Morgunblaðið - 16.01.1948, Blaðsíða 8

8
MORGU NBLAÐIÐ
Föstudagur 16. janúar 1948
Sjómenn í Keflavík
boða verkfall
.Frá frjettaritara vorum
í Keflavík.
UNDANFARIÐ hafa staðið
yfir samningar um kaup og kjör
sjómanna á línubátum. Enn sem
komið er hafa þessar samninga
umleitanir ekki borið neinn ár-
angur. Sjómennirnir krefjast
allverulegrar kauphækkunar.
Er nú svo komið, að Sjómanna-
og verkalýðsfjelag Keflavíkur
hefur boðáð til verkfalls á línu
bátum þann 21. þ.m. ef samn-
ingar hafa ekki tekist fyrir
þann tíma.
Nú eru tilbúnir til línuveiða
8 bátar. í fyrra voru um þetta
leyti 30 bátar búnir að tilkýnna
þátttöku sína í línuveiðunum.
Hreinlæfi í bragp-
hverfunum
Ræða borgarstjórans í gær
rannsakað
FYRIR fundi heilbrigðisnefnd
ar er haldinn var 16. des. lá
frammi brjef frá borgarstjóra,
um framkomnar tillögur u'mi
þrifnað o. fl. í braggahverfum.!
Þessar tillögur voru fram komn
ar í bæjarstjórn og hafði hún
vísað þeim til heilbrigðisnefnd-j
ar.
A þessum fundi nefndarinnar
var samþykkt að fela heilbrigð
isfulltrúa að athuga málið og
gefa nefndinni skýrslu um á-
standið í hverfunum. #
Samkomulag Hol-
lendinga og
Indoneia
•Batavía í gærkvöldi.
ÚTVARPSSTÖÐIN í Jaqjakarta
tilkynti í kvöld, að stjórn Indó
nesíumanna hafi fallist á síð-
ustu tillögur Hollendinga og
Öryggisráðsins um vopnahlje.
Þá mun og hafa náðst samkomu
lag um ýmis grundvallaratriði
sem við koma væntanlegri lausn
Indónesíudeilunnar.
<?-» ♦----
Gandhi máfffarinn
New Delhi í gærkvöldi.
GANDHI er nú orðinn tals-
vert máttfarinn, eftir því sem
læknir hans skýrði frá í dag.
Hann er á þriðja degi föstu sinn
ar, en með hennLgerir hann sjer
vonir um að fá hin ýmsu kyn-
flokkabrot í New Delhi til að
hætta innbyrðis deilum sínum.
Frjettaritarar segja að megn-
ið af íbúum New Delhi hvetji
nú mjög til sátta, en þó sjeu
meðal þeirra einstaka öfgamenn
sem með öllu neiti að láta sjer
segjast. — Reuter. I
Frh. af bls. 7.
steinn Þorsteinsson, efnafræðing-
ur, sem unnið hefur að þessum
rannsóknum verði að hætta störf-
um og leggur til að Svavar
Hermannsson, efnafræðingur hjá
Rafmagnseftirliti ríkisins, verði
fenginn til framhalds-rannsókn-
ar, en hann sje hveravatnsrann-
sóknunum allvel kunnugur og
hafi yfir rannsóknaraðstöðu og
tækjum að ráða.
Vatnið ósaknæmt.
Gerir hitaveitunefndin að lok-
um í þessari skýrslu eftirfarandi
fjórar fillögur:
1) Að haldið verði áfram að
rannsaka áhrif Reykjavatnsins á
járnplötur, í rennslisútbúnaði,
sem komið hefur verið fyrir í
dælustöð á Oskjuhiíð.
2) Að hr. Svavar Hermanns-
son, efnafræðingur, taki við rann
sóknum þessum, þar sem hr. Þor-
steinn Þorsteinsson verður bund-
inn við önnur störf frá 1. októ-
ber n. k. að telja
3) Að þrautreynt verði með ný-
komnum efnum, er útveguð hafa
verið frá Bandaríkjunum, að
gera hitaveituvatnið ósaknæmt
og framkvæmdur verði ýtarleg-
ur samanburður á Reykjavatn-
inu þannig blönduðu og lauga-
vatninu, sem reynst hefur ósak-
næmt.
4) Að gerðar verði iokatilraun-
ir á járnofnum, sumpart nýjum
og sumpart ryðtærðum, sem bún-
ir hafa verið sjerstaklega undir
þessar tilraunir.
