Morgunblaðið - 04.01.1948, Blaðsíða 7

Sunnudagur 4. jan. 1948
MORGVTSBLAÐIÐ
7
REYKJAVÍKURBRJEF
Laugardagur
3. janúar
Fundurinn, sem
sprakk.
SÍÐAN fundur utanríkisráð-
herranna í London fór út um
þúfur í s.l. mánuði, hafa átökin
harðnað í viðureigninni milli
kommúnista annarsvegar, og
annara Evrópumanna. Var ráð-
herrafundur þessi nefndur
,,næstsíðasta tækifærið“, til
þess að brúa bilið, milli hinna
austrænu kommúnista og þjóð-
anna í vestanverðri álfunni.
Fundurinn sprakk, þegar far-
ið var að leita fyrir sjer, um
samkomulag viðvíkjandi Þýska
landi. A fundinum í Potsdam
vorið 1945, var því hátíðlega
lofað, að sameina skyldi Þýska-
land að nýju. Skifting lands-
ins í aðgreind hernámshjeruð
skyldi ekki vera annað en bráða
birgðaráðstöfun, á meðan ver-
ið væri að ganga frá friðarskil-
málunum.
En nú, um þriðju áramótin eft
ir að vopnaviðskiftunum lauk,
verður ekki betur sjeð, en sam-
eining landsins sje fjarlægari
en nokkru sinni.
Allir utanríkisráðherrarnir 4,
sem sátu fundinn í London,
vildu sameining landsins. Bev-
in, Bidault, Marshall og Molo-
tov. En Rússinn vildi ekki fall-
ast á þá sameiningu, nema upp-
fylt væru skilyrði, sem hinir
þrír með engu móti gátu fall-
ist á. Hann vildi í ieiðinni
tryggja Rússum þau ítök í öllu
Þýskalandi, sem myndi veita
þeim ómetanlegan fiárhagsstyrk
auka vald þeirra í Vestur-Ev-
rópu, og koma í veg fyrir að sú
fjárhagslega aðstoð Bandaríkja
manna, sem Marshall berst fyr-
ir, og við hann er kend, geti
komið Evrópuþjóðunum að
gagni.
Utanríkisráðherrar Bandaríkj-
anna, Bretlands og Frakklands,
vildu aftur á móti styðja að þ A
að Þjóðverjar fengju þá hjálp,
til sjálfsbjargar, sem gerir þeim
kleift á næstu árum, að koma
svo vel fótum undir iðnað sinn,
og aðra fr'amleiðslu og fjárhag,
að þeir geti á sem stystum tíma
orðið að nýju, mikilsverður
sjálfstæður aðili í samfjelagi
Evrópuþjóða.
Prdfraun Vestur-
um það, að Þjóðverjar skyldu
greiða Rússum í stríðsskaðabæt
ur sem svaraði 10 biljónum
dollara, með gengi ársins 1938,
þá sá jeg að tilgangslaust var
að halda umræðum áfram, sagði
Marshall. Því, ef gengið yrði að
slíkum kröfum, þá væri það
sama sem að afhenda Rússa-
stjórn valdið yfir Þýskalandi og
öllum þeim stjórnum, sem þar
kynnu að verða settar á lagg-
irnar. Slíkir friðarskilmálar
myndu hneppa þvsku þiéðina í
þrældóm, um ófyrirsjáanlegan
tíma, off seinka mjög fiárhags-
legri viðreisn álfunnar.“
Eins og gefur að skilja,
kendu Rússar fulltrúum Vest-
urveldanna um það, að ekkert
samkomulag varð á fundinum.
Þeir þóttust hafa viljað sam-
eina Þýskaland. Það vantaði
ekki. Þeir halda vitaskuld fram
að eina sáluhiálnin fyrir þýsku
þjóðina væn sú, að komast
undir vfirráð Rússa og ganga
undir þrældómsok kommúnism
ans, með því að beir yrðu skuld
bundnir að srreiða Rússum þær
10,000 miliónir dollara, sem
Molotov fór fram á.
Síðas?a tilraunin
Af bankainnstæðum sinum
máttu menn eiga 3000 rúblur
óskertar. Af 7 þúsund rúblum
fengu menn að eiga um 4,700,
en þegar inneignin var orðin
30,000, tók ríkið helminginn af
öllu, sem þar var umfram. Þó
voru þeir harðar leiknir, sem
keypt höfðu ríkisskuldabrjef. —
Af 30 000 í þeim fengu menn
að halda um 8 þúsundum. Hitt
var tekið eignarnámi.
Ve’-ðlag og
skömtun.
Evrópuþjóða.
