Morgunblaðið - 27.11.1947, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 27. nóv. 1947
MORGVNBLAÐIÐ
l
FERÐAFJELAG ÍSLANDS 20 ÁRA
Hefur unnið þjóðnýtt starf
FERÐAFJELAG ISLANDS verð-
ur í dag 20 ára. Það var stofnað
27. nóv. 1927. Stjórn þess hefir
alltaf verið vel skipuð og hafa
forsetar jafnan verið hinir mæt-
ustu menn. Fyrsti forseti fjelags-
ins var Jón Þorláksson borgar-
stjóri, en aðrir forsetar hafa ver-
ið þeir: Björn Ólafsson stórkaup
maður, Gunnlaugur Einarsson
iæknir, Jón Eyþórsson veðurfræð
ingur og hin síðustu ár Géir G.
Zoega vegamálastjóri. A stofn-
fundi voru skráðir 63 fjelags-
menn og teijast þeir stofnend-
ur þess.
Aukin þekking á Iandinu
Tilgangur fjelagsins hefir jafn-
an verið að stuðla að ferðalög-
um á Islandi, vekja áhuga lands-
manna á þeim, sjerstaklega til
þeirra landshluta, sem almenn-
ingi eru lítið kunnugir, en eru
fagrir og sjerkennilegir. Þá að
beita sjer fyrir byggingu sælu-
húsa í óbyggðum, stærri og full-
komnari en tíðkast hefur. Einnig
að gefa út ferðalýsingar um ýmsa
staði, gera uppdrætti og leiðar-
vísa, gefa út bæklinga og ritlinga
Sæluliús í Kerlingartjollum
Jón Þorláksson
fyrsti forseti fjelagsins.
varðandi ferðalög. Þá var lika til-
gangur fjelagsins að gangast fyr-
ir að ruddir sjeu og varðaðir
fjallavegir og þeim haldið við.
Kynna fólki jarðfræði landsins,
jurtaríki og sögu ýmsra merkra
staða. Hvernig hefur svo Ferða-
fjelaginu tekist að framkvæma
hugsjónir sínar?
Skemmtiferðir
Fyrsta skemmtiferðin mun
hafa verið farin 21. apríl 1929,
út á Reykjanes og næsta ferð 20.
maí sama ár, gönguferð á Hengil
með 56 börn úr efstu bekkjum
barnaskólans. Á árinu 1930 fjellu
skemmtiferðir niður. Sumarið
1931 voru farnar 5 ferðir og síðan
hefur verið farið á hverju sumri
fjöldi skemmtiferða, og oftast yf-
ir þúsund manns á hverju sumri.
Á undanförnum árum hafa
verið farnar margar ferðir inn í
óbyggðir og má þar nefna Arnar-
vatnsheiði, Þórisdal, Þjófadali,
Hvitárvatn, Hveravelii, Kerling-
arfjöll, um Kjalveg norður í
Skagafjörð, í Nauthaga, að Arn-
arfelli hinu mikla, í Þórsmörk, í
Landmannahelli og Laugar, til
Veiðivatna eystri, Fjallabaksleið-
ina nyðri og austur að Laka-
gígjum. Þá mætti nefna nokkra
staði í byggðum landsins, t.d.
íljórsárdal, Fljótshlíð, undir
Eyjafjöll, austur á Síðu og Fljóts-
hverfi, Öræfi og Hornafjörð.
Austur á Fljótsdalshjerað um
Möðrudalöræfin, í Axarfjörð áð
Dettifossi og Ásbyrgi, í Mývatns-
sveitina, Eyjafjörð, Skagafjörð
(Hólar í Hjaltadal), um Iiúna-
vatnssýslur, Hornstrandir, Vest-
firði, Barðaströnd, Breiðafjarðar-
eyja, Dali, um Snæfellsnes,.
Mýra- og Borgarfjarðarsýslur,
oft gengið á Raulu og TröIIa-
kirkju, þá ferðast um Hallmund-
arhraun og skoðaðir hellarnir.