Á næsta bæjarráðsfundi var
brjef þetta lagt fram og 4. októ-
ber ritaði borgarstjóri formanni
nefndarinnar brjef, þar sem til-
kynnt var, að bæjarráð sam-
þykkti tiiiögurnar og legði jafn-
framt áherslu á að nefndin hraði
störfum.'
Síðasta skýrsla nefndarinnar —
Að kvcða niður orðróm og kvíða.
Fimmta og síðasta skýrsla hita
veitunefndar er dagsett 30. des-
ember 1947.
Er þar skýrt frá því, að nú
liggi fyrir skýrsla Svavars Her-
mannssonar, efnafræðings, sem
samkv. brjefi borgarstjóra 4. okt.,
var ráðinn til að vinna að fram-
haldsrannsóknum á hitaveitu-
vatni. Telur nefndin að nú sje
lokið því verki, sem ráðgert var
í þrem fyrstu tillögum nefndar-
innar frá 25. september, en fjórði
liður tillagnanna, tilraunir með
járnofna sje eftir, sú tilraun taki
þrjá mánuði. Telur nefndin rjett
að framkvæma þá tilraun undir
umsjón hitaveitustjóra, t. d. af
verkstjóra í dælustöðinni.
í þessari skýrslu gefur nefnd-
in yfirlit um störf sín, en kveðst
muni skrifa ítarlega skýrslu um
málið allt þegar tími vihnst til.
Væntir hún þess að mega reifa
'mál þetta á fundi í Verkfræð-
ingafjelagi Islands til þess að
heyra álit sem flestra þeirra sjer-
fræðinga, sem um þetta vanda-
mál geta fjallað. Telur nefndin
æskilegt „að fræðileg yfirvegun
fáist á máli þessu, áður en það
er flutt almenningi, svo að
greinagóðar tillögur geti komið
fram og jafnframt kveðinn nið-
ur orðrómur og kvíði um ástand
og horfur, sem ekki á við rök að
styðjast".
Hjer er því tillaga nefndarinn-
ar sú, að ekki sje skýrt opinber-
lega frá störfum hennar og rann-
sóknum fyrr en þeim er lokið og
niðurstöður fengnar.
Það er í samræmi við þetta á-
lit nefndarinnar, að borgarstjóri
og bæjarráð hafa ekki til skamms
tíma skýrt opinberlega frá þessu.
En vegna þess, að hafnar hafa
verið umræður um málið opinber
lega tel jeg óhjákvæmilegt að
gefa skýrslu um það eins og það
liggur fyrir.
Varnarhúð.
Tilgangurinn með útvegun
þessara efna var sá að prófa efna
blöndun í vatni, til að mynda
varnarhúð innan á pípur og ofna,
sem hjeldi tæringaráhrifum súr-
efnisins í skefjum. í Laugavatni
virðist vera efni, sem verkar á
þennan hátt, og hafi því nefndin
hugsað sjer að reyna að bæta
slíkum efnum í Reykjavatn.
Niðurstöður og árangrar á
haustinu 1947 voru þessir:
Framkvæmdar voru 20 tilraun-
ir, sem hver tók einn dag eða
meir og unnið var að í dælustöð
á Öskjuhlíð og í rannsóknarstof-
unni. Var blandað í rennandi
hitaveituvatn ákveðnum skömmt
um af þessu efni og gerður sam-
anburður á tæringarverkunum
súrefnis við mismunandi súrefn-
ismagn í vatinu. Voru ávallt gerð
ar tvær hliðstæðar prófanir, önn-
ur á óblönduðu vatni, hin á blönd
uðu. Arangurinn varð sá, að tær-
ingetrverkanir hitaveituvatnsins
frá Reykjum voru við blöndun-
ina minkaðar niður í 1/5, undir
ákveðnum skilyrðum, þegar lítið
súrefni var í vatninu, en niður í
tæpa 2/3, þegar mest var af súr-
eini í vatninu.
Þess er getið, að þessar athug-
anir voru ekki annað en ábend-
ingar um_nothæfi kísilblöndunar.
En til þess að fá nánari vitneskju
um nothæfni hennar til að halda
í skefjum og hefta ryðmyndun,
þurfti að framkvæma tilraun með
ryðfærðan ofn við hliðina á þeim
ofni.
Súrefnismagnið.