ÞEGAR
fundinum
utanríkisráðherra-
hafði verið slitið,
sem tilgangslausum, af því
samkomulag væri ófáanlegt,
flutti Marshall útvarpsræðu,
þar sem hann m a. komst að
orði á þessa leið:
„Jeg býst við, að um enga
niðurstöðu geti orðið að ræða,
fyr en skorið verðúr úr því á
-næstu mánuðum, hvort Vestur-
Evrópuþjóðirnar reynast þess
megnugar, að koma á fót hjá
sjer heilbrigðu þjóðfjelagi og
sporna gegn þeim eyðingaröfl-
um, sem brotist hafa út upp úr
styrjöldinni.
Fulltrúar Sovjetríkjanna og
foringjar kommúnistaflokksins
halda því hiklaust fram, að
þessi nauðsynlega viðreisn Vest
ur-Evrópuþjóða muni ekki tak-
ast. Við Bandaríkjamenn erum
á hinn bóginn $annfærðir um
að þjóðir Vestur-Fvrópu muni
reynast færar um að tryggja
menning sína og írelsi“.
Kröfur og vfir-
eftir.
VESTURVELDIN munu ekki
hafa í huga að cfna til sjer-
stakra friðarsamninga við Vest
ur-Þýskaland fyrri en loku er
fyrir það skotið, að takast megi
að sameina þjóðina að nýju,
með samþykki Rússastjórnar.
En reynt verður að hjáloa íbú-
um Vestur Þýskalands +11 þess
að koma framleiðslunni á fót
að nýju. Hefir að því verið
unnið. Síðan í mars s.l. hefir
framleiðslan í þeim landshluta
aukist úr 28% af framleiðslunni
fyrir stríð. upp í 42%. En her-
námssvæði Vesturveldanna
þriggja verða sennilega samein
uð undir eina stjórn. Og Banda-
ríkjamenn hafa tekið á sig meg
inbyrðarnar af því, að senda til
landsins nauðsynleg matvæli.
Bretar halda þó áfram að greiða
sem svarar 120 miljónir doll-
ara á ári. fyrir matvæli, sem
bangað eru send og hægt er að
fá keypt fyrir breskan gjald-
eyri.
En samningar um fiskkaun
hjeðan í stórum stíl handa Þjóð
verjum. hafa fyrir nokkru ver-
ið gerðir, sem kunnugt er.
Eina nf tíu.
SUMAR vörutegundir voru
lækkaðar nokkuð í verði um
leið. En sú verðlækkun var ekki
mikil á matvörunni. En verð-
’awið þar í landi er þannig, í
hlutfalli við kaupgjaldið, að al-
mennineur á lítið afgangs af
kaupi sínu. þegar lífsnæringin
heUr verið keypt
Þe®ar albvða manna hafði ver
ið rúin af handbæru fje sínu,
og betta mikið. tekið af inn-
stæðunum, þá var skömtun upp
hafin í landinu. Þá gátu menn
farið í biiðirnar og keypt hvað
sem var. Því peninga.rnir höfðu
að miklu leyti verið af þeim
teknir.
I sambaridi við atburði þessa
birtu rússnesku blöðin ávörp og
þakkarorð frá mönnum af öll-
um stiettum þjóðfielagsins, frá
verkafólki og iðnaðarmönnum,
einum úr hverri atvinnustjett,
bar sem Stalin var með hátíð-
legum orðum þakkað fyrir þess
ar mikilsverðu aðgerðir, er
væru framúrskarandi vinsælar!
og myndu verða öllum lands-
lýðnum til hinnar mestu bless-
unar.
Samtímis hafa farið fram
kosningar til allrn sovjetta
hinu viðlenda ríki. Bæði
sveitum og borgum. Þar er og
hvergi nema einn framboðs
listi eins og tíðkast í hinu „full
komna“ austræna lýðræði. Mælt
er að Stalin sje eísti maður á
lista í öllum sovjettunum, bæði
'máiim og stórum. Og bví nokk
uð örugt, eins og fyrri daginn,
að hann kæmist að (!)
menn því með óskiftri athygli,
hvernig endalokin myndu verða
á uppþotum og verkföllum kom
múnista í Frakklandi og Ítalíu.
Fn þar gerðu kommúnistar harð
vítuga tilraun til þess að koma
atvinnuvegum þ.jóðarinnar í
rúst, og sölsa undir sig völd
í löndum þessum samtímis. Svo
mikill hafði viðbúnaður kom-
múnista verið í Frakklandi og í
sumum hjeruðum Italíu, að
dreift hafði verið vopnabirgð-
um út um alt, sem kommúnist-
ar skyldu grípa tiljþegar í harð
bakka sló.
I báðum þessum löndum biðu
kommúnistar lægra hlut að
nessu sinni. A'br frelsisunn-
andi flokkar bióðanna risu nú
íegn óaldarlvðnu^n, sem gerð
Född ú»* ..spllun-
klór Rússa.
