapur þar að verki,
umfrarn gagnrýni á trygging-
unni. Bar margt urnkomulítið
fólk hlýjan hug til hans. Munu
fáir hafa þekt hinn dula mann
til hlýtar, en hinir mörgu mann-
■kostir hans þektust og fengu eigi
ðulist. — Tryggð Magn'sar við
þá, er hann á annað borð hafði
bundið vináttu við, var órofa-
tryggð. Má þá nærri geta hvao
hann var ástvinum sínum. Hafa
böfn hans þar góðum og um-
hyggjusömum föður á bak að
sjá.
Lýsing Eyrbyggju á Snorra
goða á að ýmsu ieyti við um
Magnús Sigurðsson. Var hann
sem Snorri heldur grannlegur
fram eftir aklri, en nokkru
hærri en Snorra er lýst, heldur
meir en meoalmaour á hæð, en
svo á hið sama við um báða,
því að Magnús var sem Snorri
trausts og vin- ] fríður sýnum, rjettíeitur og ljós-
f jármálamanna liíaður — hógvær hversdaglega,
þar; ’er því varla ofmælt það, Jfann lítt á honum hvát honum
er sagt hefir verið, að það haíi þótti vel eða illa. Hann var vit-
MAGNtJS SIGURÐSSON
var einn af aðalstofnendnra
Sölusambands ísl. fiskfrarnleið-
enda, í stjórn þess altaf og síð-
ustu 12 árin formaður þess — ~
þar íil harm fjell frá.
Við stofnun þessa lagði hann
mikið vit, mikil störf og mikla
velvild. Hann eyddi all-míkl-
um tíma innan veggja húsa-
kynna þess, undi sjer þar, og
naut sin þar oft vel
Hami skapaði samtökum
þessum hið fyllsta traust jafnt
í fiskiverum íslands sem við
samningaborð , hinna erlendw
þjóða. Varkárni hans og liin a.l-
gjöra skilvísi hvarf honurn
aldrei. — Vits friaði honum
cnginn. Eigi sótii hann eftir
fje, en vináttu manna og virð-
ingu þeirra. Við, sem unnið
höfum með Magnúsi Sigurðs-
syni samfleytt síðustu 15 árin,
munum minnast hans sem mik
ils manns, cg ég sern þessar ör
fáu línur rita, vil votta honum
virðingu 'okkar og þakka hon-
um mikið samstarf. Þá þykist
ég þekkja það vel hina mörgu
fjelagsmenn Fisksölusambands
ins víðsvegar á landinu, nð jeg
leyfi mjer að flytja lilýjar
kveðjur þeirra cg þákkir fyrir
mikil og merk störf í þágu ís-
lenskra útvegs- og fiskimonna.
Magniis Sigurðsson mun
seint gleymast.
Kriitján F.inarsson.
frá slarfs-
MAGNÚS SIGURÐSSON,
bankastjóri, andaðist óvænt 27.
f m., f jarxi ættjörðinni. :—
Hann er nú kominn heim og
verður i dag lagður til hinstu
hvíldar i skaut fÓsturjarðarinn-
ar.
Magnús Sigurðsson var fyr-
ir löngu orðinn þjóðkunnur
xnaður og hann var líka þektur
og mikils metinn með cðrunx
þjóðum. Hann hafði verið
] bankastjóri Landsbanka Is-
lands meira en þrjá áratugi
eða hálfa starfsævi hankans ög
það má óhætt fullyrða að hann
hefir átt ríkari þátt í því en
nokkur annar maður að gera
Framh. á bls. 8