Nefndin segir, að tvennt megi
segja ' um tilraunirnar á þessu
stigi málsins. í fyrsta lagi, að það
sjeu miklar líkur til, að stöðva
megi ryðmyndun, sem er byrjuð
að hindra ryðmyndun á nýju efni,
með því að blanda í hitaveitu-
vatnið kísilefnum, af því tagi,
sem notuð hafa verið. Og í öðru
lagi, að sú nauðsyn er ítrekuð,
að draga þurfi með öllum hugsan
legum ráðum úr súrefnismagni
vatnsins, því þá aukast likurnar
fyrir góðum árangri til mikilla
muna.
Nefndarmenn áskilja sjer rjett
til að fara nánar inn á þessi at-
riði og ýmis önnur í hinni endan-
legu skýrslu, en telja sig geta af-
hent málið frá sjer í hendur hita-
veitustjórnar með eftirfarandi
lokatillögu:
1. Að tilnefndur verði maður,
er taki að sjer að framkvæma
tilraun með kísilblandað rennsli
gegnum ofna í dælustöð á Öskju-
hlíð, eftir okkar fyrirsögn .
2. Að leitað verði fyrir sjer um
hagkvæmust kaup á efnum til
súrefniseyðingar og kísilblöndun-
ar, meðan tilraunin fer fram.
3. Að athuguð verði kaup á
blöndunartækjum, dælum o. f 1.,
til þess að framkvæma blöndun-
ina, ef til kemur.
4. Að athugaður verði mögu-
leiki á að loftdæla úr borholum
með súrefnislausu lofti, köfnunar
efni eða kolsýru, og kostnaður
við slíkt borirtn saman við súr-
efniseyðingu úr vat.ninu.
5. Að gengið verði sem tryggi-
^JJfáípil
til a& grœ/^a fancU. oCeqqJ
w
iLerj í c£a nclg rœkilusjó J.
JJlrijitoja _/\ ■pparitíg 29-
Fótaviðgerðir
Tek ao mjer hverskonar fótaviðgerðir með nuddi.
Handsnyrting. Nudd við hárroti. Kem hcim til yðar.
Pantið í síma 6372, milli kl. 2—4 e. h-, þriðjudaga
og föstudaga.
legast frá loftopum á geymum,
til þess að hindra að loft streymi
inn í þá.
6. Að gengið verði frá útbúnaði
húsakerfa og bæjarkerfis þannig,
að þau tæmist sem sjaldnast,
þótt vatnsskortur verði.
7. Að athuga súrefniseyðingu
úr vatni með járnarusli í sjer-
stökum geymum eða í geymum
á Öskjuhlíð.
8. Að hitaveitustjórnin ráði sjer
efnafræðilega aðstoð, til þess að
fylgjast með súrefnismælingum
og öðrum efnafræðilegum athug-
unum, er gera þarf í sambandi
við tilraunir til þess að leysa
þetta mál.
Undir þessa skýrslu skrifa svo
þeir Ásgeir Þorsteinsson og Jó-
hannés Zoega, en þriðji nefndar-
maðurinn, Steinþór Sigurðsson,
magister, fórst, eins og kunnugt
er í Hekluhrauni í nóvember s.I.
Fimm minúSna krossgátan
SKÝRINGAR. •
Lárjett: 1 ófeimin — 6 hljóma
— 8 frumefni — 10 eins — 11
framleiðsla — 12 tala erl — 13
skammstöfun — 14 ending —
16 mjóa.
Lóðrjeít 2 kyrrð — 3 eymdár-
leg —4 íþróttafjelag — 5 hund-
ur — 7 titill — 9 skyldmenni —
10 stök — 14 tónn — 15 þyngd-
areinirig.
Lausn á síðustu krossgátu.
Lárjett: 1 starfa — 6 ána —
6LA — 10 at — 11 andvana —
12 G. N. — 13 au — 14 frá — 16
reiði.
Lóðrjett. 2 tá — 3 andvari —
4 RA. — 5 flagg —- 7 staut — 9
ann -—10 ana — 14 FE. — 15 áð.
I
,, Oslo í gæri.
NORSKIR Reknetabátar lönd
uðu í dag alls um 7000 -málum,
en afli bátanna var misjafn frá
20 upp í 200 mál á bát. Herpi-
nótaskip lönduðu samtals um
350 málum.