ÞEGAR fulltrúi Rússastjórn-
ar á fundinum bar fram kröfu
UM bað levt.i, sem Molotov
kom fljúaandi heim til Moskva
af utanríkisráðherrafundinum,
hófst innköllun oeninga þar í
landi. Sú ráðstöfun var þar
gerð, til bess að koma í veg
fyrir verðbólgu, sem getur þá
•^ftir ei t p=man komið illa við
einræðisríki, eins og bjóðir, er
eiga við lýðræði að búa.
Seðlaskiftin fóru fram með
ólíkum hætti en hjer og al-
ment gerist. þ^r wm efnt hefir
verið til seðlaskifta, til þess að
fá menn til að setja fio sitt á
vöxtu, í stað þess að láta það
liggja heima.
Fyrir hvei'jar 10 rúblur, sem
menn komu með þar eystra. til
peningastofnananna, fenvu þeir
eina í staðinn. 90% af þessum
fjármunum einstaklinga, voru
gerðar unptækar Margir al-
b'ýðumenn. einkum bændxxr þar
í landi, hafa haft takmarkaða
trú á peningastofnunum, og
hafa því geymt peninga sína
undir koddanum, heldur en að
afhenda þá til ávöxtunar.
ist svo að orði fyrir nokkrum
dögum:
„Það er nú almont talið eng-
um vafa undirorpið, að tími sje
til þess kominn, að efnt sje til
allsherjar andstöðu gegn komm
únistum. Enginn hefur getað
komist hjá því að vei*a því
eftirtekt, hvernig kommx'mistar
hafa lagað sig eftir fyrirskipun-
um frá Moskva, um að vinna
gegn viðreisn Evrópu, sem stend
ur fyrir dyrum samkv. Mars-
hallsáætluninni. Verkamanna-
flokkurinn getur ekki komist
hjá því, að snúast með hörku
gegn kommúnistum. Þeir eru
ekkj breskur stjórnmálaflokk-
ur, en hlýðnir erindrekar fyr-
ir erlent ríki. Þeir hafa nú, sam
kvæmt skipun frá Moskva, orð-
ur var út að austan. En þessi I ^ fjandmenn endurreisnarinn—
mishepnaða tilraun kommún-
ista að tevgja valdsvið sitt svo
að segja í vetbngi vestur undir
Atlantshafsströnd. varð til þess
að opna augu fjölda manna í
báðum þessum iöndum fyrir
bví, hvílík hætta þjóðunum
stafar af kommúnistum, og
allri svikastarfsemi þeirra.
..Vertn viðbúinn“
ÞEGAR rússnésku blöðin til
kvntu hið mikla fjárnám ein-
ræðisríkisins, var ekki farið
dult með það þar, að um mikla
fórn væri að ræða frá hendi
almenninns. Enda til litils að
kalla það annað í landinu
sjálfu. En það var látið fvlgja
með, að þetta væri í siðasta
skifti, sem alþýðan þ.yríti að
færa fórnir í því- landi.
En frjest hefir úr kommxin-
'st,as,ellunum hier i Revkjavík.
sð þar s-ie því haldið fram, að
almenningur Rússlands hafi
*?rætt á því að missa pening-
"119. F,r kommúmstum þeim,
sem fjarri eru bessu gamni, ætl
•"ð að trúa sh'ku, sem öðru er
í þá er troðið, sf fjarstæðum
og vitlevsum, stiórnmálastefnu
þessari til framdráttar.
Næsta líklevt er, að sömu
menn, sem halda uppi fræðslu-
■'tarfsemi um hið austræna ein-
"æðisríki, í sellum. sínum hjer
á landi, telii söm.u sálum trú
um, að verðlækkun sú, sem
komið er á hjer á landi, á nauð
syniavörum almennings, verði
verkafólki til tjóns.
Skæruhentaður
TALIÐ er, að næsta stórárás
sem kommúnistar efna ti! verði
með vorinu. Hafa Bretar og þá
einkum breski verkamanna-
flokkurinn þegar tekið upp
skipulagðan undirbúning, til
bess að mæta þessari árás, ef
hún verður látin ná til þeirra.
Riett fyrir jólin gaf aðalritari
verkamannaflokksins breska út
opinbera tilkvnningu, eða orð-
'•eridingu, til allra flokks-
manna sinna og allra meðlima
í verkalýðsfjelöeum, þar sem
hann skorar. á þá. að sameina
1 Vraftíj sína gegn kommúnistum
..áróðri þeirra og skemdaverk-
um sem stjórnað sje frá
Mo^kva1*.