Gengið hefur verið á nafnkennd
fjöll og jökla, svo nokkuð sje
nefnt, Snæfellsjökul, Skarðsheiði,
Þyril, Botnssúlur, Ármannsfell,
Hrafnabjörg, Skjaldbreið, Ok,
Langjökul, Hlöðufell, Bjarnar-
fell, Hagafell, Jarlshettur, Kerl-
ingafjöll, Heklu, Loðmund, Tinda
fjallajökul, Eyjafjallajökul og á
Öræfajökul. Á vegum Ferðafje-
lags Akureyrar hefur verið farið
til Dyngjufjalla, í Öskju, i Herðu
breiðarlindir og gengið á Herðu-
breið. Margar ferðir hafa verið
farnar um nágrenni Reykjavíkur,
t.d. gönguferðir á Esju, Skálafell,
Mosfell, Reykjaborg, Grímanns-
fell, Úlfarsfell, Hengil, Vífilsfell,
Bláfjöll og margsinnis ferðast um
Reykjanes-skagann og fjöldi ann
ara ferða, sem of langt væri upp
að telja.
Fararstjórar eru venjulega
kunnugir í þeim landshlutum,
sem íerðast er um, og leitast við
að gefa fólki upplýsingar um það
sem fyrir augu hefur borið.
7 sæluhús í óbyggðum
Fyrsta húsið var byggt í Hvítár
nesi árið 1930, svo voru byggð
sæluhús í Kerlingafjöllum (1937)
Hveravöllum (1938) Þjófadölum
(1939) og við Hagavatn (1942).
Þá var keyptur hermannaskáli
norður í Brunnum við Kaldadals-
veg (1944) og loks byggt mjög
vandað sæluhús við jökulrönd
Snæfellsjökuls. Húsin eru öll vel
úr garði gerð og vistleg. Verð-
mæti húsanna er að minnsta kosti
150 þús. krónur og á þeim hvíla
engar skuldir. Fjelagið hyggst að
halda áfram sæluhúsabyggingum
á næstu árum. Á undanförnum
árum hefur fólk í þúsundatali
gist í húsunum, enda er bílfært
að þeim öllum, nema að Snæfells-
nes- og Þjófadalshúsunum. Virð-
ast húsin hafa mikið aðdráttar-
afk
Fljótshhð, Þórsmörk og Eyja-
fjöil. 1932 Snæfellsnes. 1933
Fjallabaksleið, nyðri. 1934 Þing-
eyjarsýsla, Mývatn. 1935 Vestur-
Skaftafellssýsla. 1936 Nágrenni
Reykjavíkur (Landnám Ingólfs)
1937 Austur-Skaftafellssýsla. 1938
Eyjafjörður. 1939 Fuglabókin.
1940 Sæluhús og Veiðivötn,
eystri. 1941 Kelduhverfi, Tjör-
nes. 1942 Kerlingárfjöll. 1943
Kristján Skagfjörð
framkvæmdarstjóri.
Ferðaþættir. 1944 Fljótsdalshjer-
að. 1945 Hekla. 1946 Skaga'jörð-
ur
Árbók fyrir yfirstandandi ár
mun koma út fyrir hátiðirnar.
fjallar hún um Dalina og skrifuð
af Þorsteini Þorsteinssyni, sýslu-
manni. Verður það 20. árbók fje-
lagsins. Flestar árbækurnar eru
uppseldar, enda voru upplögin
lítil meðan fjelagið var fámennt.
En vegna þess, hve f jelagið hefur
vaxið hröðum skrefum, verður
ekki hjá þvi komist, að prenta
upp aftur hinar eldri árbækur
þess.
Rúmir 6000 fjelagar
Eins og áður er getið, voru
stofnendur fjelagsins taldir 63, en
síðan hefur fjelagatalan aukist,
sem hjer segir:
ferðatækja vakti mikla athygli,
enda var tilætlunin að leiðbeina
fólki um viðleguútbúnað. Sýnd-
ar voru 450 ljósmyndir af 50 sýn-
endum og voru veitt þrenn verð-
laun í tveim flokkum. Sóttu sýn-
inguna rúml. 5000 manns. Þá
hjelt fjelagið Ijósmyndasýningu
dagana 21. til 23. mars 1937, í
tilefni af 10 ára afmæli sínu.
Voru sýndar um 500 ljósmvndir
af h. u. b. 50 mönnum. Þá var
líka sýndur ferðaútbúnaður frá
Guðmundi í Miðdal og Tryggva
Magnússyni. Voru veitt 15 verð-
laun og sóttu sýninguna nokkuð á
fjórða þúsund manns.