Þetta er hafsíld (eða ,,stor-
síld“, eins og Norðmenn kalla
hana). Verður hún öll notuð
innanlands. Sumt af síldinni fer
í beitu, en nokkuð verður salt-
að.
Formaður „Storsildlaget" tel-
ur að verðmæti þess síldarafla,
sem kom á land í dag nemi um
200,000 norskum krónum.
Vetrarsíldveiðar við Noregs-
strendur hefjast að þessu sinni
íyr en vant er. í fyrra hófust
þær ekki fyr en 27. janúar.
Herpinótaskip fara öll á veið
ar í dag og er búist við góðum
aflá
Björn Marinó
Kristjánsson
Minningarorð
%
I DAG er til moldar borinn
hjer í bænum Björn Marínó
Kristiánsson frá Björnshúsi á
Grímsstaðaholti, sönur hjónanna
Þóru Björnsdóttur og Kristjáns
Kjartanssonar skipstjóra.
Björn fæddist 10. mars 1916,
en dó 5. jan. 1948. Hann ólst upp
hjá foreldrum gínum hjer í bæn-
um og tók r-nemma að vinna íor-
eldrum sínum alt það gagn, er
hann mátti. Ungur gerðist hann
bifreiðarstjóri hjá Gasstöð
Reykjavíkur. Tók hann við því
starfi af bróður sínum Kjartani,
er þá varð að hverfa frá því sök-
um vanheilsu og varð Björn þá
aðalfyrirvinna heimilisins, er
var stórt, því að foreldrar hans
áttu mörg börn í ómegð. Mjer
er kunnugt um að hann ljet laun
sín ganga óskert til hemilisins,
svo að með fádæmum má teija-
Auk þess mun hann hafa áty
drýgstan þátt í að hrinda í fram-
kvæmd byggingu íbúðarhúss
þeirra hjóna. Sýndi hann í. bvi,
sem öðru dugnað og atorku.
Björn heit. var fáskiftinn og
vel látinn af samstarfsmönnum
sínum, ‘hjálpsamur og kyntist vel
í hvívetna. Fyrir nálægt þrem
árúm tók Björn veiki þá, sem að
lokum dró hann til dauða og D
hann að mestu rúmfastur síðan.
Sjúkleika sínum tók hahn með-
stillingu og hugrpýði, sem hverju
öðru mótlæti, þótt honum muni
hinsvegar hafa fallið þungt að
hverfa _frá lífsstarfi. og, framtíð-
arfyrirætlunm sínum svo íljótt,
sem raun varð á, eða aðeins íæpru
32 ára, sem fvr er greint. Við fra
fall hans er þungur harmur kveð
inn að foreldrum hans og syst"
kynum, er hann reyndisl sann-
ur skjólstæðingur, meðan honum
entíst heiisa til. Munu þau kveðja
hann með vi-ðingu og þakklæ^1
fyrir alla ■ r -s ást og umhyg&íu
með bjar' r st> i trú á það, að sa
guð, sem c’t sjer og alt dæmn
rjettilega muni um síðir veita
honurn þ' U ’ - un og þá gleði, er
hann hefir með mannkostum sin*
um og dugnaði verðskuldað.
K. G.

ekki síst
sköp vr
fólki.
Þegar i'
geta biðr
leiðinlem
hag.fræði’
verið hi:
orða
Frh. af bls. 6.
' ver aragrúi af °'
’’egu hálfdottandf
Cr á botninn hvolff
i nar — þessi þraut
’-væmi styrjalda
— þannig eflaust
’ æ’’dómsríkustu.
Mexikó-búar börðust
<
Filipsevjar sækja um lán
MANILA: — Stjórn FilipseyJ®
hefur sótt um 100.000.000 doHar
lán frá a’heimsbankanum. Þr
forráðamenn bankans farnir a
stað þangað til þess að attmS^
möguleikana á lánveitingu þ0®3
MEXICO CITY: — 15.000 Mexi
kó-þúar börðust með Bandaríkja-
mönnum í síðasta stríði og særð-
ust eða fjellu 1,492 þeirra. Margir
unnu æðsta heiðursmerki Banda-
ríkjanna, The Congressional Med-
al of Honor. I
Augu fiska n
NEW YORK: — Vísindamem
segja að sumar tegundir f1®^
geti rennt öðru auganu í eina a ’
en hinu í aðra. G’eta þeir Þann*
horft á einn hlut með öðru aU»