Aður en breski verkamanna-
flokkurinn saeði kommúnistum
Bretlands stríð á hendur, með
ávarpi þessu, höfðu kommún-
’star oninberlesa örfað flokks-
menn sína bar í landi, að vinna
ve"o fjárhagslegri viðreisn
hjóðarinnar. Skvldi bað gert
með tmrkföllum og ái'óðri í
verkalvðsfielöffunum, bar sem
m. a. menn væru örfaðir til þess
að droo-n úr fr nmleiðslunni,
mo* hví að svíkjast. um á vinnu
J Prof]pr<^] V,0**q 'TlÚn 1 ^t-
"" haft miöv h'HI áhrif. F.ru
oVVj orrna tveir kommúnistar
i brrska þinoinu En innan
oo,'iromannof]okks’ns er’j nokk
•’rír V>ir.cfrnorm.- rorv, hnfa Verið
1mmm''’nistum h1i'?hoIlir. Hafa
Voir r)v]°Vn Sortt fré sier hlv-
'ocrf Avor-o +U Vommi'iriistctfiirid-
rom hoiuinn vpr í Berlín og
h'o+’” miVlo ftoorirfmi f-vrir
Tró Vororv'itoietor hafi svona
';i’I Óhrif { tr|r,o1C>r!dÍ O r pl<V-
or+ f”i efnt verði nú til
h’ O r — — — + — o (’Of’r poirr) eÍnk
• •—i--i.-,*efip'iao,mum. nn
.',i;iol—Uoi- o-u Vor o,,kið
ar í Vestur-Evrópu“.
Foringi kommúnista í Sví-
þjóð, Lindroth, hefir staðið upp
í sænska þinginu, að því er seg
ir í nýútkomnu tímariti sænsku
og komist að orði á þessa leið:
„Betri varnarlínu en Atlants-
hafið er ekki hægt að hugsa
sjer fyrir Rússa“. Það er hug-
sjón sænskra kommúnista og
þá annara um leið, að núver-
andi stjórn Rússa „nái varnar-
línu“ þessari, eins og Lindroth
var bent á, af samþingsmönnum
hans.
Því kommúnistar um allan
heim eru með því marki brend-
ir, eins og fyrverandi ritstjóri
kommúnistablaðsins „Daily
Worker“, Louis Francis Budenz
sagði: „Kommúnista, sem er
ekki Rússi, er öldungis sama
um hamingju eða óhamingju,
ættlands síns. Framtíð Rúss-
lands er hið einasta, sem máli
skiftir fyrir hann“.
..Hier heima
fyrir‘
”„lrfi
vða smryFt inn áhrif-
•V'
kommúnista.
UM ALLAN heim fylgdu
v*'f samhsud
vl.'.^cfXoloo-or’oo klOílð
'Örr>”'U o-f+.’o „ooVfQtllr, urr, dag
’n. Bri o+ofrjp^ r«vtt verkrlvðs-
.„oV-ou 1.0- f budi. T””ð bað
oioifoio f„rj- o,,o,,rn. pð vinna
öllvrn áhrifum. komrn.'p-
’o-oo-, fipiaganna og i land
"u yfirleitt.
I HINU frjálslynda blaði
Manchester Guardian, var kom-
REFIR ÞA í stuttu máli ver-
ið drepið á, hvernig afstaða
kommúnistaflokksins er nú í
vesturlöndum Evrópu. Engum
manni getur blandast hugur um
að alt sem hinir íslensku flokks
menn segja, og gera, verður
ekki sltilið rjett, nema skoða
það í Ijósi þeirra rtburða, sem
efst eru á baugi meðal flokks-
bræðra þeirra á meginlandinu.
Þar er það sannað, að komm-
únistar vinna gegn fjárhags-
legri viðreisn þjóðanna, með öll
um þeim ráðum, sem þeir
freysta sjer til að beita. — Að
beir stefni að velferð verkalýðs
ins, eða þjóðfjelagsins, er svo
mikil fjarstæða að engura óvit-
husum manni dettur neitt slíkt
í bug lengur.
Einhveriir menn kunna enn
að trúa því, að íslenskir
kommúnistar sjeu eitthvað sjer
stakt st.iórnmálafyrirbrigði, er
hafi ekki hið beina sam-
band við yfirmennina aust-
"ænu, vegna þess, að hina háu
herra þar eystra skifti það ekki
máli, hvernig flokksmönnum
t.ekst að koma fram áformum
sínum með svo fámennri þjóð
sem íslendingum.
En frásagnir í rússneskum
blöðum og útvarpi, um hagi
islensku þjóðarinnar, sanna, að
bin fjarlæga eyþjóð, er talin
með þeim þjóðum ,sem hið aust
ræna einveldi lætur sig skifta.
Enda mun það vera svo að eft-
ir hinar miklu ófarir, sem kom
múnistar hafa orðið fyrir í V,-
Evrópu síðustu vikur, múni
þeir nota slíka hattfjöður ó-
o»ns. Fpart, ef það kæmi á daginn, að
íslendingar yrðu fyrstir til að
Frh. á bls. 8.