I tilefni af'20 ára afmæli sínu
hjelt fjelagið ljósmynda- og ferða
sýningu í haust i Listamannaskál
anum, dagana 19.—30. september.
Sýndar voru nærri 400 ljósmynd-
ir af 25 sýnendum. Guðmundur
frá Miðdal sýndi ferðaútbúnað
Fjallamanna og Steinþór Sigurðs
son sýndi motorsleða og annan
ferðaútbúnað úr leiðangri þeirra
fjelaga sumarið 1946 á Vatna-
jökli. Veitt voru mörg verðlaun,
samtals í peningum kr. 12.600.00.
Vönduð ljósmyndavjel og margar
bækur. Sóttu sýninguna rúml.
6000 manns. Einn daginn sóttu
sýninguna (28. sept.) 1508 manns.
Sýnt var tiald með öllum við-
leguútbúnaði og ferðaútbúnaður
landpóstanna
Núverandi
stjórn ferðafjelagsins
Starfandi deildir í Ferðafjeiagl
íslands eru á: Akureyri, Húsavík
og Vestmannaeyjum og Fjalla-
menn, sern hafa byggt tvo vand-
aða fjallaskála á Fimmvörðuhálsi
og Tindafjallajökli.
Stjórn Ferðafjelags íslanda
skipa nú: Forseti: Geir G. Zoega,
vegamálastjórí. — VaraforSeti:
Pálmi Hannesson, rektor. Með-
stjórnendur: Gísli Gestsson,
bankafulltrúi, Guðm. Einarsson,
myndhöggvari. Helgi Jónasson
frá Brenhu Jón Eyþórsson, veður
fræðingur. Kristján Ó. Skag'jörð
stórkaupmaður. Lárus Otiesen,
kaupmaður. Þorsteinn Jósepsson,
rithöfundur, Jóhannes Kolbeins-
son, trjesmiður. Hallgrímur Jón-
asson, kennari.
Framkvæmdarstjóri og gjald-
keri fjelagr ,s er Kristján O,
Skagfjörð, stórkaupmaður.
Steinþór Sigurðsson mag. sci-
ent er ljest 2. þ. m., var varafor-
seti fjelagsins, en í hans stað var
kosinn Palmi Hannesson rektor.
Ný bókmesita
fel
[|iisiliig Helf
. Geir G. Zoega
núvcrandi forseti fjelagsins.
Að tilhlutun Ferðafjelagsins
hafa verið gefnar út margir upp-
drættir af íslandi og hin síðari
ár hefur fjelagið sjálft annast út-
gáfu aukna og endurbætta. Leið-
arlýsing frá Reykjavík til: Akur-
eyrar með myndum, er mjög
þarfur ritlingur ritaður af Stein-
aóri Steinþórssyni, menntaskóla-
kennara.
Árbækurnar — landslýsingar
Þá eru þjóðkunnar árbækui
Ferðaf jelagsins og rnunu vera
taldar með merkavi bókurn, sem
eru úígetnar hjer á lar.di. Þær
fiaile um þessi efni:
Árbók 1928 Þjórsárdalur. 192J
Kjalvegur. 1930 Þingvellir. 1931
Árið 1928 386 fjelagsmenn
— 1929 540 —
— 1930 649 —
— 1931 759
— 1932 750 —
— 1933 902 —
— 1934 1010 —
— 1935 1180 — '
— 1936 1500 —
— 1937 2141
— 1938 2372 —
— 1939 2802 —
— 1940 3008
— 1941 3679 —
— 1942 4100 —
— 1943 4247 —
— 1944 5100 —
— 1945 5764 —
— 1946 5945 —
Besfu uppiesarar lesa sifur, æfinfýri
ogkvæði.
BÓKMENTAKYNNING Helgafells heíur vakið mikla og mak-
lega athygli í bænum. Bæði skiftin, sem lesið hefur verið upp,
hefur hinn stóri salur í Austurbæjarbíó verið þjettskipaður hrifn-
um og þakklátum áheyrendum. Er nú svo komið að fjöldi manns
hlakkar til helgarinnar vegna þessara ágætu skémtana. Nú boðar
Ilelgafell nýja upplestra, sem aðallega eru ætlaðir börnum á aldr-
inum 7—12 ára, þó öllum eldri sem yngri sje heimill aðgangur.
Efnið, sem lesið verður upp, er úr nýrri og mjög nýstárlegri út-
gáfu Helgafells, sem nefnist „Jólabókin'* og sem mun eiga að
koma framvegis út fyrir hver jól.
Hefur Sigurjón Jónsson, læknir t-----------------------------
að mestu valið efnið, sem er „það i um Vellýgna-Bjarna". Arndís
sem þeir, sem nú eru 30 60 ára | Björnsdóttir les hina alkunnu
1 Þv 1' Vfrvvvll V-\ /w w4 4 h O /\ ___
Nú er fjelagatalan komin jpp i
6180. Ekkí eru taldir aðrir en gild
ir fjelagsmenn, er hafa greitt árs-
gjöld sín.
Ferðafjelagið hjelt ferðatækja-
og Ijósmyndasýningu dagana 18.
febr. til 5. macs árið 1933, er var
gerður góður rómur að. Auk þesS
voru sýnd öll kort er herforingja
ráðið hafði gert af íslandi og allir
uppdrættir fslands, eldri og
yngri, sem til náðist, — Sýning
lásu þegar þeir voru börn“. Það
er kánske mjög eðlilegur hlutur,
að þeim sem nú eru komnir á
þann aldur, finnist bækurnar,
sem alment eru ætlaðar börnum
núna, sjeu léiðinlegar og ljelegar
bókmentir, og langi til að ná í
sínar bækur. Hvað sem til er í
því, er víst, að það er mikill og
góður fengur að foreldrar geta
nú lesið fyrir börnin sín það, sem
lesið var fyrir þá og þeir lásu, er
þeir voru á aldri barnanna sinna,
og geri þeim auðveldara að verða
aftur stundarkorn að börnum
.með krökkunum sínum.-
Bestu upplesarar
Upplesarar verða í þetta sinn
Helgi Helgason, hinn gamalkunni
og ágæti leikari, Arndís Björns-
dóttir, leikkona, Lárus Ingólís-
son, leikari og uppáhalds barna-
upplesari útvarpsins sjera Frið-
rik Hallgrímsson. Lesnar verða
dýrasögur, Kettirnir og apinn og
Ljónið og Androkles, sem allir
þekkja úr Lestrarbók Þórarins
Böðvarssonar og hin ógleyman-
lega, fagra saga Þorgils Gjallanda
„Kýr tárfellir", sem án efa er
ein fallegasta saga, sem skrifuð
hefur verið á íslensku. Þá kemur
gaman og alvara Lárusar Ing-
ólfssonar: Sagan „Strik í reikn-
inginn“, sem einnig er í Lestrar-
bók Þórarins Böðv. og þjóðsög-
urnar „Átján barna faðir i Álf-
heimum“, „Kerling vill hafa nokk
uð fyrir snúð sinn“ og „Úr sög-
sögu um Georg Washington,
Bandaríkjaforseta „Sannleiksást”
og kafla úr skáldsögu Jóns Thor-
oddsen, Piltur og stúlka. Er það
kaflinn „Hjásetan" og er ein þjóð
legasta sveitalífslýsing í íslensk-
um bókmentum og eins og skrif-
uð fýrir börn. Helgi Helgason les
kvæðin: Ekkjan við ána eftir
Guðmund á Sandi, Komum, tín-
um berin blá og gamla, alkunna
vögguþulu. Ennfremur les hann
áður en upplesturinn hefst „Is-
land öðrum skorið“ eftir Eggert
Oiafsson, og að loknum-upplestr-
unum Ó, guð vors lands.
Til ágóða fyrir
barnaspítalann.
Upplesararnir, aðrir en Helgi,
lesa sitjandi. Er það gert til þess
að minna börnin á að verið er að
segja þeim sögu, en ekki að láta
þau ganga undir próf. Hefur ver-
ið komið fyrir í húsinu mjög full-
komnum gjallarhornum um sal-
inn, svo upplesararnir geti lesið
eins og þeir sætu í venju'egri
baðstofu.
Jólabókin, sem lesið er upp úr,
mun vera væntanleg í bókabúðir
fyrir helgina, svo þau börn, sem
óska, geti lesið sjálf sögurnar,
áður en þær eru lesnar. í bókinni
eru hvorki meira nje minna en
75 sögur, kvæði og vísur eg er
bókinni skift í kafla: Gamansög-
ur, dýrasögur o. s. frv. og hefur
Halldór Pjetursson hinn vinsæli
Frh. á bls. 8.